312. curam, jura infimis summisque moderando, ita tenuit, ut eum 440. et Patres severum consulem, et plebs satis comem crediderint. Et adversus tribunos "* auctoritate plura, quam certamine, tenuit. quinque consulatus, eodem tenore gesti, vitaque omnis consulariter acta, verendum pene ipsum magis, quam honorem, faciebant. eo tribunorum militarium nulla mentio his consulibus fuit. 9. Q. 313. XI. Consules creant M. Fabium Vibulanum, Postu§£?' mum Æbutium Cornicinem. Fabius et Æbutius consules, Post. AEbu- quo majori gloriæ rerum, domi forisque gestarum, succedere tio Coss. se cernebant, (maxime autem memorabilem annum apud finitimos socios hostesque esse, quod Ardeatibus in re præcipiti tanta foret cura subventum) eo inpensius, ut delerent Ardeatibus prorsus ex animis hominum infamiam judicii, senatuscon;: iti; sultum fecerunt ; ut, quoniam civitas Ardeatium intestino ÈÃÄ tumultu redacta ad paücos esset, coloni eo præsidii caussa interceptus adversus Volscos scriberentur. Hoc palam relatum in taerat. bulas, ut plebem tribunosque falleret judicii rescindendi consilium initum. Consenserant autem, ut, multo majore parte ** Rutulorum colonorum, quam Romanorum, scripta, nec ager ullus divideretur, nisi is, qui interceptus judicio infami erat ; nec ulli prius Romano ibi, quam omnibus Rutulis divisus esset, gleba ulla agri adsignaretur. Sic ager ad Ardeates rediit. Triumviri ad coloniam Ardeam deducendam creati Agrippa Menenius, T. Cloelius Siculus, M. Æbutius Elva. qui, per minime populare ministerium agro adsignando sociis, quem populus Romanus suum judicasset, quum plebem offendissent, ne primoribus quidem Patrum satis accepti, quod nihil gratiæ cujusquam dederant ; vexationes, ad populum jam die dicta ab tribunis, ** colonis adscripti remanendo in colonia, quam testem integritatis justitiaeque habebant, vitavere. V. §. 314. _ XII. Pax domi forisque fuit et hoc et insequente 4 anno, £££? C. Furio Pacilo et M. Papirio Crasso consulibus. Ludi, M. Pjjio ab decemviris per secessionem plebis a Patribus ex senatusCoss. consulto voti, eo anno facti sunt. Caussa seditionum nequidquam a Poetelio • quæsita. qui, tribunus plebis iterum *7 ea ipsa denunciando factus, neque, ut de agris dividendis plebi referrent consules ad senatum, pervincere potuit : et, U.c.814. quum magno certamine obtinuisset, ut consulerentur Pa- A. C.433.

tres, consulum an tribunorum placeret comitia haberi, consules creari jussi sunt. ludibrioque erant minæ tribuni, denunciantis se delectum inpediturum ; quum, quietis finitimis, neque bello, neque belli adparatu opus esset. Sequitur

hanc tranquillitatem rerum annus, Proculo Geganio Mace- U. c. 315. rino, L. Menenio Lanato consulibus, multiplici clade ac A. C. 437.

periculo insignis, seditionibus, fame, regno prope per largitionis dulcedinem in cervices accepto. Unum afuit bellum

Proc. Geganio, L. Menenio

externum : quo si adgravatæ res essent, vix ope Deorum Coss.

omnium ** resisti f potuisset.
adversus annus frugibus fuit, seu dulcedine concionum et
urbis deserto agrorum cultu. nam utrumque traditur. et
Patres plebem desidem, et tribuni plebis nunc fraudem nunc
negligentiam consulum accusabant. Postremo perpulere
plebeii, haud adversante senatu, ut L. Minucius præfectus
annonæ crearetur ; felicior in eo magistratu ad custodiam
libertatis futurus, quam ad curationem ministerii sui : quam-
quam postremo annonæ quoque levatæ haud inmeritam
et gratiam et gloriam tulit. Qui •* quum, multis circa fini-

timos populos legationibus terra marique nequidquam mis

sis, (nisi quod ex Etruria haud ita multum frumenti advectum

est) nullum momentum annonæ fecisset ; et, revolutus ad

dispensationem inopiæ, profiteri cogendo frumentum, et ven-
dere, quod usu8 menstruo superesset, fraudandoque parte
diurni cibi servitia, criminando inde et objiciendo iræ populi
frumentarios, acerba inquisitione aperiret magis, quam levaret,
inopiam ; multi ex plebe, spe amissa, potius quam ut crucia-
rentur trahendo amimam, capitibus obvolutis se in Tiberim
præcipitaverunt. -
XIII. Tum Sp. Maelius ex equestri ordine, ut illis tem-
poribus, prædives, rem utilem, pessimo exemplo, pejore
consilio, est adgressus. frumento namque ex Etruria privata
pecunia per hospitum clientiumque ministeria coëmto,
(quæ, credo, ipsa res ad levandam publica cura annonam

inpedimento fuerat) largitiones frumenti facere instituit :

plebemque, hoc munere delinitam, quacumque incederet, 7" conspectus elatusque supra modum hominis privati,

Coepere a fame mala, seu Fames.

