Obrazy na stronie
PDF
ePub

Quid quod in creaturis pene omnibus ita esse cog- A Siquidem pretiosa in conspectu Domini mors sanclorum noscimus: illic majorem fructum gigni, ubi onerosæ ejus (Psal. cxv, 16). acerbitatis causa præcesserit? Nam et æstatis et autumni temporibus, quæ tempora ministra sunt frugum, sterilitatem nimiam nonnumquam hyemis lenitas intulit, cum fœcunditatem maximam frigoris srpe præstiterit austeritas. Et quidquid clementia veris resolvit, spem ubertatis amisit. Arbores vero ipsæ tanto numerosiore gravantur fructu, quanto acerbioris frigoris violentia reprimuntur. Cum præcoces flores opportuna castigatio refrenando ad periculum festinare non patitur, utile impedimentum pruinæ : et quod reprimit, non obfocat, sed includit. At vero si paulo clementior vis exstiterit imbrium, quanto luxuriant prius indisciplinata festinatione,

C

III. Sed ego te cur ad tribulationis patientiam, humanis aut præsentis vitæ provocare conor exemplis : cum nullum pene sciamus fuisse sanctorum, qui procellosum hujus temporis agonem absque tribulationis tempestate transierit et tantorum odia infectationemque pertulerit, quantos vitæ suæ dissimilitudine castigarit? Castigare enim alium videtur, qui ab ejus conversatione dissentit. Nonne sanctus Abel, qui in hoc mundo primus innocentiam conservasse reperitur atque justitiam, cum illibata Deo obtulisset munera, mox ut munerum respectu Deo placuit, usque ad mortis illationem, humanum, vel quod sceleratius est, fraternum statim invenitur

et pro germanitatis necessitudine, et pro solatii causa (quia soli adhuc præter humani generis principes in universo mundo erant) majorem debebat charitatis affectum? Sed injustitiam maluit omni consolatione destitui, quam justi cujuspiam societate dissona confoveri si tamen consolatio recte dicenda est, ubi tantum dissidet animus, quantum vita discordat. O Cain miserande ! quid agis? cur in fraterni et innoxii sanguinis effusionem crudeli satis odio furiosoque prorumpis? Quid tibi solitarius commeruit frater? quam vim intulit, quam fecit injuriam Sed quæ major injusto injuria esse potest, quam vita justitie [F. vitæ justitia]? In hoc tantum tibi displicuit solitarius frater, quod Deo placere gestivit? Fuisses et tu Deo placens : numquid et te ille excluserat? An tam pauperem Dei charitatem esse cognoveras, ut vos simul amare non posset? Sed quando hoc amens sentit invidia, quæ contra bonum semper laborat, et non videt? Denique quod justum est videndo non passa est moriendo, magis accepta vilefacit. Erubesce, o nimis miserande, livore testaris meliorem te esse, cui te exhibes nociturum. Quæ igitur hæc tantæ crudelitatis duritia fuit, ut non vel solitudinem tuam recogitares? Quo animo postmodum parricidali illi campo reversus es, qualiter postea absque unico fratre solus in toto mundo vixisti ? non tam in fratre lucrans hæreditatem, quam quod duo eratis, auxilium sollicitudinis perdens. Quid enim intra cogita

