Non ergo regnet peccatum in vestro mortali corpore, A vire justitiæ, quam peccato, cui ante servistis: ego ut obedialis concupiscentiis ejus. In corpore mortali, tamen concedo infirmitati vestræ, ut tantum justitiæ vivite, ut immortales. Et quomodo regnet peccatum

in corpore, exposuit, per obedientiam scilicet, et

consensum.

Sed neque exhibealis membra vestra arma iniquitatis peccato. Unumquodque membrum, si officium suum in malos usus vertit, arma iniquitatis efficitur ad justitiam expugnandam. Simul notandum quod homo membra sua cui velit parti exhibeat per arbitrii libertatem.

Sed exhibete vos Deo, tamquam ex mortuis viventes. Tamquam qui jam resurrexistis, quia tunc nec carnaliter vivitur, nec peccato.

Et membra vestra arma justitiæ Deo. Ut oculus qui ante videbat ad concupiscendum nunc videat nu- B dum ad vestiendum. Sic de reliquis membris ad

verte.

Peccatum enim vobis non dominabitur. Non vos vincet peccatum. Non enim estis parvuli, sed perfecti quasi pædagogus puero. Noli facere vitium sermonis; non enim adhuc audis grammaticum, sed oratorem, sive non debet dominari. Item non quia impossibile sit peccare his qui gratiam acceperunt : ideo dicit, peccatum in vobis non dominabitur.

Non enim sub lege estis, sed sub gratia. Sed bene sciens, quia hi qui sub gratia sunt, alieni sunt a multis, et a diversis præceptis legis, et ab oneribus ejus quæ data est propter duritiam cordis Judæo. rum, ut est illud: Leprosam domum destruere, et longe a civitate in locum immundum projicere. Qui C enim participes sunt Christi gratiæ, didicerunt quemadmodum oportet vincere passiones, et Deum diligere ac proximum suum, sicut scriptum est: Non enim estis sub lege, sed sub gratia : gratiam vivendi, et doctrinæ præbuit exemplum.

Quid ergo? Peccabimus: quoniam non sumus sub lege. Ne dicerent: Ergo cessante vindicta legis, impune peccamus.

Sed sub gratia? Absit. Si peccatis, sub gratia non estis.

An nescitis, quoniam cui exhibetis vos servos ad obedientiam, servi estis ejus cui obedistis, sive peccali, ad mortem : sive obeditionis, ad justitiam ? Si volueritis peccatis servire, incipietis sententiæ legis subjacere, quæ vindicat in peccantes: si autem justitiæ obedieritis, non estis sub lege, sed sub gratia.

Gratias autem Deo, quod fuistis servi peccati. Fuistis, inquit, sed non estis.

Obedistis autem ex corde in eam formam doctrinæ, in qua traditi estis. Ex corde dicit, hoc est, fideliter. Liberati autem a peccato, servi facti estis justitiæ. In doctrina et exemplo Christi; qui non solum peccata, sed etiam occasiones auferre docuit delictorum.

Humanum dico, propter infirmitatem carnis vestræ. Humanum dico, quia nondum ad plenum potestis. audire divinum. Cum enim multo magis debetis ser

serviatis. Sive ita. humana jam ratione digna loquor,

quod omnes mecum sentire possent, et nullus ab

nuere.

Sicut enim exhibuistis membra vestra servire immunditiæ et iniquitati, ad iniquitatem: ita nunc exhibete membra vestra servire justitiæ, in sanctificationem. Quia quidquid anima carnaliter gerit, carnaliter deputatur: si autem caro spirituale opus faciat, totus homo efficitur spiritalis: ut est illud: Corpus quod corrumpitur, aggravat animam. Nos exhibuimus membra nostra servire peccato; non sicut Manichæi dicunt naturam corporis insertum habere peccatum.

D

Cum enim servi essetis peccati, liberi fuistis justitiæ. Hoc est in nullo ei penitus servientes: ita et nunc liberi estote ab omni peccato.

Quem ergo fructum habuistis tunc in illis, in quibus nunc erubescitis? Nam finis illorum mors est. Nullus sine dubio fructus est in ea re, quæ per pœnitentiam erubescitur. Omnis enim qui cognoscit bonitatem, in pristinis actibus erubescit: quicumque autem erubescit justitiam, fructum ejus ignorat. Ergo qui peccant, nec in præsenti aliquem fructum habent, et mortem perpetuam in futuro percipient. Qui vero serviunt Domino, et in præsenti fructum habent, donum Spiritus sancti et in futuro vitam æternam. Aliter Quare fructum in actione illius rei habuistis: in cujus etiam recordatione verecundia est?

