202

piscationem (6) dum ageret, erectis sursum oculis A disti Zenonem episcopum, quem nos ex jussu Impe

ratoris perquirimus. At ille respondit dicens: Quamvis (12) plura sint nomina in [CLXVI] monasterio nostro de nomine isto, quem vos dicitis; tamen quod missi estis dicite. Ego enim, quamvis tantillus, servus lamen Christi sum, Zeno vocor. Tunc vero conferentes milites ad invicem dicebant inter se: Quid multa colloquimur? Indicemus pro qua re missi sumus að virum istum. Respondentes vero dixerunt : Rogat te imperator, et te vult videre. Respondit Zeno : Quid meam vult humilitatem videre imperator, qui omnium Christianorum inimicus esse non desistit? At illi dixerunt: Ita enim rogat te imperator, ut filiam ipsius, quæ a dæmonio vexatur, sanam reddas, quæ unica illi est. Ille vero dixit eis: Dominus Jesus

vidit de contra quemdam hominem, in plaustro sedentem, bubus subjunctis mergi in flumine. Tanta enim velocitate ferebatur, ut omnibus demonstraretur diaboli arte fuisse gestum. Et quidem sanctus vir, elevans oculos dum vidisset, [CLXV] cognovit hoc factum diaboli esse. Elevata sursum manu fecit sanctæ Crucis signum frequenti vice dicens: Revertere retro Satanas, ne perimas hominem, quem Deus creavit. Quod signum diabolus ut vidit, evanuit velut fumus, ita ut clamoribus ac stridore nefando, quasi de alta rupe irruperit, dicens: Etsi quidem nunc me non permittis animas hominum lucrari, tamen paratus sum in patrias (7) ignotas, quæ circumquaque sunt, ire ad impedimentum tuum. Tunc sanctus Dei Zeno ait (8) Non te permittat Dominus agere adversus B Christus omnipotens est. Ite, inquit, ecce ego subse

servum suum.

IV. His ita actis, cum ululatu et clamore discessit. Festinans dæmon ingressus est (9) domum Palatii Gallieni, comprehensam filiam ejus, quæ eo tempore parentibus (10) unica erat, cœpit crudeliter vexare. Tunc miserabilis pater simulque tota domnus regia in tristitiam versa cruciatu affligebantur, eo quod sic crudeliter suffocaretur. Quæ dum crudeli vexatione correpta esset, cœpit per os infantulæ (11) Imperatoris filiæ dæmon clamare dicens: Non egrediar a corpore isto, nisi Zeno episcopus venerit, ac per ipsius imperium egrediar. Mox vero ut hoc imperator Gallienus audivit, missis apparitoribus ad perquirendum sanctum virum, cœpit sollicite investigare. Tunc ex jussu Imperatoris milites pergunt ad C virum Dei. Ille enim sedebat super lapidem, qui in proximo monasterii erat, et piscabatur in flumine. Venientes vero milites, quia inscius illis erat, cœperunt sollicite interrogare sanctum Dei Sacerdotem dicentes : Quis es tu, homo Dei? Indica nobis, si viDucangius ex S. Hieronymo, Cassiano, et aliis confirmat. Oratoria etiam privata monasterii nomine nuncupata marchio maffeius ex Agnello animadvertit. Heic autem Coronatus monasterii nomen ingessit ea forte de caussa, quod illi ecclesiæ, in qua sacrum Corpus ante translationem suo ævo quiescebat, monasterium adjecerit, quod, ut vulgus est ad antiquitatem prætexendam pronus, ipse S. Zeno condidisse et incoluisse diceretur; et cum ætate posteriori plures ex iis, qui huic monasterio se se devoverunt, in S. Episcopi honorem Zenones appellarentur, Coronatus paulo post, ex vulgari certe fama, plures ejusdem nominis monachos una cum S. Zenone in eo monasterio viventes prodidit num. 12.

(6) Hinc S. Episcopus pingi solet cum pisce, qui e pastorali baculo vel ex piscatoria arundine pendet. Neque id omnino rejiciendum. Forte enim paupertatem excolens, ut patet ex tract. 44 lib. 1ì, num. 2, piscatione, sicut Paulus labore manuum, victum quærebat, illud forsitan recolens, apostolos adhuc post Christi resurrectionem, piseandis piscibus, Domino quoque approbante, operam impendisse.

(7) Notas apud Mombritium, Ughellium, monachum Zenonianum Coronati exscriptorem, et in omnibus mss. ab Henschenio laudatis. In Remensi autem notas quidem erat, sed eodem charactere superadditum fuit ig. ut ignotas legeretur.

