ductile de auro mundissimo. De cujus vecte calami, A bus suis, capita columnarum, et tota operis cælatuscyphi, sphærulæ ac lilia procedebant : sex in utro que latere, tres calami ex parte una, et tres ex altera; tres scyphi in nucis modum per calamos singulos, sphærulæque simul et lilia et tres scyphi instar nucis in calamo altero, sphærulæque simul et lilia. Equum erat opus sex calamorum, qui procedebant de stipite candelabri. In ipso autem vecte erant quatuor scyphi in nucis modum, sphærulæque per singulos simul et lilia. Et sphærulæ sub duobus calamis per loca tria, qui simul sex fiunt calami procedentes de vecte uno. Et sphærulæ igitur, et calami ex ipso erant, universa ductilia ex auro purissimo. Fecit et lucernas septem cum emunctoriis suis, et vasa, ubi quæ emuncta sunt exstinguantur, de auro mundissimo: talen- B tum auri appendebat candelabrum cum omnibus vasis suis. Fecit et altare thymiamatis de lignis settim, habens per quadram singulos cubitos, et in altitudine [Vulg. latitudine] duos: e cujus angulis procedebant cornua. Vestivitque illud auro purissimo, cum craticula ac parietibus et cornibus. Fecitque ei coronam aureolam per gyrum, et duos annulos aureos sub corona per singula la tera, ut mittantur in eos vectes, et possit altare portari. Ipsos autem vectes fecit de lignis settim, et operuit laminis aureis. Composuit et oleum ad sanctificationis ungnentum, et thymiama de aromatibus mundissimis, opere pigmentarii. C ra, argentea. Eque ad septentrionalem plagam, tentoria, columnæ, basesque et capita columnarum, ejusdem mensuræ, et operis, ac metalli erant. In ea vero plaga, quæ Occidentem respicit, fuere tentoria cubitorum quinquaginta, columnæ decem cum basibus suis æneæ, et capita columnarum, et tota operis cælatura, argentea 1. Porro contra Orientem, quinquaginta cubitorum paravit tentoria, e quibus quindecim cubitos columnarum trium cum basibus suis, unum tenebat latus, et in parte altera quia utraque introitum tabernaculi facit 2) quindecim æque cubitorum erant tentoria, columnæ tres, et bases totidem. Cuncta atrii tentoria byssus retorta texuerat. Bases columnarum fuere æneæ, capita autem earum cum [Vulg. add. cunctis] cælaturis suis argentea; sed et ipsas columnas atrii vestivit argento. Et in introitu ejus opere plumario fecit tentorium ex hyacintho, purpura, vermiculo, ac bysso retorta, quod habebat viginti cubitos in longitudine; altitudo vero quinque cubitorum erat, juxta mensuram, quam cuncta atrii habebant tentoria. Columnæ autem in ingressu fuere quatuor cum basibus æneis, capitaque earum et cælaturæ argenteæ. Paxillos quoque tabernaculi et atrii per gyrum fecit æneos. Hæc sunt instrumenta tabernaculi testimonii, quæ numerata suntjuxta præceptum Mosi in cæremoniis Levitarum per manum Ithamar filii Aaron sacerdotis: quæ Beseleel filius Uri filii Hur de tribu Juda, Domino per Mosen jubente, compleverat,juncto sibi socio Ooliab filio Ahisamach de tribu Dan qui et ipse artifex lignorum egregius fuit, et polymitarius atque plumarius ex byacintho, et purpura vermiculo et bysso. Omne aurum quod expensum est in opere sanctuarii, et quod oblatum est in donariis, viginti novem talentorum fuit, et septingentorum triginta siclorum, ad mensuram sanctuarii. Numerus autem argenti de donariis populi centum talentorum et mille septingentorum septuaginta quinque siclorum ad mensuram sanctuarii medium siclum per capita singulorum. Oblatum est autem ab his qui transierunt ad numerum a viginti annis et supra, de sexcentis tribus millibus et quingentis quinquaginta