1845, 2 wyd. 1848, 3 wyd. w Paryżu t. r. pod tytułem: Dzieje narodu polskiego spisane etc. i ozdobione rycinami Antoniego Oleszczyńskiego. Tegoż: Dzieje narodu polskiego dla użytku szkólnej młodzieży, wydanie z drzeworytami. Krak. 1851. Nowe wydanie pod dawnym tytułem: Wieczory pod Lipą Kraków 1863. Znacznie pomnożone.

6) Bezimiennie wydała księgarnia Kamieńskiego: Dzieje narodu polskiego, z tablicą chronologiczną aż do naszych czasów, dla użytku młodzieży. Poznań 1858. 2gie wydauie poprawne z dodatkiem jeografii i mappy dawnej Polski 1859. 3 wydanie z chronologią, jeografią i mappą dawnej Polski. Poznań 1863.

7) SZYMON KONOPACKI. Chronologia dziejów królestwa polskiego dla młodogo pokolenia. Żytomierz 1860.

8) PIOTR CZARKOWSKI. Dzieje w Polsce, Litwie i na Rusi, z poglądem na wpływ Europy. Od r. 862 do 1825. Warsz. 1859.

9) LUDWIKA LEŚNIOWSKA W skutek ogłoszonego konkursu hr. Pininińskiego, napisała i wydala: Historya polska dla ludu, zebrana w krótkości z małemi objaśnieniami jeografii i żywotami niektórych świętych i bohaterów polskich. Kraków 1860.

10) ALEXANDER ZDANOWICZ ułożył i wydał Szkic historyi polskiej dla dzieci w dwóch kursach z tablicą ozdobnie chromolitografowaną i mappką dawnej Polski. Wilno 1859. 2 wyd. 1862 Jestto jedna z książek podręcznych w domowem wychowaniu wielce użyteczna, szkoda że nie są podane w lekkich zarysach odpowiednio zwięzłe obrazki z życia domowego zwyczajów i obyczajów wydatnych, a przytem wzmianki o najznakomitszych pisarzach naszych. Szkic historyczny wielceby się przez to ożywił i nabył więcej, niż ma, wartości; mamy nadzieję że dziełko to wkrótce się nowego doczeka wydania.

A. Dzieje obce oryginalnie napisane.

1) JAN SZWAJNIC, professor prawa rzymskiego w kursach prawnych i członek komitetu examinacyjnego, znany

z gruntownej znajomości literatury starożytnéj wydał oprócz prac w języku łacińskim: Historyę narodu i państwa rzymskiego podług źródeł i nowszych badań, 2 t. Warsz. 1847. Tenze spędził wiele lat nad opracowaniem historyi powszechnéj i tak już daleko posunął swą pracę, iż zamierza wkrótce rozpocząć druk Dziejów starożytnych, które obejmą trzy wielkie tomy. Pięć następnych części już jest gotowych, w których wykłada nasz autor dzieje średnich wieków i nowoczesne dzieje. Całość obejmuje 8 do 9 tomów. 2) A. JAŹWIŃSKI. Nauka chronologii i dziejów. Lwów

r. 1849.

3) ANTONI POPLIŃSKI zasłużony tak w zawodzie nauczycielskim jak w piśmiennictwie krajowém, obecnie profes. emeryt i bibliotekarz książnicy Raczyńskich, prócz różnych szkolnych książek wydał: Historya powszechna (dzieje starożytne) dla klas niższych i wyższych gimnazyalnych i realnych 2 tomy. Poznań 1850-4. Zaleca się dobrą polszczyzną, jasnym wykładem a nade wszystko, co jest najtrudniejszém w pisaniu dzieł elementarnych utrafioną dokładną miarą nie za nadto, nie za mało na umysły młodociane. 4) JOACHIM LElewel Wykład dziejów powszechnych. Wrocław tomów 4, 1850. Przedruk tegoż dzieła z odmianami. Warsz. t. 5, 1851.

5) BLOCISZEWSKI. Historya powszechna z tablicami chronologicznemi 4 tom. Poznań u Kamieńskiego 1852.