(8) Nonne in Remensi perperam : ex aliis editis correximus.

PATROL. XI.

quor vos, quia Dei mirabilia oportet ut omnibus manifestentur. Quo dicto abierunt milites.

V. (13) Exsurgens vero sanctus Sacerdos fecit orationem, et perrexit ad palatium, ubi cruciabatur et affligebatur pro sua filia imperator : (14) quo sanctus Dei Episcopus, dum iter ageret, ante pervenit quam bi qui missi fuerant milites. Facto vero crucis signo, ingrediente Christi Sacerdote palatium, cœpit mox per os infantulæ dæmon clamare dicens: Ecce tu, Zeno, venisti ad expellendum me, et ego propter tuam sanctitatem stare non possum. Quo dicto tenens Sacerdos manum puellæ (15) dixit: In nomine Domini Jesu Christi præcipio tibi, exi ab ea, dæmon. At ille publica voce cœpit clamare dicens: Eisi hinc a te expulsus fuero, eo Veronam invenies me et eos, in quibus habitem, stantes in platea exspectantes te. Christi itaque Sacerdos sanam restituit imperatoris filiam.

VI. Quod vero factum ut vidit imperator Gallienus, admiratione comprehensus, (16) coronam regalem,

́(9) Palatium inter Tridentum et Veronam in Antonini itinerario memoratum, in quo quidam præesset Gullienus, intelligi hoc loco posse conjecimus dissertat. 1, cap. III, § 4. Tum domus Palatii erit domus ejus Gallieni, qui in Palatio illo præsidebat.

(10) Gallieni imperatoris binos filios plures memorant filiam autem ex inscriptione Gruteriana pag. 275 tantum cognovimus. Cum porro hanc filiam Coronatus ita unicam ter appellet, ac si tum præter illam Gallienus nihil prolis habuerit; id sane de imperatore Gallieno verum esse non potest, qui, ex quo tempore imperator fuit, ad mortem usque D filios in scriptoribus et in numinis inscriptionibusque memoratos habuit. Hæc ergo filiæ unicæ notatio, si vero aliquo fundamento nititur, alium ab imperatore Gallienum palam adstruit.

(11) In cæteris mss. et editis plerumque Regis, et deinceps Rex, etc., scribitur.

(12) Apud Ughellium plures sint homines. Vide

adnot. 5.

(13) Exurgens sanctus Sacerdos... perrexit ad palatium ac si paululum a Veronensi urbe distaret. quod conjectationem nostram adnot. 9 indicatam confirmat.

(14) Legebatur in Remensiquia: ex Ughellio emen

davimus.

Sic ex Henschenio: in Remensi dicens. (16) Gallieni atate imperatores pretiosam coronam nondum sumpserant, ac multo minus in capite gesta 7

minime intravit, sicque stans aqua ecclesiæ januam clausit, ac si illud elementum liquidum in soliditatem parietis fuisset immutatum. Quod etiam factum videns populus admiratione comprehensus, qui illic ad honorem Dei et sancti Sacerdotis convenerat, fame sitique se perire acclamabat. Cum ergo essent multi interius inventi, et aquarum multitudine ecclesia omnis circumdata, et ipsi in quam possint partem egredi non haberent, ibique se siti et fame deficere formidarent; ad ecclesiæ januam veniebant ad bibendum, hauriebant aquam, quæ, ut prædixi, usque ad fenestras excreverat, et tamen intra ecclesiam nullo modo diffluebat. Hauriri itaque ut aqua poterat, sed diffluere ut aqua non poterat. Stans

quam capite suo gestabat, sancto Sacerdoti obtulit A Cujus ecclesiæ dum essent januæ aperta, aqua in eam dicens: Tali medico, qui sanam unicam filiam meam restituit, nullis aliis muneribus placere possum, nisi ei ipsam, quam habeo, coronam meam offeram. Quod factum dum gereretur, videns multitudo populi, qui ad palatium convenerat, ab errore conversa gentili crediderunt in Christum Jesum Dominum nostrum, petentes Sacerdotem Christi ut docerentur viam salutis, et baptismum in remissionem perciperent peccatorum. At ubi Sacerdos accepit coronam imperatoris, statim distribuit pauperibus dicens : Si Dominus operatur excelsa, ipsi referatur et gloria. VII. His ita gestis petiit beatissimus Zeno, ut ei licentia tribueretur, omnia idola destruendi, et in Christi nomine ecclesias fabricandi. Cujus precibus [CLXVI] (17) adquievit imperator omnibus, (18) quæ B autem ante januam ad ostendendum cunctis meriille poposcerat. Post hæc ingressus Sacerdos Veronam civitatem intrepidus prædicabat in Christi nomine verbum, ut diaboli idola destruerentur, et in Christi nomine construerentur ecclesiæ. Quo facto multitudo populi paganorum sæviens incessanter agebat, ut impedimentum Christi famulus pateretur. Sed vigilans in suis servis Christus vincebat mendacium, quod pura fides tenebat in corde (sic).

