S. Ambrosius, nota corruptionis inureretur. Acce- A ritania coronati. His profecto et hujusmodi aliis dit præterea Ecclesiæ Veronensis perpetua traditio, quamplurimis antiquissimus horum sermonum auctor demonstratur. Quod autem tres, sive quatuor sermones in his reperiantur, quos S. Zenoni aliqui putant adscribi non posse, nempe qui inscribitur, de Præcepto attende tibi: Sermo de Evangelio secundum Lucam de duplici tentationum specie : Sermo de Livore, et Invidia: Et sermo de Jejunio: qui inter S. Basilii homilias Græce scripti reperiuntur: quamvis argumenta non desint, quibus probare liceret eos quoque sermones ad S. Zenonem nostrum pertinere, cum etiam plurimos summo studio et gravissimis laboribus in Græcia multo ante S. Basilium prædicando ad fidem Christi converteret; tamen ea in re contentiosi esse nolumus. Ad id vero, quod auctor bibliothecæ sanctæ scribit, nempe septem sermones in psal. quos enumeravit, esse descriptos ex S. Hilarii commentariis, dicimus illum quoad numerum errasse sermones enim in psal. LXXIX et in psal. c in commentariis S. Hilarii non reperiuntur. Quoad reliquos quinque, cum duo sermones de psalm. cxxx in his sermonibus legantur, secundus vero sit certis quibusdam vocabulis, et iisdem fere sententiis similis priori, qui quidem prior in commentariis S. Hilarii non reperitur; eum etiam, secundum scilicet, dicimus a S. Zenone more suo fuisse aliqua ratione repetitum, et propterea ad illum pertinere, sed in commentariis S. Hilarii ab aliquo fuisse insertum, quemadmodum videmus inter opera Hieronymi, Augustini et aliquorum sanctorum Patrum conciones, et libellos non ignobilium auctorum irrepsisse. An vero reliqui quatuor eadem ratione fuerint in iisdem commentariis inserti, necne, aliorum sit judicium. Nos vero, qui in eodem vetusto codice manu scripto hos etiam sermones simul cum quatuor, quos, ut jam diximus, apud S. Basilium Græce descriptos reperimus, defraudare S. Zenonem debita suæ laudis possessione non sumus ausi. Neque lectorem debuimus tam utili et jucunda lectione privare. De stylo quod objicitur, vario dicendi modo sermones conscriptos, si quis recte eos perpenderit, paucissimis exceptis, ejusdem styli comperiet; insunt enim eadem sæpe vocabula, eadem verborum dispositio et connexio. Neque tutum est semper ex styli varietate, in paucis maxime, de auctore fieri judicium: non enim quilibet auctor scripta sua cadem dicendi phrasi semper contexuit: hoc namque et Augustino, et Hieronymo, et aliis sanctis Patribus, quinimmo et S. Paulo apostólo contigisse, ut tom. II Vitarum Sanctorum in præfatione ad lectorem, ait Aloysius Lippomanus hujus Ecclesiæ Veron. episcopus, quandoque reperimus, ut pro locorum, temporum, et personarum qualitate modo altius, modɔ demissius loquantur.Imperfecti sermones, quos S. Zenonem diversis temporibus scripsisse probabile est, ab aliquo ejus discipulo fideliter collecti sunt, cum præsertim quædam in eis sint, quæ eadem fere sunt; quod auctor minime fecisset, neque quispiam alius, qui eos ex diversis auctoribus colligere voluisset. Ex his igitur li cel cognoscere, quanta injuria doctor eximius S. Zeno A nesim sententias ex hisce sermonibus quasi floscueodem bibliothecæ loco honore suo defraudatus fue rit, scriptis suis luculentissinis spoliatus, cui opinioni et judicio in hac re non satis oculato refragatur Blondus Flavius, De illustrata Italia regione nona : Petrus episcopus Equilinus in vita S. Zenonis, et Joannes Stoffler Justingensis mathematicus in calendario Romano, qui prius superiori sæculo, quam typis fuissent excusi, sermones S. Zenoni attribuunt. Nostra vero ætate