stał z tych jego artykułów, w których albo dawał wyjątki z gazet pisanych, albo skrzętnie zbierał to rymy, to pogrobowe napisy mieszczone w lapidarnym stylu po trumnach hetmanów i wojewodów. Względem tych gazet pisanych Lipiński położył u nas największe zasługi. On bowiem pierwszy zwrócił uwagę w Polsce na te zabytki przeszłości i pierwszy nas wszystkich cenić je nauczył. W ostatnich latach swego naukowego zawodu, Lipiński zaczął ogłaszać swoje ogromne zbiory przysłowiów polskich i objaśnił je pod wszelkim względem, pod jakim tylko objaśniać się dały: Przysłowia wyrażenia od miast i wsi. War. 1852. Była to także praca, która całe prawie życie mu zajmowała. Znał dokładnie Polskę i nikomu też właściwiéj jak jemu nie było pisać Starożytnéj Polski, jemu co przejechał ją całą od Dniepru, aż po Prosnę, daléj bowiem nie zachodził, ale w téj przestrzeni, wsie, miasta i zamki i przeszłość ich, wszystko to Lipiński przejrzał, zapamiętał, do wszystkiego rozgorzał miłością. Sumienny do wysokiego stopnia, słówka nie powiedział bez zasady i dla tego rzadko się mylił. Takich ludzi sumiennych w nauce nader życzyć trzeba.

7) I. KRASZEWSKI wydał: Wilno od początków jego do r. 1750 z 18 rycinami 4 tomy. Wilno r. 1840 i 42. Wspomnienie Polesia, Wolynia i Litwy, 2 tomy. Wilno 1840, Paryż 1860 z rycinami. Wspomnienia Odessy, Jedyssanu i Budžaku. Dziennik przejażdżki w r. 1843 od 22 czerwca do 12 września 3 tomy. Wilno 1845 i 46. Litwa, starożytne dzieje, ustawy, język, wiara etc. Tom I 1847. Tom II Warsz. 1850. Podróż króla Stan. Augusta do Kaniowa r. 1787. Wilno 1860 r.

8) ALFX. PRZEZDZIECKI. Gorliwy mecenas historycznéj u nas nauki. Podole, Wołyń i Ukraina 2 tomy. Wilno 1841. Szwecya, wspomnienia jesienne, wydanie 1sze 1836 2gie 1851.

9) Dla dokładniejszego poznania tak kraju litewskiego jak i jego mieszkańców, przyczyniły się prace LUDWIKA ADAMA JUCEWICZA znanego pod nazwiskiem Ludwika z Pokiewa.

Jego prace są: Wspomnienia Żmudzi. Wilno 1842. Rysy Żmudzi. 1842. Przysłowia ludu litewskiego. 1847 roku. Litwa pod względem starożytnych zabytków etc. skreślona. Wilno 1846.

10) EUSTACHY hr. TYSZKIEWICZ marszałek powiatowy, wydal: Listy o Szwecyi 2 tomy. Wilno 1846. Opisanie powiatu Borysowskiego pod względem statystycznym i geognostycznym, historycznym, gospodarczym etc. Wilno 1847. Rzut oka na źródła archeologii krajowej, czyli opisanie zabytków niektórych starożytności etc. Wilno w 4ce większej 1842 r. Karóla X. Gustawa króla Szwedzkiego trofea i sprzęty stolu, zdobyte przez Stefana Czarnieckiego w 1656r. Wilno 1846 w 4ce.

11) LUDWIK hr. PLATER kasztelan król. pol. brat starszy Stanisława. Powróciwszy z tulactwa, kilka lat ostatnich przepędził w Psarskiem pod Śremem i tu w r. 1846 życia dokonał. Temu zacnemu i zasłużonemu Polsce i emigracyi mężowi winniśmy: Opis województwa Poznańskiego. Berlin 1841; z tego powstało: Opisanie historyczno-statystyczne W. X. Poznań. Lipsk 1846.

12) HIPPOLIT STUPNICKI. Galicya pod względem topograficzno-geograficznym, historycznym. Z mappa i 1 tablicą. Lwów 1849.

13) KLEMENTYNA Z Tańskich HOFFMANOWA: Opis przejazdu przez Niemcy, Lipsk 1844.

