Obrazy na stronie
PDF
ePub

czna, wraz z liniami powierzchniami krzywami drugiego rzę du. Krak. 1859.

18) HENRYK MUKLANOWICZ napisał i wydał: Trójkątowanie drugiego rzędu. Warsz. 1852.

19) JÓZEF MAZURKOSKI + 6 sierpnia 1859 w Warsz. profess. w szkole powiatowej wydal: Zasady geometryi Cz. I Planimetrya Cz. II. Solidometria. Warsz. 1853.

20) P. BRZEZIŃSKI. Przyklady algebraiczne obejmujące równania stopnia 1go i drugiego, postępy, równania stopni wyższych służące za wstęp do wyższych gałęzi matematyki. Krak. 1853.

21) NIEWĘGLOWSKI HENRYK, matematyk,

nauczyciel w szkołach publicznych we Francyi, wypracował Geometryq płaską przestrzeni. Poznań 1855. Pierwotnie wydał ją w języku francuzkim.

22) WITOLD TURNO Ur. 1834 r. w Obiezierzu w poznańskiem, uczęszczał przez dwa lata na kursa szkoły politechnicznej w Paryżu, następnie wstąpił do szkoły wojskowej pruskiej, i został oficerem w służbie liniowej, nakoniec osiadł na wsi i gospodarował w majątku oddanym sobie przez rodziców. Zginął w czasie powstania d. 8 Maja 1863 pod kolonią Ignacewo. W czasie studiów wojskowych wydał: Trygonometryą prostolinijną i sferyczną, z najznakomitszych dziel francuzkich i wedle metody i not Niewęgłowskiego z dodaniem wykładu wag i miar systemu metrycznego. Poznań 1857.

23) JULIUS SZEDING wydał: Zasady praktycznego miernictwa i niwelacyi z 71 drzeworytami w Warszawie 1859. Przebiegłszy autor pokrótce wiadomości niezbędne z arytmetyki i geometryi opisuje prosto i dokładnie narzędzia miernicze, podaje najprostsze rozwiązania wszelkich zadań mierniczych i zakończa swą pracę krótkim, ale dostatecznym wykładem uiwelacyi.

24) STANISŁAW PRZYSTAŃSKI profess. w akad. medyc. Chirurg warszaw. wykładający fizykę wydal: Trygonometryą prostokreślną z zadaniami.

25) AUGUST FRĄCZKIEWICZ profess. matematyki naprzód w Lyceum krakow. a następnie w Uniw. warsz. ur. 1798. w miasteczku Kurozwęki, w roku 1853 otrzymał emeryturę. Wysoko ceniony, lecz prócz kilku ważnych rozpraw zamieszczonych w Bibliot. warszaw. nie ogłosił jeszcze drukiem żadnego dzieła, chociaż różne części matematyki należycie obrobione, zupełnie ma do druku wygotowane.

26) MATZEK FRANCISZEK: Siedmiocyfrowe logarytmy pospolite. Berno 1862 r.

27) KRYSIŃSKI JÓZEF ogłosil: Kurs solidometry z 160 drzeworytami w texcie umieszczonemi. Warsz. 1865.

[ocr errors]

28) WAWRZYNIEC ŻMURKO c. k. professor matematyki przy akademii technicznej we Lwowie, członek czynny galic. towarzystwa gospodarczego, napisał: Wyklad matematyki na podstawie ilości o dowolnych kierunkach w dwóch tomach. Dzieło to wyszło we Lwowie z drukarni Kornela Pillera 1864 r. z rysunkami w tekscie drukowanemi. Tom I zawiera str. 371. Tom II str. 697. Włodzimierz Hr. Dzieduszycki nie tylko otworzył autorowi bibliotekę swoją obfitą w dzieła matematyczne, ale i ułatwił wydanie obydwóch tomów przez zaliczkę, przyjmując za nią odpowiednią ilość exemplarzy po cenie sklepowej. Autor w niniejszém dziele poszedł metodą dotąd przez nikogo nie podjętą, to jest opuścił abstrakcyjną teoryą liczb bezwzględnych, którą dopiero później zastosowano do ilości rzeczywistych i przestrzennych; i czerpiąc od razu zasadnicze prawidła wszelkich ilości w przestrzeni, uobrazował liczby w rzeczywiste pojawy i rachunek sytuacyjny zastosował do elementarnéj matematyki. Dzieło Hermana Schefflera: Der Situationscalcül które wyszło w Brunswiku 1856 r. sięgające z rzadką dokładnością w wyższe działy matematyki, było mu do jego metody skazówką. Wedle téj metody znikają tak nazwane ilości urojone, a zasady analitycznéj geometryi już w teoryi działań z łatwością się przedstawiają. Liczby bezwzględne wskazują tylko dwa wprost przeciwne sobie kierunki-dodatne i ujemne zaś ilości przestrzenne we wszelkich możebnych objawiają się kierunkach, ztąd nazwa tytułowa