præter F. Leandrum Albertum Bononiensem Ord. Præd. in descriptione Italiæ, et Onuphrium Panvinium in chronico manuscripto, vanam illius trutinam, et judicium refellit idem Aloysius Lippomanus, et Laurentius Surius Carthusianus, viri judicio, pietate, et varia, et recondita eruditione insignes, et sacrarum historiarum in primis scientissimi, qui non modo oratione, sed etiam usu ipso S. Zenonis esse docuerunt, quorum alter in suam catenam coinmentariorum in Ge B los decerptos nomine Zenonis intexuit, uterque vero inter Sanctorum vitas prudentia summa, laboreque incredibili collectas sermones integros B. Zenonis nomine insignitos inseruerunt. His gravissimis auctoribus accedit vita S. Zenonis, quæ jam multis sæculis fuit conscripta, in qua membra aliquot horum sermonum, de quibus est disputatio, leguntur. Monemus autem prætermissum esse S. Gaudentii episcopi Brixiensis sermonem, qui excusis sermonibus S. Zenonis fuerat additus, quod in vetusto codice manuscripto non reperitur. Hæc de S. Zenonis sermonibus, ut piissimi et benignissimi pastoris ac patris nostri mandato, qua debuimus observantia, pareremus. Fruere igitur, candide lector, his sermonibus martyris episcopi, qui magno Dei munere nobis relicti sunt, quos cum attente legeris, senties te ad virtutis et pietatis studium mirabiliter excitari, et hominem, in quo Christus loquebatur, plane agnosces. NOTITIA LITTERARIA IN ZENONEM. § I. Vita. Episcopus Veronensis, de quo admodum pauca sunt, quæ certa fide atque continua rerum memoria traduntur. Fuerunt, qui nomine ducti Græcum putarent, et Anonymo quodam versificatore teste Syria oriundum. Quorum hariolatio cum per se sit satis levis atque parum communita, tum infringitur plane dictionis genere longe puriori atque propiori, quam Græcus homo studio privato videtur consecuturus fuisse. Contra ex eodem styli colore non sine jure sibi videntur, qui identidem dictionem ejus deprædicarunt viri doctissimi Casaubonus, Barthius aliique, Africanum eum fuisse. Atque huic opinioni calculum adjecerunt fratres Ballerinii editores ex Tr. de Arcadio martyre in Cæsarea Mauritaniæ passo; cujus memoria cum prorsus apud antiquos ignota sit, fieri non potuisse existimant, ut Veronensis ep. tanta cum religione natalitium ejus diem celebraret, nisi præcipua quadam devotione eidem fuisset addictus atque adeo fortasse ex eadem Africa provincia oriundus; ostendentes simul non alienum a consuetudinibus Ecclesiarum Occidentis fuisse, ut Africanos meritis insignes episcopos et clericos crearent, nec minus moris fuisse expeditiones in terras Orienti suscipere. Iidem episcopum eum ordinatum esse sexto idus decembris anno 363 (postremo Juliani) scribunt. Juliano ergo an. 363, vita defuncto, cum imperium ad Cæsares religionem christianam foventes iterum esset traductum, novi muneris auspicia exinde felicissima Zeno cœpit, ut partim paganos, quos frequenter tunc Veronæ fuisse verisimile est, partim Arianos, qui sub Constantio, Juliani prædecessore, catholicos in his regionibus pene oppresserant, adoriretur, quos partim facundia sua ad fidem convertit, partim impu C D gnationibus acribus tantum non penitus devicit, unde Veronam erroribus purgasse atque ad veram religionem perduxisse dictus est. Effecit quoque studio illustri, ut nova ecclesia Verona e fundamentis exstrueretur, primumque, ea aperta, christianorum conventum sermone, etiam nunc superstite, celebravit (Tract. xvi, 1. ). Atque primam hanc fuisse ecclesiam Verona hos in usus ædificatam, ex eodem ejus sermone non injuria auctores ante laudati conjiciunt. Morum ac vitæ gnaviter ducend:e custos vigilantissimus