armatorum. Fuerunt præterea centum talenta argenti, e quibus conflatæ sunt bases sanctuarii, et introitus ubi ve [Vap. XXXVIII.] Fecit et altare holocausti de lignis settim,quinque cubitorum per quadrum, et trium in altitudine cujus cornua de angulis procedebant operuitque illud æneis laminis. Et in usus ejus paravit ex ære vasa diversa, lebetes, forcipes, fuscinulas, uncinos et ignium receptacula. Craticulamque ejus in modum retis fecit æneam, et subter eam in altaris medio arulam. fusis quatuor annulis per totidem retiaculi summitates, ad immittendos vectes ad portandum : quos et ipsos fecit de lignis settim, et operuit laminis æneis: induxitque in circulos, qui in altaris lateribus eminebant. Ipsum autem altare non erat solidum, sed cavum ex tabulatis, et intus vacuum. Fecit et labrum æneum cum basi sua de speculis mulierum, quæ excubabant in ostio tabernaculi. Fecit et atrium, in cujus australi plaga erant tentoria de bysso retorta, cubitorum centum, columnæ æneæ viginti cum basi- D lum pendet. Centum bases factæ sunt de talentis culi fecit. 3 Integrum hoc loco restituimus versiculum ad fidem canonis Hebr. verit. et alterius manuscripti codicis S. Germani a Pratis, num. 3. Porro quod sequitur immediate, oblatum est autem, etc., non refertur ad aurum, sed ad argentum, cum numerandus quilibet Israelita solveret dimidium siclum. Hinc apparet nonnihil Scripturæ deesse in editis,ac sensum non unquam esse disturbatum et confusum. Quod planum erit contendenti hanc editionem cum vulgatis exemplaribus Bibliorum, ubi insuper vers. 28 argentum pro auro ponitur, et de columnis dicuntur, quæ proprie pertinent ad earum capitella. MART. centum, singulis talentis per bases singulas suppu- A fortiuscopulata, quos jungebat vitta hyacinthina, ne tatis. De mille autem septingentis et septuaginta quinque siclis [Vulg. tnc. siclis], fecit capita columnarum, quæ et ipsa vestivit [h.] auro. Eris quoque oblata sunt talenta septuaginta duo millia, et quadringenti supra sicli, ex quibus fusæ sunt bases in introitu tabernaculi testimonii, et altare æneum cum craticula sua, omniaque vasa, quæ ad usum ejus pertinent, et bases atrii tam in circuitu quam in ingressu ejus et paxilli tabernaculi atque atrii per gyrum. (Cap. XXXIX.) De hyacintho vero et purpura, vermiculo ac bysso, fecit vestes ad ministrandum in sanctuario 1, et vestes sanctas,quibus indueretur Aaron (quando ministrabat in sanctis), sicut precepit Dominus Mosi. Fecit igitur superhumerale de B auro, hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, opere polymitario: inciditquo bracteas aureas, et extenuavit in fila, ut posssent torqueri cum priorum colorum subtegmine,duasque oras sibi invicem copulatas in utroque latere summitatum, et balteum ex iisdem coloribus, sicut præceperat Dominus Mosi. Paravit et duos lapides onychinos, astrictos et inclusos auro, et sculptos arte gemmaria nominibus filiorum Israel; posuitque eos in lateribus superhumeralis, in monimentum filiorum Israel, sicut præceperat Dominus Mosi. Fecit et rationale opere polymito juxta opus superhumelaris, ex auro, hyacintho, purpura, coccoque bis tincto,el bysso retorta, quadrangulum, duplex, mensuræ palmi. Et posuit in eo gemmarum ordines quatuor. In primo versu erat sardius, topazius, smaragdus. In secundo, carbunculus, sapphirus, jaspis. In tertio, ligurius, achates, amethystus. In quarto, chrysolithus, onychinus, beryllus, circumdati et inclusi auro per ordines suos. Ipsique lapides duodecim, sculpti erant nominibus duodecim tribuum Israel, singuli per nomina