cież zastąpićby mogły katedrę literatury polskiej. Spodziewany się, że nasz autor o dalszym ciągu tych studyów nie zapomni.

6) HIPOLIT CEGIELSKI professor przy gimnazium poznańskiem Ś. M. Magdaleny wydał: Nauka poezyi zawierająca teorya poezyi i jej rodzajów, oraz znaczny zbiór najcelniejszych wzorów poezy polskiej, do tego zastosowanej. Poznań 1845. 2gie 1851. 3cie wyd. 1860. Autor chcąc odpowiedzieć dzisiejszemu stanowisku nauki i potrzebom młodzieży, korzystał z dzieł swojskich i obcych. Zasługi szuka w usystematyzowaniu prawd i zasad teorycznych, w uporząd kowaniu rodzajów i gatunków poezyi, tudzież w doborze wzorów stosownych. Tylko teoryą rytmiki polskiej, jako owoc własnego badania i próbę nowych pomysłów, podaje pod sąd publiczności, zwracając uwagę na ważną tę stronę zewnętrznej piękności poezyi naszéj. Dzieło to nietylko polecić należy nauki miłującej młodzieży, której też autor poświęcił, ale wszystkim, których wzrost literatury obchodzi. Cegielski napisał podług najnowszych badań lingwistycznych, mianowicie Kühuera Grammatykę języka greckiego. Poznań 1843. 2gie wydanie 1859. O słowie polskiem i konjungacyach jego wraz z wstępem krytycznym. Poznań 1852. W niej okazał, iż pragnął zgłębić gruntownie badania językowe. Pan Cegielski był do r. 1848 profes. gimn. w Poznaniu. W skutek politycznych zajść, opuściwszy katedrę, założył handel żelaza, a od r. 1854 fabrykę machin rolniczych, zaopatrującą nietylko W. Ks. Poznańskie, ale i część Królestwa polskiego wyrobami, których opinia ustaloną została. W roku 1858 wydał: Machiny i narzędzia rólnicze, uznane za najpraktyczniejsze i t. d. z 165 rycinami 4ka w Poznaniu, a w roku 1863: Praktyczna mechanika rolnicza z zastosowaniem do potrzeb ziemian polskich z 110 drzeworytami. Warszawa.— Szanowny ten mąż zwalczywszy przesądy, przyczynił się niesłychanie do podniesienia przemysłu, do zwrócenia znacznych kapitałów w ręce polskie. Zasługa ta jego jest też należy

cie oceniona głosem powszechnego poważania, który otacza zacnego professora.

7) EMILIAN RZEWUSRI wydał: Studia filozoficzno - li– terackie. Warsz. 1847.

8) JAN Dr. RYMARKIEWICZ professor przy gimnazium św. Maryi Magdaleny w Poznaniu. Wydał: 1) Naukę prozy: czyli zbiór prawideł potrzebnych do układania logicznie rozpraw i wypracowań. Poznań 1856. 2 Wyd. 1863. 2) Wzory prozy zastosowane do szkół, podzielone na trzy części w miarę rozwijania się pojęć młodzieży, tak że są bardzo przydatne po szkołach wyższych i gimnaziach. Nakładem J. K. Zupańskiego, Poznań 1856. Drugie wydanie pierwszej części pomnożone wyborem poezyi, Poznań 1860. Wyd. III roku 1864.

9) Węclewski Stanisław nauczyciel przy gimnazium w Chełmnie przysłużył się znakomicie literaturze pol. wydaniem Flisa Seb. Klonowicza, Chelmno 1862, i Sielanek Szymona Szymonowicza z przypisami u J. Danielewskiego w Chełmnie 1864 w 8ce str. 216. Wydania tych dzieł odznaczają się pracowitością i krytycznym rozbiorem. W końcu znajduje się żywot Szymonowicza i spis jego pism drukowanych.

§ 186. Bibliografia.

