Obrazy na stronie
PDF
ePub

literatura. Charakterystyka bajek Babriosa, bardzo słabo odbija się i prawie nieznacznie w późniejszych pisarzach. Bajki te wydane zostały w pysznéj edycyi w Paryżu w wiel. 8ce r. 1844 przez słynnego filologa Boissonade, u Didota (editio princeps) z tłumaczeniem łacińskiém i krytycznemi komentarzami. Dalsze prace pana Węclewskiego w tymże dodatku do Czasu: O Trylogii Prometeja Eschylosa. Trachinskie dziewice Sofoklesa i Herkules Otajski Seneki.

B. Z łacińskiego.

1) EDW. hr. RACZYŃSKI wydał: Bibliotekę klassyków lacińskich na język polski przełożonych. Tom I-III. zawierają: Pliniusza Cecyliusza Secunda mlodszego Listy przełożone przez Romana Ziołeckiego, Wrocław 1837. T. IV. Q Waleryusza Kattula Weronenczyka Poezye przełó żone przez Szymona Baranowskiego. Alb. Tybulla Elegie i wiersze, jako też niektóre przypisywane Sulpicyi i innym, przekład Jędrzeja Moraczewskiego. Sex. Aureliusza Propercego Elegie, Wrocław 1839. Tom 5 i 6 M. Witruviusza Polliona o budownictwie ksiąg dziesięć przekładu na język polski Edw..hr. Raczyńskiego 2 tom. i Atlas, Wroclaw roku 1840. Tom 7--16 K. Pliniusza Starszego historyi naturalnej ksiąg XXXVII przełożonej na język polski przez Józefa Łukaszewicza 10 tom., Poznań 1845.

[ocr errors]

2) KAJETAN KWIATKOWSKI przełożył: K. T. Swetoniusza Dzieje dwunastu cesarzów rzymskich, Wrocław 1826 2 tomy.

3) JÓZEF KOWALEWSKI prófessor naprzód w Wilnie potém w uniwersytecie kazańskim przełożył Longina o górności. Wilno 1823.

4) WINC. SMACZNINSKI Historyi K. Welleja Paterkula księgi pozostałe po raz pierwszy z języka Rzymian na jezyk polski przeniesione, Warsz. 1830.

5) KLEMENS ZURKOWSKI przełożył M. T. Cycerona rozprawa o stylu pod tytułem Orator, z przyłączeniem mowy za prawem Manliusza, Wilno 1838. Tenże przetłumaczył księgi dwie o wynalezieniu retoryczném, Wilno 1840.

BRUNO KICINSKI, naprzód redaktor różnych pism czasowych, następnie odznaczał się licznemi przekładami z różnych języków, między któremi przekład Owidiusza przemian ważne zajmuje miejsce. Poezye jego wyjść miały w 12 tomach, lecz nagła śmierć w 1844 przerwała wydanie i tylko wyszło 8 w Warsz. 1842 i 43.

7) MAXYMILIAN hr. OSSOLIŃSKI przełożył: Dzieje rzymskie Tyta Liwiusza 2 t. Lwów 1850.

8) MARCELLI MOTTY Dr. filozofii professor przy szkole realnej w Poznaniu przetłumaczył: 1) Bukoliki Wirgiliu82a, Poznań 1852. 2) Tenże wydał Satyry Horacego, Poznań 1853. 3) Listy Horacyusza wierszem miarowym. Naklad J. Župańskiego 1856. Wspomnione te przekłady mile się czytają.

9) IGNACY JAGIELLO ur. 1784 † 1849 d. 29 grudnia. Od r. 1814 professor literatury starożytnej w Winnicy. Był on jednym z pierwszych nauczycieli tworzącego się gimnazium i prawie ostatni po jego zniesieniu. Prawie każdego roku szkolnego pisał mowy lub rozprawy w języku polskim i łacińskim. Wypracował: 1) Uwagi nad historyą powszechnq. 2) Traktat o rządzie prawach najsławniejszych w starożytności narodów. Ale najważniejszą pamiątką umysłowej pracy jest przekład Dziejów rzymskich T. Liwiusza wszystkich ksiąg, jakie do naszych czasów doszły, oraz wstęp do tego tłumaczenia, w którym opowiedział historyą cywilizacyi Greków i Rzymian. Dzieło to z 5 tomów złożone, tylko przy pomocy gorliwych o ojczystą literaturę ziomków wydrukowaném być może. Jakżeby to bylo pięknie gdyby uczniowie ś. p. Jagielly tę cześć swemu nauczycielowi wyrządzili: byłby to pomnik godny ich uczuć i pamięci męża, dobrze swemu krajowi zasłużonego.

