783

786

с

с

Ad vesperas. Super Psalmos feriales. Antiphona. Exultet sancta mater ecclesia, resultet plaudens nova leticia letetur felix Anglorum patria, sanctus Ricardus dotatur gloria. an. Sanctus Ricardus doctus per Spiritum prudens vitat omne prohibitum, ut sic c adquirat virtutum habitum. an. Bellum gerit contra nequicias, carnem terit, spernit divicias, solus querite celi delicias. añ. Amat ardenter, in astra rapitur, orat frequenter, sancta persequitur, et permanenter in bonis figitur. an. Monstrat sui virtutem operis cecis, surdis, mutis, et miseris, curans morbos cujusque generis. Capitulum

с

с

с

Cuncta carnalia vincens edomuit,

с

pressit demonia, mundana respuit, quesivit celica, superna sapuit, habens dona magnifica. Calens incenditur amoris facula, sentit et patitur amoris jacula: amore languit vir sine macula set amore prevaluit. Labor dulcissimus apis eligitur, instructor optimus mellita loquitur, docet dulcissona, favus exprimitur, vita fit verbis consona. Mortalis rapitur factus extaticus, in celo figitur homo seraphicus, orat attentius mente magnificus levans manus frequentius. Firmus proposito, constans in opere, crevit in merito divino munere, semper sollicitus

с

siderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te Deus. Sitivit anima mea ad Deum fontem vivum. quando veniam et apparebo ante faciem Domini.2 Re. Amor monstrat [v. Re. ad matutinas]. Ympnus. Totis precordiis festum tam incli

tum Ricardi premiis preclare preditum canamus fortiter, cogit nos debitum, orat pro nobis jugiter.

3

Words marked thus () are taken from the remains of the Cottonian MS. (Tiberius A. xv.), which supplies some words where the Lincoln MS. is utterly spoiled. The first part of this office is taken from a previous and imperfect copy

с

C

Spiritus. Te trina Deitas ferventer petimus, ut nobis probitas acc purus animus insint et caritas, qui te percolimus, sancteque vite veritas. Amen. Sub umbra illius quem desideravi sedi. Re. Et fructus ejus dulcis gutturi meo. Antiphona. O quam te magnificant exempla caritatis, scriptis tuis emicant fomenta sanctitatis facta mira predicant

of the Lincoln MS. (see Early English Text Society Publication, No. 20, Preface, pp. xv. sqq.) corrected by the Cotton MS.

2 Dni: L.; Dei: C. et Vulg.

debitum' om. C.

vim tue potestatis, et egris multiplicant medelas suavitatis. ps. Magnificat. Oratio. Deus qui per exempla sanctissimi heremite Ricardi docuistic terrena despicere e et sincero corde ad celestia suspirare: da nobis, quesumus, ejus meritis et precibus ipsum veraciter imitari, et cum eo in eterna beatitudine voluptatis tue torrente potari.

Per Dominum.c1

Ad completorium.2 Pater noster. Ave Maria. Converte nos. Et averte. Deus in adjutorium. Gloria Patri. [Ps. iiij.] Cum invocarem exaudivit me Deus. [Ps. xxx.] In te Domine speravi. Ps. xc.] Qui habitat in adjutorio altissimi. Ps. cxxxiij.] Ecce nunc benedicite. Antiphona. Miserere michi Domine et exaudi orationem meam. Capitulum Tu in nobis es Do- [Hierem. xiiij.

mine, et nomen sanctum tuum et gloriosum invocatum est super nos ne derelinquas nos Domine Deus noster. Deo gratias. Ympnus. Te lucis ante terminum rerum

Creator poscimus: ut solita clemencia sis presul ad custodiam. Procul recedant somnia et noctium fantasmata: hostemque nostrum comprime, ne polluantur corpora. Presta, Pater omnipotens, per Jesum Christum Dominum, qui tecum in perpetuum regnat cum Sancto Spiritu. Amen. Custodi nos Domine ut pupillam oculi. Re. Sub umbra alarum tuarum protege nos. Antiphona. Salva nos. ps. Nunc dimittis. Gloria Patri. Sicut erat. Salva nos, Domine, vigilantes, custodi nos dormientes: ut vigilemus cum Christo, et requiescamus in pace. Kyriel'. Xpel'. Kyriel'.

an.