tanto post fructibus deseruntur, cum futuræ vires B odium invidiamque sensisse : et fratris ejus, qui illi importuno tempore consumuntur. Semina quoque ipsa terræ jacta atque commissa, quanto glaciali frigore arcente tardius surgunt in frugem, utili radice proficiunt, ac tanto postmodum amplioribus fructibus prægravata curvantur. Navigantibus quoque ipsis longe serenitatis spem pollicetur nimis valida et diuturna tempestas. Sic et omnium fere creaturarum spem difficile exsultatio aliqua, nisi mærore præeunte, succedit. Quæ cum ita sint, æquanimiter erre convenit: etiam si nos tribulationum ac doloIm asperioris hyemis procella concusserit, tanto ampliorem æstatis fructum delaturi, quanto præsenti frigore vitam habere contigerit acriorem. Digerit enim austeritatem, quam poterat reservare, qudquid primo impetu eripit in exitum. Nec ulla nos insurgentis pelagi debet terrere tempestas, cum venura nostra sit etiam numquam finienda tranquilitas. Domini est enim vox illa, dicentis: Beati estis cum vos maledixerint homines, et persecuti vos fuerint, et dicent omne malum adversum vos : gaudete et exsiltate, quia merces vestra copiosa est in cœlis (Matth v. 11, 12). Quisquis enim mercedis et beatiendini sua causas non cum ingenti gaudio suscipit, ccrtum et, eum aut infidelitate aut imperitia laborare. Optandum est etiam quamvis sit amarum, quod lucrum pait: et cum lætitia majore sumendum, quidquid mpliorem generat mercedem. Nec congestio labori vitanda est, quæ est augmentatio commodorum. Sic namque negotiatorum aviditas amplioris quetus causa, nec maria pertimescit, nec D tionis tuæ secreta volvebas, quando tecum illum, terrena discimina, quæ interdum etiam causæ solent essc damnorun: et propter majoris lucri spem, navigationis et peregrinationis incommoda libenter assumit: quiaquamvis magnus, facile contemnitur labor, ubi non am laboris quantitas, quam ejus utilitas cogitatur. Et si id fieri propter temporalia, et incerta lucra cospicimus : quid nobis propter æterna, et sine ulla mbiguitate ventura, sit agendum cogitemus. Nam am illorum luera, insidiæ, vel pericula præcedant similiter nostra commoda dispendiis cumulantur, etub periculo feliciora contingunt. Quæ incommoda i4antum tribulationem non metomat, ut etiam mor possit propter illa contemni,

quem solum familiarem, quem solum socium, quem solum collegam habere consueveras, non videbas? Num sanius fuerat, si ita te furor invidiæ compulisset, ut ipse in te sceleratas verteres manus, et arma parricidalia, tua quam fratris vita sensisset? Nullus tam crudelis homicida est, quam qui ita erga alterum sævit, ut non parcat sibi. Quid miser facinus tuum interroganti Deo negas: et dum excusare credis, accusas: ut nulla tibi nec confessionis nec mendacii possit ratio subvenire? Nam nisi scivisses malum esse parricidium, non negasses. Sed hæc consuctudo peccantis est, ut malum semper velit negando geminare, et dicere se, aut non fecisse quod fecit,

aut bono operatum esse zelo, quod eum constat A Dei non est passa justitia: dum corpori vulnus ju

malo gessisse livore. Et putas, miser, quod illum facinus latuerit tuum, quem indigni muneris tui causa non latuit. Non ergo quia illum quicquam lateat, interrogat, sed ne tibi ignorantiæ excusationem relinquat. Nam cum fratrem negas te scire, quid gesserit confiteris, et asperitatem criminis suppressa confessione confirmas.