książki: Wyklad matematyki na podstawie ilości o dowolnych kierunkach. Zalety takiej metody są wielkie. Pozbywa się ona nużącej i jałowej abstrakcyi liczb bezwzględnych, a obraca się w rzeczywistości ilości przestrzennych, ztąd ułatwienie zatrzymania w pamięci wzorów. Wywód jest prosty i tak naturalny, że się uczniowi sam podaje, który z łatwością przechodzi do funkcyi analitycznych i rachunku różniczkowo całkowego. Zastosowanie jest i być musi najzupełniejsze, bo wszystko co jest, jest w przestrzeni. Tom pierwszy obejmuje jako wyniki własnych studyów autora krom teoryi działań opartej na ilościach przestrzennych, naukę kombinacyi, logorytmowania i potęgowania, rozwiązywanie zrównań głoskowych za pomocą inwolucyi i obliczanie pierwiastku liczbowego, którego pierwsze cyfry są wiadome, wyjaśnienie dzielenia i mnożenia ilości przestrzennych o danych kierunkach, tudzież zarys budowy tablic goniometryczno-logarytmicznych. Drugi tom obejmuje właściwe autorowi ułatwienia w geometryi analitycznej w układzie osi pod dowolnemi kątami do siebie nachylonych. Pod tym wzglę dem uogólnione zostały poszukiwania Cochy'ego tyczące linii i powierzchni drugiego stopnia. Podobnie uproszczoną została i rozszerzoną metoda Fouriera rozłączenia pierwiastków zrównania za pomocą metody inwolucyi. Praca ta znamionuje znakomitego badacza w dziedzinie nauk matematycznych, ktorą zbogacił naszą literaturę.

§ 193. Astronomią zajmowali się:

[ocr errors]

W. KARCZEWSKI wydał: Astronomia zawarta w 22 lekcyach, w której wszystkie fenomena niebieskie bez pomocy matematyki są wyłożone. etc. 2 części Wilno 1826. Nauka o niebie czyli wiadomość Fenomenów astronomicznych zebrana do powszechnego użytku z dodatkiem o poznawaniu gwiazd konstellacyi. Krak. 1824. O kometach Wilno 1826.

2) PIOTR SLAWIŃSKI. Po ukończeniu nauk w Uniw. wileńskim i otrzymaniu stopnia Dra filozofii odbywał podróż do Niemiec, Francyi i Anglii, był później profess. astronomii w rzeczonym Uniwer, w końcu dyrektorem obserwatorium

astronomicznego. Wydal: Początki astronomii teoretycznéj i praktycznej. Wilno 1826. Dzieło najobszerniejsze w języku polskim o nauce astronomii.