VIII. Perfectis igitur his agebat salutaria pro populi intercessione, quod ab ineunte ætate in Christi amore solitus erat. Qui dum hoc instanter ageret, Dei voluntate non multo post receptus in pace est. Et quia in miraculis omni populo claruit, in honore Dei et in ipsius sancti Sacerdotis (19) quidam ex genere Gallieni fecit sancto nomini ipsius basilicam haud procul a fluvio, ubi nunc sanctum ipsius corpus requiescit, qui etiam venerabilis locus in Christi nomine miraculis coruscat.

IX. Post vero aliquod tempus apud eamdem Veronensem urbem cum (20) die Sancti natalitii ipsius devote populus una cum clero vel sacerdotibus ad Missarum solemnia convenissent, fluvius Athesis, ubi super ripam ejus reconditum esse dignoscitur corpus, subito tanta inundatione excrevit, ut aqua fluminis usque ad fenestras, vel tectum ascenderet.

bant, de quo vide laudatarn dissertationem, cap. 3, 84.

(17) Ethnicumie Imperatorem huic rei acquicvisse credibile est? Fabulam eodem paragrapho 4 ostendimus.

(18) la apud Ilenschenium in Remensi quod. (19) Quidam ex Mombritio et Henschenio addere necesse fuit; quorum postremus ad haec verba notat: Ita pleraque mss. Quidan ex genere Gallieni, aut, Quidam timens Deum cum Monbritio, aut, Quidam nobilissimus ex genere Gallieni. At Úghellii exemplar et unicum ms. rex Gallienus fecit Basili cam. Utrumque autem peræque falsum,sive de Gallieno imperatore, sive de aliquo ejusdem Imperatoris consanguineo id factum accipias, cum omnes ejus propinqui ipso exstincto necati fuerint, ut Aurelius Victor memoriæ prodidit.

(20) Mombritius et Ughellius die sancto Natali, Henschenius die sancto Natalium : error apertus, cum Sanctus Episcopus obierit die 12 Aprilis, hoc autem miraculum mense octobri contigerit, de quo plura in dissert. 3, cap. 1, § 4. In margine

C

D

tum Confessoris, et aqua erat ad adjutorium, et quasi aqua non erat ad invadendum locum. Et dum tanta esset inundatio aquæ, velut murus circumquaque ecclesiæ erectus erat, et intus aqua minime ingrediebatur. Quanta enim putamus virtus orationis [CLXVIII] ipsius apud Deum obtinere poterat, com et aqua in specie muri erecta erat, et ingredi locum venerabilem non audebat. Unde adcrevit veneratio et timor circa Christi Sacerdotem, ut etiam si fide exigat, infirmi curentur, dæmoniaci veniant, et liberentur. Et si quis ex vera fide sanctum ejus nomen invocaverit, sine dubio ejus petitioni annuitur. Multi etenim de longinquis regionibus venientes obsessa infirmitate corpora ad ejus sepulchrum jacentes per ipsius intercessionem ad propria cum sanitate et gaudio revertuntur, (21) præstante Domino nostro Jesu Christo, cui est honor et gloria in sæcula sæculorum. Amen.

[CLXIX] RHYTHMUS DE S. ZENONE

Ex codice Capitulari sæculi circiter IX.
Audiant (1) principes, audiant populi,
Quanta peracta sunt de Sancto homine,
Quanta Deus concedit (2) in se credentibus.

porro ms. Remensis ad hanc miraculi narrationem hæ tres litteræ apposita cernuntur G. P. C. linea singulis superducta quarum duabus primis G. P. Gregorium Papam significari nihil ambigimus (de tertia alii conjiciant) cum ex ejus dialogis totidem sæpe verbis ea narratio expressa deprehendatur; quæ tamen verba, quatenus à S. Gregorio sumpta cum ab aliis mss. Mombritii, Ughellii et Henschenii absint,in Coronati textum intrusa videri possunt. Eadem tamen additio iisdem plane verbis inserta pariter legitur in antiquo Lectionario ecclesiæ Tridentinæ qui eamdem Coronati vitam in novem lectiones dispertitam exhibet.

