Μετὰ τοῦτον ἀρχιερατεύει Ἰωάννης χρόνους ιγ' μῆνας β' ἡμέρας γ'· οὗτος υἱὸς Σεργίου πάπα καὶ ἐπίσκοπος Ραβέννης ὡς μέν τοι ἐπιβήτωρ τῆς ἐκκλησίας ἐκεῖθεν καὶ ἀπὸ παντὸς τοῦ λαοῦ τοῦ ἐν Ῥαβέννη ἐκβάλλεται· τούτου τῇ βουλῇ καὶ τῇ βοηθείᾳ οἱ Σαρακηνοὶ οἱ κυριεύοντες Ἰταλίας ἐγγὺς Ῥώμης ἥττηνται· εἶτα αὐτὸς ὁ πάπας Ἰωάννης μετὰ Μαρκίωνος ̓Αλβερίκου εἰσελθόντες εἰς τὴν ̓Απουλίαν κατὰ Σαρακηνῶν παρὰ Γαριλιανὸν, καὶ συμβάλλοντες τοῖς Σαρακινεῖς ἐνίκησαν καὶ πάλιν αὐτοὺς κατὰ κράτος· εἶτα εἰσελ πόντες ἐν τῇ Ῥώμῃ παρὰ παντὸς τοῦ λαοῦ ἐν χαρᾷ καὶ τιμῇ προσεδέχθησαν· ἀλλ ̓ ὕστερον διαφωνίας ἐπισυμβάσης ἐν ἀμφοτέραις, ὁ μαρκίων ἐξωθεῖται τῆς πόλεως, καὶ καὶ στέλλιόν τι ὄνομα Ορτα κρατήσας, ἐκεῖ ἑαυτὸν διανέπαυε πέμπει δὲ καὶ πρέσβεις προς Ούγγρους, ἵνα ἔλθοιεν καὶ κτήσωνται τὴν γῆν ῥωμαίων· οἱ ἐλθόντες πᾶσαν τὴν Του σκίαν κατέδραμον, καὶ παῖδας καὶ γυναῖκας , καὶ εἴ τι ἕτε ρον φέρειν ἠδύναντο, λαβόντες εἰς Οὐγγρίαν ἀπήγαγον· διὸ οἱ ῥωμαῖοι ταραχθέντες ἐπὶ τούτῳ τὸν εἰρημένον μαρκίωνα διεχρήσαντο οἱ μέν τοι Ούγγροι ὕστερον ἑκάστῳ ἔτει κατὰ πολλοὺς δὲ χρόνους ληστεύοντες ρωμαίους κακῶς διέθεντο Ἰωάννης δὲ ὁ εἰρημένος πάπας ὑπὸ τρατιωτῶν συλληφθεὶς, καὶ εἰς φυλακὴν βληθεὶς, ἐκεῖ ὕστερον διαφθείρεται.

9

̓Αντεισάγεται δὲ εἰς τὸν τούτου τόπον ἕτερος Ἰωάννης· επεὶ δὲ κακῶς τὴν ἀρχὴν εἰσῆλθεν, αὐτίκα δὲ καὶ ἐξεβλήθη διὰ τοῦτο καὶ ἐν τῷ καταλόγω τῶν ἀρχιερέων οὐ τίθεται.

FINIS.

HISTORIAE ECCLESIASTICAE FRAGMENTUM

EX CODICE MEDIOLANENSI BIBLIOTHECAE AMBROSIANAE.

In quinto Spicilegii volumine p. 247. (1) dixi de co

dice mediolanensi ambrosiano M. 88. b., in quo est ecclesiasticae cuiusdam historiae liber tertius ineditus. Nunc ad me rogantem vir cl. Car. Castillionaeus misit apographum summariorum dicti libri, cum primi capituli textu, quae ego statim cum lectoribus meis non sine latina interpretatione communico, scholiis aliquot additis, ut quid novum quidve secus in hac historia sit iudicandum, appareat.

Τάδε ἔνεστιν ἐν τῷ τρίτῳ λόγῳ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας.