Nunc vero liberati a peccato : servi autem facti Deo, habetis fructum vestrum in sanctificationem : finem vero, vitam æternam. Hoc ipsum ideo fructus est, quod vivetis sanctificati per baptismum.

Stipendia enim péccati, mors. Qui peccato militat, remunerationem accipit mortem. Item præmium, quod offert ad deceptionem nostram, hoc mors est.

Gratia autem Dei vita æterna. Non dixit similiter, stipendia justitiæ : quia non est antequam remuneratur in nobis. Non enim nostro labore quæsita est, sed Dei munere condonata.

CAPUT VII.

An ignoratis, fratres ? scientibus enim legem loquor. Hic incipit difficultatem legis ostendere, ut illos hortetur ad gratiam sine ejus timore transire.

Quia lex in homine dominatur, quanto tempore vivit. Homo, sive lex homini.

Nam quæ sub viro est mulier, vivente viro, alligata est legi. Si autem mortuus fuerit vir ejus, soluta est a lege viri. Comparatione legis, mandatum virum appellat ut ostendat legem sine effectu vindictæ quasi mortuam, nobis jam mortificatis impedire non posse, quominus ex integro ad Christum (qui resurrexit a mortuis) transeamus : qui merito nobis viveret, si invenisset quod punire posset in nobis.

Igitur, vivente viro, vocabitur adultera, si fuerit cum alio viro. Si autem mortuus fuerit vir ejus, liberata est a lege viri, ut non sit adultera, si fuerit cum alio viro.

Quamdiu vivit vir, tamdiu illi secundum ejus solius A id est, qui primum Dei mandata cognoscit: cum con

Cum enim essemus in carne, passiones peccatorum, quæ per legem erant, operabantur in membris nostris. Cum essemus in carnali conversatione, passio concupiscentia operabatur in oculis : et in cæteris membris cæteræ passiones; quæ tamen per legem osten- B quam ante peccare: sicut omnis invidus tunc magis

quia vixerat per naturalem scientiam, et mortuum fuerat per oblivionem, ideo dicitur revixisse per legem.

Quid ergo dicemus? Lex peccatum est? Quia ab ea D pueritia consuetudine, et more peccandi. Item, semper mortem dixerat esse solutam. Item ex hinc vult ostendere: quoniam non custodiendo legem, non fuit legis infirmitas, sed humanæ voluntatis. Dicendo autem : Peccatum non cognovi, nisi per legem: personam pueri assumit, qui per ætatis infirmitatem legi obnoxius non est: sed ubi adoleverit, sub lege esse incipit, et mandata cognoscere.

Ego autem mortuus sum. Quia sciens prævaricavi. Et inventum est mihi mandatum, quod erat ad vitam, hoc esse ad mortem. Quod custoditum proficiebat ad vitam, neglectum duxit ad mortem. Item pœnam mortem dicit, quam nobis peccatum per deceptionem suam acquisivit, ostendens temporalia et terrena, quæ putantur esse bona: et legem prævaricare suadens, quæ vitam æternam facientibus repromittit.

Nam peccatum, occasione accepta, per mandatum

seduxit me: et per illud occidit. Itaque lex quidem A sancta, et mandatum sanctum, et justum, et bonum. Contra impugnatores legis et contra eos qui justitiam a bonitate secernunt: lex et sancta et bona dicitur et justa. Nisi, inquit, abundaverit justitia vestra. Sed et Deus nonnumquam in veteri Instrumento bonus, et in novo dicitur justus. Pater juste, ait Dominus. Contra Marcionistas hic locus facit.

Quod ergo bonum est, mihi factum est mors? Absit. Non mihi ipsa causa mortis exstitit, sed ego qui peccando invenio mortem.

Sed peccatum, ut appareat peccatum, per bonum operatum est mihi mortem. Per bonum legis revelatur peccatum, et ab ipsa punitur. Item vult ostendere qualiter infantis, qui ante sine lege erat, cum cœperit adolescere, et a parentibus nihilominus prohi- B beri, peccatum incipiat apparere. Apparet autem, cum illud vitare didicerit. Ipsum enim peccatum si in proficiente ætate, non solum non abscinditur, sed augetur, supra modum peccans efficitur, dum jain veniam non meretur.