Zapał jaki Fel. Bentkowski rozniecił dziełem swojém do zbierania zabytków dawnego piśmiennictwa, dotychczas nie ostygł, lubo trudniéj coraz o tego rodzaju dzieła i broszury. W istocie wielka zmiana od czasu prac Bentkowskiego, Bandkiego i Lelewela zaszła. Teraz nie poprzestajemy na prostém przepisaniu tytułu, policzeniu kartek i oznaczeniu signatur i formatu, zrozumiano, że potrzeba każde dzieło przeczytać, podać treść jego, z uwagą na piękniejsze i ważniejsze ustępy, a nadto nie pominąć zalet i wad co do ojczystego języka. - W tym przedmiocie pisali:

1) ADAM BENEDYKT JOCHER Ur. 1791, nauki pobierał w gimnazium wileńskiem, w r. 1807 wstąpił do tamecznego uniwersytetu, w r. 1811 został magistrem filozofii. Odtąd

poświęcił się nauczycielstwu, pełnił obowiązki w Kownie, w r. 1827 został pomocnikiem bibliotekarza w Wilnie, w 1830 powołany do wykładu nauk języka łacińskiego w uniwersytecie wileńskim. Prace jego literackie są liczne. Najważniejszą z nich jest: Obraz bibliograficzno - historyczny literatury i nauk w Polsce od wprowadzenia do niej druku po rok 1830 włącznie. Tom I zawiera: Literaturę i filologią starożytną. 2) Nauki razem wzięte, Zbiory, Polygrafie. Tom II składający się ze sześciu zeszytów, zawiera: oddział nauk teologicznych ozdobiony facsimiliami pierwszych biblii słowiańskich. Tom III dalszy ciąg nauk teologicznych i przedmowę do całego oddziału, 8ka wielka. Wilno 1839 -43. Trzy te tomy wyszłe dotąd, stanowią tylko cząstkę zamierzonego dzieła, które najlepiej wskazuje niesłychaną pracowitość i głęboką wiedzę Jochera. Autor wielekrotnie w pismach czasowych usprawiedliwiał się, że nie z jego winy druk dalszych tomów musiał zostać wstrzymanym. Wiele prac pozostaje dotąd w rękopisie. Inne dzieła jego są: 1) Pelazgia (w języku łacińskim) o związku języka greckiego z polskim 1851. 2) Pisma pośmiertne Stan. Łubieńskiego biskupa i kanclerza koron. przełożył z łacińs., z dodatkiem. 1855. 3) Pogląd na kierunek, na bieg umysłów i nauk w przedmiotach wiary świętej po krajach dawnéj Polski. 1857. 4) Epilog historyi mowy pierwotnej, oraz wstęp do jej odnowienia w mowie słowiańsko-polskiej i do Harmonii mów. Wilno 1859. Filolodzy nasi winni zdać sprawozdanie o tych pracach zasłużonego pisarza. 5) Harmonia mów, albo zlanie się w jednę, to jest polską, za pośrednictwem fenickiéj, powróconej do familii mów słowiańskich. Wykład z kommentarzem ciągłym monologu komedyi Plauta Poenulus. Akt V. scena I. Wilno 1859. Autor we wstępie odwołuje się do dawniejszego p. n. Pelazgia, a które uzupełnia niniejszem. Z głęboką nauką i pracą, Jocher lączył serce gorące, wielkie poczucie obowiązku, prawość nieugiętą i w przeciwnościach wytrwałość. Umarł w Wilnie dnia 3 kwietnia 1860, mąż wielkiej zasługi.

2) SEBASTYAN CIAMPI prof. uniwer. warsz. kanon. sand. połen gorliwości o sławę Polski, przybranéj, jak mówi, ojczyzny, trudnił się od r. 1823 głównie z rzadką a niekorzystną dla niego wytrwałością, przeglądaniem bibliotek i archiwów włoskich dla odkrycia tego, cokolwiek z Polską ma związek jakoż udowodnił to ciekawemi zabytkami. W roku 1830 wydał 2 dzieła tyczące się Polski. 1) ma tytuł: Notizie di medici maestri di musica e cantori, pittori, architteli, scultori ed altri artisti Italiani in Polonia e Polacchi in Italia. Lucca 1830. 2) Lettere militari con un piano di reforma dell' Exercito Polaco del Re Giovanni Sobieski ed altre de' suoi segretari italiani. Firenze 1830. Ten zbiór jest jawnym dowodem nikczemności cudzoziemców, których Polacy dostojnościami i ufnością zaszczycali. Spis licznych dzieł wydanych we Włoszech z powodu Sobieskiego i wojen na których dowodził, umieszczony przy końcu książki, jest istotnie wzbogaceniem naszéj bibliografii.

