może jeszcze wzbudzić ogólniejszy pociąg do tychże umiejętności.

20) APOLINARY ZAGÓRSKI. Gawędy naukowe obejmujące wiadomości z nauk przyrodzonych. Wydanie pośmiertne z portretem autora i z życiorysem napisanym przez J. I. Kraszewskiego 2 tomy, Warsz. 1859.

21) ŻEBRAWSKI TEOFIL wydal: Owady luskoskrzydłe czyli motylowate z okolic Krakowa. Z 12 tablicami litografowanemi. Kraków 1860. Nomenklatura obok łacińskiej

polska.

§ 190. O gospodarstwie rólnem, polnem i lešném, tudzież gorzelnictwie, coraz więcej wychodzi dzieł opartych na postępie nauk przyrodzonych, odznaczyli się w tym przedmiocie następni:

1) MICHAŁ OCZAPOWSKI urod. 18 naja 1788 w dobrach Pociejki w wojew. mińskiém; w Słucku uczęszczał do szkół wyższe zaś nauki pobierał w uniw. wileńs., w którym uczone stopnie otrzymał. Poświęcił się z zamiłowania i skłonności gospodarstwu praktycznemu i dla należytego wykształcenia udał się do Möglina jedynej wówczas szkoły rolniczej w Europie pod sterem sławnego Tha era zostającej, i tam rok cały spędził. Następnie odbył podróż gospodarską w większej części pieszo w Niemczech, Francyi i Anglii. W roku 1820 wezwany na professora nadzwyczajnego do Uniw. warszaws. w r. 1822 otrzymał katedrę gospodarstwa wiejskiego i leśnictwa w Uniw. wileńskim; następnie był powołany na Dyrektora instytutu gospodarstwa wiejskiego i leśnictwa w Marymoncie pod Warszawą. Dzieła jego odznaczają się samodzielnym poglądem jak i jasnością stylu, odpowiednią przedmiotowi traktowanemu, a zawsze z uwagą na klimat i miejscowe okoliczności. Najcelniejszem jego dziełem jest: Gospodarstwo wiejskie obejmujące wszystkie gałęzie przemysłu rólniczego, teoretyczno-praktycznie wyłożone. Warszawa 10 tomów 1835-45 po śmierci dodano jeszcze tom XI i XII. Wars. 1856. Nauka ekonomii czyli zarządu gospodarstw 2 tomy Warsz. 1857. Ogrodownictwo zastosowane do potrzeb zie

mianina polskiego. Lwów 1845. Oczapowski był ozdobiony różnemi orderami, oraz znakiem nieskazitelnéj służby za lat 25. Umar w styczniu 1854 r.

2) JAN NEP. KUROWSKI. 1) Wiadomości gospodarskie każdemu rólnikowi niezbędnie potrzebne 2 tomy. Wars. 1836. 2) Sztuka urządzenia gospodarstw wiejskich etc. 2 tomy. Z rycin. i tabl. Wars. wydanie 2gie 1844. O różnych surrogatach kartofli pod względem gorzelnictwa w ogólności a w szczególności o uprawie lubina na różne cele. Warsz. 1855. 4) Dodatek do dzieła sztuka urządzenia gospodarstw etc. w 4ce z 3 tablic. rycin. Warsz. 1853. 5) Weterynarya popularna wyd. 3cie z 13 tablic. ryc. Warsz. 1858. Prócz tego wydał: Tygodnik rólniczo-technologiczny itp. O oszczę dzeniu ziarna siewnego. Niezawodny na praktyce ugruntowany sposób, znacznego oszczędzenia ziarna siewnego a mimo to powiększenia plonów. Rzecz zebrana z wieloletnich doświadczeń znakomitych agronomów (z ryciną). Wars. 1859.

3) JÓZEF DYRMONT wydał: Gospodarstwa rólniczo-praktycznego (krótki rys) podług zwyczajów prowincyi zachodnich; z wyjaśnieniem łatwego przejścia do systematu płodozmiennego za pomocą wiosennego usiewu ugorów, z wykazem czystych zysków wynikających z szczegółowej uprawy i urządzenia Inu przez moczenie Towarnym zwanego, oraz z dodaniem prawideł i wzorów prowadzenia rachunkowości gospodarskiej na sposób buchhalteryi kupieckiej. Wil. 1850.