Ut fiat supra modum peccans. Ante legem modum habebat per ignorantiam super modum est, cum scienter admittitur. Item hoc dicit, quoniam peccatum, cum per ætatem obnoxium non erat adolescenti ætati, dominante sibi lege, commissi reputatur in culpam factum est ultra modum peccatum.

:

Peccatum per mandatum. Nunc ex persona ejus, qui ætatem legitimam habet, sermo profertur. Qui enim dicit: Quia lex spiritualis est, seipsum condemnat propria voluntate peccante. Unde adjecit: C Ego autem carnalis sum, venundatus sub peccato : ut ostendat, quia cum esset liber, ipse se venundedit peccato. Quid enim iterum dicit? Quod enim operor non intelligo: hoc est nolens discernere nocere, volens noceo. Aliena desidero, in eis fraudare non optans hoc enim ostendit dicens: Non enim quod volo ago hoc est mihi bonum fieri; sed quod odi illud facio; similiter intelligitur, mihi malum fieri. Si enim, quod nolo mihi malum fieri, hoc facio consentio legi, quia bona est, præcipiens, quod tibi fieri non vis, alii non feceris.

Scimus enim, quia lex spiritualis est. Quæ spiritualia mandat.

Ego autem carnalis sum. Ego quamcumque legem accipio, et carnaliter vivere consuevi.

Venundatus sub peccato. Quod enim operor, non intelligo. Non enim, quod volo bonum, hoc ago: sed quod odi malum, illud facio. Proposito peccato, ut si consilium ejus accepero, ipsius servus efficiar, sponte memetipsum subjiciens, etiam quasi inebriaLus consuetudine peccatorum, ignoro, quid facio. Quod enim operor, non intelligo. Sive ita pronuntiandum ego non intelligo malum esse, quod invitus admitto, cum malum nolo facere, quod committo : utique cum lege sentio, quæ mala et non vult, et prohibet. Potest autem et intelligi: Si pecco, legis severitati meipsum subjicio. Item invenitur peccare, qui voluntati carnis inservit.

Si autem quod nolo, illud facio: consentio legi, quoniam bona est. Si ea, quæ lex præcipit contraria voluntati carnis, custodire voluero secundum carnem, quod nolo, illud facio: secundum vero voluntatem spiritus, legi Dei spirituali atque bonæ convenio.

Nunc autem jam non ego operor illud. Ante consuctudinem ergo libens ego ipse faciebam. Item dicens: Jam non ego operor illud: ostendit, quia non est hominis rationalis, irrationalium animalium ritu vivendum. Inferens autem, quod habitat in me peccatum: docuit, quia totum se tradiderit passionibus carnis, quæ Deo sunt inimica.

Sed quod habitat in me peccatum. Habitat quasi hospes, et quasi aliud in alio: non quasi unum, ut accidentia scilicet, non naturalia.

Scio enim, quia non habitat in me, hoc est in carne mea bonum. Non dicit: Non est caro mea bona. Item hoc ex persona ejus dicitur, qui peccandi consuetudinem habet, et carnis vitiis tenetur obnoxius.

Nam velle adjacet mihi. Est voluntas, sed non est effectus: quia carnalis consuetudo voluntati resistit. Item voluntas carnis amatur magis, quam Dei. Ideo dicit, velle adjacet mihi, ut id quod mihi bonum fieri volo, non perficiam proximo: nam quod odi pati, illud facio.

Perficere autem bonum non invenio. Non video facere. Non enim quod volo bonum, hoc facio; sed quod nolo malum, hoc ago. Sicut, verbi gratia, si quis jam devorare consuevit, etiam cum non optat, incurrit.

Si autem quod nolo, illud facio : jam non ego operor illud, sed quod habitat in me peccatum. Non ego, qui invitus, sed consuetudo peccati: quam tamen necessitatem mihi ipse paravi.

Invenio igitur legem volenti mihi facere bonum. Si ego volo, invenio mihi legem bonum facere contra adjacens malum. Item hoc est quod ait, secundum animæ voluntatem bonum velle se facere; adjacere sibi malum juxta desideria carnis.

Quoniam mihi malum adjacet. Quod dicit: Quoniam mihi malum adjacet ostendit, quia non per necessitatem peccat: sed propria voluntate ducitur ad peccatum, cum vult esse carnis amator.