fuit, et superest tractatus (Tract. xv, l. 1), quo plurimum tunc temporis per Italiam episcoporum exemplo in eos invectus est, qui agaparum nomine in commessationes, ebrietatem ac impudicitiam abuterentur. Imprimis autem virginum disciplinam ab eo excultam esse, adeo ut Verone non solum virgines essent, quæ pudicitiæ virginalis voto obstrictæ in domibus suis se continerent, sed etiam quæ virginitatem professæ communem in monasterio vitam degerent, ex Ambrosio (Epist.) potissimum cognoscimus. Annus, quo vita excesserit, ut plurima ejus gesta, incertus est. Placuit Balleriniis 380 vel 381, ut adeo per annos 18, Ecclesiæ Veronensis regimen tenuerit, quod spatium ad omnia, quæ tam obscure accepimus, gerenda vix satis magnum putant. De miraculis et martyrio in præsenti nihil dicere attinet. Illa qui curat, editores operum ejus et fontes, unde illi hauserunt, adeat; posterius fabulam esse, ipsi Ballerinii majoris quam forte opus erat opera impendio probatum iverunt. § II. Scripta. -- Ejus supersunt Sermones longiores XVI, breviusculi LXXXVII. § III. Editiones. Ante Ballerinios fratres nemo fuit, qui bene de Zenone meruisse dici posset. Nam qui valde mature quidem, anno nimirum 1508, ex A indicant annotationes aliquæ, in quibus ad observacodice a Guarino Veronensi reperto Zenonis momine luci dati sunt sermones, non modo nihil famæ hujus auctoris profuerunt, sed etiam ad confundenda doctorum de eo judicia valuerunt, præeunte imprimis Jo. Sixto Senensi (In biblioth. sancta, iv, ed. col. lon. agr. 1626, p. 391), qui, cum aliquot tractatus deprehendisset, qui partim Hilarium aut Basilium auctorem haberent, partim auctorem longe Zenoni, cujus insuper ætatem Sixtus, cum Petro Equilino seriorem episcopo ad Gallienum usque retraxit, monstrarent, facile se dubitatione abripi passus est ad fidem reliquis etiam omnibus derogandam, ut majori ex parte collectos esse ex diversis auctoribus, ducentis pene annis Zenoni posterioribus sta tiones in eosdem postremos quoque sermones lectorem remittit. Hisce autem in annotationibus et corruptiora quædam loca tentavit emendare et difficiliores quasdam sententias explicare naviter et erudite studuit. Uno codice usus, quem serius etiam accepisse videtur, alios sæpe desideravit, queis sinceram lectionem restitueret. Aliquos tractatus supposititios plane cognovit, at cum vulgatum de Gallieni ætate præjudicium nondum detexisset, hæsit alicubi, quominus aliquos addititios tractatus alienos crederet, alicubi etiam genuinum Zenonis sermonem, qui ei ætati non congruit, ab eodem adjudicandum putavit: ut ne tamen certum sit, an mulaturus fuisset sententiam, si editioni perficienda affectus hic Sparaverii commentarius ipse quoque Balleriniorum editioni accessit. Horum igitur immortali opera effectum est, ut, cui antea honorem scriptorum atque ipsum statum docti denegarent, is jam munere, meritis et scriptis luculentissimæ editionis honore decoratis elucescat. Balleriniorum recensionem ac distributionem secutus est Gallandius. Novissimæ in Zenonem curæ sunt Bartholomæi Perazzini et Jacobi Marchionis Dionisi. Nunc de singulis. 