C. Z angielskiego. William Shakespeare (1564 -1618) najpotężniejszy gieniusz dramatyczny literatury powszechnéj. Tłumaczyli na polskie.

1) IGNACY HOLOWIŃSKI chlubnie jest znany jako autor Pielgrzymki do ziemi świętej odbytéj w r. 1840 (Wilno

Dzieciątko JeNadto pod przy. tłumaczenie Dzieł Przekład ten nie

sceny komiczne.

1842 i 43 4 tomy), tudzież Legend wierszem powtarzających podania ludu naszego. Wilno 1843. zus, Wilno 1846. Teka rozmaitości, 1844. braném nazwiskiem Kefalińskiego ogłosił Szekspira (Wilno 1840, 1848 tomów 3). udał się zupełnie, a najgorzé, oddane są Szekspir zbyt często igra słowami, tłumacz nie zdołał oddać tych odcieni. Nie trafnym był także tłumacz w wyborze gatunku wiersza. Hamleta, Romeo i Julią pisze 10cio zgłoskowym wierszem z natury już swojej nie wdzięcznym dla deklamacyi, której nigdy pisarz dramatyczny z uwagi spuszczać nie powinien.

2) Szczęśliwiéj tłumaczył Ks. PLACYD JANKOWSKI (John of Dycalp), który właśnie wybrał dwie sztuki swojemu odpowiadające usposobieniu, nieskończone trudności jakie dla polskiego tłumacza przedstawia Falstaf, nieraz Dycalp szczęśliwie pokonać umiał, a choć potknął się nie raz, to zawsze da się czytać i nigdy na zarzut niedorzecznéj plaskości nie zasługuje. Lecz nie raz zachciało mu się do poety dowcipu swój własny przyrzucać, co gorsza pozwala sobie konceptów w zupełnej sprzeczności stojących z wyraźnemi celami poety. Mimo wszystkich usterek, tłumaczenie Johna of Dycalp ma wielkie przymioty, nieskończenie większe od Kefalińskiego i jeźli samo nie odpowiada naszemu wyobrażeniu o polskiém tłumaczeniu Szekspira, to bez wątpienia nieoszacowaną będzie pomocą dla szczęśliwego w przyszłości tłumacza. Puste kobiety z Windsoru, Wilno 1842. Północna gwiazda, dramat, Wilno 1845. Prócz tego przekładu pisał Placyd Jankowski pod pseudonimem Jolina of Dycalp wiele innych utworów prozą, jako to: Pisma przedślubne i przedsplinowe, Wilno 1841. Zaściunek, Wilno 1841. Ostatni upiór w Bielhradzie, Wilno 1842. Chaos, Wilno 1842. Chwila, Wilno 1842. Przeczucie, komedya, Wilno 1842. Pamiętniki Elfa, Wilno 1843. Opowiadanie, Wilno 1843. Powieść składana, Wil. 1843, którą wraz z Józefem Kraszewskim napisał. Kilka

wspomnień uniwersyteckich, wydanie nowe dopełnione, Wilno 1854. Uczucia chrześcianina przekład z Wielanda, Wilno 1843. Sędzia Pieniążek, Wilno 1845. Opowiadania 1846. Nowe opowiadania, Wilno 1846. Anegdoty i fraszki, Wilno 1847. Doktor Panteusz, Lipsk 1845. Brat i siostra, obrazek dramatyczny przełożył z Goethego, Wilno 1846. Do lepszych prac liczymy Zaścianek, Jankowski okazuje dowcip i humor, ale grzeszy przesadą,

3) A. E. KOŹMIAN przełożył tragedyą Makbet, Poznań r. 1857.