1 Here in C. and L. follows 'Ad Matutinas, Invitatorium.'

2 The Bodleian MS. (e Mus. 193) which contains this office, has lost one or more leaves at the beginning. The present fol. i. a. begins with the first words of this Psalm, Cum invocarem. The Psalms in

788

Pater noster. Et ne nos. Set liber In pace in idipsum. Dormiam e requiescam. Credo in Deum. Carnis resurreccionem. Et vitam eternam Amen. Benedicamus Patrem e Filium cum Sancto Spiritu. Laudemus et superexaltemus eum in secula Benedictus es Domine in firmamento celi. Et laudabilis et gloriosus et superexaltatus in secula. Benedic

et custodiat nos omnipotens Pa pius et misericors Dominus. Ame Confitemini Domino quoniam bons Quoniam in seculum misericorda ejus. Confiteor Deo celi. Misere atur vestri omnipotens Deus, et ¿ mittat vobis omnia peccata vest liberet vos Deus ab omni mala salvet et confirmet in omni oper bono, et perducat vos ad vitam éte nam. Amen. Absolucionem e

remissionem omnium peccatoru vestrorum, spacium vere penitence et emendacionem vite, graciam e consolacionem Sancti Spiritus tribur vobis omnipotens Pater pius e misericors Dominus. Amen. Die nare Domine nocte ista: sine peccar nos custodire. Miserere nostri Do. mine miserere nostri. Fiat misercordia tua Domine super nos Quemadmodum speravimus in te Domine Deus virtutum converte nos: Et ostende faciem tuam et salvi erimus. Domine exaudi oraci onem meam : Et clamor meus ad te veniat. Oratio.

Illumina, quesumus Domine Deus,

tenebras nostras: et tocius noctis insidias tu a nobis repelle propicius. Per Dominum nostrum Jesum. Domine exaudi oracionem meam : Et clamor meus ad te.3 Benedica mus [Domino] Deo [gratias]. Ad

this MS. are written at length. The text of all that follows of this office is taken from this MS. except where otherwise noted.

This Versicle is repeated here by the scribe, instead of 'Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo.'

789

num sibi lecti locus, ut sic vigil fieret fames quoque sibi cocus, ne gula succresceret: odiosus fuit jocus qui boni quid minueret. Dum devota meditatur, rapitur in jubilum : vana cuncta detestatur, reputat in nichilum totus Deo conformatur vitans vite nubilum. Deo Patri Genitori laus, et ejus Genito, sit spirato Creatori honor pari debito: qui Ricardo confessori celum dat pro merito. Amen. In primo Nocturno. an. In lege sancta. Ps. [.] Beatus vir. añ. În lege sancta Domini Ricardus meditatur, et suo sancto nomini totus dedicatur.

añ.

In monte. Ps. [ij] Quare fremuerunt. an. In monte Dei constitutus Ricardus sublimatur, ab insultu semper tutus cum sanctis letatur. an. Susceptor. Ps. [iij.] Domine quid multiplicati. an. Susceptor suus Dominus ipsum exaltavit: vite sue terminus eternam inchoavit. y Amavit eum Dominus et ornavit eum. Stola glorie induit eum. Pater noster. Et ne nos. Jube domine benedicere. Benedictione perpetua benedicat nos Pater eternus. Amen.

Sanctus Dei heremita Ri- [Lectio j. cardus in villa de Thornton juxta Pikering, Eboracensis diocesis, accepit sue propagacionis originem.