IV. Hæc ideo paulo latius executi sumus, ut tam invidiæ malum, cujus extimari crudelitas non potest, quam in præsenti vita conditionem justitiæ panderemus, quæ statim cum odio sui cœpit. Quæ ne tunc quidem absque multa persecutione esse potuit, cum unum tantum haberet inimicum. Et si tam grande odium ab uno hoste perpessa est, ut usque ad vite interemptionem veniret, non homo quicumque, sed B frater, quid ex ea tune sustinere posse credendum est cum, qui hostes tot extraneos habet : et nisi per molem auctæ pravitatis a multis potest audire sociorum quisque justitiæ cultorum; Venite, circumveniamus justum, quoniam inutilis et contrarius est operibus nostris (Sap. 1, 12)? Sed dicet aliquis: Quisquis vitare invidiam cupit, timeat pluribus innotescere, vel placere. Ecce justus Abel nullos habuit, quibus innotesceret, vel placeret : et tamen invidiæ odium vitare non potuit. Errat enim quicumque absque hominum amicitiis contrahi non posse opinatur invidiam: cum illa non tam humanas amicitias, quam solam Dei amicitiam persequatur. Unde ne ille quidem absque invidiæ infestatione esse potuit, qui vel soli Deo placere gestierit. Sufficit C enim ad invidiæ stimulos incitandos, si te illi placere cognoverit, ultra quem alius esse non potest. Sed nec sanctum Noe in præsenti vita inconcussæ securitatis quietem habuisse cognovimus, dum iniquis existentibus cunctis, solus in universo orbe nititur custodire justitiam dum arcam fabricat, reparandi orbis semina continentem dum se futuro diluvio præparat, et fidem venture inundationis, sedula cura denuntiat : dum tam sibi quam suis, quamque cunctis animantibus alimenta conquirit, justitiæ merito, vitam mortis tempore reservaturus: dum post tantam hominum numerositatem, solum se cum suis remansisse superstitem dolet. Sed solatium non perdit desolata justitia, cui consortium Deus est, omni celebritate festivior. Ecce et ille rem passus exsilii, perempta hominum frequentia, et si non omni solatio destitutus partis, tamen pene solus relictus, agnovit se Domino valde servire. Unde non magnopere exquirebat vanam hominum consolandi gratiam, qui jucundiorem ac pleniorem habebat in Deo fiduciam. Sanctus quoque Abraham, quæ vel quanta perpessus est, dum fidem solus inter cunctos servat incredulos dum patriam et propinquos deserit: dum uxoris sterilitatem dolet: dum propter esca inopiam, modo in Egypto, modo in terra Geraris peregrinationis sentit injurias: dum mori propter uxoris pulchritudinem timet: dum sibi ereptam meret: dum proferre eam non meruit, quod æquissimi judicis

betur circumcisionem inferre : dum filium cum maire
ejicit; dum in Isaac dilecto tentatur: dum religiosus
parricida esse præcipitur: Sed facile ad omnem ja-
cturam consentit fidelis, cui magis ac magis ac ma-
xima succrescunt: quandoquidem etiam centuplum
receptura promittitur. Ipse vero Isaac quibus tenta-
tionum generibus quatitur, dum esca [Mart. esse]
inopiam patitur: dum peregrinationis experitur la-
bores dum propter uxoris speciem nimiam ipse
metuit, qui anxietate conficitur, et eo ipso quo ob-
lectabatur, alfligitur cum illi forma conjugis, quæ in
securitate placuerat, in formidine displicebat, dum
regis æmulationem patitur: dum eam quidem pos-
sidere illi absque invidia non licet. Sanctus quoque
Jacob quam multa patitur. Primum cum fratris sui
Esau, propter collatam sibi benedictionem, morti-
feram sibi invidiam contrahit: cum ejus odium, in-
dignationemque declinans, ad Laban solus pergit;
cum propter uxorem servit cum dilecte sponse
soror non amata supponitur cum prioris amoris
damno, matrimonia illi fraude geminantur, et rur-
sum pro non optato connubio, septenni servitio
subjugatur cum fraudem patitur de mercede : cum
post viginti annorum mercenariam servitutem, oc-
culta magis fuga, quam libera proficiscendi expedi-
tione discedit cum Laban persecutionem timet:
cum fratris sui formidat occursum cum delusan
filiam suam Dinam perhorrescit. cum dilectissima
uxoris Rachel funus deflet: cum dilectissimum filium
[ Al, tac. filium ] Joseph acerbo funere consumptun
a bestiis dolet, sine solatio sepulturæ: cum Benjamin,
quem etiam consumptum odiose putabat, contulerat
[Al. in quem contulerat] charitatem: et quem se on
amplius esse visurum metuebat. Defessus jam tam
annis quam laboribus senex, et pater justissmus
ingemiscit. Sanctissimus etiam Joseph de tenatio-
num generibus conflictatur et quatitur, cui ac si
tribulationum semina species videntur fuisse justitiæ.
Nam quoties aliquid sanctæ vel pie gessit, taies in-
tolerabilium tentationum discrimina subir com-
pulsus est, justitia consentiens, et spe confortante
perdurans ut laborandum nobis sit, quid in co
laudando primum debeamus assumere justtiæ: san-
ctitatisne Mart. sanctitatisque ] perseverantiam, an
patientiæ æquanimitatisque virtutem. Naa cum fra-
terna dilectione somnium, ut frater fratribus indi-
caret, invidiam eorum odiumque contra.it: quasi aut
ipse se [Al. si] somniasse finxisset, aut vsionem illam
ad subjugandorum ac terrendorum indicăm nuntiasset.
Inde cum ad ipsos cognoscendæ saluti corum causa
fuisset a patre directus, injunctum si'i iter festinus
aggressus est, quo celerius eorum poset odia saturare.

