Felix est illud horreum, et omnium fructuum multi- A vii, 15): quia non possent veras et simplices oves plicatione dignissimum, de quo egentium et debilium saturatur esuries, de quo relevatur peregrini necessitas, de quo desiderium fovetur infirmi. Quos ideo sub diversis molestis justitia Dei laborare permisit, ut et miseros pro patientia, et misericordes pro benevolentia coronaret. fallere, nisi Christi nomine tegerent rabiem bestialem. In iis autem omnibus operatur ille qui, cum sit veræ illuminationis inimicus, in lucis se angelum transfigurat. Hujus arte Basilides, bujus Marcion callet ingenio, hoc duce agitur Sabellius, hoc præcipitatur rectore Photinus, hujus potestati famulatur Arius, hujus spiritui servit Eunomius; tota denique d bestiarum talium cohors hoc præside ab Ecclesiæ unitate discessit, hoc magistro a veritate descivit. CAP. IV. Sed eum in cunctis perversitatibus multiformem teneat principatum, arcem tamen sibi in Manichæorum struxit insania, et latissimam in eis aulam, in qua se exsultantius jactaret, invenit; ubi non unius pravitatis 50 speciem, sed omnium simul CAP. II. Huic autem operi, dilectissimi, cum omnia opportuna sint tempora, hoc nunc præcipue aptum est atque conveniens, in quo sancti patres nostri divinitus inspirati decimi mensis sanxere jejunium, ut omnium fructuum collectione conclusa, rationabilis Deo abstinentia, dicaretur, et meminisset quisque ita uti abundantia, ut et circa se abstinentior, et circa pauperes esset effusior. Efficacissima enim pro peccatis deprecatio est in eleemosynis at- B errorum impietatumque mixturam generaliter possique jejuniis, et velociter ad divinas conscendit aures talibus 49 oratio elevata suffragiis. Quoniam, sicut scriptum est, animæ suæ benefacit vir misericors (Prov. XII, 17), et nihil est uniuscujusque tam proprium quam quod impendit in proximum. Pars enim corporalium facultatum, quæ indigentibus ministratur, in divitias transit æternas, et illæ opes de hac largitate pariuntur, quæ nullo usu minui, nulla poterunt corruptione violari. Beati b namque misericordes, quoniam ipsorum miserebitur Deus (Matth. v, 7); et ipse erit illis summa præmii, qui est forma præcepti. Ex deret. Quod enim in paganis profanum, quod in Judæis carnalibus cæcum, quod in secretis magicæ artis illicitum, quod denique in omnibus hæresibus sacrilegum atque blasphemum est, hoc in istos, quasi in sentinam quamdam cum omnium sordium concretione confluxit. Unde universas eorum impietates ac turpitudines enarrare perlongum est; superat enim verborum copiam criminum multitudo. quibus ad indicandum pauca sufficiunt, ut de iis quæ audieritis, etiam illa quæ verecunde prætermittimus æstimetis. De sacris tamen eorum, quæ apud illos tam obscena sunt quam nefanda, quod inquisitioni nostræ Dominus manifestare voluit, non tacemus, ne quisquam putet nos de bac re dubiæ famæ et incertis opinionibus credidisse. Residentibus itaque mecum episcopis ac presbyteris, ac in eumdem consessum Christianis viris ac nobilibus congregatis, Electos et Electas eorum jussimus præsentari. Qui cum de perversitate dogmatis sui, et de festivitatum suarum consuetudine multa & reserassent, illud quoque scelus, quod eloqui verecundum est, prodiderunt, quod tanta diligentia investigatum est, ut nihil minus credulis, nihil obtrectatoribus relinqueretur ambiguum. Aderant enim omnes personæ, per quasi infandum facinus fuerat perpetratum, puella scilicet ut multum decennis, et duæ mulieres, quæ ipsam nutrierant, et huic sceleri præpararant. Præsto erat etiam adolescentulus vitiator puellæ, et episcopus ipsorum detestandi criminis ordinator. D omnium par fuit et una confessio, et patefactum est exsecramentum quod aures nostræ vix ferre potue runt. De quo ne apertius loquentes castos offendmus auditus, gestorum documenta sufficiunt, quibus plenissime docetur nullam in hac secta pudicitiam, nullain honestatem, nullam penitus reperiri castita CAP. III.