3

4

7

790

Oportuno autem tempore de parentum industria positus est ad literas addiscendas.5 Cumque adultioris etatis fieret, magister Thomas de Nevile olim archidiaconus Dunolmensis ipsum honeste exhibuit in universitate Oxonie, ubi valde proficiens in studio pocius desideravit plenius et profundius imbui theologicis sacre Scripture doctrinis, quam physicis aut secularis scientie disciplinis. Demum decimo nono vite sue anno, considerans tempus vite mortalis incertum, et terminum tremebundum maxime his qui vel vacant carnis lasciviis, vel solum laborant pro querendis diviciis, et pro his student dolis atque fallaciis, fallentes tamen maxime semetipsos, cogitavit Deo inspirante provide de seipso memorans sua novissima ne peccatorum laqueis caperetur. Proinde dum9 de Oxonia redisset ad domum paternam, una dierum allocutus est sororem suam que ipsum tenera affeccione dilexit. Soror, inquit, michi dilecta, duas habes tunicas, unam albam, alteram griseam,10 quas avide concupisco. Rogo te quatinus velis eas michi grate conferre, et crastina die ad illud nemus vicinum michi deferre,11 una cum pluviali capucio patris mei. Annuit illa gratanter, et juxta promissa ad dictum nemus ea in crastino deportavit, ignorans omnino quid intenderet frater ejus. Ut autem ipse accepisset ea, illico manicas grisee tunice detruncavit, et albe tunice botones 12 abscidit, et modo quo poterat albe tunice manicas consuit, ut suo 13 proposito aliqualiter aptarentur.14 Deposuit igitur vestes proprias quibus erat indutus, et albam sororis tunicam ad carnem

1

791

2

induit, griseam autem truncatis manicis supervestivit, et per truncationis aperturam exposuit brachia: capuciavitque se pluviali capucio supradicto, ut sic aliquantum, juxta modum sibi pro illa hora possibilem, effigiaret confusam similitudinem heremite. Cum hec igitur soror ejus fuisset intuita, stupefacta clamavit, Frater meus insanit, frater meus insanit. Quo audito comminatorie fugavit eam a se, et ipse protinus sine mora ne comprenderetur ab amicis et notis affugit.3 j. Re. Sanctus fugit ad solitudinem, intrat ibi celestem ordinem: Sancte vite querens dulcedinem. Illuc tenet perfectam regulam, abbas amor dat morum formulam: Sancte vite. Jube domine. Deus Dei Filius nos benedicere et adjuvare dignetur. Lec. ij. Post accepcionem igitur habitus

heremite et reliccionem parentum perrexit ad quandam ecclesiam, in Vigilia Assumptionis beatissime virginis matris Dei, in qua se posuit ad orandum in loco ubi consors cujusdam probi armigeri Johannis de Dalton nomine consuevit orare. Postquam autem illa ad Vesperas audiendas intravit ecclesiam,5 familiares de domo armigeri ipsum de loco sue domine amovere volebant, sed illa ex humilitate ne interrumperetur orantis devotio non permisit. Finitis vero Vesperis, dum surrexisset ab oratione, filii predicti armigeri, qui erant scolares et in universitate Oxonie studuerunt, habentes ipsius noticiam dixerunt quod ipse esset filius Willelmi Rolle, quem 6 in Oxonia agnoverunt. In die autem predicti festi Assumptionis iterum intravit eandem ecclesiam, et sine

792

mandato cujuscunque superpelliciun induens Matutinas et Officium Misse cum aliis decantavit. Cum autem in Missa Evangelium esset lectum petita prius benedictione presbyteri pulpitum predicantium adiit, et ser monem mire edificacionis fecit ad populum, in tantum ut multitude audientium sic esset de ipsius predcatione compuncta, ut se non posset a lacrimis continere, dicebantque omnes se sermonem tante virtutis et efficacie per antea non audisse. Ne mirum, cum ipse esset speciale Sancti Spiritus organum, et ejus afflatu resonans cujus est, ut ait apostolus ad Romanos, gratias dividere proct vult, et gemitus inenarrabiles proce rare. ij. Re. Ardet pectus ex flamma Spiritus, calor fortis sentitur afforis: Ex quo patet fervoris exitus, et quod amor sit magni roboris. Melos canorus ardorem sequitur, et dulcor ingens: Deo laus redditur. Ex qua Jube domine. Spiritus Sancti gratia illuminet corda et corpora nostra Post Missam igitur pre- [Lectio iij.