1508. Venetiis, apud Bened. Fontana. Eximii et excellentis viri præclarissimique Doctoris Sancti Zenonis episcopi Veronensis sermonum elegantissimorum ad populum excerptorum ex vetustissimo volumine Veronæ ab Guarino Veronensi viro eloquentissimo in episcopii Veronensis bibliotheca reperto. Ad calcem: Ad laudem et gloriam summæ et individua Trinitatis, et beatissimæ Virginis Mariæ, et beatorum pontificum Zenonis et Cæsarii et omnium Sanctorum, sermones in hoc volumine positi, et numquam alias impressi, solertissime recogniti, et studiosissime per venerabilem Patrem Albertum Castellanum ordinis Prædicatorum correcti, ac per Magistrum Jacobum de Lexco impensis Domini Benedicti Fontana Venetiis diligentissime impressi anno Domini 1508, die 24 januarii feliciter expliciunt. tueret. Hinc aliquanto plane dubitatum fuit, num B longiorique meditationi tempus superfuisset. Nunc inter scriptores ecclesiasticos Zeno esset referendus (Mabillon. de Studiis monast. parte prime, p. 277, ed. secundæ Venet.1729,in-4o)? Ac quanquam auctores edinis Veronensis anno 1586, vindicias sat prolixas con. texuerint; cum tamen ipsa in editione præter alium sermonum ordinem, quo isti in duos libros distributi cernuntur nihil occurrat novi, sed omnes tractatus æque sint perturbati, permixti ac pro Zenonianis divenditi, ii etiam, quos alienos esse Sixti argumenta manifestum fecerant : quæcumque in tam malæ causæ patrocinium dici potuere, non solum nihil profecerunt, sed ad indignationem potius exstimularunt nonnullorum animos, causamque ipsam, quæ imbecillibus valde argumentis suffulciri ac sustentari debuit, imbecilliorem multo deterioremque esse, quam ante C fuerat, aliquibus persuasere. Ad difficultatum porro cumulum hac in editione accessit etiam tempus, quo S. Zenonem floruisse editores statuerunt, quod cum aliquot sermonum testimoniis adversetur manifeste, pro sedandis repugnantium criticorum animis, eos in majora dissidia exacuerunt. Quod si his addas perversam, quam in ipso text exhibendo secuti sunt rationem, quamque iidem Ballerinii, quorum superius quoque est judicium, acriter notarunt ex eaque deinceps Zenonem descriptum videas, senties oportet quo jure nemini ante Ballerinios quidquam debuisse affirmaverimus. Sub finem sæculi præteriti nova parabatur editio, morte dein auctoris intercepta, de qua apud eosdem Ballerinios hæc leguntur : Franciscus Sparaverius, Nobilis Verouensis in Lati- D nis Græcisque auctoribus apprime versatus, politiorumque litterarum ac eruditionis cultor eximius, de quo plura Scipio Maffeius prodidit part. 1 Veronæ illustratæ; postquam nonnulla lucubravit summa cum laude, postrema ætate novam S. Zenonis editionem meditabatur, in quam plures annotationes paravit. At morte præventus anno 1697, opus imperfectum reliquit. Veronensis autem ordinem secutus, commentarium produxit ad medium usque sermonem de ædificatione Domus Dei, post quem tres alii supra decem sermones ea in editione supersunt sine ullo commentario; quem tamen parasse, etsi descriptus non fuerit, vel saltem animo præcepisse, Ex pleniori hoc titulo facile apparet, perperam a multis inde annis ad Ballerinios usque, qui primum hunc errorem correxerunt, tributum esse editionis hujus honorem Guarino Veronensi, qui jam anno sæculi xv sexagesimo diem obierat, cuique codicis tantummodo Zenoniani inventi gloria debebatur. Dispertita est in tres libros, quorum primus sermones complectitur 17, qui sunt de virtutibus et vitiis; secundus sermones 38, qui sunt de rebus Veteris Testamenti; tertius sermones 50 de rebus testamenti novi, subjectis in fine homiliis S. Cæsarii Arelatensis et aliis quibusdam a genuinis tamen Zenonis tractatibus non distinctis vel inscriptione secretis, præter unum sermonem, qui S. Gaudentii Brixiani nomen præferi. 