14) JULIAN MOSZYŃSKI: Podróż do Prus, Saxonii i Czech 2 t. Wilno 1844.

15) J. L. ORAŃSKI. Wspomnienia Włoch i Szwajcaryi 2 t. Poznań 1845.

16) M. WISZNIEWSKI. Podróż do Włoch, Sycylii i Mally. Pod względem sztuki i starożytności. War. 1848. 2 tomy.

17) ALEXANDER STADNICKI napisał: Owsiach tak zwanych Wołoskich, na północnym stoku Karpat. Lwów 1848. O kniastwach we wsiach woloskich, z poglądem na wójtostwa we wsiach na Magdeburskiém prawie osadzonych.

Lwów 1853. Umar 19 grudnia 1861 w Lwowie i przeznaczył swój majątek na cele publiczne.

18) ALEXANDER WEJNERT wydał dwie serye Starożytności Warszawy 4 tomy 1849 i 1859. Historyk który zechce skreślić cały bieg dziejów starego grodu, znajdzie tu obfite źródło i bogaty materyał, który dotykał każdėj prawie strony miejskiego życia.

19) Józef WiśliCRI wydał: Opis Królestwa Polskiego pod względm historycznym, statystycznym, rolniczym, fabrycznym, handlowym zwyczajów i obyczajów 2 tom. 1850.

20) LUCYA z książąt Giedroiców RAUTENSTRAUCHOWA, oprócz wiele powieści i opisów okazujących niepospolity talent wydała: Wspomnienie moje o Francyi. Kraków 1839. Miasta, góry i doliny 3 t. War. 1847 2gie wyd. z 12tu rycinami na stali 3 t. Warsz. 1850. Ostatnia podróż do Francyi, ostatnie jej wrażenia. Lipsk 1841.

21) Ludwik PIETRUSIŃSKI Dr. obojga prawa, członek senatu i autor, napisal: Podróże, przejażdżki i przechadzki po Europie, 2 tomy. War. 1853. Dalszy ciąg tych podróży stanowią Wspomnienia z Wenecyi i kolei żelaznej lepnickoweneckiej, Karpat wadowickich, Frankfortu nad Menem i przelotu z Krakowa do Tatr spiskich. War. 1854, kładem G. Sennewalda. W Encyklopedyi powszechnéj, oprócz innych napisał opis Austryi, skreślający dokładnie ustrój cały tego państwa. Umarł 9 maja 1865 r. w Warszawie.

na

22) M. MANN. Podróż na Wschód. Krak. 3 t. 1854. 23) MĄCZYŃSKI JÓZEF Krakowianin a tego starego grodu zbieracz pamiątek, podań i wspomnień, które dał nam w ogłoszonej w r. 1845 Pamiątce z Krakowa, w r. 1854 w Krakowie dawnym i teraźniejszym, a daje nam ciągle zamieszczając je po pismach peryodycznych. Nowiny Lwowskie (Nr. 67 r. 1855) uważają autora za znanego z pracy sumiennej, Czas zaś Krakowski (Nr. 143 rok 1855) pisze, że w Podaniach jego z prostotą niepretensyonalną opowiadanych czuć szczere przejęcie się wiarą w te nadzwyczajności, i to właśnie nadaje im taki urok, że czytelnik skwapliwie

przeczytawszy te podania, gniewa się dla czego nie ma ich więcej. Zebranie i wydanie tych wszystkich byłoby pożądane.

24) ROMAN LISIECKI i WOJCIECH Szymanowski ułożyli Słownik geografii powszechnej, pod koniec roku 1850 zaczął wychodzić, a w miesiącu lipcu 1854 ukończony został. Lisiecki opracowywał go z początku, a od 7 zeszytu Wojciech Szymanowski. Do wypracowania tego dzieła posłużyły prace znakomitych geografów niemieckich i francuzkich a wiadomości krajowych dostarczały meteryały troskliwością rządu zebrane. Warsz. 2 t. 1854.

