XC. Miphiboseth Jonathæ filius invenitur. XCII. Ubi interficit David occisores Isboseth. XCIV. Ubi Hiram rex præbet ligna domui David. XCVI. Hic transfertur arca testamenti de domo XCVII. Hic ostenditur Michol filia Saul sterilis. CI. Ubi ostenditur quod multa spolia et numera CII. Ubi refertur Scriptura ad Miphiboseth filium CIII. Ubi contrahitur bellum adversus Amnon fi- CIV.Hic vidit David Bersabee uxorem Uriæ Hetthæi. CV. Nathan propheta alloquitur David de uxore viri Hetthæi. CVI. Ubi agnoscit peccatum David. CVII. Filius David nalus de Bersabee moritur. CXI. Hic occiditur Ammon ab Absalom. A CXIV. Ubi segetem Joab Absalom jubet incendi. B CXVII. Hic mittit David contra Absalom. CXXI. Ubi Achitophel laqueo se interfecit. CXXV. Joab princeps militiæ irascitur, eo quod CXXVI. Ubi optat populus revertere ad David. CXXVIII. Ubi tradit Berzellai filium suum Chaman CXXIX. Siba populum Israel separavit a David. CXXXII. Ubi Gabaonitæ septem ex semine Saul CXXXIII. Ubi ossa Saul et Jonathæ colligit David. CXXXV. David aquam sibi dari jubet de cisterna, CXII. Ubi Joab immitit mulierem simulantem lu- C CXXXVI. Ubi jubet David numerari populum. ctum pro Absalom. CXIII. Hic David a muliere Thecuite placatur super Absalom. CXXXVII. Per Gad prophetam Dominus in tribus correctionibus loquitur David. RECAPITULATIO DE LIBRO PRIMO MALACHIM 1. I.De Helcana et uxoribus ejus, et de Heli sacerdote, II. De cantico Annæ, et de inquitatibus filiorum III. De Samuele et imputatione divina ad Heli per IV. De Samuele, ubi eum Deus quarto vocat in visu, Et de Philistinorum bello et arca capta, et de Heli morte [Al. add. sacerdotis]. V. De Dei [Al. tacet Dei] idolo Dagon ad præsentiam arcæ confracto, et de plagis Philistinis illatis. VI. De arcæ reditu in Bethsamis, et de plaga illic irrogata. VII. De arcæ transmigratione in Cariat-Iarim in 1 Excepimus e Veronensi antiquiss. ms. ad quem et libros ipsos Regnum exegimus. Martianæus nihil præter titulos his libris prætexit. Nos ipsas Recapi D domum Aminadab, et de bello in quo Philisthiim percussi sunt. Et de gestis Samuel. VIII. De filiis Samuelis, et ubi populus regem postulat. Et de Saul et asinarum inquisitione. IX. De Saule uncto in regem, et inter prophetas prophetante, et quomodo in Maspha confirmatur ejus regnum. X. De Naas rege Ammon, quomodo oppugnavit Jabis urbem,et de confirmatione regni Saul in Galgalis. XI. De Samuelis præceptis ad populum, et de signis de cœlo ostensis. XII. De Jonathan et Saule, quomodo Philistinos percusserint et de Saule, ubi holocausta male præsumpsit offerre. XIII. De Jonatha, ubi per eum Dominus Philistino tulationes cum editione ven. card. Thomasii contulimus, variantesque lectiones ad paginæ oram adnotamus. rum castra percussit, et Saul voluit eum pro gusto A XXVIII. De filiis David in Chebron natis, et quomellis occidere. XIV. De Saule, quomodo omnes humiliavit in circuitu nationes, et quos ipse habuerit filios, vel principes. Et de interitu Amalech in ultiones (Al. Amalecitæ ultionem] Hebræorum de Ægypto venientum [Al. rege provenientium], et de Agag rege. XV. De Samuele, ubi Saulem deseruit, et David unxit, et de spiritu nequar qui Saulem vexabat. XVI. De bello Philistinorum contra Saulem : ubi David Goliath interficit, et audit in decem millibus. XVII. De Jonathæ et David amore, ei de odiis Saul in David, et [Al. add. ubi] in centum præputiis accepit Michol, quæ patris dolum prodens salvum fecit David. XVIII. De transfugio David ad Samuel et delicto [Al. tacet delicto] qui missi prophetaverunt, ubi et Saul veniens prophetavit. Et de pacto et signo inter Jonathan et David. XIX. De fuga David, et quæ de Achimelech sacerdote referuntur. Et quomodo David immutavit vultum suum coram Acis regem, et cum suis omnibus transivit ad regem Moab. XX. De