MONITUM IN EPISTOLAM SQQUENTEM. Visa hæc est olim Erasmo non bhorrere a stylo Tertulliani, quantum, inquit, ex illis fragmentis licet odoravi; est enim affectatior et driusculus, etiamsi gravibus sententiis. Existimant alii fortasse etiam congruenter magis, ad subsequentis fictionem Epistolæ, quæ, nemine jam diffitente, S.Maximi Taurinensis

est, eam ita accedere, ut tantum non certo ascribant. A tempestas inter fluctus invenit. Et quamvis nemo Ego, ut pronuntiare nondum hac de re ausim, sentio tamen, propius ad horum opinionem, eum qui hæc scripsit, personam sustinere episcopi, qui se statım initio ait, Dominicarum rerum religiosa necessitate occupatum, elc.

EPISTOLA V.

AD AMICUM ÆGROTUM.

libens periculum patiatur aut ferat, tamen sub pont dere periculi, cogente necessitate, duratus.—INFIR. Sed alia mihi anxietas accedit, que mæroribus duplicatis, meos sensus involvat, et mardacibus curis, inexplicabiles curas imponat. Movet enim me, quod cum talibus tentamentis, et cum tam obstinati morbi certamine mihi soli contigerit dimicare? cum alios noverim et mitioribus plagis esse correctos, el com→ pendioso luctamine exstitisse victores. Cur mihi Dominus non cum cæteris certamen indixit? Cur me non sicut cæteros castigavit?-HIER. Primo enim non debes in tam arduo certamine constitutus de Lumilibus cogitare. Inferiora sunt enim præmia inferioribus puguis. Ubi denique fortia fortibus imperantur, fortiorem fortior muneris sequitur census: et ideo ignominiam judicat fortis cum inferiore componi. Magnus est enim qui vicerit magna: devotionis est maximæ maxima sustinere: ingentis virtutis est, ingentia superare. Namque meritis eminentioribus excellit cæteros apud regem, quem plurimum turba. verit cauma bellorum, et reddiderint superata victorem. Adest denique præda, in ipso conflictu congruens qualitatis certaminis, merito destinata victoris. Numero castrensi pondera pro viribus reges imponunt medici pro causis medelas impendunt. Qui curandus est, non dicit medico qua lege curetur. Nec miles eligit quo mittatur: nee servus quo verbere castigetur. Quod enim ex majoris pendet arbitrio, non est in potestate subjecti, Ergo qui superna re

1. Quamquam certissime noverim, experientiam tuam alieni consolaminis levaminibus atque remigiis non indigere: cum languores ærumnasque languidi corporis, stuporemque membrorum rigentium, vigentis calentisque animi felicitate ipse confoveas, ac medica ratione cures atque componas: tamen inter adversa præsidium, inter morbos remedium, inter curas solatium, in fluctibus alienæ manus remigium semper quæritur et optatur. Pars est enim B procul dubio maximarum medelarum fraterni consolaminis fructus et fomes dictorum, a dulcedine consolantium, levameų fessis animis introducit. Et si non corporeis in membris, recessibus animi tamen et abditis, spirituali studio componit hominem, el inserit ut medicus sospitatem, juvatque conamina exhaustarum virium, sub longarum sarcina pressurarum : maxime cum scriptum sit : Frater fratrem adjuvans exaltabitur ( Psal. vi, 10). Ob hoc igitur quoniam dominicarum rerum religiosa necessitas ita me tenet occupatum, ut frequentatu corporalis accissus, ærumnas tuas illustrare non detur facultas : placuit sicut petisti, ut qualicumque solatio litterarun lenirem tam longa tentamenta virtutis, imo potus salutis commodum visitarem; et animum C gimur potestate, et inter mundi miserias multiformes Christiana virtute fundatum in robur maximum promoverem. Qui regnorum cœlestium prædam censumque muneris sempiterni contendimus occupare, esse non possumus sine aliqua congressione victores. Numquim enim delicata ac ignara certaminis virtus, victoriæ palmiferum culmen ascendit: aut præmium de subacis adversis accipit, qui victoria chariorem vilissiman judicat sui corporis vitam. Nec mortis enim comutitur metu, cui de morte vita nascitur. Pretiosum est illi et sanguinem fundere felicitatis est cum infdicitate pugnare: Summæ sanitatis est acerba vulnera sustinere jacturam quoque ferre membrorum, opinatur maximum lucrum. Et quod est ultimum deam, præclarum est illi in ipso cerlamine palmiferam creditori animam revocare. Me- D lius enim est, scut ratio determinat, si quod naturæ debetur, virtuti [art. virtute] solvatur. Ferenda sunt, frater, ferenda sint igitur cuncta, per quæ le Dominus affl ctione longissima voluit experiri, et in magna præmia desinare :