25) WOJCIECH SZYMANOWSKI wydał: Świat i jego mieszkańcy. Opis wszystkich krajów i ludów kulę ziemską składających etc. etc. Ozdobione 40 kolorowanemi rycinami 3 t. Wilno 1853. Obraz świata pod względem geografii, statystyki i historyi wszystkich krajów, skreślony podług najlepszych źródeł. Z mappami i herbami wszystkich państw, 2 t. War. 1843. 2gie wydanie poprawne i pomnożone 2 t. Warsz. 1853.

3

26) TEODOR TRIPLIN. Wspomnienia z podróży, wyd. poprawne 12 t. War. 1856. Dziennik podróży po Litwie i Żmudzi 2 tom. Wilno 1858.

27) EDWARD RULIKOWSKI wydał: Opis powiatu Wasylkowskiego pod względem historycznym, obyczajowym i statystycznym. War. 1853.

28) ANTONI NOWOSIELSKI napisał prócz innych: Stepy, morza i góry. Szkice i wspomnienia z podróży. Wilno 1854 2 t. Jestto piękny opis Ukrainy. Nowy zupełnie sposób zapatrywania się na te resztki starożytności.

29) TOMASZ BARTMAŃSKI wojskowy podlaski, od r. 1832 inżynier w służbie francuzkiéj; zatrudniony do r. 1848 z kolei pracami swego zawodu w podróżach po Algieryi, Egipcie, Nubii, Etyopii, Senaahar, Gallas, Dembea, górach Xiężycowych, Syryi, Palestynie, Arabii, Indyach Wschodnich, Hiszpanii, Włoszech, Grecyi, w' r. 1848 do Lwowa, r. zaś 1851 do Warszawy, swego rodzinnego miejsca przybył. Umieścił w Bibl. warsz. na marzec r. 1852 wyciąg podróży swéj

pod tyt.: Kommunikacye na Wschodzie. Prócz tych wydał Ekonomia domowa, czyli przepisy tyczące się gospodarstwa wiejskiego i domowego z dodatkiem objaśnień osobliwości artystycznych. War. 1856.

30) EDWARD OSTROWSKI naprzód professor w instytucie gospodarstwa wiejskiego w Marymoncie, następnie uniwersytetu charkowskiego. † 24 sierpnia 1859. W roku 1851 wydał rozprawę: O zarazie bydlęcej zwanej księgosuszem. Rozporządzeniem ministra narodowego oświecenia Ostrowski przeznaczonym został do wyprawionéj naukowéj podróży po ste-pach. W r. 1855 z tego powodu napisał Listy z podróży odbytej do stepów Kirgiz-kajsackich, wydruk. w Grodnie roku 1859 2 t. Badania swe czysto-naukowe ogłosił w oddzielnej rozprawie w języku rossyjskim, gdzie rozebrał ważniejsze płody natury, stanowiące główne źródło bytu i bogactw narodów i wskazał środki mogące wpłynąć na polepszenie ich stanu.

31) SEWERYN KORZELIŃSKI. Podróż do Australi i pobyt tamże od r. 1852 do 1856 r. Kraków 2 tomy w 8ce 1858. Dzieło to oryginalne zbogaca piśmiennictwo nasze i pod każdym względem położyć można na równi z najcelniejszemi utworami liter. angiel. i francuzkiej.

32) EUGENIUSZ ZMIJEWSKI wydał Sceny z życia koczują. cego. T. 2. War. 1859. Podał czyste fakta, jak patrzał gołém okiem, pisze skromnie, bo prawdziwie, nieprzesadza nigdzie jaskrawością kolorytu i zbytnią kwiecistością stylu.

33) JÓZEF CHODźкo brat starszy Stanisława, generał major wojsk cesarsko-rossyjskich, kawaler orderu świętego Stanisława 1go stopnia i wielu innych, odznaczył się tryangulacyą Kaukazu i wędrówką na słynną w biblii górę Ararat, na której szczyt najwyższy, pierwszy wstąpił, bo uczony Parrot nie był na samym szczycie, jak niektórzy mniemają lecz go tylko widział zdaleka.

34) JAN ZE SLIWINA (Kirkor Adam) wydał: Przechadzki po Wilnie i jego okolicach 2gie wydanie i poprawne i dodatkami pomnożone, w 8ce Wilno 1859, a w r. 1862 Prze