4) LUDWIK KOMIEROWSKI Wydał: Drammata Wiliama Shakespeara przekład z pierwotworu, które Orgelbrand w Warszawie we 3ch tomach 1858, 1859, 1860 wydrukowal. Praca ta nie bez zaslug ważnych pod względem wierności i studyów bardzo starannych poprzędzających każdą trągedyą jest uskuteczniona.

5) KORZENIOWSKI JÓZEF wybornie przetłumaczył Króla Jana Shakespeara.

6) JÓZEF PASZKOWSKI urodził się w Warszawie 1817 r. ukończył nauki w szkole XX. pijarów, do służby rządowej wstąpił w r. 1834, był sekretarzem komisyi egzaminacyjnej. Umar w Warszawie 1861 r. Utalentowany i sumienny pisarz, główną jego cechą jest wierność i dokładne zrozumienie textu, nawet szczęśliwe nieraz wnikanie w delikatniejsze, bo do epoki odnoszące się odcienia pierwotworu. Nie wszędzie zgodzilibyśmy się tak samo na dykcyę, której wymuszona niekiedy szorstkość niekoniecznie odpowiada swobodzie nieraz nawet swawoli, ale zawsze głęboko estetycznej czystości angielskiego wieszcza. Przełożył 12 tragedyi, których wyjątki drukowała Biblioteka warszawska. Praca Paszkowskiego sumienna i dobra. Jeszcze w r. 1842 w Warsz, wyd. Poezye tłumaczone i oryginalne. Przekład dwóch drammatów Lorda Byrona Manfred i Kain obok wierności pełen sily i życia. Pierwsze miejsce co do wartości trzyma król Lyr między drammatami Shakspeara, które wydał w 3 Tomach Warszawa 1857-1860. Są to przekłady najlepsze jakie mamy.

7 LUDWIK KAMIEŃSKI były pul. wojsk pol. Przełożył najlepsze utwory Popego z oryginału angielskiego, jako to: Wiersz o człowieku. Pukiel porwany. Helorza do Abeliarda. Wiersz o krytyce. Las windsorski. Oda do muzyki i t. d. pod napisem: Wybór poezyi Alexandra Popa War. 1822. Drugim przekladem jest: Jerozolima wyzwolona Torkwata Tassa z włoskiego pierwotworu. War. 1846 2 tom. W tym przekładzie wiele jest miejsc wybornie oddanych, jednak w niektórych przekład Piotra Kochanowskiego trzyma pierwszeństwo.

JERZY BYRON (urod. się 1788 † 1829) jeden z największych wieszczów nowożytnych, umysł wskroś poetyczny, równie blaskiem słowa i cudnym wdziękiem formy słynny, ale zarażony sceptycyzmem. Ze znanych calemu świata tworów jego, wiele przełożyli na nasz język Adam Mickiewicz Julian Korsak, Ignacy Szydłowski, Antoni Odyniec, Stanisław Budzyński, Władysław Ostrowski, Michał Chodźko. Ostatni wydał Manfredo roku 1859 i Mazepa, Hala 1861. Pajgert Adam syn Józefa Kalasantego Pajgerta obywatela galicyjskiego dziedzica Sidorowa, odznacza się w poeziach swych i tłumaczeniach czystością języka, natchnieniem i śliczną budową wiersza. Wydał swe poezie we Lwowie 1858

W tlumaczeniach: Wyspa czyli Chrystyna i jego towarzysze, Kraków 1859 r. najmniej sceptyczny z byronowskich poematów; Moora: Raj i Peri, Jasmina Ślepa dziewczyna (Warszawa 1860). Juliusz Cezar, Shakespeara (Ĺwów 1859.

F. MORAWSKI. Pięć poematów Lorda Byrena wydał w Lesznie 1853 r. w jednym tomie; obejmują następujące poemata: Manfred, Mazepa, Oblężenie Koryntu, Paryżyna i Więzień Czylonu. Wydanie to zaleca się pięknością druku i wzorową poprawnością. Podziwiać należy z jaką wiernością a razem nieporównanym wdziękiem tłumacz oddać umiał w ojczystej mowie wszystkie piękności myśli i wyrażeń Byrona, w caléj ich szczytności, barwie i najdelikatniejszych odcieniach. A to uczynił wierszem tak udatnym, silnym

« PoprzedniaDalej »