Condelector enim legi Dei, secundum interiorem hominem. Consentio legi secundum mentem. Item interior homo noster rationalis et intelligibilis, est aniD ma quæ consentit legi Dei. Lex enim ejus est rationabiliter vivere, et non duci irrationabilium animalium passionibus. Exterior vero, est corpus nostrum. Ejus autem lex prudentia carnis est: quæ docet edere, et potare, et cæteris uti luxuriis, quæ repugnant rationi. Et si superaverint, legi peccati subjiciunt. Sic enim ita est, sicut quidam æstimant: quia quod nolumus, hoc facimus.

Video autem aliam legem in membris meis. Desideria consueta, vel persuasionem inimici.

Repugnantem legi mentis meæ. Conscientia scilicet naturali, vel legi divinæ, quæ in mente consistit.

Et captivantem me in lege peccati, quæ est in membris meis. In consuetudinem delictorum.

Infelix ego homo: quis me liberabit de corpore mor- A litudo veritatem habet: sicut Adam genuit ad simitis hujus? Ego qui sic detineor, quis me liberabit de consuetudine mortifera corporali?

Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum. Admirabiliter intulit, dicens: Gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum : quia quæ Moyses et naturalis lex non docuit, hæc docuit Dominus noster Jesus Christus: contemnere mundum, et superare vitia. Unde beatus Apostolus hoc docet, dicens : Qui autem Christi sunt, carnem suam crucifixerunt cum vitiis et concupiscentiis. Item, quem lex non potuit liberare numquid non Paulus nondum erat Dei gratia liberatus? Unde probatur, quia ex alterius persona hæc loquitur.

Igitur ego ipse mente servio legi Dei. Recapitulat, ut concludat, et rursum in persona ejus, qui sub lege B erat, hæc loquitur.

Carne autem legi peccati. Homo carnalis duplex est quodammodo, et in semetipso divisus.

CAPUT VIII.

Nihil ergo nunc damnationis est his, qui sunt in Christo Jesu, qui non secundum carnem ambulant. Hic Apostolus nihil in illis damnatione dignum esse ait, qui carnis opera crucifixerunt.

Lex enim spiritus vitæ in Christo Jesu. Notandum, quia gratiam legem appellat.

Liberavit me a lege peccati et mortis. Quæ mortificat peccatores.

Nam quod impossibile erat legi. Hic ostendit quoniam lex per infirmitatem carnis non poterat impleri. In co autem in quo dixit : Deus, cum Filium suum misisset in similitudinem carnis peccati; et propter peccatum misisse demonstrat, quoniam ante incarnationem erat Filius, et suscepta postea carne, quæ ad peccandum esset proclivior, ipse tamen absque peccato eam susceperit. Et idcirco dicitur in similitudinem carnis peccati, suscepta carne, venisse et peccatum in eadem carne damnasse : quoniam carnem, quam susceperat, innoxiam servaverit ab omni contagione peccati. Item legem dicit, non præcepta sacrificiorum, et cætera, quæ erant umbra, usque ad tempus Christi data: sed illam quam et Dominus noster Jesus Christus docuit, dicens: Omnia quæcumque vultis, ut faciant vobis homines, sic et vos facite illis. Ista est enim Lex et Prophetæ. Infirma enim erat qua nos volebamus. Non enim impossibilia mandata. Unde Filius Dei formam servi accipiens, factus est homo, ut peccatum damnaret in carne, et nos instrueret, quemadmodum oporteat peccatum damnare in carne, ut justificatio legis impleatur in nobis.

In quo infirmabatur per carnem. In illis infirmabatur, non in se.

Deus Filium suum mittens. Contra Photinum, qui negat, Filium ante carnem.

In similitudinem carnis peccati. Dicens in similitudinem carnis peccati, ostendit eum eamdem quidem carnem, sed absque peccato portasse. Item hic simi

litudinem suam. Similem ergo cæteris hominibus carnem Dominus Deus noster Jesus Christus assumpsit.

Et de peccato damnavit peccatum in carne. Quasi si dicas, de hoste expugnavit hostem. Sive sicut hostias, quas pro peccato offerebant in lege, peccati nomine vocabant, cum ipsi delicta nescirent, sicut scriptum est: Et imponent manus super caput peccati sui; sic et Christi caro, quæ pro peccatis nostris oblata est, peccati nomen accepit. Quidam autem dicunt, quod peccato Judæorum, quod Dominum occiderunt, peccatum diaboli, quod hostem deceperat, per hominem condemnari: sicut ad Hebræos dicit: Ut per mortem destrueret eum, qui habebat mortis imperium. Sive de illius carnis substantia, quæ ante serviebat peccato, vicit (numquam peccando) peccatum : et in eadem carne damnavit peccatum, ut ostenderet voluntatem esse in crimine, non naturam, quæ talis a Deo facta est, ut possit non peccare, si velit.