II. INFIR. Quis aiimus, non jam submissis viribus ferat istos inevitabies casus et perniciosa calamitatis incursus, atque morbos infestos: quantum video jam cum ipso corpore morituros?— Hier. Cum periculis jam necesse et congrediatur et certet, quem

a Olim erat, mulcedite consolationis, qua voce et S. Cyprianus utitur in dob. Epistol. prime ad Donatum; et A. Gellius lib. XX, c. 9; et Boethius lib. 11

corrigendi, versamur, nec uostrum est de potestate Domini, aut plagas eligere, aut alia certamina quæ ferendo vincamus: sicut nec servorum est eligere de dominis genera flagellorum. Numquam enim ex arbitrio pendentis pendet licentia verberantis. Potestatis est emendare, conditionis est subjacere. Regis est onus imponere, et militis est sustinere, Quippe cum ab [ål. et ab] ipso rege nihil geratur injustum, qui suis legionibus pro virium qualitate bellicos sudores imponens, fortes mittit ad fortia; inferioribus competentia jubet, ut ncc inferior contra proprias vires certamine potentioris arceatur, nec potentior inferioris certamine, degradatis meritis, humilietur. Et dum hoc agitur, ut nullus in alieno minoretur, aut certe succumbat, omnes cupit esse victores. Nec inimicus est medicus qui ferit, ut periculum tollat, et vulnere vulnus excludat. Nec adversatur paternus affectus, si liberos doceat amplexibus flagellorum. Paterna enim flagella exercitia sunt innoxia pietatis. Ergo quoniam castigatio corrigentis, amoris est causa, cum de pictate descendat: ama medicum percussorem, cujus plaga mater est medicina. Nihil enim impium pietas parit: ut virtutibus amplexis, fructum pietatis spiritualiter curatus includat; Ego, inquit, Dominus, necabo, et vivere faciam: percutiam, et ego sanabo (Deut. xxx11, 39).

de Consolatione. Sidonius quoquo lib. v, epist. 17, aliique. Nec sape erat illa lectio immutanda.

[ocr errors]

HIER. A mala opera odit, malorum operum non potest amare factorem sicut Salomon sanctissimus protulit: Odio sunt, inquit, Deo impius et impictas ejus (Sap. XIV, 2). Ergo melius est in hoc mundo annis vergentibus perituro, cujus senectutem premit ac sorbet occasus ex amore Domini medicinalia sustinere verbera, quam ex odio exspectare insanabilem plagam et sub fulmine sententiæ ducere damnabilem vitam. Melius est inter manus medici transiturum ac modicum sustinere tormentum, quam renuntiare medico, et incurrere supplicium æternis tortoribus vexaturum. Aut si adhuc miraris amatoris nostri medicinam, per flagella constare, illud quoque debes mirari, quod torqueant remedia quos medicus amal, qui nocendo quod nocet excludit. Utique qui