4) DEZYDERY CHEAPOWSKI Wydał popularne dzielo: O rólnictwie, które doczekało się trzech wydań. Poznań r. 1852.

5) IGNACY ŁYSKоwski agronom, właściciel Mieliszewa pod Brodnicą, w rejencyi kwidzyńskiej, członek tow. rolniczego ziemi Michałowskiej wydał dziełko pod napisem Gospodarz, część I rolnictwo; II. chodowanie i choroby koni, bydła i owiec. III. ogrodownictwo: IV pszczelnictwo. 2 wydanie Brodnica 1853. Trzecie pomnożone wydanie tamże 1861. O plodozmianie Brodnica 1862. Curiculum vitae swoje opisał w dziełku wyszłem w Lipsku 1861.

6) TOMASZ BARTMAŃSKI Wydał: Ekonomia domowa czyli przepisy tyczące się gospodarstwa wiejskiego i domowego z dodatkiem objaśnień osobliwości artystycznych. Warsz. 1856. str. 301.

7) BENEDYKT ALEKSANDROWICZ 1) Instrukcya ekonomowi folwarku, wyd. 3. Warsz. 1856. 2) Gorzelnictwo u nas w stosunku do innych przemysłów. Wars. 1859.

8) MAXYMILIAN ŻELKOWSKI nowy ekonom czyli szkoła porządnego wykonywania głównych robót w roli. Kraków 1855.

9) JAN SIKORSKI 1) Praktyczne wiadomości gospodarstwa wiejskiego. Wilno 1855. 2) Ziemianin, czyli łatwy sposób powiększenia dochodów za pomocą wiejskiego gospodarstwa, praktyczne podręczne dziełko, obejmujące treściwe wiadomości o rólnictwie, o chodowli wszelkiego rodzaju domowych zwierząt, ich chorobach, leczeniu, o pszczołach. Wilno 1856.

10) JÓZEF ZAWADZKI. Zasady gospodarstwa wiejskiego z doświadczenia zebrune z wzorami do prowadzenia ksiąg gospodarskich. 2 części. Poznań 1858. 2 wyd. pomnożone u N. Kamieńskiego w Poznania 1865 r.

11) J. K. GREGOROWICZ. Ekonom (dobry) czyli popularnie przedstawiony skrócony wykład, z zastosowaniem do potrzeb kraju polskiego, nauki o naturze i pokarmie roślin, o własności, uprawie i obsiewie gruntu i o produkcyi i obchodzeniu się z nawozem, napisany w 2ch tom. Warszawa 1859.

12) STANISŁAW ZDZITOWIECKI. O rólnictwie i ekonomii wiejskiej we Francyi, Belgii, Holandyi i Szwajcaryi przekład Henryka Kollman, Warsz. 1857. Tenże przełożył z franc. p. Joudier: Katechizm rolnictwa, Wars. 1859 str. 344.

13) JÓZEF GRUZIŃSKI napisał i wydał: Drobnostki gospodarskie z własnego 40 letniego doświadczenia spisane. Warsz. 1860. Jak hodować las, żeby z niego mieć największe korzyści. Warszawa 1860. Szarańcza szczegółowo opisana Warszawa 1861.

14) MIECZYŃSKI ADAM. Członek wielu towarzystw agronomicznych i redaktor gazety rolniczej wydał swoim nakładem dzieło: Rzeczy gospodarskie, przypisane Wojciechowi Jastrzębowskiemu ozdobione wielu rycinami, oraz portretami Michała Oczapowskiego i Ignacego Leszczyńskiego Warsz. 1859. str. 400. Tenże wydał: Gospodarstwo mleczne wedle najlepszych źródeł praktycznych skreślone ze 134 drzeworytami w tekscie Warsz. 1859. Nadto wydał: Rólnik polski dzieło podręczne obejmujące w sobie zasady rolnictwa polskiego. Warsz. 1860.

