WSTĘP. § 1. Piśmiennictwo, zwykle literaturą zwane jest obrazem stanu oświaty w narodzie i objawia się w płodach piśmiennych. § 2. Znamiona główne narodu polskiego jak cielesne tak i duchowe były i są po części takie same, jakie i całą rzeszą słowiańską zdobią, a po części powstały ze stosunków spółecznych i obywatelskich. Do pierwszych da się policzyć gościnność i miłość do pieśni, do drugich wojowniczość, tudzież pochop i lguienie do cudzoziemszczyzny téj warstwy społeczeństwa, która wiedzę swą rozprzestrzeniła nauką i jakiej takiej nabyła ogłady. § 3. Polskie piśmiennictwo jako wpływ tej wiedzy i ogłady toż samo nosi na sobie znamię. Długie wieki było naśladowniczém, mianowicie Rzymian i Francuzów; dopiero w nowych czasach wszedł naród w siebie i zaczął kroczyć o własnych siłach, samodzielnie i odtąd poczęło się rozwijać piśmiennictwo w ścisłém znaczeniu narodowe. § 4. Język polski, jako mowa słowiańska posiada przymioty i innym słowiańskim właściwe; do czeskiego najwięcej zbliżony, jednak do śpiewności łączy męzkość, na której zbywa czeskiemu. Wiele ucierpiał i jeszcze cierpi przez języki cudzoziemskie: dawniej dla uczoności w łacinie kryjącėj się, a w nowych czasach dla popisywania się znąjomością francuzkiego i t. d. |