—Inter hæc autem, dilectissimi, opera pielatis, quæ nos Deo magis magisque commendant, dubium non est quin hostis noster, nocendi cupidus et peritus, acrioribus invidiæ stimulis incitetur: ut C quos apertis et cruentis persecutionibus impugnare non sinitur, sub falsa Christiani nominis professione corrumpat, habens hæreticos huic operi servientes, quos a catholica fide devios sibique subjectos militare in castris suis sub diversis erroribus fecit. Et sicut decipiendis primis hominibus ministerium sibi serpentis assumpsit (Genes. III, 1), ita horum linguas ad seducendos rectorum animos, veneno suæ falsitatis armavit. Sed iis insidiis, dilectissimi, pastorali sollicitudine, in quantum Dominus auxiliatur, occurrimus. Et ne quid de sancto grege pereat, præeaventes, paternis vos denuntiationibus admonemus, ut labia iniqua et linguam dolosam, a quibus animam suam propheta liberari postulat ( Ps. cxix, 2), deelinetis: quoniam sermo eorum, sicut ait beatus Apostolus, serpit ut cancer (II Tim. 11, 17). Humiliter irrepunt, blande capiunt, molliter ligant, latenter occidunt. Veniunt enim, sicut Salvator prædixit, sub vestitu ovium, intus autem sunt lupi rapaces (Matth. • Ita omnes nostri codices et editi ante Quesnellum qui habet, de quo relcvatur necessitas peregrinorum, de quo desiderium fovetur infirmorum. b Erat in editis ante Quesn., autem pro namque. Et pro Ex legebatur in editionibus Rainaudi et Quesnelli. Correximus ex nostris codicibus et cæteris editis. Paulo post pro manifestare, alias manifestari. Horum 1 Ms. S. Petri, conventum. De hoc consessu ac judicio vide S. pontificis epistolas 7 et 15. Ex eodem ms. S. Petri correximus pro, rese rarent. Idem ms., incredulis. i Prima editio, nefandum. i Ita ex ms. S. Petri syntaxi Leonina. Alias, Omnium par fuil horum, et una confessio, et patefactum est exsecratum, quod, etc. tem; in qua lex est mendacium, diabolus religio, A omai errore sit libera. Per Christum Dominum no с sacrificium turpitudo. CAP. VI.Assumite igitur religiosa sollicitudinis pium zelum, et contra sævissimos animarum hostes omnium fidelium cura consurgat. h Ideo enim misericors Deus quamdam nobis partem prodidit hominum noxiorum, ut, manifestato periculo, excitaretur diligentia cautionis. Non sufficiat quod actum est, sed eadem inquisitio perseveret: quæ hoc, auxiliante Deo, consequetur, ut non solum qui recti sunt incolumes perseverent, sed etiam multi qui diabolica seductione decepti sunt, ab errore revocentur. Vestræ autem orationes et eleemosynæ atque jejunia misericordi Deo per hanc ipsam devotionem sacratius offerentur, cum etiam hoc opus fidei ad omnia officia pietatis accesserit. Quarta igitur et sexta feria jajunemus; sabbato autem apud præsentem beatissimum apostolum Petrum vigilias celebremus; qui, sicut experimur et credimus, pro commendatis sibi a Domino ovibus indesinenter pastorales prætendit excubias: exoraturus deprecationibus suis ut Ecclesia Dei, quæ ipsius est prædicationibus instituta, ab a Homines deest in ms. Bon. et prima editione, quæ etiam pro itaque habet ideo. b Manichæos Romæ jamdiu antea delituisse liquet ex Augustini Confess. I. v, c. 10, sed aliarum regionum, ac præsertim Africe