Gad propheta: ubi commonuit David fugere in terra Juda in saltu, et Doec prodente, occisus est Achimelech cum reliquis octoginta sacerdotibus, et quomodo David, percussis Philistinis, salvavit Ceilam. modo recepit Melchol, et de Abner a Joab interfecto, et de morte Isboseth filii Saul. XXIX. De cunctis tribubus, ut se dediderunt David [Al. secuti David], et quomodo ingressus est in Sion, et de Chiram et de artificibus et lignis, et de uxoribus vel filiis qui nati sunt David [Al. ei tantum] in Jerusalem. XXX. De Nathan propheta, ubi prohibet David ædificare templum, et prophetat de Christo et quomodo David omnes in circuitu humiliaverit nationes. XXXI. De Miphiboseth filio Jonathæ, et de Anon rege Ammon, quomodo inlusit pueris David,et de præliis ob vindictam insecutis. B XXXII. De Bethsabee Uriæ. [Al. add. uxore], et parabola per Nathan,et de morte pueri de stupro nati. XXXIII. De urbe Rabbat a David capta et de nativitate Salomonis (et quæ de Ammon et Thamar memorantur [Al. absunt uncinis inclusa] et de Absalom quomodo interfecit Ammon. XXI. De Saule, quomodo voluit David in Ceila capere, qui [Al. quin] eum fugit in deserto Ziph : ubi Jonathan adeum venit, et ut de Saulis chlamyde C David in spelunca oram excidit. XXII. De Samuelis morte et sepulcro ejus in Rama; et quæ de Nabal Carmelio ac de Abigael referuntur. XXIII. De David, ubi Abigael, et Achinoem uxores accepit, et ubi Saulis persequentis se scyphum et hastam abstulit. XXIV. De transfugio David in Geth ad Achis regem Philisthiim, et quæ illic gesserit et de Saule, et Pythonissa. XXV. De Philistinis adversum Saul congregatis, et de David ubi, percusso Amalec, hominem [Al. omnem] captivitatem, et uxores suas reduxit in Seceleg. XXVI. De bello Philistinorum, in quo Saul cum tribus filiis occisus est [Al. occubuit], et quomodo David planxerit Saul et Jonathan. XXVII. De reditu David in Chebron, ubi secundo unctus est, et de Abner, et Miphiboseth et Joab,et de prælio ubi luserunt pueri, et Asael occubuit. D XXXIV. De fuga Absalom ad Tolmai regem Syriæ in Gessur, et de muliere Thecuite, quæ pro eo David regi locuta est. XXXV. De Absalom pulchritudine, et quos habuerit filios et quomodo patrem regno expulit. XXXVI. De censilio Achitophel, et Usai dato Absalom, et de Acimaas et Jonathan exploratoribus David. XXXVII. De bello in quo Absalom periit, et quomodo eum David luxit. XXXVIII. De reditu David in Jerusalem, et recuperatione regni. XXXIX. De Seba qui cum parte populi rebellavit contra David: et de Amasa, quem interfecit Joab, et de fame, quæ accidit pro Gaboanitis: quos ultus est David in septem crucifixos de stirpe Saul. XL. De prælio Philistinorum, in quo David potuit discrimini, et de reliquis bellis, et de cantico quod cantavit Domino [Al. tacet, quod cantavit Domino], et prophetia de Christo. XLI. De viris qui fortissimi in præliis cum David fuerint; et de eorum virtutibus. XLII. De indignatione divina, cur David populum jusserit numerari, et de optione per Nathan [Al. pro Gad] tribus modis oblata, et de interfectione [Al. add. in] septuaginta millium per angelum illata, et de area Ornæ [Al. sacrificio oblato a David in area Arctina] Jebusei. INCIPIUNT. LIBRI DUO SAMUELIS QUI ALIAS DICUNTUR UNA LIBER SAMUELIS VEL LIBER I MALACHIM - LIBER PRIMUS. [T. I, Cap. 1.] Fuit vir unus de Ramathaim-Sophim, A omnibus diebus vitæ ejus, et novacula non ascendet de monte Ephraim, et nomen ejus Elcana, filius Jeroam, filii Eliu, filii Thou 1, filii Suph, Ephratæus, et habuit duas uxores, nomen uni Anna, et nomen secundæ Phenenna. Fueruntque Phenennæ filii : Annæ autem non erant liberi [h. parvuli]. Et ascendebat vir ille de civitate sua statutis diebus, ut adoraret et sacrificaret Domino exercituum in Silo. Erant autem ibi duo filii Heli, Ophni et