sequentiam. Fecit et historiam (liturgiam) de sancto Stephano. Idem rogatu archiepiscopi Bonifacii instituit missam de Trinitate in dominica die.

Lib. IX. Ex cap. XLI. DE ASSUMPTIONE SANCTAE MARIAE. Transitus beatae Virginis antonomastice assumptio nominatur, quae prius est assumpta in anima, et postmodum, sicut pie creditur, assumpta in corpore. Elisabeth mulier religiosa de Saxonia, dicit sibi revelatum fuisse, quod XL. diebus post assumptionem animae, assumpta fuit in corpore. Et attende, quod quinque sunt festivitates authenticae de beata Virgine; prima est nativitas, secunda est annuntiatio, tertia partus, quarta purificatio, quinta est assumptio; verumtamen secunda et tertia potius sunt Domini. Inter illas, quae ad Virginem specialiter pertinent, haec maior est. Regulariter enim verum est de quolibet sancto, quod maius est festum transitus, quam aliud de eo, quia de miseria transit ad vitam, nisi in casu ut in Iohanne Baptista; ideoque dumtaxat haec Virginis festivitas habet ieiunium et octavam.

Ex cap. LII. DE EXEQUIIS MORTUORUM. Delectat stilum de mortuis et morituris, sepultis et sepeliendis, aliquid addere, quod aures pascat et animos foveat. Moriturus itaque dum laborat in extremis, super cinere vel palca deponatur, ad instar beati Martini qui iacens in cinere vitam finivit; quia cinis est, et in cinerem revertetur ante quem passio Christi vel pars eius legatur, ut ad maiorem conpunctionem moveatur. Crux etiam ante pedes eius ponatur, ut moriens eam cernat, et magis conteratur. Et debet recta facie iacere, ut caelum respiciat; et antequam expiret, eius anima Domino commendetur. Postquam expiraverit, campanae pulsentur, ut populus audiens oret pro co, pro

muliere bis, pro viro ter. Similiter compulsetur cum ad ecclesiam defertur, et cum de ecclesia ad tumulum deportatur. Sed attende quod antequam ad ecclesiam deferatur, lavetur, ad significandum, quod si anima per confessionem fuerit a culpa mundata, utrumque in die iudicii corpus et anima glorificationem et mundilotum tiam consequentur aeternam. Cum vero corpus fuerit, induatur secundum statum et ordinem suum; laicus cilicio insuatur, ut hac veste repraesentet insignia poenitentiae. Alicubi vero, maxime divites, sudariis induuntur, caligis et sutellaribus calciantur. Clerici vero tondeantur et radantur, et induti veste sui ordinis sepeliantur; quod licet in aliis ordinibus propter paupertatem saepius omittatur, tamen in sacerdotibus et episcopis non patimur omittendum. Vestes enim sacerdotales, virtutes significant cum quibus prae ceteris sunt Domino praesentandi.

Hactenus Sicardi excerpta deduximus.

DE PAPIS ALIQUOT

EX CHRONICO GRAECO.

In duobus bombycinis bibliothecae vaticanae codicibus,

ottob. 77. f. 23, et vat. 1455. f. item 23. (cuius recens apographum est in vat. 7143. f. 330. ) deprehendi graecum pontificiae historiae fragmentum, cum eo perbrevi, quem scripsi, titulo περὶ τῶν Πάπων ἀπὸ τοῦ χρονικού de Papis ex chronico. Papae quidem, et interdum Antipapae, hoc fragmento comprehenduntur tredecim, a Formoso ad obtrusum Iohannem decimi successorem. (Videsis Bernardum Guidonis in hoc volumine p. 213–222. ) Quodnam vero fuerit illud graecum chronicon, unde hос àпоσпаσμáτio sumptum est, neuter codex demonstrat, quia nimirum in utroque miscella

congeries est diversarum rerum, quae ad dictum chronicon nullo modo pertinent. Reliquum igitur mihi erat, ut hoc fragmentum, bonum sane atque pretiosum, quia in obscura seu certe turbulenta pontificiae historiae parte versatur, heic lectoribus exhiberem. Latinam vero interpretationem non addo, quia Bernardus interpretis propemodum loco erit.

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΑΠΩΝ

ΑΠΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ.