Ut justificatio legis impleretur in nobis. Ut quod in illis, repugnante carnali consuetudine, implere non potuit, in nobis saltem impleatur, qui exemplo Christi mortificabimus carnem.

Qui non secundum carnem ambulamus, sed secundum spiritum. Qui enim secundum carnem sunt, quæ carnis sunt, sapiunt : qui vero secundum spiritum sunt, quæ sunt spiritus sentiunt. Homo ex spiritu et carne constructus est. Quando ergo carnalia agit, totus C caro dicitur: quando vero spiritualia, totus spiritus appellatur. Unaquæque enim substantia, cum eadem alteram in suam ditionem erigit, et vim quodammodo propriam et nomen amittit. Nam singulæ cognata sibi et vicina desiderant,

D

Nam prudentia carnis mors est: prudentia autem spiritus, vita el pax. Notandum, quia non caro mors, sed prudentia. Ejus autem mortem dicens, æternam pœnam significat. Item ipse alibi dicit : prudentiam humanam esse, malo vicem referre. Talis ergo prudentia mortem parit transgrediendo præceptum. Spiritus vero prudentiæ in præsenti pacem habet, et non reddendo vicem, et vitam in futuro. Prudentia vero a providendo est appellata.

Quoniam sapientia carnis inimica est Deo. Legi enim Dei non est subjecta. Non ipsa caro, ut Manichæi dicunt, sed sensus carnalis inimicus est Deo. Omne enim non subjectum, inimicum est, et quicumque se voluerit vindicare, etiam veteris legis nonnumquam modum excedit.

Nec enim potest. Impossibile dixit, ut vel sic eos a carnis concupiscentiis revocaret.

Qui autem in carne sunt. Hic probatur, quia superius non carnem, sed opera accusaverat carnis : quia quibus hoc dicitur, utique in carne vivebant.

Deo placere non possunt. Fieri enim non potest, ut carni deditus, aliquando non peccet.

Vos autem in carne estis, sed in spiritu. Hoc est in spiritualibus operibus occupati.

Si tamen spiritus Dei habitat in vobis. Hic ostendit A timore, sed accepistis spiritum adoptionis filiorum Dei. quoniam Spiritus sanctus Patris et Filii sit. Item in illo spiritus Dei habitat, in quo ejus apparent fructus: sicut ait ad Galatas: Fructus autem spiritus est charitas, gaudium, etc.

Si quis autem spiritum Christi non habet, hic non est ejus. Spiritus Christi est humilitas, et patientia, omniumque virtutum est, qui dilexit inimicos, et pro eis oravit.

Si autem Christus in vobis est, corpus quidem mortuum est propter peccatum. Si Christum imitamini carnalis sensus, quasi mortuus, non resistit. Unde et David aiebat: Ego tamquam surdus non audiebam, et sicut mutus non aperiens os suum, etc.

Spiritus vero vivit propter justificationem. Nunc spiritum nostrum significat: qui propter justitiam B suam vita appellatur, quasi justificans corpus, beata illa æterna vita. Item spiritus vivit, ut justitiam ope. retur. Non enim hoc solum quæritur, ut a carnalibus cessemus sed etiam ut et spiritualia faciamus.

Quod si spiritus ejus, qui suscitavit Jesum a mortuis, habitat in vobis: qui suscitavit Jesum Christum a mortuis, vivificabit et mortalia corpora vestra propter inhabitantem spiritum ejus in vobis. Si tamen purificati, ut in vobis Spiritus sanctus habitare dignetur: non patitur Deus templum spiritus interire sed quomodo Jesum a mortuis suscitavit: ita et corpora vestra restaurabit.