U. c. 315. secum trahere ; haud dubium consulatum favore ac spe A. C. 437. despondentem. Ipse, ut est humanus animus insatiabilis eo quod fortuna spondet, ad altiora et non concessa tendere. et, quoniam consulatus quoque eripiendus invitis Patribus esset, de regno agitare : id unum dignum tanto adparatu consiliorum et certamine, quod ingens exsudandum esset, præmium fore. Jam comitia consularia instabant. quæ res eum, necdum compositis maturisve satis consiliis, obpressit. Consul sextum creatus T. Quinctius Capitolinus, minime opportunus vir 7' novanti res h : collega U. C. 316. additur ei Agrippa Menenius, cui Lanato erat cognomen. 4- §.335 et L. Minucius ` præfectus annonae, seu 7* refectus, seu,

T. Quincti - - - - -

VI. Agr. * quoad res posceret, in incertum creatus. nihil enim constat, Meneíio nisi in libros linteos utroque anno relatum inter magisCoss.

tratus præfecti nomen. Hic Minucius, 7° eamdem publice
curationem agens', quam Maelius privatim agendam susce-
perat, quum in utraque domo genus idem hominum versa-
retur, rem compertam ad senatum refert, * Tela in domum
* Maelii conferri, eumque conciones domi habere : ac non
* dubia regni consilia esse. tempus agendæ rei nondum stare ;
* cetera jam convenisse ; et tribunos mercede emtos ad pro-
* dendam libertatem, et partita ducibus multitudinis ministe-
* ria esse. Serius se pene, quam tutum fuerit, ne cujus
* incerti vanique auctor esset, ea deferre.' 7' Quæ postquam
sunt audita, et undique primores Patrum et prioris anni
consules increparent, quod eas largitiones coetusque plebis
in privata domo passi essent fieri, et novos consules, quod.
exspectassent, donec a præfecto annonæ tanta res ad sena-
tum deferretur, quæ consulem non 7° auctorem solum desi-
deraret, sed etiam * vindicem ; tum T. Quinctius, * consules
* inmerito increpari,' ait, * qui, constricti legibus de provo-
* catione ad dissolvendum imperium latis, nequaquam tantum
* virium in magistratu ad eam rem pro atrocitate vindican-
* dam, quantum animi, haberent. opus esse non forti solum
* viro, sed etiam 7° libero exsolutoque legum vinculis. Itaque
* se dictatorem L. Quinctium dicturum. ibi animum parem
* tantæ potestati esse.' Adprobantibus cunctis, primo Quin-
* novandae rei MS. Veith. i eandem rei procurationem agent MS. Veith.
k etiam abest a MS. Veith.