Φόρμεσος ἐπίσκοπος ἦν τὸ πρότερον Πορτουένσης, ὕσερον

γέγονε πάπας, καὶ ἦν ἐγκρατὴς τοῦ Θρόνου χρόνους έ, μῆς νας ς'· τελευτήσαντος δὲ αὐτοῦ ἐχήρευεν ἡ ἐκκλησία ἡμέ ρας ἱκανάς· οὗτος διὰ ζωγραφίας ἀνεκαίνισε τὴν ὅλην ἐκκλησίαν τοῦ μακαρίου Πέτρου τοῦ κορυφαίου τῶν ἀποςόλων· οὗτός ποτε διὰ τὸν φόβον τοῦ πάπα Ἰωάννου φεύγων τὴν ἐπισκοπὴν Περτουένσην κατέλιπε· καὶ ἐπεὶ ἀνακαλούμενος ἀνελθεῖν οὐκ ἠθέλησεν, ἀνεθεματίσθη· ἀλλ ̓ ὕφερον εἰς τὴν Γαλλίαν πρὸς τὸν πάπαν ἐλθὼν ἕως εἰς λαϊκὴν τάξιν ἀπὸ τοῦ βαθμοῦ αὐτοῦ κατεβιβάσθη ἐπὶ τούτοις ὤμοσε μήτε τὴν Ῥώμην εἰσελθεῖν, μήτε εἰς τὴν ἑαυτοῦ ἐπισκοπὴν ἐπαναδραμεῖν· ὕστερον δὲ ἀπὸ Μαρίνου τοῦ διαδεξαμένου τὸν Ἰωάννην ἐναντία τοῦ προτέρου ὅρκου διαπραξάμενος οὐ μόνον τῆς Ῥώμης ἐπέβη, ἀλλὰ καὶ Ῥώμης αὐτῆς τὴν ἀρχιερω σύνην ἐδέξατο· διὸ τεθνεώτος αὐτοῦ μεγάλη ὄχλησις γέγο νε, ὡς ἐν ταῖς ἑπομένεις δηλωθήσεται.

Βονιφάτιος πάπας ἦρξεν ἡμέρας τέ· ἦν οὗτος τῷ γένει μὲν τουσκάνες.

Διαδέχεται αὐτὸν Στέφανος· ἀρχιεράτευσε δὲ οὗτος χρόνον α', καὶ μῆνας γ'· αὐτοῦ δὲ τελευτήσαντες ἐχήρευσεν ἡ

ἐκκλησία ἡμέρας γ', ἦν δὲ τῷ γένει ῥωμαῖος (1)· οὗτος ἀπὸ Φερμέσου πάπα ἐπίσκοπος προεχειρίσθη πόλεως Ανανείας, καὶ τὸν Φόρμοσον πάπαν ἐδίωξε, καὶ πάσας τὰς παρ' αὐ τοῦ προβιβασθείσας τάξεις διωχθῆναι διέκρινε φέρεται δὲ καὶ γεγραμμένον, ὅτι αὐτὸς καὶ τὸ σῶμα Φορμόσου ἐν τῷ συμβουλίῳ κείμενον τὴν ἀρχιερατικὴν στολὴν ἐξέδυσε, και λαϊκὴν ἐνέδυσε, καὶ τοὺς β' δακτύλους τῆς δεξιᾶς αὐτοῦ χειρὸς ἀποκόψας, ἐν τῷ ποταμῷ ῥιφῆναι προσέταξε.

Θεόδωρος πάπας τῷ γένει ῥωμαῖος οὗτος ἐναντία τῷ πάπα Στεφάνῳ φρονῶν, ἀποκατήλλαξε πάσας τὰς τάξεις τὰς ἀπὸ Φερμέσου.

μας

Ἰωάννης πάπας κατέσχε τὸν θρόνον χρόνους β', ἡμέ

έ (2)· οὗτος ἐμαχέσατο ῥωμαίοις· καὶ πρὸς τὸ ποιῆσαι βεβαιοτέραν τὴν καταλλαγὴν τῶν ἀπὸ Φορμέσου τάξεων, σύνοδον οὗ ἐπισκόπων ἐν τῇ πόλει Ραβέννῃ συνήθροισε, ὅπου τὴν σύνοδον, ἣν ὁ Στέφανος πάπας κατὰ Φερμέσου πεποίηκεν, ἀπεδοκίμασε.

Βενέδικτος πάπας τῷ γένει ῥωμαῖος ἐπισκοπεύει χρόνους γ, μῆνας β'· καὶ μετὰ τὴν τελευτὴν αὐτοῦ χηρεύει ἡ ἐκκλησία ρωμαίων ἡμέρας 5.