Ergo, fratres, debitores sumus non carni, ut secundum carnem vivamus. Hoc totum agit, ut ostendat eis legem non esse necessariam, quæ carnalibus data est. C Item manifeste nunc ostendit, quia non de communi et naturali morte superius fecerit mentionem, dicens :

Notandum est, quia Judæi, etsi filii Dei erant, tamen cum essent sub Lege velut sub pædagogo agentes, spiritum timoris habebant. Item Judæi acceperunt spiritum, qui illos ad servitutem cogeret per timorem. Timere enim servorum est: diligere, filiorum, sicut scriptum est: Servus dominum suum timebit, et filius diliget patrem suum: Illi ergo, qui operari charitatis voluntate nolebant, timoris necessitate cogantur. Nos vero omnia voluntarie operemur, ut filios nos omnes probemus, non servos timoris. Item vos, Romani, in adoptionem filiorum vocati estis, non sicut Judæi, qui, subditi Legis imperio, in servitute tenebantur.

In quo clamamus, Abba pater. Qui vocat patrem, filium se esse profitetur. Debet ergo patri in moribus similis inveniri: ne, nomine quoque in vacuum usurpato, majori pœnæ subjaceat.

Ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui notro, quod sumus filii Dei. Testimonium adoptionis est, quod habemus spiritum, per quem ita oramus. Tantam enim arrham accipere non poterant nisi filii. Si autem filii, et hæredes: hæredes quidem Dei, cohæredes autem Christi. Qui meretur esse filius, meretur effici hæres patris, et veri filii cohæres.

Si tamen compatimur. Si talia patimur, cum necesse fucrit, pro nomine ejus : qualia pertulit ille pro nobis.

Ut glorificemur. Sicut Joannes ait: Scimus quoniam cum apparuerit, similes ei erimus.

:

Existimo enim, quod non sunt condigna passiones hujus temporis. Hic vult futuram gloriam commendare, ut præsentes pressuras facilius toleremus. Et revera nihil posset homo condignum pati gloria cœlesti etiamsi talis esset illa qualis modo est vita. Quidquid enim passus fuerit a morte, plus non est', quam etiam pro peccatis suis antea merebatur. Nunc autem et peccata donantur : et tunc vita æterna præstabitur, consortium angelorum, splendor solis, et cætera, quæ sanctis legimus repromissa.

Si enim secundum carnem vixeritis, moriemini. Significat autem mortem pœnæ æternæ. Non enim, quia caro humana mala sit, et spiritus bonus, laudat spiritum, et vituperat carnem : cum ipse doceat, dicens Et virgo cogitat, quæ sunt Domini, ut sit sancta corpore et spiritu. Novit enim et mentem accusare, dicens: Homines corrupti mente, hoc enim dicit, ostendere volens maximam partem passionum, desideria humani corporis esse ; quod cum cæteris irrationalibus animalibus commune habemus. Sicut enim cætera animalia de terra habent nativitatem : ita et nos corpus. Anima autem nostra spiritus est incorporeus, et rationalis, et immortalis. Si enim D Dei exspectat. Diversi jhunc locum diversis modis

secundum carnem vixeritis, moriemini. Secundum rationem expositam, carnales homines justitiam custodire non possunt.

Si autem spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis. Spiritualibus actionibus carnis opera subjeceritis. Notandum sane opera carnis non substantiam accusare.

Quicumque enim spiritu Dei aguntur, hi sunt filii Dei. Quicumque merentur sancto Spiritu gubernari. Sicut econtrario, qui peccant, spiritu diaboli aguntur, ab initio peccatore. Item quicumque secundum doctrinam Spiritus sancti vivunt: ipsi sunt, qui spiritu Dei aguntur.

Non enim accepistis spiritum servitutis iterum in
PATROL. XXX.

Ad futuram gloriam, quæ revelabitur in nobis. Modo enim abscondita est cum Christo in Deo : et nondum apparuit quid erimus: quod Dominus repromisit sanctis.

Nam exspectatio creaturæ revelationem filiorum

exponunt. Sive omnis creatura resurrectionis tempus exspectat: quia tunc in melius commutabitur, sive angelica, sive rationalis creatura. Petrus enim dicit, Etiam angelos gloriam desiderare sanctorum. Quidam etiam sic dicunt : Adam et Evam esse creaturam, quos olim serpens a spe divinitatis vanitati subjectos, corruptioni effecerit deservire : non ex semetipsis peccantes, sed serpentis instigatione et consilio. Et ipsi, inquiunt, liberabuntur, ut jam non corruptioni deserviant. Omnem autem creaturam dicunt esse, quicumque usque ad adventum Christi justi fuerunt: quia et ipsi nondum accipientes exspectant, Deo pro nobis aliquid melius providente.

22