perturbationes sub Genserico, qui anno 439 occupavit Carthaginem, crebriorem eorum numerum intulerunt. Ms. Bon. et prima editio, et quod per femineam. In ms. S. Petri, vestro nostroque sexui securiore insidiatur astutia, ut eos quibus potuerit per ministros suæ falsitatis illudere, et fide spoliet et pudore. Sed ut ad mulieres hæc potissimum referantur, antecedentia, vosque præcipue mulieres, videntur requirere. Ms. Bon. et prima editio, ubi habitent, vel ubi frequentent, omissis, ubi doceant. fld. cod., Spiritu Dei; et infra, non moveatur. Paulo B strum. Amen. 52 SERMO XVII [ AI. XVI]. De Jejunio decimi mensis VI. - SYNOPSIS.-I. Jejunium a lege veteri in novam translatum et Deo ex grati animi sensu deberi, et orationem efficaciorem efficere. II. Pium fenus cum Deo exercendum; senus vero quam injuste et impie ab hominibus exigatur. III. Quilibet sequatur ex fenore e entus, semper mala est ratio fenerantis. IV. Aliquorum abundantiam et aliorum inopiam ad hoc esse ordinatam, ut dives Dei bonitatem imitetur. CAP. I.Evangelicis sanctionibus, dilectissimi, multum auctoritatis præbet doctrina legalis, cum quædam de mandato veteri ad novam observantiam transferuntur, et ex ipsa ecclesiastica devotione demonstratur, quod Dominus Jesus Christus non venit legem solvere, sed adimplere (Matth. v, 17). Cessantibus enim significationibus quibus Salvatoris nostri nuntiabatur adventus, et peractis figuris quas abstulit ipsa præsentia veritatis, ea quæ vel ad regulas morum vel ad simplicem Dei cultum ratio pietatis instituit, in eadem apud nos forma in qua sunt condita perseverant; et quæ utrique Testamento erant congrua, nulla sunt commutatione variata. Ex iis autem est etiam decimi mensis solemne jejunium, quod a nobis nunc annua est consuetudine celebrandum : * quia plenum justitiæ est atque pietatis, gratias divinæ agere largitati pro fructibus quos in usus hominum secundum summæ providentiæ temperamentum terra produxit. Quod ut prompto animo nos facere monstremus, non solum continentiam jejuC nii, sed etiam eleemosynarum curam oportet assumi, ut de terra quoque cordis nostri germen justitiæ et fructus charitatis oriatur, et misericordiam Dei pauperum ipsius miserendo mereamur. Efficacissima enim est ad exorandum Deum postulatio, cui pietalis opera suffragantur, quoniam qui suum ab inope non avertit animum, cito ad se Domini convertit auditum, dicente Domino: Estote misericordes, sicut et Pater vester misericors est; 53 dimittite, et dimiltetur vobis (Luc. VI, 36, 37). Quid hac justitia benignius? Quid bac retributione clementius, ubi sententia judicaturi in potestate ponitur judicandi? Date, inquit, et dabitur vobis (Ibid., 38). Quam cito diffidentiæ sollicitudo et avaritiæ est amputata cunciatio, ut quod reddituram se promittit veritas, secura expendat m humanitas. D post prima editio cum eodem ms., Contra omnes hostes. Præpositio de omittitur in mss. S. Petri et Bon. nec non in prima editione. Post pauca initio cap. 6, itaque pro igitur in ms. S. Petri. h Editi, ideoque. Delevimus que ex nostris codici bus. Paulo post, manifesto pro manifestato in mss. S. Petri et Bon. ac prima editione. i Ita ex nostris codicibus et prima editione. Al., consequitur. i Ál., utilitatis. Ita Gaudiival. Quesnelli, et duo nostri codd. Vat. Duo codd. Vat. et unus S. Petri cum prima editione, quare plenum. 