III. INFIR. Sed aisti: Ergo ferit pietas? Fecit utique, ne impietas judicetur, si non corrigat delinquentem. Cum enim non desit in homine, quod curetur, ferit ut curet ut sunt manus medici, quæ multa lædendo conferunt sanitatem, non sine murmure patientis. Hoc modo et nos sub cura ictus medentis, inter ipsas moeroris angustias, sic in Dominum murmuramus, ut in medicum vulnerati, qui curantur et dolent. Aggredere igitur, frater, aggredere sustinentiæ remedium, quo valeas gravidam tentationibus sarcinam levigare, et pericula dum pateris superare. Jacentia membra animus rigidus consoletur et curet. Regnum teneat virtus intra corpus anxietatibus captivitatum; ut anima inclusa periculis vigeat ipsius libertate virtutis, quæ in conflictu tentationis, varie legalibus tubis jamdudum jussa est B nocentia quærit excludere, non potest non nocere : præparari, et in ipso vestibulo dominica servitutis, et ideo nocendo curat, ut charior sit sanitas præpacontra infestas calamitates armari. Fili, inquit, ac- rata mœroribus. Si enim medicina non laceraret cedens ad servitutem Dei, sta in justitia et timore, et sanandum, meritum sanitatis ire semper delectaret in præpara animam tram ad tentationem (Eccl. 11, 1): voluntarium vulnus. Si non mordacibus adjumentis Ergo cum tentatio nostris utilitatibus prorogetur, nocentium medelarum cura pretiosa constaret, cunon est mirandum, si nobis ejus ardor accidat : si- randum causa non cogeret in mœrorem. Et ideo recut beatissimus Petrus in Epistola sua monet, ac mediis nocentibus cura perficitur, ut mœroris pretio dicit: Nolite mirari ardorem accidentem vobis: qui redempta sanitas, charior habeatur et grata. Ergo a tentationem vestram fit, ne excidatis inter varios qui amandus cst, quolibet examine non potest non sæculi fluctus (1 Petr. iv, 12). Frequentibus procel- emendari qui corrigendus est, non potest non flalis Christiana vita quatitur atque tentatur, et pres- gellari amatoris verbere qui curandus est, medensuris innumeris lætatur et crescit. Quod Salomon tis mordacitate non potest non noceri. Quid mirabeatissimus propheta et satis illustris testatur et culo stupes de periculis exspectat auxilium, quem probat. Conjungere, inquit, Domino et sustine, ut curat ignis et ferrum. Multa sunt enim quæ non nisi crescat in novissimo vita tua (Eccli. 11, 3). Navigium C percussa sanantur. Multi sunt quos medici sine ferro vitæ nostræ agitationibus gaudet: sola tranquillitate curare non possunt. Qui sanitatem diversa per torturbatur. Stupet enim cursus, cessantibus ventis ; menta rogati concedunt, amarissima pocula, exipericlitatur, si periculis non probetur. Incertum gente morbo, remedii causa non sitientibus sæje est enim utrum ad Dominum pertineat, quem pres- propinant, quæ non sine frontis rugositate sorentur. sura mater gloriæ ventilando non purgat, premendo Nam si vultum bibentis attendas, tristis et anxius binon nutrit, castigando non probat, cædendo non cu- bit, ut lætus et incolumis vivat. O rationabilis et rat. Nam cum verbera nobis atque varia tentamenta incommodis commoda satis perversitas medicinæ ! amor divinus impendat, ac sicut medicus conferat Urgetur homo bibere quod non sitit : cui remedium remedium de contrariis, et torquendo succurrat : est aliquando quod sitit. Nam quia interdun ciborum non se probat ad amorem pertinere Domini, qui pla- abstinentiain præcipiunt indicta jejuntate corpus gis medicinalibus non meruit subjacere. Sed forsi- exonerant, ut de ipsa lassitudine refectum atque fortan dicis: Si meus est amator Deus, cur me igitur tissimum reddant. Repentina vulneraquæ casus in amatoris mei flagella gravi laceratione mastificant, castris advexit, fovent, ligant, sarcunt, curant, et Erdendo conturbant ? si me amplexibus flagello- moestificando lætificant, fatigando confortant, lærum torquet qui amat, jam partes odii falsus amor dendo medentur. Nam dum patulo vuneri continuata exercet jam malo oderit, ne torqueat. Imo cave partium cute quibusdam fibulis inerunt sanitatem non oderit, roga ut amare dignetur. Amor enim vitam consolando pollicentur, quan curando con:emendat, odium vero supplicium comminatur. Amor ponunt. Sed leviora sunt ista que diximus apud disciplinam consuevit impendere, odium vero, di- quos est remedium non sine scalpello demere putreclante sententia, reatum recitare. Quod odium nati- dines enervatas, et amputare de homine vivo morvitate humani generis ex Deo in hominem propaga- tuas partes; licet unum membrorum non sine sensu tur. Et ideo est hominis, quod odit, aut irascitur totius corporis amputetur, hono tamen suis damuis Deus odit dum offenditur, irascitur dum non roga- consentit ut vivat. Apud illos liquoties detractis cutur offensus. In odium enim sui provocat Dominum, tibus, et ipsa ossa raduntur, e totus homo periens qui factis odibilibus se odibilem facit, et offensum ro- eradatur. Apud ipsos nonnunquam collectio vermigare contemnit. Cæterum amat Deus hominem, ut nans et astuans tumor, medicinali ferro sulcatur. artifex fabricam, sed odit mala opera, quibus fabrica Apud ipsos ignis urit, utrefrigeret: mordet et laurgetur in lapsum, et cogitur in labinam. Et qui cerat pulvis, ut sanet. Qud plura ? Sub medica pie