15) LEON KAKOLEWSKI wydał: Nauka uprawy łąk przeł. z niem. podlag Friesa i uzupełnił podług innych autorów War. 1860. 220 drzeworytów.

16) JAN KONCEWICZ ur. 12 maja 1795 w mieście Łomazach, obwodzie bialskim wojew. Podlaskiem. Oddany tamże do szkół w r. 1807 przeszedł do gimnazium w Bialy w którém do r. 1814 zostawał, a następnie ukończył szkoły w Lyceum warszawskiém. Wyższe ukształcenie pobierał w uniwersyt. warszaw. w którym sposobiąc się do zawodu nauczycielskiego, uczęszczał na wydział matematyczno- fizyczny i otrzymał stopień magistra filozofii. Tu zaczyna się jego służba rządowa, w r. 1820 został mianowany adjunktem preparatorem przy katedrze chemii w uniw. warsz. w roku zaś 1821 powołany był na nauczyciela szkoły wojew. w Kielcach, a w r. 1823 otrzymał patent na professora przy tymże zakładzie naukowym. W tym czasie rząd Królestwa pragnąc w kraju obok usposobienia uniwersyteckiego, dać możność ukształcenia się i do zawodów praktycznych, przemysłowych, na nauce opartych; postanowil zaprowadzić szkołę politechniczną, a na przyszłych professorów tej szkoły wybrać właściwych magistrów uniwersytetu, którzy kosztem rządu do celów szczegółowych wskazanych, mieli się usposobić za granicą. Między innymi w gronie wysłanych w r. 1825 znajdował się i Koncewicz, który obeznawszy się praktycznie z chemią techniczną, zastosowaną do rólnictwa, a w szczególności z gorzelnictwem i piwowarstwem w Niemczech, An

glii i Francyi; w r. 1829 powrócił do ojczyzny i został powołany na professora szkoły przygotowawczej do Instytutu politechnicznego, ta bowiem przed powrotem wszystkich przyszłych uczących była naprzód ustanowioną. Po roku 1830 przez krótki przeciąg czasu, zostawał w obowiązkach prywatnych, a wr. 1833 powołany został na nauczyciela szkoły wojewódzkiej w Łukowie; nie przyjąwszy jednak tego miejsca pełnił obowiązki professora przy gimnazyum Zamojskich w Szczebrzeszynie, zkąd w r. 1835 przeniesiony został na professora gimnazium gubernialnego w Kielcach; ostatnią zaś służbę od r. 1841 wykonywał jako nauczyciel nauk technicznych gimnazium realnego w Warszawie, którą to posadę w r. 1852 wysłużywszy całą płacę emerytalną opuścił. Jakkolwiek mozolne obowiązki nauczania, wiele mu czasu zajmowały, nie odmawiał jednak nigdy, gdy szło o pracę dla dobra ogółu. Koncewicz wydał następujące dzieła: 1) Rozprawa o potrzebie ścislego stosowania się w budowaniu domów do klimatu i natury używanych materyalów, celem zapobieżenia tak powszechnemu dzisiaj zimnu i wilgoci w mieszkaniach, Kielce 1836 r. 2) Praktyczny wykład sztuki gorzelniczej, przez Jana Koncewicza profes. gimn. realnego w Warszawie 1841, z 3 tabl. str. 348. 3) Piwowarstwo w całej obszerności praktycznie wyłożone przez etc. z 10 tabl. rycin., Warsz. 1847 str. 326. 4) Przez cały rok 1842 pełnił obowiązek redaktora odpowiedzialnego pisma czasowego pod nazwą: Roczniki gospodarstwa krajowego. Zakończył życie dnia 30 sierpnia 1859.

17) ROMUALD PIĄTKOWSKI Wydal: Gorzelnictwo, Lwów 1855. Także Nauka o wyrabianiu napojów z owoców krajowych, czyli wina sztuczne, Lwów 1858. Piwowarstwo, Lwów 1858.

18) DOMINIK SZMELTZ, Gorzelnictwo postępowe i t. d. Lwów 1859.

19) MAKS. BORUCKI wydal: Ochrona lasów, z zasady polityc. Warsz. 1859.