Περὶ τῶν μετὰ τὴν μεγάλην σύνοδον πραγματευθέντων. β. Περὶ τῆς ἀνενδότου τοῦ Θεοφιλεστάτου βασιλέως Κωνσταντίνου περὶ τὰ θεῖα σπουδῆς. γ. Ἐπιστολὴ τοῦ βασιλέως πρὸς Εὐσέβιον τὸν Παμφίλου περὶ τῆς τῶν ἐκκλη

1.

Haec sunt in tertio ecclesiasticae

historiae libro.

De iis quae post magnam synodum acta sunt.

2. De numquam remisso carissimi Deo imperatoris Constantini erga res divinas studio. 3. Epistola imperatoris ad Eusebium Pamphili de ecclesiarum ae

(1) Quod in eadem Spicilegii pagina dixi de Pollucis physiologico, nunc ex palat. vat. codice 399. comperi intelligendum esse de physiologico illo quod sub Eustathii nomine edidit Allatius.

δ.

σιῶν οἰκοδομῆς (1). 8. Ἐπιστολὴ τοῦ αὐτοῦ περὶ τῆς τῶν ἱερῶν βίβλων κατασκευῆς. ε. Ἐπιστολὴ τοῦ αὐτοῦ πρὸς Μακάριον ἐπίσκοπον Ἱεροσολύμων περὶ τοῦ σωτηρίου τάφου. 5. Περὶ τῆς ἐπὶ τὰ Ἱεροσόλυμα ὁδοιπορίας τῆς μακαρίας Ἑλένης. (2) ζ. Περὶ τῆς εὑρέσεως τοῦ ἁγίου σταυροῦ τοῦ Χριςοῦ. (3) n. Περὶ τοῦ φόρου (4) τοῦ εὐσεβεσάτου Κωνςαν τίνου. 9. Περὶ τοῦ Φρουμεντίου καὶ Αἰδεσίου καὶ τῶν ἐν τῇ ἐνδοτάτη Ινδία. (5) ι. Περὶ Ἰβήρων καὶ Λάζων, καὶ τῆς ἐν αὐτοῖς αἰχμαλώτου ἁγίας γυναικός. (6) ια. Επιςολὴ βασιλέως Κωνσαντίνου πρὸς Σαβώριον τὸν τῶν Περσῶν βασιλέα

dificatione. 4. Epistola eiusdem de sacrorum librorum confectione. 5. Epistola eiusdem ad Macarium episcopum Hierosolymorum de Servatoris sepulcro. 6. De beatae Helenae itinere ad Hierosolymorum urbem. 7. De sanctae crucis Christi inventione. S. De foro religiosissimi Constantini. 9. De Frumentio et Aedesio, et rebus in interiore India gestis. 10. De Iberis et Lazis, et de captiva apud eos sancta muliere. 11. Epistola Constantini imperatoris ad Sapo

(1) Constantini magni epistolas memoratas capp. 3. 4. 5. 11. 15. 16. 17. 18. 19. habemus dispersas in diversorum librorum editionibus, ut ex Cavaei diligenti catalogo exploratum est.

(2) Confer Socratem I. 17, et Theodoretum I. 18.

(3) Socrates loc. cit., et Sozomenus II. r.

(4) Socrat. I. 17. Heic quidem sermo est de foro Constantini. Ceteroqui apud Cangium Isidorus pelusiota narrat ipsas quoque Caesarum imagines dictas fuisse φόρους. Quod autem Cangius ait se ignorare vocabuli qógov originem, id facile solvitur; est enim a φορεῖν gestare. Ut enim in sculptis marmoribus ac numismatibus adhuc cernimus, Caesarum imagines hastis militaribus adfixae laureatacque gestabantur.

(5) Socrat. I. rg., Sozom. II. 24.
(6) Socrat. loc. cit., Sozom. II. 7·,

Theodoret. I. 24.