singulorum. Fecerunt in rationali et catenulas sibi invicem cohæren. tes, de auro purissimo, et duos uncinos, totidemque annulos aureos. Porro annulos posuerunt in utroque latere rationalis, e quibus penderent duæ catena aureæ, quas inseruerunt unicis, qui superhumeralis angulis eminebant Hæc et ante et retro ita conveniebant sibi, ut superhumerale et rationale mutuo necterentur, stricta ad balteum, et annulis C Versiculum hunc integrum, quem Martian. antea restituit, nostri quoque mss. asserunt: D parque est opinari ob ejusdem vocis Sanctuarii recursum, fuisse solemni lapsu a Latinis amanuensibus prætermissum ; quæ enim post eam vocem in fine versiculi subsequuntur, medium siclum per capita singulorum, neque Urbinas, neque Palatin. miss. habent. Iidem manuscripti codices istum locum emendant, leguntque ut nos posuimus. Verum quod sequitur, quando ministrabat in sanctis, superfluum est, quia totus contextus Hebræorum fontium abeque his verbis snfficienter expressus invenitur; ideo et nos quæ superflua videbantur lineolis sive uncinis claudimus, id tantum lectorem mo PATROL. XXVIII. laxa fluerent, et a se invicem moverentur, sicut [C. GXXXVII, Cap. XL.] Locutusque est Dominus ad Mosen, dicens: Mense primo, die prima nuisse contenti, nihil amplius in delendo quæ scripta sunt, calamo nostro permittentes. MART. Verba isthæc, ad ministrandum in sanctuario, et vestes sanctas. Urbinas et Palatin. mss. ignorant, quemadmodum et vulgati. Quæ subsequuntur, quando ministrabat in sanctis, uncinis inclusit Martian, utpote superflua. 2 Canon cum omnibus mss. codicibus legit, ac vermiculo distinctum, nempe cingulum Aaron et filiorum ejus : quod non incongruum reddit sensum; etsi Hebraice legamus ut in edito, y Vetholuath sani, id est, et vermiculi cocci, sive bis tincto. MART. ceperat Dominus Mosi. Posuit et candelabrum in tabernaculo testimonii e regione mensæ in parte australi, locatis per ordinem lucernis, juxta præceptum Domini. Posuit et altare aureum sub tecto testimonii contra velum, et adolevit super eo incensum aromatum, sicut jusserat Dominus Mosi. Posuit et tentorium in introitu tabernaculi [Vulg. add. testimonii), et altare holocausti in vestibulo testimonii,offerens in eo holocaustum, et sacrificia, ut Dominus imperarat. Labrum quoque statuit inter tabernaculum testimonii et allare, implens illud aqua. Laveruntque Moses, et Aaron, ac filii ejus manus suas et pedes, cum ingrederentur tectum fœderis, et accederent ad altare, sicut præceperat Dominus Mosi. Erexit et atrium per gyrum tabernaculi et altaris, ducto in introitum ejus tentorio [C. CXXXIX.]Postquam omnia perfecta sunt, operuit nubes tabernaculum testimonii, et gloria Domini implevit illud. Nec poterat Moses ingredi tectum fœderis, nube operiente omnia, ut majestate Domini coruscante, quia cuncta nubes operuerat. Si quando nubes tabernaculum deserebat, proficiscebantur filii Israel per turmas suas: si pendebat desuper, manebant in eodem loco. Nubes quippe Domini incubabat per diem tabernaculo, et ignis in nocte, videntibus cunctis populis Israel per cunctas mansiones suas. mensis, eriges tabernaculum testimonit, et pones in A ordinatis coram propositionis panibus, sicut præeo arcam, demittesque ante illam velum, et illata mensa, pones super eam quæ rite præcepta sunt. Candelabrum stabit cum lucernis suis, et altare aureum in quo adoletur incensum, coram arca testimonii. Tentorium in introitu tabernaculi pones, et ante illud altare holocausti : labrum inter altare et tabernaculum, quod implebis aqua. Circumdabisque atrium tentoriis, et