Phinees, sacerdotes Domini. Venit ergo dies, et immolavit Elcana, deditque Phenennæ uxori suæ, et cunctis filiis ejus, et filiabus partes: Annæ autem dedit partem unam [h. partem unain duplicem] tristis, quia Annam diligebat. Dominus autem concluserat vulvam ejus. Affligebat quoque eam æmula ejus, et vehementer angebat, in tantum, ut exprobraret B quod conclusisset Dominus vulvam ejus: sicque faciebat per singulos annos, cum redeunte tempore ascenderunt templum Domini, et sic provocabat eam. Porro illa flebat, et non capiebat cibum Dixit ergo ei Elcana vir suus: Anna, cur fles? et quare non comedis 2 ? et quam ob rem affligitur cor tuum? Nunquid non ego melior sum tibi quam decem filii? Surrexit autem Anna postquam comederat in Silo, et biberat. Et Heli sacerdote sedente super sellam ante postes templi Domini, cumque esset amaro animo, oravit ad Dominum, flens largiter, et votum vovit, dicens : Domine exercituum, si respiciens videris afflictionem famulæ tuæ, et recordatus mei fueris, nec oblitus ancillæ tuæ, dederisque servæ tuæ sexum virilem, dabo eum Domino Editi nonnulli et mss. quamplures legunt, Thau ex Hebræo scilicet . LXX in manuscripto Alexandrino retinent sou; quod etiam Chaldæus expressit cum cholem pleno, ut aiunt Grammatici, inn Thoou vel Thohu. Canonem Hebr. verit. et alterum ms. codicem Corb. secuti sumus; ambo namque Shou scribentes veram præferunt ПlieroLymi lectionem, ut compertum habemus e libro Nominum Hebraicorum, et iterum e libro primo adversus Jovinianum, ubi S. Doctor constanter D super caput ejus. Factum est ergo, cum illa multiplicaret preces coram Domino. ut Heli observaret os ejus. Porro Anna loquebatur in corde suo, tantumque labia illius movebantur, et vox penitus non audiebatur. Estimavit igitur eam Heli temulentam, dixitque ei: Usquequo ebria eris? digere paulisper vinum quo mades. Respondens Anna : Nequaquam, inquit, domine mi; nam mulier infelix nimis ego sum, vinumque et omne quod inebriare potest, non bibi; sed effudi animam meam in conspectu Domini. Ne reputes ancillam tuam quasi unam de filiabus Belial: quia ex multitudine doloris et mororis mei, locuta sum usque in præsens. Tunc Heli ait ei: Vade in pace, et Deus Israel det tibi petitionem [Vulg. addit tuam], quam rogasti eum.Et illa dixit: Utinam inveniat ancilla tua gratiam in oculis tuis ! Et abiit mulier in viam suam, et comedit vultusque illius non sunt amplius in diversa mutati. [T. II.] Et surrexerunt mane, et adoraverunt coram Domino, reversique sunt, et venerunt in domum suam Ramatha. Cognovit autem Elcana Annam uxorem suam, et recordatus est ejus Dominus. Et factum est post circulum dierum,concepit Anna, et peperit filium, vocavitque nomen ejus Samuel, eo quod a Domino postulasset eum. Ascendit autem vir ejus Elcana 3, et omnis domus ejus, ut immolaret Domino hostiam solemnem, et votum suum, et Anna non ascendit: dixit enim viro suo Non vadam, donec ablactetur infans, et ducam eum, et appareat ante conspectum Domini, [locaverunt: deducit ad infernum, et reducit. et maneat ibi jugiter. Et ait ei [Vulg. tacet ei] A Saturati prius pro pane [h. Saturati pro pane] se [T. IV, Cap. II.] Exultavit cor meum in Domino, et exaltatum est cornu meum in Deo meo'. Dilatatum est os meum super inimicos meos : quia lætata sum in salutari tuo. Non est sanctus, ut est Dominus : neque enim est alius extra te, et non est fortis sicut Deus noster. Nolite multiplicare loqui sublimia, gloriantes. Recedant vetera de ore vestro : quoniam Deus scientiarum Dominus est, et ipsi præparantur cogitationes. Arcus fortium superatus est, et infirmi accincti sunt robore. B et de stercore elevat pauperem 3 Domini enim sunt cardines terræ [h. Domini enim et posuit super eos orbem. et sublimabit cornu Christi sui. Et abiit Elcana Ramatha in