3) FRANCISZEK ARMIŃSKI kończył nauki w Paryżu gdzie znakomita pilność i zdolność zjednały mu przyjaźń i opiekę Delambra, Arago i innych astronomów. Oni mu wyrobil; posadę Dyrektora obserwatoryum na wyspie Isle de France. Ale wezwanie i pomoc ówczesnej Dyrekcyi wychowania publicznego wróciły Armińskiego krajowi. Od założenia uniw. warszaw. wykładał on trygonometryą kulistą i astronomią w tymże uniwersytecie. Najważniejszą przysługę oddał Armiński podaniem do rządu i przeprowadzeniem projektu tyczącego się założenia obserwatoryum astronomicznego w Warszawie. Do Monachium jeździł dla zakupienia i sprowadzenia potrzebnych narzędzi, które sam urządzał i ułatwiał. W skutku nieprzerwanéj usilności już 1825 r. obserwatoryum rozpocząć mogło szacowne swe czynności. W r. 1828 i 1829 oznaczał Armiński położenie geograficzne główniejszych punktów wojew. Sandom. a mianowicie góry Łysicą zwanej, urządzał także obserwatoryum w Konwikcie XX. Pijarów. Po r. 1830 oddał się wyłącznie obowiązkom dyrektora obserwatoryum, które pełnił do śmierci, to jest do dnia 14 stycz. 1848 r. Oprócz kilku rozpraw ogłoszonych w pismach czasowych i w Rocznikach Tow. przyj. nauk, największa część prac profess. Armińskiego w zakresie nauk matematycznych, obszerne spostrzeżenia poczynione w obserwatoryum dotąd nie wyszły na widok publiczny.

4) A. PUTIATYCKI. Xiądz missionarz wydał: Astronomia popularna. Warszawa 1855. † 22 Listopada 1862, w Warszawie.

5) T. DZIEKOŃSKI przełożył dzieło Schmitha. Budowa nieba czyli astronomia popularna figurami objaśniona. Warszawa 1857.

6) ZABOROWSKI JULIAN ur. 7 stycznia 1824 w Sarbinowie, † 5 paźdz. 1858. Pierwsze wykształcenie odebrał w gimnazium oleśnickiém, a następnie poznańskiem. W Wro

cławiu i Berlinie skończył uniwersytet, poczém naprzód w katolickiém gimnazium S. M. Magdaleny, następnie w Bydgoszczy, a nakoniec w szkole realnej poznańskiej kształcił młodzież w naukach przyrodzonych i matematyce. Prócz mnóstwa artykułów odznaczających się nauką prawdziwą i staranném opracowaniem, ogłaszanych w Przyrodzie, która na jego tylko barkach spoczywała, wydał: 1) Wykład geometryi zastosowany do użytku w szkolach, część I Planimetrya, Poznań 1857; 2) Wycieczka na księżyc, czyli Zbiór najważniejszych wiadomości o naszym sąsiedzie niebieskim, wedle obecnego stanu umiejętności, w formie popularnej pogawędki, Poznań u Lud. Merzbacha 1858, str. 135 z trzema tablicami litografowanemi i figurami w tekscie. Autor zbyt stanowczo zaprzeczył księżycowi wpływu na naszę powietrznią, ale pominąwszy zarzut co do tego, wyznać należy, iż dziełko to obejmujące najważniejsze wiadomości o naszym księżycu, zasługuje na bliższe poznanie i większe u nas rozpowszechnienie.

7) BAER, Astronomia popularna, Warszawa 1861. To samo nieco przerobione wydał pod tyt.: Pogadankı, Warsz. 1863.

8) STECZKOWSKI, Astronomia popularna, Kraków 1862. Dzieło przystępnie a przytém gruntownie napisane, najlepsze jakie dotąd w tym rodzaju posiadamy.

§ 194.

budownictwie wyszły następujące dziela: 1) KAROL PODCZASZYŃSKI † 21 kwietnia 1860, ukończył nauki w gimnazyum a następnie w uniwersytecie ́ wileńskim i otrzymal stopień Dra filoz. Wysłany kosztem tegoż zakładu naukowego za granicę, po powrocie do kraju, objął posadę profes. architektury we wszechnicy litewskiej 1824 roku. Tak w krótkim czasie umiał sobie zjednać zaufanie okręgu naukowego wileńskiego, iż w kilka lat po zajęciu katedry wysłany został jako wizytator szkół do Wolynia, Podola i Kijowa. Po r. 1832 trudnił się prywatnemi robotani i obowiązkami, zajmował także posadę budowniczego w dobrach Radziwiłłowskich (dziś księcia Wittgen

« PoprzedniaDalej »