ingressum ejus. Et assumpto unctionis oleo, unges tabernaculum cum vasis suis, ut sanctificentur : altare holocausti et omnia vasa ejus : labrum cum basi sua: omnia unctionis oleo consecrabis, ut sint sancta sanctorum. Applicabisque Aaron et filios ejus ad fores tabernaculi testimonii, et lotos aqua indues sanctis vestibus, ut ministrent mihi, et unctio eorum in sacerdotium proficiat sempiternum. Fecitque Moses omnia, quæ præceperat Dominus. (T. XVIII, C. CXXXVIII.) Igitur mense primo anni secundi, in prima die mensis, collocatum est tabernaculum. Erexitque illud Moses, et posuit tabulas ac bases et vectes, statuitque columnas, et expandit tectum super tabernaculum, imposito desuper operimento, sicut Dominus imperaverat. Posuit et testimonium in arca, subditis infra vectibus, et oraculum desuper. Cumque intulisset arcam in tabernaculum, appendit ante eam velum, ut expleret Domini jussionem. Posuit et mensam in tabernaculo testimonii ad plagam septentrionalem extra velum, B Explicit liber Elle Smoth, id est Exodus. TITULI LIBRI VAIECRA, ID EST LEVITICI. I. Ubi lex holocaustorum de immundis animalibus C VIII. De viro fluxum seminis sustinente, vel de iis, vel avibus Domini promulgatur. II.Sacrificium pro peccato per ignorantiam admisso. Jubetur de ignorantia pontificis pro errore populi, pro actu immundi, et recordatione peccati, et temere curantibus. III. De sacrificio eorum qui per errorem sanctificata V. Quomodo initiandi sunt sacerdotes, vel quibus D quæ per somnum contingere solent. De menstruis mulierunt, vel profluvio. IX. De duobus hircis, et de duobus vitulis pro populo et pontifice immolandis. X. Præcipitur, ut omnis victima, quæ in agro mactatur, ut primitiæ ex eadem Domino offerantur, et ne sanguinem quis comedat, vel morticinum, vel captum a bestia. XI. Timor Dei imperatur: timendum patrem : idola non facienda, et cætera, quæ ad legem et justificationes pertinent. XII. Præcipitur nullum ex Israel et sancti seminis idolo consecrandum. De machis et adultera : quæ sunt personæ, quibus liceat conjugio sociari. XIII.Præcipitur sacerdos neminem lugere, neque viduam, aut repudiatam uxorem accipere:et corpora. libus vitiis maculatum sacrificium non offerre: nullum alienigenam Sancta sanctorum attingere. XIV. De victimis pacificorum, quæ sint Domino consecranda. De solemnitate azymorum, et consecratione spicarum in Pentecoste. XV. De mense septimo, jejunio, et feriis tabernacu Levitar um: de venditione ingenuorum: deadventis. Benedictiones servantium legem, et maledictiones contemptoribus legis Dei. De votis,et sacrificiis, et æstimatione sacerdotis. lorum. Oleum ad luminaria offerendum. Et de A panibus duodecim super altare jugiter imponendis XVI. De blasphemo legis lapidato : et ingressi qualiter terram promissionis obtineant. De attenuato Hebræo vendente possessionem suam. De ædibus BREVES LIBRI LEVITICI. I. De decem generibus oblationum absque fermento, et melle solo, admiscendis sale. II. De aliis decem generibus oblationum pro ignorantia, vel oblivione, vel immunditia, et errore atque contemptu. III. De ritu sacerdotalium hostiarum, [et cæterorum sacrificiorum, et de sanguine non edendo. IV.De consecratione Aaron et filiorum ejus,omniumque vasorum, et de hostiis immolatis. V. D præsentia gloriæ Domini super tabernaculum, et holocaustis divino igne consumptis, ubi Nadab et Abiu ignis occidit. VI. De mundis et immundis animantibus, et de mulieris purificatione post partum. VII. De diversitate lepræ, ejusque mundatione. VIII. De passionibus vel immunditia tam