1 Ms. S. Petri, demonstremus. mus propheta David manifestat: qui cum diceret, Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo, aut quis requiescet in monte sancto tuo (Ps. xiv, 1)? responso divinæ vocis instruitur, et eum ad æternam requiem pertinere cognoscit, qui inter alias piæ conversationis regulas, pecuniam suam non dedit ad usuram; et a tabernaculo Dei ostenditur alienus, et a sancto monte ejus extraneus, qui dolosum quaestum de pecuniæ suæ captat usuris; et dum per aliena cupit damna ditari, æterna dignus est egestate puniri. - CAP. II. Constans esto, Christiane largitor: da A de hujusmodi hominibus sentiat Deus, sacratissiquod accipias, sére quod metás, sparge quod colligas. Noli metuere dispendium, noli de dubio suspirare proventu. Substantia tua cum bene erogatur, augetur. Concupisce justum misericordiæ lucrum, et æterni quæstus sectare commercium. Munerator tuus vult te esse munificum, et qui dat ut habeas, mandat ut tribuas, dicens: Date, et dabitur vobis. Amplectenda est tibi promissionis istius gratulanda conditio. Quamvis enim non habeas nisi quod acceperis, non potes tamen non habere quod dederis. Qui ergo pecunias amat, et multiplicare opes suas immodicis optat augmentis, hoc potius sanctum fenus exerceat, et hac usurarum arte ditescat, ut non hominum laborantium captet necessitates, ne per dolosa beneficia laqueos injiciat insolubilium debito- B rum, sed illius sit creditor, illius fenerator, qui dicit: Date, et dabitur vobis; et qua mensura mensi fueritis, eadem remetietur vobis. Infidelis autem et iniquus est etiam sibi, qui quod æstimat diligendum non vult habere perpetuum. Quantalibet adjiciat, quantalibet condat et congerat, inops de hoc mundo et egenus abscedet, dicente David propheta: Quoniam cum interierit à non accipiet omnia, neque descendet cum eo gloria ejus (Ps. XLVIII, 18). Qui si benignus esset animæ suæ, illi bona sua crederet, qui et idoneus fidejussor est pauperum, et largissimus redditor usurarum. Sed injusta et impudens avaritia, quæ beneficium se dicit præstare cum decipit, non credit Deo veraciter promittenti, et credit homini⚫ trepide paciscenti; dumque certiorà exi- C stimat præsentia quam futura, merito in hoc frequenter incurrit, ut ei cupiditas injusti lucri non injusti causa sit damni. CAP. III. --Unde quilibet sequatur eventus, mala semper est ratio fenerantis, cui pecuniam et minuisse et auxisse peccatum est: ut aut miser sit amittendo quod dedit, aut miserior accipiendo quod non dedit. Fugienda prorsus est iniquitas fenoris : et lucrum quod oinni caret humanitate vitandum est. 54 Multiplicatur quidem facultas injustis et tristibus incrementis, sed mentis substantia contabescit : quoniam FENUS pecuniæ funus est animæ. Quid enim Secuti sumus lectionem optimam codicis S. Pe- D tri. Al., Et concupiscere justum misericordiæ lucrum, æterni quæstus est sectari commercium. b Ita emendavimus ex tribus mss. Vaticanis. Al., ne per dolosa officia laqueos incidat. Quantalibel adjiciat deerat in edit. Quesn. Re-tituimus ex aliis editionibus et ex omnibus nostris codicibus. d Codex S. Petri, non sumet. Inferius, gloria domus ejus, pro gloria ejus in Vat. 544 collect. 5. Dein, pro Qui si, in prima editione, Quia si. e Al., tepide. Quesnellus in margine. f Prolixam Quesnelli notationem huic loco subjeclam inter observationes quæ post Sermones proferentur descriptam invenies. Adjecimus adverbium juste ex Lectionario S. Petri. Ms. S. Petri et Val. collect. 