8

dictus armiger ipsum ad prandium invitavit. Cum autem intrasset ejus manarium, posuit se in quadam domo abjecta9 et antiqua, nolens aulam intrare, sed pocius doctrinam evangelicam adimplere curavit que dicit, Cum invitatus fueris ad nupcias recumbe in novissimo loco, ut 10 cum venerit qui te invitavit dicat tibi, Amice, ascende superius : quod et li in eo completum est. Nam ipso diligenter requisito et tandem in predicta domo reperto, armiger ipsum supra proprios filios collocavit ad mensam. Ipse autem in prandio tam perfectus erat custos silencii, ut nec verbum quidem de ore ejus

793

procederet. Cum vero ad sufficienciam comedisset, surrexit priusquam mensa subtraheretur, et abire disposuit. Armiger autem qui eum vocaverat dixit hoc non esse consuetudinis, et sic iterato eum residere coegit. Finito vero prandio iterum voluit abscessisse, sed armiger querens cum eo privatum habere colloquium ipsum detinuit donec evacuatis aliis qui affuerunt in domo interrogasset eum an esset filius Willelmi Rolle. At ille satis illibenter et cum difficultate respondit Forte sum. Timuit siquidem ne propter agnitionem intentioni sue quam firmavit in animo obstaculum poneretur. Armiger enim ille2 patrem suum veluti familiarem grata affectione dilexit. Ricardus autem noviter heremita fac

tus, ignorante patre et preter ipsius voluntatem, plus Deum quam patrem carnalem diligens statum illum assumpsit. iij. Re. Dum Ricardus spirat suspiria, orat, plorat, petens solacia: Christus donat optata gaudia. Transit in jubilum luctus et gemitus mens sentit sibilum divini Spiritus. Christus donat. In secundo nocturno. añ. Exaudivit. Ps. [ij] Cum invocarem. añ. Exaudivit Dominus Ricardum deprecantem dedit ei protinus fervorem oblectantem. an. Verba sua percipit. Ps. [v.] Verba mea. Verba sua percipit, quod vult Deus prestat sic mercedem recipit que beatis restat. añ. Coronatur gloria. Ps. [viij.] Domine Dominus noster. an. Coronatur gloria, honor ei datur: in beata patria semper colletatur. Versiculus. Justum deduxit. Pater noster. Et ne nos. Jube domine. Omnipotens Dominus sua gratia nos benedicat. Amen. Lectio iiij.

3

añ.

794

Postquam autem predictus armiger

6

eum in secreto examinasset, et ex perfectis evidenciis cognovisset sanctitatem sui propositi, vestivit eum sumptibus suis juxta voluntatem suam vestibus convenientibus heremite, et ipsum in domo sua diu retinuit, dans sibi locum mansionis solitarie, et providens sibi de omnibus necessariis sui victus et vite. Tunc itaque cepit cum omni diligencia die et nocte perfectioni vite studere, et quomodo oportunius posset in vita contemplativa proficere, et in amore divino fervere. Quam excellentem autem perfectionem in hac arte Deum ardenter amandi tandem obtinuit,5 ipsemet non ad sui jactanciam aut vanam gloriam conquirendam, sed 7 pocius exemplo gloriosi et humilis apostoli Pauli enarrantis raptum suum ad tertium celum ubi audivit archana que non licet homini loqui, qui eciam fatetur magnitudinem revelacionum sibi factarum a Deo,8 et publice pretulit labores suos omnium apostolorum laboribus, que omnia ad aliorum profectum et edificacionem in epistolis suis scripsit et aliis legenda reliquit 10 ita et iste sanctus heremita Ricardus in libro suo primo de Incendio Amoris, capitulo primo, narrat ad quam altas et mellifluas dilectationes attigit contemplando, ut alii per hoc spem similiter proficiendi in actibus contemplacionis et amoris Dei accipiant, si tamen vigilanter, instanter et perseveranter insistant illis occupacionibus que ad adipiscendum hujusmodi perfectionem desiderabilissimam ordinantur, et impedimenta contemplacionis velut venenum abhorreant et abscidant. iiij. Re. Patent aperto

11

12