Λέων ἡμέρας μ'· τοῦτον δὲ μετὰ τὰς εἰρημένας ἡμέρας ἀπὸ τῆς τάξεως αὐτοῦ Χριστοφόρος ὁ πρεσβύτερος αὐτοῦ ἀπωσάμενος εἰς φυλακὴν ἔβαλλε, καὶ οὕτως ἔρπασε τὴν προεδρίαν· ἀλλὰ καὶ οὗτος μετὰ ζ' μῆνας τῆς ἀρχῆς ὑπὸ Σεργίου ἐξώθη τοῦ θρόνου, καὶ εἰς φυλακὴν παραδίδοται.

(1) En ut graecus chronographus, ex successore Stephani Romano (apud nos p. 214. ) patriam Stephani efficit, omisso Romano pontifice, qui est manifestus error. Ceteroqui in rebus ceteris valde mireque congruit cum latina Bernardi historia graecus hic anonymus. (2) Bernardus scribit XP, non V.

Χριστοφόρος μῆνας ζ'· οὗτος δὲ τοῦ θρόνου ὡς εἴρηται ἀπωσθεὶς γέγονε μοναχός. (1)

Σέργιος ὁ καθελών Χριςοφόρον ἄρχει τῆς ἐκκλησίας (χρόνους ζ' ) μῆνας γ', ἡμέρας κς'· ἐσχόλασε δὲ καὶ ὁ Θρόνος ἡμέρας κέ'· τούτου τῷ καιρῷ ἡ ἐκκλησία τοῦ Λατεράνου διε φθάρη, ἣν πᾶσαν ἀπὸ θεμελίων ὁ εἰρημένος ἀνανεῖῖ πάπας οὗτος ὁ Σέργιος διάκονος ὢν πάλαι καὶ ἐπίδοξος, ἐπὶ τὸ ἀρχιερατεῦσαι Ῥώμης, ὑπὸ Φερμέσου ἐκκρούεται, ἀντεισα χθέντος ἐκείνου μετὰ τὴν τελευτὴν ἐκείνου, τοῦ Χριστο φόρου τὸν θρόνον λαβόντος, οὗτος ἀπέδραμεν εἰς τοὺς Φράγ γους, καὶ τῇ βοηθείᾳ ἐκείνων ὠχυρωθείς, καὶ τοῦ θρόνου ἐπειλημμένος, τὸν μὲν Χριστοφόρον ζῶντα τοῦ θρόνου καταγαγών φυλακή παραδίδωσιν· ἀμυνόμενος δὲ καὶ Φέρμοσον ἤδη τετελευτηκότα τῆς πάλαι διαφθορᾶς, καὶ ἐκδικῶν ἑαυ τὸν τῆς ἐκπτώσεως, ἐξάγει τοῦ τάφου Φόρμοσον, καὶ ἐν πρόνῳ ἱερατικῷ ἱερατικῶς ἐνδεδυμένον ἀποκεφαλισθῆναι προσ έταξεν, καὶ εἰς τὸν Τίβεριν ἀπεριφῆναι, καὶ πάσας τὰς ὑπ' αὐτοῦ καθισταμένας τάξεις ἀποβληθῆναι· λέγεται δὲ μετ ̓ οὐ πολὺ παρὰ ἁλιέων εὑρημένον Φόρμοσον, καὶ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ μακαρίου Πέτρου τεθέντα, ὠφθῆναι εἰκόνας τινῶν ἁγίων προσκυνούσας καὶ ἐντίμως ὑπαγορευούσας αὐτὸν, καὶ τοῦτο δῆλον πολλοῖς γέγονε.

Μετὰ Σέργιον ̓Αναστάσιος ἀρχιερατεύει γένος μὲν ῥωμαῖος, κρατεῖ δὲ τῆς ἐκκλησίας χρόνους δύο καὶ μῆνας δύο, εἶτα τελευτᾷ χηρεύει δὲ καὶ ὁ θρόνος ἡμέρας ἕξ.

Μετὰ ̓Αναςάσιον Λοῦνδος γένει ῥωμαῖος καὶ αὐτὸς πάπας γίνεται μῆνας ἕξι σχολάζει δὲ καὶ ἡ ἐκκλησία ἡμέρας κς'.

(1) Utramque narrationem de carcere et de monachatu Christophori refert etiam Bernardus.