5, ad beatissimum. í Addunt editi codices omnes et mss. aliqui, militiæ Christianæ, quæ verba desiderantur in mss. codd. CAP. IV. Vos itaque, dilectissimi, qui ex toto corde promissionibus Domini credidistis, fugientes immundissimam avaritiæ lepram, donis Dei pie et sapienter utimini. Et quoniam & juste de ipsius largitate gaudetis, date operam ut possitis gaudiorum vestrorum habere consortes. Multis enim, quæ vo. bis suppetunt, desunt, et in quorumdam indigentia, materia vobis data est divinæ bonitatis imitandæ : ut per vos etiam in alios beneficia divina transirent, et bene dispensantes temporalia, acquireretis æterna. Quarta igitur et sexta feria jejunemus; sabbato autem apud beatissimum Petrum apostolum vigilemus, cujus orationibus nobis per omnia obtineatur divina protectio, per Christum Dominum nostrum. Amen. SERMO XVIII [A, XVII]. De Jejunio decimi mensis VII. SYNOPSIS. - I. Animam licet regeneratam, et ex se in deteriora declivem, et ex Dei benignitate pluribus munitam esse præsidiis. II. Communem toti Ecclesiæ abstinentiam indici, ut et a parte et a solidi. tate diabolus superetur. — III. Sterilem arborem Christus damnavit, ut misericordiæ opera commendaret. Ut homo Christianus impugnelur assidue, quæque sint piorum arma contra invisibiles hostes. 55 CAP. I. Præsidia, i dilectissimi, sanctifiCandis mentibus nostris atque corporibus divinitus instituta, ideo cum dierum temporumque curriculis sine cessatione reparantur, ut infirmitatum nostrarum ipsa nos medicina commoneat. Natura quippe mutabilis, et de peccati labe mortalis, i licet jam redempta, et sacro baptismate jam renata, in quantum est passibilis, in tantum est ad deteriora proclivis. Regiis tribus, Corb. et Vict., quod ideo moneo, ne quis illorum omissionem typographis ascribat. QUESNELLUS. Similiter ea verba desiderantur in antiquissimo Lectionario Vat. 3836, in alio veteri Vat. 1267, in duobus Vallicellanis, in Patavino eremitarum S. Augustini, in Veronensi, in Veneto S. Marci aliisque Lectionariis, nec non in Homiliar. Pauli Diac. Desunt quoque in mss. collect. 1, 2 et 5. At leguntur in codd. collect 3 et 4, atque in collecta pervetusti Sacramentarii Veronensis a P, Blanchinio editi, ubi Leonina, uti videtur, formula habetur : Præsidia militiæ Christianæ sanctis inchoare jejuniis. i Ita melius ex vetustissimo Vat. 5856, Patavino eremitarum 117, Veronensi 74, aliisque optimæ no. tæ Lectionariis, nec non in ms. Casinensi collect. 1. Erat in editis ex codd. collect. 3, 4 et 5, licet etiam jam redempta et sacro baptismale sit renata, in quantum est passibilis, in tantum est ad deteriora proclivis, corrumpereturque carnali desiderio, etc. In uno Vallicell., Corrumperetur enim carnali, etc. dextera Excelsi corda multorum, rediit in novitatem velustas, et de famulis iniquitatis ministri prodiere justitiæ. Subegit luxuriam continentia, humilitas arrogantiam propulsavit; et qui impudicitia sorduerant, castitate nituerunt. His autem conversionibus, dilectissimi, per providentiam gratiæ Dei 57 addita sunt sancta jejunia, quæ in quibusdam diebus ab universa Ecclesia devotionem observantiæ generalis exigerent. Quamvis enim pulchrum sit atque laudabile ut singula quæque membra corporis Christi propriis ornentur officiis, excellentioris tamen est actionis sacratiorisque virtutis, cum in unum propositum piæ plebis corda concurrunt ut ille cui sanctificatio nostra supplicium est, non solum a Corrumperetur carnali desiderio, nisi spiritali mu- ▲ benignitas exstinguit invidiam. Commutante * (enim niretur auxilio: quia sicut illi numquam deest unde corruat, ita semper præsto est unde subsistat, dicente Apostolo: Fidelis enim Deus, qui vos non patietur tentari supra id quod potestis, sed faciet proventum, ut possitis sustinere (I Cor. x, 13). Quamvis ergo Dominus protegat bellatores, et milites suos ille, qui potens est in prælio (Ps. xxш, 8), cohortetur, et dicat: Nolite timere, quia ego vici mundum (Joan. xvi, 33): sciendum tamen est, dilectissimi, e hoc incitamento formidinem sublatam esse, non pugnam; et a retuso aculeo timoris, causam manere certaminis, quod ab hoste versuto, terribiliter quidem furore persecutionis 56 movetur, sed nocentius specie pacis infertur. Ubi enim in aperto sunt pugnæ, in manifesto sunt et coronæ. Et hoc ipsum B parte, sed etiam a soliditate superetur. Cui nunc alit atque accendit patientiæ fortitudinem, quod sicut proxima est tribulatio, ita est et vicina promissio. Cessantibus vero publicis impugnationibus impiorum, et a cædibus se ac suppliciis fidelium diabolo continente, ne pertinacia crudelitatum, multiplicatio nostrorum fieret triumphorum, & fremens adversarius cruentas inimicitias ad quietas convertit insidias ut quos vincere fame et gelu, à flammis ferroque non poterat, otio tepefaceret, cupiditatibus irretiret, ambitione inflaret, voluptate corrumperet. CAP. II. Sed his atque aliis omnibus destruendis habet acies Christiana potentes munitiones et arma victricia, dum instruente milites suos Spiritu veritatis, mansuetudo iram, largitas avaritiam, : a Codd. S. Petri et Veron., Dominus. Paulo post C idem ms. Veronensis cum editione Rainaudi, faciet cum tentatione proventum. b Codd. Victor. et Corb. Quesnelli cum nostro Vat. 544, bellaturos. Mox duo mss. S. Petri, et ille, qui potens est. c Codex Veronensis, per hæc incitamenta. d Codices Gaudiival., Vict. et Regii duo apud Quesnellum, tres nostri Vat. et Veron., retunso: Corb. Quesn., reconso. * In editis et plerisque mss., innocentibus. Quidam codices errorem in hac voce indicantes, monentibus. Legendum credimus cum mis. Ver., nocentius, quod adverbium contrapositum anteriori adverbio terribiliter, indicat pacis tempore certamen esse perniciosius, licet non ita terribile sit, uti furente persecutione. Pronomen se, quod supplevit Quesnellus, invenimus in plerisque et præstantioribus nostris codicibus. * la Quesnellus cum nostris præstantioribus codicibus et Homiliario Pauli Diaconi. Cæteri editi cum mss. collect. 3, 4 et 5, fr mit adversarius, et cruentas. Vocem flammis a Quesnello omissam revocavimus ex cæteris editis omnibusque nostris mss. SoJum Homiliar. Pauli Diaconi cunr duobus Vat., ferro flammisque. Paulo post verbum tepefaceret a Ques nello receptum approbant mss. Lectionar. duo S. Petri, et vetustissimum Vaticanum cum Homiliar. Pauli Diaconi. Cæteri editi et nonnulli codices præsertim collectionum posteriorum habent, tabefaceret. Utrumque in ms. Quesnelli Gaudiival. i Editiones ante Quesnellum addunt malis, uti invenimus in codd. inferioris notæ collect. 3 el 4. i Editiones Quesnello anteriores et mss. Vat. collect. 3, 4 et 5, Deo scilicet instruente milites suos, ut Spiritu veritatis mansuetudo iram... benignitas exstin n operi, dilectissimi, decimus mensis offertur, admonens quodammodo pro qualitate temporis sui ne quisquam frigore infidelitatis obtorpeat, sed potius charitatis spiritu convalescat. Quoniam et per ipsa elementa mundi, tamquam per publicas pagiuas, significatione divinæ voluntatis accipimus; nec umquam cessat superna eruditio, quando etiam de iis quæ nobis famulantur imbuimur. CAP. III. Præter illam namque apostolicam sententiam qua homines fructu pietatis carentes vacuis arboribus comparantur, etiam illa ficus nobis cavenda est de suæ infecunditatis exemplo, quam Dominus Jesus, sicut Evangelium refert, nihil habentem quod esuriens sumeret, perpetua sterilitate guat invidiam. Sed antiquissimus