(21) Apud Mombritium, Ughellium, et Henschenium hæc adduntur: Ecce de multis ejus miraculis ego inutilis Coronatus Notarius, quod compertum tenui, in parvo conclusi, ne legentibus vel audientibus fastidium generarem.

RHYTHMUS.

· (1) Ms. Audient Principes, audient populi. Coronatus in fine num. 1, Audiant populi, qui ejus cupiunt miracula. (2) Ms. condedit.

207

HISTORIA TRANSLATIONIS SANCTI ZENONIS

SUBJECTA VITÆ EJUSDEM SANCTI, AB ANONYMO SCRIPTA.

B

culi ingressus, auxilium divinum imploravit; deinde ad itineris exercitium se expedivit. Cum (al. Dum) autem non longe a cellula progrederetur, ecce me. rula alis cœpit strepere, voce zinzulare, et sæpissime callem transvolitare, et quasi sinistrum omen significare, ut virum Dei ab incœpto revocarel. Sed vir ille non ignorans hoc esse apparatum dæmonis, merulam adjuravit, ut nullum motum faceret, donec ipse rediret. Ibi merula stetit immobilis, velut esset insensibilis. Cum autem appropinquaret, et rex cumi episcopo et honestis viris illi obviaret, honorifice susceptus, quid rex vellet audivit; tunc ait: Cum vola vestra a justo proposito pendeant, Deum invenietis placabilem, et successum bonæ petitionis (alias opinionis) ferentem. Tunc ipsi cum electis aditum introeuntes, lapidem removerunt. Nullus orationibus parcebat, et eorum qui intus aderant, et qui præ foribus manserant. Sed heremita quamvis suis meritis, et omnium adjutus precibus, tamen tremebundus intravit, et ossa beatissima bajulavit, atque in mundissimo locello tali usui præparato singula ordinabiliter posuit. Tunc tanta vis odoris fragraverat, ut nemo illorum tam suavem ante persenserit. Tunc rex sua et suorum instigatione permotus reliquiarum aliquid postulavit, quod episcopus fieri denegavit. At rex magis ac magis insistere, et magna munera cœpit promittere. Tandem præsul non paucis neque parvis victus precibus acquievit, integritate membrorum servata, nervorum, et cineris, ac vestimentorum particulas tribuit; alia autem firmiter circumsepta, annuloque sigillata, condidit.

Nunc necessarium nobis videtur Translationis B. A paululum vos subsequor. Mox (al. Post) ædiculam OraZenonis seriem notificare, quia in gestione hujus negotii quædam memoratu digna claruerunt. Quæ Translatio acta est, cum Rotaldus, vir attributis persona præstantissimus, pastoralem curam Veronæ gerebat, et Pipinus rex, Caroli Magni filius, quem Adrianus Papa baptizavit, Regnum Italicum regebat. Rex vero Veronam regali situ præditam plus cæteris urbibus diligebat, et cum episcopo sibi dilecto frequens colloquium habebat : qui dum quadam die pariter S. Zenouis ædem ingrederentur, et tam de auditis, quam de visis mirabilibus ejus loquerentur, rationabiliter, et digne proposuerunt, ut magnum thesaurum humilius quam oporteret positum, decentius et sublimius locarent, et ecclesiæ angustiam dilatarent. Ædicolumnis ficantes ergo ecclesiam, antrum opacum, subnixum, et lapidibus pavimentatum construxerunt; ubi eminentem aggerem ex politis marmoribus ediderunt, quem sacrosancti tumulo (al. tumulum) corporis devoverunt. Deinde rex cum præsule, congregatis sacerdotibus, et aliis sacris ordinibus, in quibus respectum bonitatis speraverant, per multimodas orationes Sanctum prius demulcentes, ne ab (in duobus mss. ab deest) illis motus irasceretur, cum ingenti timore cubiculum aperuerunt: qui adeo sunt perterrefacti, ut nullus tanti collegii tangere ossa sancta præsumeret; nam divinum quiddam, et valde timendum videbatur inde exhalare, quod circumstantes horrorem inspiraverat, et omnes exanimaverat. Mox claudentes sepulcrum abierunt. Tunc cum Rex et Pontifex quid acturi essent ambigerent, ex multis quas ventilabant conjecturis, hæc placuit, ut per quadraginta dies ter in hebdomada omnis ordo utriusque sexus sæcularis, et ecclesiasticus, cum ipso rege, et Episcopo ad specum sanctum reverenter, ac solemniter convenirent, et Dei atque Confessoris clementiam uno voto efflagitarent, ut cui tam reverenda motio conveniret, instillaret.