domum suam puer 1 Emendator Canonis Hebraicæ veritatis pro tribus modiis farinæ, substituit in nostro exemplari, el modio farinæ; in qua permutanda lectione habuit astipulatorem falsum Hieronymum, auctorem nempe Quæstionum seu Traditionum Hebraicarum in libros Regum. Is enim conceptis verbis asserit mendosos ac corruptos esse Latinorum codices, ubi lectum est, el tribus modiis farinæ : « In Hebræ >, inquit, non tribus modiis farinæ, sed modio farinæ, legitur (I Reg. 1, 24): quem locum apud Latinos scriptorum vitio constat esse depravatum. Si enim cum vitulis tribus, et tribus modiis farinæ obtulit, contra præceptum legis fecit: in lege enim ita præcipitur: Mensis septimi prima dies venerabilis et sancta erit vobis. Omne opus servile non facietis ; dies clangoris est et tubarum: offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino, vitulum de armento unum, arietem unum, agnos anniculos immaculatos septem, et in sacrificiis eorum, simile D oleo conspersæ tres decimas per singulos vitulos, duas decimas per arietem, unam decimam per agnum (Num. XXIX, 1-4). Hæc vero decima, decima pars erat ephi. Unde datur intelligi quod Eleana non obtulerit tres modios farinæ cum tribus vitulis, sed novem decimas; quibus, secundum Hebraicam mensuram, unus efficitur ephi. Ita vetus ille scriptor, nec indocte quidem, si meminisset Hebræorum N epha, tribus satis, sive tribus Romanis modiis æqualem fuisse mensuram. Hoc verus Hieronymus expresse docet cap. 11 lib. Ruth. vers. 17, ubi interpretatur: Et quæ collegerat virga cælens et excutiens, invenit hordei quasi ephi mensuram, id est, tres modios. Libro quoque decimo quarto Commentariorum in Ezechielem (cap. XLV, vers. 10), mensuras tam in aridis, quam in liquidis ,usatho hado decamhho וסאתא חדא הקמחא,dicens id est, et stato uno farinæ. Cæterum conferat lector 2 Veron. ms. cor pro cornu, quod ne lapsum An- omnes. 3 In aliis libris, Suscitat a terra pauperem, et de stercore erigit inopem. B videbis aæulum tuum in templo, in universis prosperis Israel, et non erit senex domo tua omnibus diebus. Verumtamen non auferam penitus virum ex te ab altari meo : sed [h. non habet] ut deficiant oculi tui, et tabescat anima tua, et pars magna domus tuæ morietur, cum ad virilem ætatem venerit. Hoc autem erit tibi signum quod venturum duobus filiis tuis, Ophni et Phinees: in die una morientur ambo. Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor meum et animam meam faciat, et ædificabo ei domum fidelem, et ambulabit [h. et ambulabo] coram christo meo cunctis diebus. Futurum est enim ut quicunque remanserit in domo tua, veniat ut oretur pro eo, et offerat nummum argenteum, et tortam panis [h. veniat ut adoret eum, et accipiat ab eo nummum argenteum, et tortam panis], dicatque: Dimitte me, obsecro, ad unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis. manu sua, et mittebat eam lebetem, vel in cal- A domus patris tui, ut non sit senex in domo tua. Et dariam, aut in ollam, sive in cacabum: et omne quod levabat fuscinula, tollebat sacerdos sibi. Sic faciebant universo Israeli venientium in Silo. Etiam antequam adolerant adipem, veniebat puer sacerdotis, et dicebat immolanti : Da mihi carnem, ut coquam sacerdoti : non enim accipiam a te carnem coctam, sed crudam. Dicebatque illi immolans : Incendatur primum juxta morem hodie adeps, et tolle tibi quantumcunque desiderat anima tua.Qui respondens aiebat ei: Nequaquam nunc enim dabis, alioquin tollam vi. Erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino quia detrahebant [Vulg. retrahebant] homines sacrificio Domini Samuel aulem ministrabat ante faciem Donini, puer, accinctus ephod lineo. [T. IV.] Et tunicam parvam faciebat ei mater sua, quam afferebat statutis diebus, ascendens cum viro suo, ut immolaret hostiam