• vult

quae inter editas est T. V. part. 2. p. 191. Mox Ephesius prosequitur suum propositum diversis exemplis roborare, recitataque parte epistolae Iohannis VIII. papae ad Basilium imperatorem quae in photiana synodo legitur, de antiquatis multis ob tempora mutata canonibus disserit; quam par. ticulam ideo libentius heic recitabo, quia duarum latinorum canonum collectionum summaria hoc volumine edidi; quantumvis enim boni sint ii canones ac plerique utiles, non ita certe sunt immobiles atque rati, ut eos ecclesiae auctoritas, pro rerum temporumque adiunctis, variare prudenter nequeat.

En verba Ephesii cod. 213. f. 202. Όσους δὲ κατ νόνας τῶν ἀρχαιοτέρων οἱ μετ ̓ ἐκείνους ἀρχιερεῖς καὶ μετ γάλοι πατέρες ἡμῶν ἀργίᾳ τελείᾳ συνέστειλαν, τί χρὴ καὶ λέγειν ἡμᾶς ; ἴσασιν οἱ τὰ ἱερὰ τῶν κανόνων πεπαιδευμένοι μαθήματα· ποῦ γάρ ἐστιν ὁ κανὼν ἐκεῖνος ὁ τοὺς ἐπισκόπ πους συνοικεῖν ταῖς οἰκείαις αὐτῶν γυναιξὶν ἐντελλόμενος ; ποῦ ἐκεῖνος ὃς τοὺς σχισματικοὺς καὶ τοὺς αἱρετικοὺς ἐξαναβαπτίζεσθαι διατάττεται ; ποῦ ὁ διοριζόμενος πάλιν ἑπτὰ διακόνους εἶναι καὶ μόνους ἐν ἑκάστῃ τῶν πόλεων ; ποῦ ὁ μετὰ τὸ φαγεῖν ἡμᾶς κατὰ τὴν μεγάλην έ μετέχειν τῶν φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, μιμήσει τάχα τοῦ κυριακοῦ δείπνου ἐκείνου, νομοθετῶν ; ποῦ κἀκεῖνος ὃς τοῖς πλήΘεσι τῶν ἐπισκόπων ἐκλογὴν ποιεῖσθαι καὶ ψῆφον ἐπέτρεπε ; καὶ μακρὸν ἂν εἴη τοὺς ἀπρακτήσαντας τῶν κανόνων πάντας ἐκλέγεσθαι νῦν καὶ εἰς μέσον παράγεσθαι. Quot autem antiquorum praesulum canones a poste

S. Metho

scripta

rioribus episcopis magnisque patribus sint omnino sine effectu habiti, cur nos dicere oportet? Id videlicet sciunt qui canonicas disciplinas didicerunt. Ubi est enim iam ille canon qui mandat episcopis ut cum sua quisque coniuge habitet? Ubi ille qui schismaticos et haereticos rebaptizari praecipit? Ubi rursus ille qui septem tantum diaconos in unaquaque urbe esse decernit? Ubi ille, qui constituit ut cibo praesumpto, in quinta magna feria tremendis Christi mysteriis communicemus, idque ob imitationem fortasse coenae dominicae? Ubi et ille qui populi multitudini in episcoporum electione suffragium permittit? Longum esset antiquatos omnes iacentesque canones nunc seligere atque in medium proferre.

X. Sequitur in codice 225. f. 45. tractus non dii par. quo Meita exiguus διαθήκης ἐπιτελευτίου, testamenti quaedam. thodius ille confessor, patriarcha constantinopolitanus, circa annum D.CCC.XLII. catholico robore clarus, contra parum reverentes patriarchalis dignitatis Studitas monachos scripsit; quam sententiam in homilia quoque, iamdiu deperdita, dixit: άλλα 75 καὶ ἐν ἑτέρᾳ ὁμιλίᾳ πάλιν περὶ τῶν αὐτῶν φησὶ· μὴ συνεσθιᾶσθε τούτοις, μηδὲ λέγετε χαίρειν, ἐπεὶ εἰ και νωνεῖτε τῆς ἔργοις αὐτῶν, ἐξ ἀναγκαίου δὲ καὶ τῷ ἀναθέ ματι· καὶ τοῦτο δὲ ὑπομνήσομεν, ὡς εἴ ποτε ἐπιστρέψειεν, κἀκεῖνα τὰ κακῶς γραφέντα οὐ τοσοῦτον κατὰ τῶν πατριαρχῶν, ὅσον κατὰ τῆς ἐκκλησίας, ἐκεῖνει γὰρ ἦσαν ἡ ἐκ