Vaticanus, duo S. Petri, unus Veron. et exemplar Pauli Diaconi, ut in textu. k Ita ex omnibus nostris mss. et editis ante Quesnellum, qui cum Homiliar. Pauli Diac. pro enim prætulit ergo. Editi ante Quesnellum cum mss. trium collectionum posteriorum, providente gratia Dei. Quod porro de aliquibus jejuniis additur, quæ in quibusdam diebus ab universa Ecclesia devotionem observ ntiæ generalis exigerent, a nonnullis perinde sumitur ac si jejunia quatuor temporum, ad quæ pertinet jejunium decimi mensis, ab universa Ecclesia, hoc tempore servaretur. Sed hoc loco, sicut etiam in alio simili serm. 89 seu quarti de jejunio sepumi mensis cap. 2 (quod pariter testimonium pro eadem sententia allegatur). S. Leo generalem tantum doctrinam statuit, jejunia et alia pia opera publica, quæ a tota Ecclesia, seu ab omnibus fiunt, efficaciora esse quam privata quod verum est, etiamsi a particulari tanDtum Ecclesia aliqui dies jejunio aut aliis piis operibus generali observantia addicantur. Jejunium decimi aut septimi mensis, quod hoc tempore Romana profecto Ecclesia servabat, non arque ab omnibus aliis Ecclesiis custoditum fuisse, late probat Ludovicus Muratorius in disquisitione de Qua'uor Temporum jejuniis, tom. Il Anecdot. Lat., pag. 248 et seqq. Confer annot. 4 in serm. 79. m Perperam in editionibus post primam illi. Correximus ex antiquissimo Vaticano et duobus S. Petri ac Homil. Puli Diaconi. Magis arrisi hæc lectio auctoritate duorum mss. S. Petri et Lecuonarii Veronensis, nec non primæ editionis et Homilar. Pauli Diac. A, concalescat. Post pauca, accepimus pro accipimus legitur in duobus mss. S. Petri, in uno Bonon. et prima editione. • Cod. Veron., Evangelista. Ei infra post voces, pula, et ebrietate, et cogitationibus sæcularibus (Luc. XXI, 43). Quod utique præceptum, dilectissimi, ad nos specialius pertinere cognoscimus, quibus denuntiatus dies, etiam si est occultus, non dubitatur esse vicinus. Ad cujus adventum omnem hominem convenit præparari: ne quem aut ventri deditum aut curis sæcularibus inveniat implicatum. Quotidiano enim, dilectissimi, experimento probatur i satietate carnis aciem mentis obtundi, et ciborum nimietate vigorem cordis bebetari, ita ut delectatio edendi etiam corporum contraria sit saluti, nisi ratio temperantiæ obsistat illecebræ, et quod futurum est 59 oneri, subtrahat voluptati. Quamvis enim sine anima nihil caro desideret, et inde acci damnavit: ut intelligeremus quoniam qui esurien- A Cavete, inquit, ne forte graventur corda vestra in cratem non refovet, illi denegat cibum quia quod pauperi est datum, sibi dixit impensum. Et bujus maledictionis arbores erunt, quibus a judicante dicetur : Discedite a me, maledicti, in ignem æternum, quem præparavit Pater meus diabolo et angelis ejus. Esurivi enim, et non dedistis mihi manducare; sitivi, et non dedistis mihi bibere, etc. (Matth. xxv, 41, 42). Quæ ideo singula recoluntur, ut advertamus non futurum extra misericordiam, qui vel partem horum operum fuerit exsecutus. Anima autem neminem juvans erit arbor non habens poma, cum totius b pietatis invenietur aliena. Decimi ergo mensis jejunium, quod hiemalis est temporis, ad agriculturam nos mysticam vocat, qua segetum et palmitum atque arborum vires, quibus humana sustentatur infirmitas, spiri- B piat sensus unde sumit et molus; ejusdem tamen talibus studiis excolantur : ut Dominicus ager suis ditetur impendiis, et quem numquam expedit 58 esse sine fructu, de propria fiat ubertate fecundior. Quod utique intelligit sanctitas vestra, ad totius Ecclesiæ d profectus esse