Dum hæc diligenti cura agerentur, fama cujusdam solitarii viri, herbusculis et aqua paucoque pane pasti, Regi innotuit ; quod dum alacriter audivit, Episcopum vocavit celeriter. Elegerunt igitur nuntios industrios (al. industres) et providos, quibus hanc curam committerent; qui venientes ad lacum, qui Benacus dicitur, ad remoti viri latibulum in eminenti specula situm, angusto et periculoso calle aspirarunt. Intuentes autem virum Benignum nomine, et discipulum ejus, qui Carus vocabatur, gavisi sunt gaudio magno. Audita legatione regis et episcopi, ait legatis: Revertimini in pace,resalutantes dominos[CLXXIII] vestros (al. Dominum vestrum), carissimi : ego non parum tripudio, quod ad illam solemnitatem vocor, et post

C

D

Ad vocem psallentium Athesis littus resonuit, intonuere campestria, et ipsam aulam Omnipotentis credimus esse gavisam. Dum circa ecclesiam gestaretur, ut fieri solet, prædicta præconia resultabant multi languores corpora diu obsessa relinquebant (al. reliquerunt), ingens lætitia orta est in die illa, cujus similem nullus illius temporis viderat : quia omnigenarum curationum genera brevi acta sunt tempore, et prolixior facta processio fuit pro visione signorum. Sed rex et episcopus atque rupis incola, pavidi san cta membra introduxerunt, et in parato mausoleo posuerunt. Postquam pontifex missam reverenter celebravit, rex dote nobili Dei sponsam ditavit. Dedit ei proprietario jure monasterium S. Petri, qui Mauratica dicitur, cum omnibus possessionibus inibi pertinentibus. Ecclesiam quoque S. Andreæ apostoli, quæ Incavi (Incafi) nuncupatur, cum familiis, montibus, et silvis, pratis, et vineis, arvis, et sationalibus, et cunctis appendicibus, nec non ecclesiam S. Zenonis, quæ juxta lacum posita erat, cum omni

210

bus reditibus subjecit; silvam quoque Mantico tradi- A spumosum os non hominem sonabat, et apertis ocu

dit; vasorum argenteorum, et aureorum anaglypha plurima, Evangelium gemmarum, atque margaritarum compositura, et speciosa auri cælatura editum donavit, et alia quibus regalis dignitas affluebat. Cujus exempli sequaces nostri imperatores præfatum locum semper dilexerunt, ac sua munera obtulerunt.

lis non videbat ; ad quos cum (al. dum) hostis saviens evolabat, sanguineos reddebat, et horribiles. Occulta bominum fatebatur, et multa, quæ humanitatis non erant, operabatur: erat omnibus mirabile spectaculum. Quem dum presbyter, ut moris est, adjuravit, dæmon eunuchum illum appellavit, quod vitium nondum notum erat circumstantibus. Tunc ille turpitudine (al. turpitudinem) illati improperii erubuit, et exivit.Ecce quidam diaconus dæmonem adivit, et quasi ad ultionem presbyteri [CLXXV] eum gravius adjuravit. Hunc dæmon quasi notissimum agnovit, et ex eo nomine vocavit, et ridiculus proditor plura, quæ levita commiserat, indicavit : unde aliquot sibi conscii non audebant accedere; sic dæmon quasi

[CLXXIV] Rotaldus Præsul, dives possessionum, suis omnibus ecclesiam hæredavit ; nam et nobilium plurimi magnas portiones suarum facultatum certatim adhibuerunt (f. adtribuerunt), unde antequam sol occumberet, illa ecclesia ditissima facta est. At vir Dei avidus redeundi ad heremum, iter suum accelerabat. Hie dum domicilio appropinquaret, vidit merulam in præcisa rupe jacentem, quam ratus quiescere, et suum adventum præstolari, accessit ut excitaret, et B victoriosus sua ludibria excitabat. Mox quidam Zeno cundi licentiam daret: at illa jam exspiraverat. Vir bonus compatiens ei dixit: Hæc avicula Dæmonis instinctu deliquit, et quia irrationabilis erat, et igno. ranter offendit, venia, non morte digna fuit. Hac occasione quadraginta dies arctissimum jejunium sibi indixit, unde ænea imago merulæ fusili arte facta ibi bucusque dependet.