κλησία οἱ καὶ ταύτην στηρίξαντες, ἀναθεματίσουσιν, ἐφεῖ ται καιρὸς αὐτοῖς μετανοίας, ἀλλ ̓ εὐχ ἱερωσύνης. In alia quoque homilia de iisdem Studitis ait: ne cum iis quisquam vescatur, neque ave eis dicat; nam si ipsorum actibus communicaveritis, necessario etiam anathematis participes eritis. Verumtamen hoc quoque monemus, quod si nempe resipuerint, et iniquis illis maledixerint scriptis non tam adversus patriarchas, quam contra ecclesiam, hi enim ecclesiam constituebant qui eam fulciebant, tempus ipsis ad paenitendum conceditur, non tamen ad sacris fungendum. Immo vero contra Studitas epistola beati Methodii profertur cod. 225. f. 22., quam ego nonnisi breviatam et magna sui parte decurtatam ex codice 213. (quem contractiorem altero iam supra dixi p. xvII.) recitavi Script. vet. T. III. p. 256. Est autem nunc operae pretium eam nunc integram heic describere, nulla tamen adiecta brevitatis causa interpretatione latina. Quod autem praedicto in loco ait monachus Methodius, epistolam hanc patriarchae Methodii legendam esse apud Niconem, recte se habet; etenim ex codice arabico vat. 176. apud nos Script. vet. T. IV. p. 168. apparet eam in Niconis typicum fuisse receptam. En autem ut eam recitat Iohannes ephesius.

Τὰ γεγραμμένα κατὰ τοῦ Νικηφόρου τοῦ πανοσίου καὶ Ταρασίου τοῦ τρισολβίου, εἰ μὴ ἀναθεματίσητε, ἢ σήμε ρον ἔμπροσθεν τῶν ἀδελφῶν καὶ συλλειτουργῶν, ἢ εἰς ὡρι

σμένην ἡμέραν ἐλθόντων αὐτῶν πρὸς τῇ ὑμετέρα μονῇ καὶ ἀκρεωμένων, καὶ θείητε τὸν ἐν αὐτοῖς ὅρον καίειν τὲ καὶ ἀναθεματίζειν αὐτὰ, καθὼς ἀπολογούμενοι ἐν ταῖς περὶ τῆς ἐκκλησίας διοικήσεσι γεγραφήκαμεν, γνῶτε ἀδελφοὶ ὅτι ὑμᾶς τε ἑαυτοὺς τοὺς περιεχομένους αὐτῶν, οὐχ ἁπλῶς ἀναθεματίσομεν, ἀλλ ̓ αἰσχρότερον καταθεματίσαμεν (1)· ὁ γὰρ μας καρίος ἡγούμενος ὑμῶν καὶ διδάσκαλος τὸ πέρας τῆς ἑαυτοῦ βιοτῆς αἴσιον, καὶ σὺν ἡμῖν ὑπάρχων λειτουργήσας, ἔργῳ

, τω

(1) In margine habetur haec adnotatio, aliam Methodii natriarchae particulam continens, cum egregia doctrina de unitate ecclesiae, et de obedientia pastoribus debita. Χρὴ εἰδέναι ὡς οἱ φοιτηταὶ τοῦ Στουδίτου, μετὰ τὴν ἁγίαν ἐκείνου κοίμησιν, μὴ θέλοντες ὑποτάσσεσθαι τῇ καθολικῇ τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίᾳ ὡς ἔοικε δὲ οἰκείῳ θελήματι μάλιστα περιάγεσθαι, τὴν πρώην ἐκείνου κατ ηγορίαν λαβόντες εἰς ἀφορμὴν, συμπλασσόμενοι δὲ καὶ ἑτέρας καὶ προσθέντες αἰτίας, ἀπεῤῥάγησαν αὖθις καὶ ἀπέσχισαν ἑαυτοὺς ἀπὸ τῆς κοινῆς τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας· καθ' ὧν ἄρα καὶ ὁ ἅγιος Μεθό διος ὁ ἐν πατριάρχαις ἀοίδιμος συνοδικῶς κινηθείς, τὸ ἀνάθεμα ἐξε φώνησεν· οἷς ἄρα καὶ ὁ πατριάρχης οὗτος ὁ μέγας πολλάκις παφαινῶν οὕτως ἔλεγεν. “ Οτι διδαχὴ τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας διττή πως καὶ μεριστὴ οὔτέ ποτε γέγονεν οὔτε γενήσεται· ἀλλ ̓ οὐδὲ ἄναρ χός τις καὶ ἀκέφαλος, μὴ ἔχουσα τινα ἐφ' ἑαυτῆς τὸν κατάρχοντα, μηδὲ κεφαλὴν ἐφ' ἑαυτὴν φέρουσα οὔτέ ποτε ἑώραται, οὔτε μὴν ὁρα θήσεται· κεφαλὴ μὲν γὰρ πάσης τῆς γῆς ὁ ἄνθρωπος κατὰ τὸν ἀπόστολον· τοῦ δὲ ἀνθρώπου εἰς ἄνδρα καὶ γυναῖκα μεριζομένου, ὁ ἀνὴρ ὑπάρχει τῆς γυναικὸς κεφαλὴ τοῦ δὲ ὁ Χριστὸς τοῦ δὲ ἀμερίστου Χριστοῦ, ὦ τοῦ θαύματος, ὁ Θεὸς τὸ γοῦν ἅπαν σῶμα τῆς ἐκκλησίας συναρμολογούμενον ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ τὲ καὶ εἰς Χριστὸν, αὔξει τὴν αὔξησιν τοῦ Χριστοῦ· ἧς ἐκκλησίας ὑμεῖς πάντη ἀλλότριοι· καὶ πάλιν ὑμεῖς ἀκέφαλοι ὄντες καὶ ἀναρχοι οὐκ ἔχετε ἐξουσίαν λέγειν μετέχους καὶ μεριστὰς ἑαυτοὺς δὴ ἐκκλησίας Χριστοῦ· ὁ γὰρ κεφα λὴν μὴ ἔχων, ἄλλου κεφαλὴ οὐδαμῶς ἔσεται, καὶ ὑποταγὴν ἑτέρων ζητοῦντες, τῇ αὐτῶν ἀνυποταξίᾳ τούτους ἐν ὑποταγῇ ἔχειν οὐ δύνασθε λόγῳ γὰρ τούτους θέλοντες ὑποτάττειν, ἀνυποτάκτους μένειν ἔργῳ διδάσκετε.