solemnem. Et benedixit Heli Elcana et uxori ejus, dixitque [Vulg. addit ei]: Reddat Dominus tibi semen de muliere ac, pro fenore quod commodasti Domino. Et abierunt in locum suum. Visitavit ergo Dominus Annam et concepit, et peperit tres filios, et duas filias, et magnificatus est puer Samuel apud Dominum. Heli autem erat senex valde, et audivit omnia quæ faciebant filii sui universo Israeli et quomodo dormiebant cum mulieribus, quæ observabant ad ostium tabernaculi, et dixit eis: Quare facitis res hujuscemodi, quas ego audio res pessimas, ab omni populo? Nolite, filii mei: non enim est bona fuma, quam ego audio, ut transgredi faciatis populum Domini. Si peccaverit vir in virum, placari ei potest Deus: si autem in Dominum peccaverit vir, quis orabit pro eo? Et non audierunt vocem patris sui quia voluit Dominus occidere eos. Puer autem Samuel proficie bat, atque crescebat, et placebat tam Domino quam hominibus. [T. VII.] Venit autem vir Dei ad Heli, et ait ad eum: Hæc dicit Dominus: Nunquid non aperte revelatus sum domui patris tui, cum essent in Ægypto in domo Pharaonis? Et elegi eum ex omnibus tribubus Israel mihi in sacerdotem, ut ascenderet ad altare meum, et adoleret mihi incensum, et portaret ephod coram me, et dedi domui patris tui omnia de sacrificiis filiorum Israel. Quare calce abjicitis [Vulg. abjecistis] victimam meam, et munera mea quæ præcipi, ut offerrentur in tem- D plo, et magis honorastis filios tuos quam me, ut comederetis primitias omnis sacrificii Israel populi mei? Propterea ait Dominus Deus Israel: Loquens locutus sum,ut domus tua el domus patris tui ministraret in conspectu meo usque in sempiternum. Nunc autem dicit Dominus: Absit hoc a me sed quicunque glorificaverit me, glorificabo eum ; qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. Ecce dies veniunt, et præcidam brachium tuum, et brachium 1 Cod. Veronensis proximum: in Hebræo neque hoc est, neque illud primum. C [Cap. III.] Puer autem Samuel ministrabat Domino coram Heli, et sermo Domini erat pretiosus in diebus illis, non erat visio manifesta Factum est ergo in die quadam Heli jacebat in loco suo, et oculi ejus caligaverant, nec poterat videre lucernam Dei antequam exstingueretur [h. et antequam lucerna Dei exstingueretur]. Samuel autem dormicbat in templo Domini, ubi erat arca Dei. Et vocavit Dominus Samuel [T. VIII.] Qui respondens, ait Ecce ego. Et cucurrit ad Heli, et dixit: Ecce ego vocasti enim me. Qui dixit : Non vocavi, revertere, dormi. Et abiit, et dormivit. Et adjecit Dominus vocare rursum Samuelem. Consurgensque Samuel, abiit ad Heli, et dixit: Ecce ego, quia vocasti me. Qui respondit: Non vocavi te, fili mi : revertere dormi. Porro Samuel necdum sciebat Dominum,neque revelatus fuerat ei sermo Domini. Et adjecit Dominus, et vocavit adhuc [h. non habet] Samuelem tertio. Qui consurgens, abiit ad Heli, et ait Ecce ego, quia vocasti me. Intellexit igitur Heli quia Dominus vocaret puerum, et ait ad Samuelem: Vade, dormi, et si deinceps vocaverit te, dices Loquere, Domine, quia audit servus tuus. Abiit ergo Samuel, et dormivit in loco suo. [T. IX ] Et venit Dominus, et stetit, et vocavit, sicut vocaverat secundo, Samuel, Samuel. Et ait Samuel: Loquere [Vulg. add. Domine]. quia audit servus tuus.Et dixit Dominus ad Samuelem: Ecce ego facio verbum in Israel: quod quicunque audierit,tinnient ambæ aures ejus. In die illo suscitabo adversum Heli omnia quæ locutus sum super domum ejus : incipiam et complebo. Prædixi enim ei quod judicaturus essem domum ejus in æternum propter iniquitatem, eo quod noverat indigne agere filios suos, ct non corripuit [Vulg. corripuerit] eos. Idcirco juravi domui Heli, quod non expietur iniquitas do * Idem ms. Videbis Cristum æmulum tuum, etc., quod videtur pii glossatoris additamentum. |