1586. Veronæ, apud Hieron. Discipulum. in-4°. Sermones de plurimis S. Scripturæ locis et rerum divinarum A quos scripto ante annos circiter mille per March. argumentis; cum epistola nuncupatoria A. Valerii (ad Sixtum V. P. M.) Nihil habet præcipui hæc editio impulsu ac consilio cardinalis Augustini Valerii præsulis Veronensis per Raphaelem Bagatam et Baptistam Perettum facta; nisi quod sermones omnes in duos libros distributi sint. Nam licet vetustum codicem appellent, ex quo aliquot locis emendatior factus sit Zeno, ostensum tamen a Balleriniis, codicem fuisse recentis admodum ætatis, sæculo xv scriptum, cujus usus vix major fuerit, quam ut pauca quædam loca, quæ in prima editione erant corruptissima, emendari possent. Neque vero hoc, ut par erat, usi sunt, sed pessimum eorum, qui sub Sixti V auspiciis Ambrosii opera ediderunt, exemplum secuti, et codicis et pri- B mæ editionis fidem passim deseruerunt, adeo ut Balleriniis judicibus in hac Veronensi editione ac cæteris inde derivatis præter confusam perturbatamque alienorum tractatuum cum Zenonianis mixtionem, arbitraria aliquot locorum interpolatio, nemini cæteroquin, ut iidem monent, ob primæ editionis raritatem observata, plurimum offendere debeat. Vitam Zenonis præfixam habet Rap. Bagata, ut ferunt, auctore. 1589. Parisiis. in-fol. Zenonis Ver. Ep. de plurimis S. S. locis, etc., sermones; in Bibl. PP. Bigneana ed. se.. cundæ T. III. 1618. Scipionem Maffeium in Gallia collato. Recensuerunt et dissertationibus perpetuisque annotationibus illustrarunt Petrus et Hieronymus Fratres Ballerinii presbyteri Veronensis. Haud exigua profecto molis erat talem condere Zenonis reliquiarum editionem, in qua non major circa ipsum textum quam auctorem labor exantlandus fuit. Nempe patriæ amor hoc potuit, cui episcopum rerum et scriptorum memoria illustrem vindicaturi erant. Duo autem imprimis obstiterant, quominus verum hac in re docti cæteroquin et acuti viri antehac cernerent, videlicet inveterata ex martyrologio opinio, S. Zenonem sub Gallieno vixisse et martyrium esse passum, et Sixti Senensis præjudicium, Sermones, qui Zenonis audiunt farraginem, ex multis et conditione et tempore longe inter se diversis esse auctoribus. Unus Baronius suspicatus erat, auctorem paulo ante S. Ambrosium vixisse, tum ex epistolis Ambrosii, tum quod in tractatu, qui est h. ed. 7, 1. u, Ariana hæresis tangitur; attamen salvum etiam cupiens Zenonem, quem martyribus sub Gallieno Imp. adscripserat, diversum bunc a Veronensi sermonum auctori atque duos adeo Zenones statuit. Mox tamen cum a Veronensibus editoribus didicisset, Veronensis Ecclesiæ perpetua traditione nullum alium Zenonem cognitum fuisse præter Zenonem episcopum et martyrem, eumdem, qui sub Gallieno martyrium obiisse traderetur, quemque sermonum auctorem illi defenderent, prio Coloniæ Agrippinæ. in-fol. Zenonis Ver. Sermo- C rem sententiam repudiavit et huic subscripsit : ita nes. In Bibl. PP. T. m. 1644. Paris. ap. Æg. Morellum, in-fol. Zenonis Veron. Ep. Martyris et Doctoris eximii de pluribus S. S. locis, etc., sermones in Bibl. PP. T. 11, col. 559. Ibidem in cadem de anno 1654. 1657. Lugduni, sumpt. Laur. Anisson et Jo Bapt. Devenet., in-fol. Zenonis sermones varii in Aloysii Lipomani Catena in Genesin, nec non Ei. eodem 1. et a. edita Catena in Exodum. 1662. Parisiis, sumpt. Ant. Bertier, in-fol. Zenonis varii sermones in Franc. Combefisii Bibl. PP. Concionatoria. 1677. Lugduni, apud Anissonios, in-fol. Zenonis sermones in Bibl. Max. PP. T. în, p. 359, cum vita præfixa, p. 356. 1710. Patavii. S. Zenonis sermones. Recusi ad editionem Raph. Bagata. 