6) ALEKS. ZDANOWICZ. Rys chyonologiczno-historyczny państw nowożytnych od 5tego wieku do dziś dma; z kilkunastu mappkami i kilkudziesiąt genealogiami. Wyd. nowe, Wilno 1853.

7) STANISŁAW ZARAŃSKI wydał w Wiedniu w r. 1857. Dzieje powszechne ułożone na wzór roczników, kronik i wlaściwej historyi z krajobrazem symbolicznym i geograficznym. Tom I dotąd wypracowany, obejmuje historyą pierwszego lat tysiąca ery chrześciańskiej. Myśl główna, która poprowadziła autora do jego układu, jest bardzo logiczną i spoczy

wa na postrzeżeniu, że w nauczaniu młodzieży niejako ten sam porządek zachować należy, który z natury umysłu ludzkiego, kształcącego się wiekami, zachował się w rozwoju stopniowym nauki. Ztąd gdy historya poczynała się od roczników w swém dzieciństwie, przechodziła do kronik w wieku mogącym się nazwać młodością, aż wreszcie dosięgła zupełnego rozwoju idei historycznej; nauczanie takie według autora, rozpoczynać się powinno sposobem rocznikarskim krótkim i treściwym w połączeniu z geografią, następnie kronikarską iść metodą, a skończyć dopuszczeniem ucznia do przybytku historyi właściwej. Na téj idei usnuł pan Zarański pracę swą sumiennie i pięknie dokonał. Obejmuje w ścisłém połączeniu z geografią i chronologią, a jako pomocniczy środek uprzytomnienia posługuje jej dodana w sposobie Jaźwińskiego metody, karta dziesięciu wieków, na któréj symbolicznie oznaczono główne ich wypadki i w każdym zamieszczono zmiany territoryalne, jakie zachodziły z powodu podbojów i działów. Dziejobraz ten jak go zowie au tor, bardzo pomocnym być może dla uczniów pierwszego wieku i na przyszłość daje gruntowną chronologiczno - geograficzną studiom podstawę. Wykład w księdze jest jasny, przystępny i dobrze do potrzeby młodzieży zastosowany, a część kronikarsko-historyczna dość szczegółowa i wyczerpująca, może niekiedy do zbytku drobnostkowa. Dzieło to jest pożądanym wielce darem. Dokonane z miłością przedmiotu, z myślą własną nosi na sobie cechy pracy sumiennéj i dobréj wiary i różni się wielce od rzemieślniczo ukutych podręczników pospolitych. Bardzo piękne wydanie drukarni uniwersyteckiej, może zbyt jest tylko dla uczącej się młodzieży wytworném.

8) F. LEONARD WADOŁOWSKI mag. filozofii, nauczyciel warszawskiego instytutu głuchoniemych i ociemniałych wydał: Rys chronologiczno-historyczny narodów od początku świata aż do teraźniejszego czasu. Warsz. 1859.

9) BOGUSŁAWSKI W. Dzeje Serbo-Łużyczan, Petersburg 1861, wydanie Ohryzki. Zawiera dzieje od 7 wieku do 1860.

B. Tłumaczenia i naśladowania co ważniejsze. 1) GRZEGORZ BUCZYŃSKI wydał: 1) Historya państwa rosyjskiego, przez M. Karamzina, przekład z rossyjskiego. Warsz. 1824-1827. Tomów 12. 2) Historya działań wojennych w Turcyi azyatyckiej przekład z rossyjskiego. War. 1838 2 tomy. 3) Medycyna sądowa przez S. Gromoff, przekł. z rossyjskiego. Warsz. 1840.