viri, quam feminæ. B IX. De observatione introeuntis in sancta pontificis: etde duobus hircis sorte discretis : et de die affli- C ctionis, et sanguine non edendo. X. De turpitudinibus et sacrilegiis gentium exsecrandis et de constitutione præceptorum. XI. De magis,et adulteris,et de turpitudinibus. De pythonibus non sequendis, et de sacerdotibus, atque omni clero, ut in toto vitiis careant, et sanctum immundi non comedant.. XII. De sacrificiis absque macula offerendis, et de alienigenarum oblationibus reprobandis. XIII. De quinque solemnitatibus anni celebrioribus, et de oleo lucernarum, et de panibus propositionis. XIV. De filio mulieris Israelitidis, qui blasphemavit nomen, et oculum pro oculo, et ut terra anno septimo sabbatizet, et de remissionibus anni jubilæi, et Dominus ad Judæos: Terra inquit, mea est et vos advenæ et coloni. XV. De prosperitatibus quas Dominus pollicetur, si fiat quod præcepit, et de vindicta ob transgressionem septemplici. XVI. De diversis votorum pretio redimendorum statutis. XXVIII. Septimo mense, decimo die mensis jejunan- A LXII.Si quis manserit cum nuru sua, ambo moriandum. XXIX. Sacrificia per Dei sacerdotes offerenda. XXX. Sanguinem, et per se mortuum non manducandum. XXXI. Morticinum et a fera captum non comedendum. XXXII. Cum omni domestica generis non dormiendum. XXXIII. Non adulterandum. XXXIV. Sanctos esse debere, qui ad Deum accedunt, et parentes diligere. XXXV. Reliquias messis pauperibus dimittendas. XXXVIII. Mercedem mercenarii non detinendam. XL. Ante cœcum non pones offendiculum. XLI. Dominum Deum tuum timebis. XLII. Non judicabis injuste. XLIII. Personas non accipies. XLIV. Non ambulabis dolose. XLV. Non insistes in sanguinem proximi tui. XLVI. Non oderis 2 fratrem tuum, nec vindicabis te ipsum. XLVII. Diliges proximum tuum tanquam te. XLVIII. Jumenta tua non sines coire diverso generi. XLIX. Veste, quæ ex discoloribus est, non indueris. L. Si quis dormierit cum ancilla desponsata viro- LVI. Pondera et mensuras æque habendas. LVIII. Quicunque secutus fuerit ventriloquos aut præcantatores, pereat de populo. LIX. Qui maledixerit patri aut matri, moriatur. LX. Adulteri pariter moriantur. LXI. Cum uxore patris qui dormierit, ambo moriantur. Ms. Palatin., qui ad Deum pertineant. Idem mss., non occideris, pro oderis. 3 Integrum hocce capitulum 66 Palatin. ms. ne B tur. LXIII. Quicunque manserit cum masculo coitu femineo, ambo moriantur. LXIV. Quicunque acceperit mulierem et matrem ejus, igni cremabuntur. LXV. Quicunque dederit concubitum in quadrupedem, moriatur, et quadrupedem occidetis. LXVI. Quæcunque mulier ad aliquod pecus accesserit causa coitus, occidatur 3. LXVII.Quicunque acceperit uxorem sororem suam*, exstirpabuntur de populo. LXVIII. Si quis cum menstruata coierit, vel cum uxore patris, vel avunculi, vel fratris sui, morte moriatur. LXIV. Ventriloquam et incantatorem lapidandos. LXX. Sacerdotes in nullo inquinari, sed esse sanctos. LXXI. Filia viri sacerdotis, si prostituatur ad fornicandnm, igne cremabitur. LXXII. Homo in quo fuerit macula, non accedet offerre dona Deo. LXXIII. Sacerdotem, in quo fuerit immunditia, et LXXVIII. De primitiis messis offerendis. C LXXX. Ad lumen lucernæ oleum inferendum. LXXXIII. De fratre paupere. LXXXIV. De fratre venumdato et comparato. LXXXVI. Sabbata observanda. LXXXVII. Bellum abfuturum, si mandata custodiantur. LXXXVIII. In tribulationibus, et fame, et plagis malis castigandos, si præcepta non servantur. LXXXIX. Votum masculi vel feminæ pretio offeren dum, in pecudibus vero non mutandum. |