1739. Veronæ, typis Seminarii apud August. Carattonium, in fol. (in-4° potius) Sancti Zenonis ep. Veronensis sermones. Nunc primum, qua par erat, diligentia editi. Alienis nimirum separatis ac in Appendicem rejectis, codicibusque eompluribus consultis, inter ut eos tantummodo tractatus, in quibus Arianorum mentio fit, ab amanuensibus Zenonianis intrusos putaret. Post eum non latuit quidem viros doctos, Veronensem episcopum ad tertium sæculum evehi non posse, nenio tamen ad discutiendas enucleandasque, quibus res impedita videbatur, difficultates paratus fuit, quas Jandem Ballerinios tam feliciter extricavisse lætamur. Quam in rem ante omnia memorare oportet, vindicias pro auctore ac sermcnibus ejus perscriptas in prolegomenis Zenonianis tribus dissertationibus comprehensis; quarum prima de genuinis tractatibus S. Zenonis ep. Ver. et de ejus ætate, altera de Doctrina ejus, tertia de Actis S. Zenonis et de ejusdem cultu agit, quibus ad calD cem Monumenta de S. Zenone et testimonia selecta subjiciuntur. Atque altera ad nos non pertinet, tertiæ debetur brevis notitia Vita Zenonis, quam supra dedimus. Primæ tantum, quæ totius editionis rationes ac fundamenta exhibet, conspectum hic sistamus. In prooemio variis criticorum censuris ac difficultatibus recensitis, supposititii tractatus a genuinis tandem certo codicum indicio separantur eoque ipso fons ac sedes potiorum difficultatum evertitur. Quod genuini Zenonis tractatus a supposititiis dijudicari non poterant, editorum superiorum culpa factum esse monent, qui supposititios Zenonianis subjectos in fine codicum haud separatim dederant, immo nec in manuscriptorum fine positos esse monuerunt qui- A scatere ostenditur; postremo ætas S. Zenonis, quadem, (quæ monitio ad omnem litem dirimendam eru- cum omnia conveniant, certis finibus, intra annos ditis satis fuisset), sed eos cum genuinis permixtos 356 et 380 definitur cap. 3, § 1, 5. Muita prænullaque distinctos notatione exhibuerunt ac uti Ze- terea historiæ ac litteraturæ ecclesiasticæ capita, ut nonianos promiscue venditarunt: iique cum Zenopostea in Leonis operibus, doctissimi editores attinem auctorem habere nequirent, omnes quoque gerunt et discusserunt, quæ in omnium eruditorum Zenonianos in dubitationem conjecere. Tales nu- memoria versantur. Sed nobis jam cæteræ hujus mero sunt et constanter in fine omnium codicum editionis dotes declarande sunt. Novem contigit subjecti, undecim, quos ipsi quoque editores ad nancisci codices quorum octo omnes sermones concalcem editionis suæ adjecerunt. His demptis supe- tinebant, unus autem vetustissimus, Remensis, fons rerant 83 quorum unum auctorem esse statuunt et reliquorum videbatur. Horum igitur ope non solum argumentis, tum e codicibus, tum ex stylo desumptis, supposititios tractatus a genuinis secreverunt, ut ex variisque objectionibus, quas ab argumenti, indolis ante dictis patuit, sed insigniter etiam ac multis in et longitudinis diversitate petierunt viri docti, dilutis, locis vel emendarunt vel antiquam lectionem muevincunt. Hæc capite primo § 1, 4. Pergunt cap. niverunt. Quod ad partitionem ac ordinem sermonum altero auctorem horum tractatuum scripsisse iv sæ- B attinet, neque editorum superiorum neque codicum culo, cidemque omnia congruere, quæ in omnibus exemplum sequi e re visum, quoniam apud utrosque tractatibus contineantur. Hic primum afferunt locum longiores et breviores promiscue conserti, argumeninsignem ex tract. v, lib. 1, ubi quadringentos ex sua to el titulo similes disjecti, ab illis præterea genuini retrorsum ad Pauli apostoli ætatem annos auctor cum spuriis confusi essent. Sed collectis in unum numerat; quod temere editores Veronenses in duejusdem inscriptionis tractatibus universos sermones centos mutaverant, et Baronius aliis argumentis in libros duos diviserunt, quorum primus longiores deinde adstruere conatus erat; quæ singula diluunet quidem omnes fere de vitiis ac virtutibus præcitur. Tum urgetur