περὶ τῆς τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ προνοίας. ιβ. Περὶ Κωνςαντίας τῆς ἀδελφῆς τοῦ πανευφήμου βασιλέως Κωνςαντίνου, καὶ τοῦ κατασταθέντος αὐτῇ παρ' αὐτοῦ ἀρειανοῦ πρεσβυτέρου. (1) ιγ. Βιβλίον ἐπιπλάστου μετανοίας Εὐσεβίου τοῦ Νικομηδείας καὶ Θεογνίου Νικαίας. (2) ιδ. Μέρος τῆς πρὸς ̓Αθανάσιον ἐπιστολῆς τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου. ιε. Ἐπιστολὴ τοῦ Θεοφιλεσάτου βασιλέως Κωνςαντίνου πρὸς ̓Αλέξανδρον ἐπίσ σκοπον ̓Αλεξανδρείας. ις. Τέλος ἐπιστολῆς τοῦ βασιλέως Κωνςαντίνου ὑπὲρ Αθανασίου γραφείσης τῇ ἐκκλησίᾳ ̓Αλεξανδρείας. ιζ. Ἐπιστολὴ τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου πρὸς τὴν ἐν Τύρῳ συναθροισθεῖσαν σύνοδον. n. Ἐπιστολὴ τοῦ Θεοφιλεσάτου βασιλέως πρὸς τοὺς ἐν Τύρῳ ἀπὸ τῆς Ἰτα λίας ἀναζεύξαντας ἐπισκόπους. ιθ. Ἐπιςολὴ τοῦ Θεοφιλε στάτου βασιλέως Κωνςαντίνου πρὸς ̓Αρεῖον καὶ ἀρειανούς. rem Persarum regem pro populi Dei tutela. 12. De Constantia celeberrimi imperatoris Constantini sorore, et de ariano quem hic apud eam collocavit presbytero. 13. Libellus simulatae poenitentiae Eusebii nicomediensis et Theognii nicaeni. 14. Pars epistolae Constantini imperatoris ad Athanasium. 15. Epistola carissimi Deo imperatoris Constantini ad Alexandrum Alexandriae episcopum. 16. Pars postrema epistolae imperatoris Constantini scriptae pro Athanasio ad ecclesiam alexandrinam. 17. Epistola imperatoris Constantini ad congregatam Tyri synodum. 18. Epistola carissimi Deo imperatoris Constantini ad episcopos qui ex Italia Tyrum advenerant. 19. Epistola carissimi Deo imperatoris Constantini ad Arium et Aria

(r) Socrat. I. 25, Theodoret. II. 5, Sozom. II. 27, Photius cod. 256. p. 1413.

(2) Socrat. I. 14, Sozom. II. 16, hist. tripart. II. 17.

κ. Προσευχή (1) τοῦ νικηφόρου καὶ θεοφιλοῦς βασιλέως Κωνςαντίνου περὶ τῆς αἰσχίσης τελευτῆς ̓Αρείου, κα. Ἐπισελὴ βασιλέως Κωνσαντίνου πρὸς Πισὸν ἐπίσκοπον Μαρκιανουπόλεως. (2) κβ. "Αλλη ἐπιστολὴ τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου πρὸς τὸν αὐτὸν ἐπίσκοπον.

ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΡΙΤΟΣ.

Τὰ μετὰ τὴν μεγάλην σύνοδον, τὴν ἐν Νικαίᾳ, σπουδασθέντα τῷ εὐσεβεῖ βασιλεῖ Κωνσταντίνῳ.

Κεφ. α.

ὸν μὲν πρῶτον καὶ δεύτερον λόγον τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας καθεξῆς ὁ λόγος ἡμῖν ἐποιήσατο, ἀρξάμενος μὲν nos. 20. Precatio victoriosi et Deo cari imperatoris Constantini de turpissima Arii morte. 21. Epistola imperatoris Constantini ad Pistum episcopum Marcianopoleos. 22. Epistola imperatoris Constantini ad eundem episcopum.

ECCLESIASTICAE HISTORIAE LIBER TERTIUS.

Res a pio imperatore Constantino post nicaenam synodum gestae.

Primum

Cap. I.

rimum secundumque ecclesiasticae historiae librum absolvimus, sumpto initio a temporibus coepti imperii

(1) In citato Spicilegii loco scripsi προσδοχή expectatio. Utram lectionem codex mediolanensis reapse habeat, alii videant.

(2) Pislus, Marcianopoleos episcopus, occurrit inter patres nim caenos provinciae Daciae, apud Labbeum Concil. T. II. p. 268, et apud Morellium catalog biblioth. S. Marci p. 232. ex Theodoro