ctius abnuere : et, * quid sibi vellent', rogitare, * qui se ætate U. c. 316. * exacta tantæ dimicationi objicerent.' Dein, quum undique A. 9. 43°. plus in illo senili animo non consilii modo, sed etiam' virtutis esse, quam in omnibus aliis dicerent, laudibusque haud inmeritis onerarent, et consul nihil remitteret ; precatus tandem Deos inmortales Cincinnatus, ne senectus sua in tam trepidis Creatur rebus damno dedecorive reipublicæ esset, dictator a consule áí dicitur. ipse deinde C. Servilium Ahalam magistrum equi- ï°"°* tum dicit. XIV. Postero die, dispositis præsidiis, quum in forum descendisset, conversaque in eum plebs novitate rei ac miraculo esset, et Maeliani atque ipse dux eorum in se intentam vim tanti imperii cernerent ; expertes consiliorum regni, * qui tumultus, quod bellum repens, aut dictatoriam majesta* tem, aut Quinctium post octogesimum annum rectorem rei* publicæ quæsisset,' rogitarent; missus ab dictatore Servilius magister equitum ad Maelium, * Vocat te,' inquit, * dictator.' Melius ad Quum pavidus ille, * quid vellet,* quæreret; Serviliusque *caus- eum voca* sam dicendam esse* proponeret, * crimenque, a Minucio de-“ * latum ad Senatum, diluendum ;' tunc Maelius recipere se in catervam suorum, et primum circumspectans tergiversari: postremo, quum adparitor jussu magistri equitum duceret, ereptus a circumstantibus, fugiensque, fidem plebis Romanae inplorare: et obprimi se consensu Patrum dicere, quod plebi benigne fecisset : orare, ut opem sibi ultimo in discrimine ferrent, neve ante oculos suos trucidari sinerent. . Haec eum vociferantem adsecutus Ahala Servilius obtrun- Occiditur. cat : respersusque cruore obtruncati, stipatus caterva patriciorum juvenum, dictatori renunciat, vocatum ad eum Mælium, repulso adparitore concitantem multitudinem, * poenam mmeritam habere. Tum dictator, * Macte virtute,' inquit, * C. Servili, esto, liberata republica.' XV. Tumultuantem deinde multitudinem 77 incerta existimationem facti ad concionem vocari jussit; et, * Maelium jure * caesum,' pronunciavit, * etiam si regni crimine insons fuerit; Factum de* qui vocatus a magistro equitum ad dictatorem non venisset.******* * Se ad caussam cognoscendam consedisse ; qua cognita, habi- or. * turum fuisse Maelium similem caussæ fortunam. Vim pa* rantem, ne judicio se committeret, vi coercitum esse. nec * cum eo, tamquam cum cive, agendum fuisse ; qui natus in * libero populo inter jura legesque, ex qua urbe reges exactos * sciret, eodemque anno 7* sororis filios regis, et liberos con1 Et hoc loco etiam abest a MS. Veith. m æstimatione MS. Veith.

tur, a dictatore tunc provocationem ad neque adhuc potuerat antiquitus assigpopulum non fuisse. Tamen 1. iii. c. matam dictaturae majestatem imminuere. 55. Livius latam esse legem memoravit, 77 * Incerta eaistimatione facti] Quum Ne quis ullum magistratum sine provoca- dubitaretur quid de Ahalæ facto juditime crearet. Verum fortasse lege illa candum esset.

sancitum jus nondum pro firmato stabat, 78 Sororis filios regis] Hæc verba non

* sulis liberatoris patriæ, propter pactionem “indicatam reci-
* piendorum in urbem regum, a patre securi esse percussos ;
* ex qua Collatinum Tarquinium consulem nominis odio abdi-
* care se magistratu atque exsulare jussum ; in qua de Sp.
* Cassio, post aliquot annos, propter consilia inita de regno
* supplicium sumtum ; in qua nuper decemviros bonis, exsilio,
* capite multatos ob superbiam regiam, in ea Sp. Mælius spem
* regni conceperit. Et quis homo? quamquam nullam nobi-
* litatem, nullos honores, nulla merita cuiquam ad domina-
* tionem pandere viam ; sed tamen Claudios, Cassios, consu-
* latibus, decemviratibus, suis majorumque honoribus, splen-
% dore familiarum sustulisse animos, quo nefas fuerit : Sp.
* Mælium, cui tribunatus plebis magis optandus, quam spe-
* randus, fuerit, frumentarium divitem, 79 bilibris farris spe-
* rasse libertatem se civium suorum emisse, *° ciboque obji-
* ciendo ratum victorem finitimorum omnium populum in
* servitutem perlici posse : ut, quem senatorem concoquere "
* civitas vix posset, regem ferret; Romuli conditoris, ab Diis
* orti, recepti ad Deos, insignia atque imperium habentem.
* Non pro scelere id magis, quam pro monstro, habendum.
* Nec satis esse sanguine ejus expiatum, nisi tecta parie-
* tesque, intra quæ tantum amentiæ conceptum esset, dissi-
* parentur ; *' bonaque, contacta pretiis regni mercandi, pub-
* licarentur. jubere itaque, quæstores vendere ea bona, atque
* in publicum redigere.'
XVI. Domum deinde, ut monumento area esset obpres-
sae nefariæ spei, dirui extemplo jussit. id *• AEquimælium
adpellatum est. L. Minucius ** bove aurato extra portam
Trigeminam est donatus, ne plebe quidem invita, quia fru-
mentum Mælianum, assibus in modios æstimatum, plebi
divisit. Hunc Minucium, apud quosdam auctores, transisse

a Patribus ad plebem, undecimumque tribunum plebis co

optatum seditionem, motam ex Mæliana caede, sedasse, in

venio. Ceterum vix credibile est, numerum tribunorum

Patres augeri passos, idque potissimum exemplum a patrin senat. ferre civitas MS. Veith.