argumentun; grave quod auctor pientes, alter breviores, numero plures ac argumento contra Arianos disserens Iv sæculo adjudicandus sit, diversos contineret. Ne quis vero codicum et editiofulcitum ab alio, quod plures sæculi quarti hæreses nis Veronensis, quæ vulgo allegatur, ordinem desiin his tractatibus impugnentur. His addunt publicum deraret, utrumque cum novo collatum distinctis ta in urbe Verona monumentum, ecclesiam sub auspibulis ante ipsos sermones exhibuerunt. In annotaciis ejus ædificatam ab eoque (tractat. Iv, lib. 1) in tionibus non solum id intenderunt, ut correctionum usus communes apertam ac dedicatam; quod ante rationem afferrent, selectas variantes lectiones apposæculi iv tempora fieri non potuerit. Item quod in- Cnerent vel difficiliora loca explicarent, sed uberius terdicta Gentibus templorum ædificatio et publicus nihilominus idololatriæ cultus de quibus auctor meminit, ætatem ejus post medium quartum sæculum ac Juliani obitum certioribus limitibus definiant. Porro non Lactantium solum, sed et Hilarium imitatum auctorem videri. Tandem insignis auctoris locus de captivorum redemptione cum aliis duobus S. Ambrosii mirifice congruens, spectare ostenditur captos a barbaris post Hadrianopolitanam pugnam anno 578, simul non ultra sæc. Iv, auctoris ætatem prorogari posse, sed ante ann. 391, eum floruisse statuitur. Denique objectio de persecutionibus et martyribus disjicitur, brevi persecutionum sæculi quarti historia cap. 2, § 1, 8. His ista præmonitis, tertio capite probare annituntur, auctorem tractatuum, quem iv D sæc. vixisse ostenderant, esse S., Zenonem Ep. Veronensem, provocantes primum ad codices et antiquos testes et Ecclesiæ Veronensis traditionem, a quibus omnibus tractatus isti Zenoni huic tributi sint. Deinde vulgare præjudicium de S. Zenonis ævo sub Gallieno, quod unum hactenus constitutis opponi posse videretur, ad examen revocant, originem et fundamentum, nempe Coronati Notarii narrationem, declarant atque monumentis certis S. Ambrosii ad Syagrium epistola et ordine antiquo episcoporum Veronensium IV sæculo eum vixisse comprobant. Insuper denique Coronati Notarii narratio septimo vel octavo sæculo scripta perstringitur et fabulis quoque studium in dictionis declaratione ostenderent. Atque hoc etiam tum ad confirmandam auctoris ætatem; tum ad locutionis latinæ puritatem vindicandam. In gratiam nonnullorum, inquiunt, qui præjudiciis aliquot jam inolitis devincti tenentur, oportuit, pares quasdam aliorum Iv, vel sequioris etiam sæculi Patrum sententias alicubi recitare, quibus aliquas Zenonis formulas seu testimonia nonnulla, antiquioris multo ætatis vulgo existimata, in quartum quoque, vel posterius etiam sæculum cadere probaretur. Voces seu loquendi rationes aliquot minus usitatas, quæ exoticæ vel infimæ latinitatis videri possent, probatiorum, si fieri potuit, scriptorum indicatis exemplis purgare studuimus, adeo, ut perpaucæ illæ, quas apud neminem reperimus, satis ex cæteris vindicatæ maneant, cum præsertim non omnes Romanæ et antiquæ voces in libris veterum inveniantur. Tractatus XI auctorum aliorum appendicis modo adjecti, etsi similem curam experti non sint, non tamen annotatione critica destituuntur. Post appendicem succedit cum præfatione et epistola nuncupatoria ed. Ver. anno 1586. Francisci Sparaverii annotationum αὐτοσχεδίασμα cum pravia admonitione editorum, ex qua paulo ante quædam delibavimus. Multiplex lectio in utriusque lingue auctoribus æque ac scriptoribus ecclesiasticis et ingenii facilitas in explicando et emendando ubique in istis animadversionibus elucet.Cæterum præclaræ huic edi |