2) LEON ROGALSKI, zdolny i niezmordowawy pisarz, wydał następujące dzieła: Obraz historyi powszechnej od najdawniejszych do najnowszych czasów, dzieło z niemieckiego przerobione. 2 tomy. Warsz. 1852. Dzieje Jana III Sobieskiego króla pol. W. Ks. Lit. War. 1847. Dzieje Krzyżaków, oraz ich stosunki z Polską, Litwą i Prusami, poprzedzone rysem dziejów wojen krzyżowych, z 12 rycinami, 2 tomy, 1847. Piotr wielki i jego wiek, obraz historyczny 2.11 z 11 rycinami na stali, Wars. 1850. Historya Napoleona przez E. M. de Saint Hilaire, 1850. Historya konsulatu i cesarstwa p. Thiersa, ozdobione rycinami, 4 tomy, War. 1846 i 1858. Historya zgromadzeń prawodawczych, konwencyi narodowej i dyrektoryatu, czyli Francya od roku 1780-1800, 4 t. War. 1847. Historya powszechna Cezara Cantu t. 11. War. 1857, tak powszechnie ceniona. Dzieje księstw Naddunajskich z fran. 2 t. War. 1862. Do wspomnionych doliczyć jeszcze należy dzieła tłumaczenia X. Gaume, Juna Schmidta i X. A. Guillois. Temi dziejami wiele zasłużył się piśmiennictwu krajowemu, a najwięcej prawdziwéj pobożności chrześciańskiej. Nadto zajmował się redakcyą Magazynu powszechnego, którego od r. 1835 do 1844 wyszło tomów 9; w niém znakomite trzyma miejsce kompletna Historya Turcyi z rycinami i najnowsza Statystyka król. pol. Rogalski istotnie krząta się nieustannie około wzbogacenia naszego piśmiennictwa.

3) TOMASZ DZIEKOŃSKI, dyrekt. gimnazyum warsz. z pożytkiem dla współziomków pracuje, wziąwszy emeryturę i doborowym językiem jużto tłumaczy, jużto układa dzieła hi

storyczne. Wyliczamy niektóre jego dzieła: Życie Napoleona, z miedziorytami 2 tomy. Warsz. 1842. Życie marszałków francuzkich z czasów Napoleona, z miedziorytami. Wars. 1842. Obraz świata pod względem geografii, statystyki i historyi wszystkich krajów, 2 tomy, Wars. 1843. Historya Francyi, 2 tomy, War. 1845. Historya Anglii, 2 tomy, War. 1845-47. Historya Hiszpanii 2 t. Wars. 1852. Geografia na tle historyczném osnowana, czyli Rys geografii w połączeniu z historyą, przekład z fran. tom 4, War. 1857. Dziwy świata pierwotnego czyli kolebka wszech świata Dra Zimmermana, z 237 drzeworytami w wiel. Sce. Warsz. 1857. Momsena historya rzymska; oprócz niego dwóch innych osobno tłumaczy historyą rzymską Momsena: F. H. Lewestam i S. Markiewicz.

4) JAN LEON SIENKIEWICZ, † 6 września 1857 roku na Ukrainie w rodzinnej swéj wiosce Kalinówce, zkąd brat jego, uczony historyk, pisał się na tytule dzieł swoich Karól z Kalinówki. Jan przeł. z niem.: 1) Heerena dzieło, które wydał w War. w 3 wielkich tomach r. 1827 pod tyt.: Rys dziejów systematu państw Europejskich i osad. 2) Przełożył z niem. Fryd. Rühs: Rys dziejów wieków średnich, 2 tomy. Wilno 1839. Przekłady te zalecają się i wyborem przedmiotu i pięknością stylu.

5) O. STANISŁAWSKI przeł. z fran. Micheleta: Rys historyi nowożytnej. Dzieło przyjęte przez radę królewską uniwersytetu i przepisane do wykładu historyi nowożytnéj w kollegiach król. Warsz. 1844.

6) POUJOULAT M., Historya rewolucyi fran. 1789 przełożył i notami objaśnił Wład. Syrokomla z 8 rycinami, 2 t. Wilno 1851.

7) WOJCIECH SZYMANOWSKI, Dzieje świata od najdawniejszych do najnowszych czasów, zebrane z najlepszych źródeł. Wars. 1851.

8) LUDWIK JENIKE przel. z fran. i wydal: Historya nowożytna, ciąg dziejowy od odkrycia Ameryki aż do re