3) JÓZEF MUCZKOWSKI urodz. 1795 w Lubelskiém: 1812 wyższe nauki pobierał w uniw. krak., r. 1813-1815 służył wojskowo; od 1815-17 kończył uniw. krak.; odtąd do 1819 adjunktem biblioteki, następnie nauczycielem w gimnazyum poznań. do r. 1829; potém w gimn. krakow. Śty Anny do r. 1833. 1834 kustoszem a 1837 bibliotekarzem przy książnicy Jagiellońskiej. Dnia 31 lipca 1858 z rana po godzinie 8 uzupełniając w kaplicy Jagiell. notaty do jéj opisu, który dla Tow. Nauk. Krakow. wykończył, zmarł nagle dotknięty apoplexyą u stóp grobowca Władysława Jagielly. Przysłużył się napisaniem kilku dzieł i monografii: Pauli Paulirini viginti artium manuscriptum librum. Kraków 1837. Rękopisma Radymińskiego. Kraków 1840. Mieszkania i postępowania uczniów. Kraków 1842. O bractwach Jezuickich i Akademickich.

Kraków 1845. Rozmaitości historyczne i bibliograficzne. Krak. 1845. Zeszyt I. Zeszyt II. Wiadomości o rękopismach Długosza i jego Banderia Prutenorum, tudzież insygnia seu clenodia regni Poloniae z 16 tablicami rycin częścią kolor. i podobizną. Kraków 1851.

Zeszyt III. Wiadomości o założeniu uniwersytetu i kollegrum Władysławsko - Nowodworskiego w Krakowie. Dodana wspominka o Mateuszu z Krakowa z 1 podobizną. Kraków 1851. Jego Historya akad. krakow, nad którą ciągle pracował, dotąd w rękopiśmie, będzie bardzo znakomitą pomocą w napisaniu ogólnych dziejów piśmiennictwa.

4) D. ZUBRZYCKI: Historyczne badania o drukarniach rusko-słowiańskich w Galicyi. Lwów 1836. Tenże wydał: Kronika miasta Lwowa. Lwów 1844. W dalszych poszukiwaniach naukowych okazał ducha nienawistnego rzeczypospolitej polskiej, zapominając czy nieznając, co dobrego zrobiła dla Chrobacyi czerwonéj. † 16 stycznia 1862.

5) ALEXANDER hr. PRZEZDZIECKI Wydal: Wiadomość bɩbliograficzna o rękopismach, zawierających w sobie rzeczy polskie, przejrzanych po niektórych bibliotekach i archiwach zagranicznych w latach 1846-49. War. 1850.

6) ALEXANDER BATOWSKI opisał niektóre rękopisma księgozbioru Zakładu Naukowego imienia Ossolińskich, tudzież wiadomość o nich i ich autorach podał: Sprawa z poselstwa Marcina Kromera do Ferdynanda cesarza w latach 1558 do 1563. Lwów 1853.

7) I. A. KAMIŃSKI, wydawca Skarbca polskiego we Lwowie 1859 r. zamieścił w zeszycie 2gim i 3cim Opis zbiorów naukowych, mianowicie biblioteki I. M. Ossolińskiego, przy której wzrósł niemal szanowny jej archiwista. Artykuły redaktora Skarbca, znaczny przydatek do historyi bibliotek daje.

8) ANDRZEJ EDWARD KOŹMIAN W rozprawie pod napisem: Kilka słów bibliograficznych (Czas, dodatek miesięczny. Czerwiec r. 1859) ciekawe podał nam wiadomości o wielu rzadkościach bibliograficznych polskich, jakie znalazł w jednéj z zamożnych bibliotek paryzkich. Poprzedził je treściwym poglądem, na rozwój w kraju naszym prac bibliograficznych, wyliczył znakomite księgozbiory i pisarzy zasłużonych w tej gałęzi literatury naszéj.

9) LURASZ GOLEBIOWSKI wydał: 1. Treść 200 z okladem