D

tate homo plurimum torquetur, ut plurimum vivat. A felix est qui vapulat, ubi amoris est plaga. Beatus Ecce necessarium periculum, in quo beneficium est fidele tormentum. Periclitatur pro certo quem me. dicus curat, sed perit et decipitur cui renuntiat. Huic enim, licet sub tormento, vita promittitur: alii vivendi spes denegatur. Ergo ubi necessitas exigit, periclitari melius est quam perire. Incommodis nocere cum fructu commodius puto, quam negatis incommodis interire; id est, satius est remedio sibi noceri, quam non posse curari.

quem superni verberis remedium curat, corrigit, emendat, alque componit: cum David beatus propheta et satis illustris sic concionetur, et clamitet, dicens: Felix quem tu emendaveris, Domine, et de lege tua docueris eum (Psal. xcı, 12). Ergo quoniam ex divino premissu, diversæ mordacitatis languoribus subjacemus, ac longa calamitate curaudam gerimus vitam, in examen nostræ virtutis, prædictas olim miserias æquanimiter perferamus. Infelices ac multiplices casus, anxietates et fletus quos incurrimus nati, mentis felicitate portemus. Nec mirandum est enim, quod malorum frequentium stragibus variis sic mortalium vita populetur in mundo, in quo nemo nascitur ridens, in quo nemo lumen vitæ nisi cum