ει

γε

τοὺς ἰδίους λόγους ἠθέτησεν, ἐπεὶ οὐκ ἂν ποτε ἐγένετο μεθ' ἡμῶν, εἰ τὰ γραφέντα αὐτῷ καθ ̓ ἡμῶν ἔφερεν ἐν τῇ διανοίᾳ καθ ̓ ἑαυτόν· ταῦτα δὲ οὐκ ὀνειδίζοντες ἐγράψαμεν, οὐδὲ οὕτως ἵνα γένηται θέλομεν ἢ εὐχόμεθα, ἀλλ ̓ ὥσπερ τῇ ἰδίᾳ διανοίᾳ ἐγκυμονοῦντες ταῦτα καὶ ὀφειλομένως εἰς ἐπήκαν ἐλθεῖν χρεωστοῦντες, λελαλήκαμεν πάντα, ἵνα μόνον εἰδείητε πόσα ὑπερεβουλόμεθα, καὶ εἰ ἔτι θέλομεν, ἔχο μεν δικαιωμάτων ῥήματα καὶ εὐθύτατα κρίματα, πρὸς ὑμᾶς κατὰ ἀντιῤῥημοσύνην ἀντιτάξασθαι, καί καὶ πλείονα ὄνα τα, ἵνα μὴ ὀργὴν ὑμῖν μείζονα κινήσωμεν, τὸ πλάτος τῶν μετ ̓ αὐτῶν συνεπιφερομένων καὶ συνεπακροᾶσθαι δυναμένων, σεσιωπήκαμεν· εὐχόμεθα γὰρ τὸν ὑπεράγαθον κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν, καὶ εἰς ἔτι ἐπὶ μακρὸν εὐξαίμεθα, πάντων τῶν λόγων τούτων μέχρι ῥημάτων ἁπλῶς κινηθέντων, τὴν ἑαυ τοῦ εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν καὶ σύνεσιν καὶ ἀγαθοφροσύνην ὑμῖν καὶ ἡμῖν χαρίσασθαι. Καὶ πάλιν ἀλλαχοῦ οὕτω φησί. Πρὸς εν τοὺς Στουδιώτας etc. usque ad κατάθεμα, quae particula est apud Allatium de Methodiis p. 377. Deinde ita pergit Ephesii codex. Καὶ οὐκ αὐτοὶ μόνοι, ἀλλὰ καὶ ὅσοι πείθονται αὐτοῖς καὶ συναρπάζονται καὶ εἰς φιλι κὴν αὐτοῖς ὁμηρεύονται ὁμιλίαν ἢ συναυλίαν, καὶ οὗτοι ἀπὸ τούτων κατάθεμα ἔστωσαν, ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ τῷ διαβόλῳ ἀνάθεμα· αὐτοὺς γὰρ πατοῦντες, ἤγουν ἐπ ̓ αὐτοὺς βαίνοντες, τουτέστι τῇ τούτων γνώμῃ ἐπερειδόμενοι, ἐπὶ τῷ τούς των καταθέματι βαίνοιεν οἱ πειθόμενοι αὐτοῖς εἰς ἀνάθεμα οὐ θαῦμα δὲ τοῦτο ὅτι τοὺς αἰτίους τῆς ἀπωλείας τῶν πειθομένων αὐτοῖς καταθέματι ὑπεβάλομεν· δίκαιον δὲ νομίσαι, ὅτι θεϊκῇ τε καὶ ἀποστολικῇ κρίσει τοῦτο πεποιήμεθα καθ' ὑπερβολὴν τῆς ἁμαρτίας ἦτο τὴν αἰτίαν τῆς ἁμαρτίας καὶ