referendum, quorum in fide germen est, in spe incrementum, in charitate maturitas: quia castigatio corporis et instantia orationis tunc veram obtinent puritatem, cum eleemosynarum sanctificatione nituntur, dicente Domino: Date eleemosynam, et ecce omnia munda sunt vobis (Luc. XI, 41). Quarta igitur et sexta feria jejunemus; sabbato autem apud beatissimum Petrum apostolum vigilias celebremus, & ipso præstante et adjuvante qui cum Patre et sancto Spiritu vivit et regnat per omnia sæcula sæculorum. Amen. non refovet, aliquot mss. et editi ante Quesnellum addunt, egenum. a Ms. Veronensis, quidquid pauperi; et paulo post, a judice, pro a judicante. est animæ, quædam subdi æ sibi negare substantiæ, et interiori judicio, ab inconvenientibus exteriora frenare, ut a corporeis cupiditatibus sæpius libera, in aula mentis possit divinæ vacare sapientiae, ubi Omni strepitu terrenarum silente curarum, in meditationibus sanctis, et in deliciis lætetur æternis. Quod etsi in hac vita difficile est continuari, potest tamen frequenter assumi, ut sæpius ac diutius spiritalibus potius quam carnalibus occupemur; el cum melioribus curis majores impendimus moras, m ad incorruptibiles divitias, etiam temporales transeant actiones. CAP. II. Hujus observantia utilitas, dilectissimi, in ecclesiasticis præcipue est constituta jejuniis, quæ C ex doctrina sancti Spiritus ita per totius anni circulum distributa sunt, ut lex abstinentiæ omnibus sit ascripta temporibus. Siquidem jejunium vernum in autumnale Quadragesima, æstivum in Pentecoste, in mense septimo, hiemale autem in hoc qui est decimus celebramus, intelligentes divinis nihil vacuum esse præceptis, et verbo Dei ad eruditionem nostram omnia elementa servire; dum per ipsius mundi cardines, quasi per quatuor Evangelia, "incessabiliter discimus quod et prædicemus et agamus. Dicente enim propheta Cæli enarrant gloriam Dei, et opera Vulgati ante Quesnellum cum ms. Gaudiival. aliisque nostris recentiorum collectionum codd. inserunt vocem fructu, quam a nostris præstantissimis D Lectionariis et ab exemplari Pauli Diaconi abesse deprehendimus. Solum quidam ex his habent, invenitur, pro invenietur. Exemplar Pauli Diaconi, divitiis. d Ita ex nostris Lectionariis Vat., S. Petri et Veron., et melius quam in Vulg., profectum, ut liquet ex sequenti relativo, quorum. e Sic ex iisdem Lectionariis. Al., nitescunt. Mss. duo S. Petri, duo Vat. collect. 4 et 5, et exemplar Pauli Diaconi, sexta sabbati. In Vat. 3836 desunt sequentia usque ad finem. In duobus vero S. Petri, post vocem celebremus, legitur, Per Dominum nostrum Jesum Christum, qui cum Patre, etc. Prætulimus vetustiora et præstantiora Lectiona ria Vat. 3836, duo basilica S. Petri, et Veronense 74. Alias, et de mundi fine ac temporum. i Aliquot codd. Val., mis. Veron. cum Homil. Pauli Diac, nec non prima edit., ne quemquam. i Sic Lectionaria vetustissimum Vaticanum, S. Petri, et Veronen., nec non Homil. Pauli Diac.. Al., potus satietate. Paulo post ms. Veronen., pro corporum, habet, corporis. * In aliquibus mss. Vat. deest, animæ. Et infra, pro ab inconvenientibus, duo mss. S. Petri et duo Vat., ab introeuntibus, et pro frenare, in codd. S. Petri, refrenare. 1 Melius etsi pro si, quod erat in editis, scripsimus ex antiquissimo Vatic. duobus S. Petri, et Homil. Pauli Diac. Post pauca in ms. Veron. et in tomil. Pauli Diac. omittitur adverbiom potius. m Unus codex Vat. et alius Veron., in incorruptibiles. Mox transeunt in duobus Vaticanis et prima editione. n Codex Veron., Homil. Pauli Diac. et prima edi tio, incessabili tuba. |