IV. Hoc secundum cœlestem medicum loquor, et ad curam magis refero spiritualem, non ad illam solam quæ arte moritura, mortalibus versatur in membris. Nobis est ergo melius a Domino redargui, castigari, et sub ejus plaga curari, quam ab ejus medicina incurabiles removeri. Arcet enim a suis vul- B lacrymis auspicatur. Cum nos denique maternæ tibus Deus, quos viderit incurabilis morbi iniquitate vexatos: et sicut pulverem aut paleam impetu turbinis per vitia dissipatos atque dispersos: sicut ipse in sua voce loquitur, dicens: Recedant a me iniqui, vias enim illorum scire nolo : quoniam lucerna eorum exstincta est, et gemitum habebunt in vita sua. Erunt enim sicuti paleæ, quæ a vento volant ; et sicul pulvis, qui a tempestatibus tollitur (Job. xx1, 16, 17, 18). Eorum vias non vult scire, qui viam omnino nolant tenere perducentem ad sublimia. Ad unum enim Dominum una via in Christo tenenda est, que angustantibus tentamentis in spatio longæ securitatis inducat. Huic soli vie patet palatium cœli. Ceterae vero voluptatum anfractibus tortuosæ regionem flammiferam petunt. De quibus Salomon sic propria C voce testatur et dicit: Sunt viæ quæ videntur hominibus justæ, et in fine illarum tristitia et dolor (Prov. XIV, 12). Et per has vias illi pra cipites gradiuntur, quibus cursus inimica: vitæ, blandimentis fallacibus adulatur; quos fallit surdum tempus et decipit, recipit interitus et includit. Quos sicut in scopulos perituram navem tempestas impellit, sic infelix felicitas in interitum pronos et labiles ducit. Et sicuti aliquem securis incessibus gradientem, repentino casu, aut marmoris levitas, aut labina pavimenti subversa pedum tutela contorsit; ita quos infeliciter ducit secundarum rerum iter incertum, vitaque male jucunda, necesse est in irrevocabilem lapsum subitaneus casus impingat: sicuti Salomon sanctissimus testatur, et clamat : Sicuti, inquit, qui in pavimento D cadit, sic casus malorum festinanter veniet (Eccl. xx, 20). Hi sunt procul dubio, qui non merentur alicujus miseriæ ventilatis flagitationibus agitari, quibus aterna agritudo nutritur, nec verberari cum sanctis, Domino castigante, cum quo post flagella regnetur : quorum David hoc carmine flagitat mentionem: In cogitationibus hominum non sunt, et cum hominibus non flagellabuntur ideo tenuit eos superbia corum (Psul. LXXV, 1). Cernis igitur medicinali flagello immeritos despici, et meritos amicabiliter castigari. Parens enim omnium Deus, ut est medicus fidelis erga susceptos, et genitor circa liberos suos, quos amat, sic ferit, μl corrigat, non ut occidat. Ergo

vulvæ tentorium ostenderet mundo, flentes didici-
mus mundum ut quasi malorum primitias in
primis lacrymis gustaremus. Salomon propheta hac
pronuntiatione testatur: Ego, inquit, natus accepi
communem ætatem, et in similiter factam decidi ter-
ram: primam vocem similem omnibus emisi plcrans.
In involumentis nutritus sum el curis magnis. Nemo
enim ex regibus alind habuit nativitatis initium. Unus
est ergo omnibus introitus ad vitam, et similis exitus
(Sap. vi, 1, 2, 3). Necesse est enim ut qui venerit,
transeat, ubi vitam egerit peregrinam ; maxime cum
ita Salomon protestetur: Unus, inquit, introitus ad
vitam, et similis exitus. Quid ergo prosperitatis aut
lætitiæ potest nobis occurrere, ubi primo discitur
flere, et inter ipsa cunabula nascentis infantiæ, et
in ipso vitæ vestibulo, nihil aliud novi de mundo
quam fletus occurrit? Limina mundi cum fletu cal-
cavimus, flebimus equidem transituri. O angustum
et satis anxium tempus vitæ mortalis, ubi cum initio
nominatur et finis, initium nostrum cum fine susci-
pimus! Jam captus est morte, qui natus est. Testes
sunt mortui, cum non negant se morituri. Ergo quo-
niam ituri venimus, peregrinantium more quod ac-
ciderit intra mundi hospitium, quasi transeuntes
ferendo vincamus: mala imposita, bona devotione
portata vincuntur. Pejus enim nocet malum, si male
portentur. Ibi profecto solamen virtutis opus est
(sub contemplatione scilicet supernæ mercedis) ubi
sic desideratur finis et exitus vitæ, sicut in pelago
tutela portuensis optatur. Quis enim inter anxieta-
tes vagantis sæculi arumnasque morborum laden-
tium, non magis mortem desideret, quam longain
satis et languidam vitam, dicente Salomone: Melior
est mors, quam vita amara: et requies æterna, quam
languor perseverans (Eccl. xxx, 12)? Etalibi: Mel.us
tibi mori, quam vivere (Eccl. XL, 29). Mors enim
omni homini dat requiem. Pro certo inter mala
grassantia necessario exitus sitienter optator. Sed
sicut nec nostrum fuerat nasci, ita nec potestatis
nostræ est mori. Alioqui si in nostra potestate mori
consisteret, esset in potestate non mori. Ad hoc in-
ter nostras angustias mortis requiem flagitamus,
quia inter mala de bono solamen est pon lacerej

« PoprzedniaDalej »