præpositus monasterii, quem ob religionis et sapientiæ meritum Salomonem agnominabant, non ferens dæmonis superbiam, dolens proditionis contumeliam, plus etiam invasi plasmatis injuriam, aram sancti Zenonis amplexus, visceribus commotus, lacrymis irrigatus, orationem fudit, ne dæmonica insultatio impunita transiret. Protinus dæmon vim orationis persensit, et vas diu injuriatum invitus reliquit. Homo ille ingentes et illustres Deo ac sancto Zenoni gratias referens, damnosum hospitem fugatum esse gaudebat.

Videntes autem rex et pontifex virtutes Zenonis increbrescere, et res ejus velut amnem liquefacta nive crescere, ut tutores et fidei procuratores, summa ope nitebantur, ne locus fortunatus copia, fieret macilentus orationis inopia. Ergo pari voto, ut gemelli fratres, monasterium olim auctum (al. actum), augere sanxerunt. Erat illis communis cura probatæ vitæ monachos ibi habitantes ad meliora provehere; G bulo templi, alienis susceptus ulnis humi depositus

sicut artifex coronam acturus, præstantes gemmas, ac margaritas exornat, quibus opus cœptum perficiat. Non multo post eodem (al. Deo) clavum gubernante seniores illos cum Abbate eadem institutio, et moralis gravitas tales exhibuit, quibus gubernaculum cœnobialis regulæ mirifice servaretur, et formula ( al. formula), atque speculum sequacibus essent, et ut boni patres bonos hæredes efficerent. Jocundatur rex, jocundatur episcopus, pullulantis segetis uberem fructum spectantes. Urbs, et suburbana communiter hujusmodi contubernio gaudebant: unde plures fallacis sæculi umbratilem auram vitantes, ut contermini (al. conterini ) tantorum virorum fierent, satagebant; quos non penuria id facere cogebat, sed esuriei et siti sanctæ conversationis inhiantes, non minimas opes Zenoni ferentes, monasticum habitum induebant (al. induerunt). Hoc modo locus ille fortunatior et religiosior factus, sub cujusque Cæsaris alis protectus est. Sed beatissimus confessor vires a Domino datas quam sæpe excitans, multa memoratu digna perficiens, ex longinquis partibus (unus ms. nationibus, al. regionibus) plures vocaverat, alios religione motos, alios ægritudinis necessitate coactos. Et (al. Sed) ne prætereamus omnia, suorum per hoc opuseulum disseramus aliqua miraculorum.

Quemdam Tridentinum dæmon ingressus, corporis et animi sibi vires vindicavit; nam nullum membrorum officium suum exercebat, cujus

D

Præterea Willelmus, aridus et contractus, qui sicut quadrupes pronus, manibus terram calcaverat, postquani præconia multiplicis curaturæ audivit, lectica illuc se vehere rogavit. Dum appropinquaret vesti

est. Pectus pugnis tundebat, vocem singultibus implebat, deterius dignum se esse dicebat. Tunc luminaria (al. jussit) feeit accendere, et curvus ut bestia, quia rectus non valebat, genibus et palmis adversum altare cœpit repere. Protinus divina virtus et ossa et nervos ejus ingressa, artetiticum morbum tetigit. Ille velut exanimis in terram corruit, et diutius quasi sine spiritu jacuit, ut jam crederetur mortuus. Repente consolidata sunt lineamenta corporis, et flexuræ, et bases, nodique omnes restituti. Confestim erigitur, et ad aram cito proficiscitur. Fit concursus popularis: fit laus ac jubilatio spiritalis. Deo refertur gloria et omnipotentia, et inclyto Zenoni clementia et magnificentia.

Cum fama virtutis nuntia circumquaque abiret, undique turba non minima maturabat, ceu greges ad agrum compascuum ubertatis plenum solent. Duo viri, unus erat Joannes, alter erat Calvus, huc devecti, paralytici jacebant, socii itineris, socii passionis et curationis, quos diutina mora jam notos pluribus commendabat. Hi assidui januas ecclesiæ observabant, et S. Zenonis nunc communibus, nunc alternis precibus auxilium implorabant. Illos dum nox et somnum opprimeret, pariter viderunt senem aspe ctus pulcherrimi, coloris vividi, quem canities instar nivis illustrabat, ex interioris templi aditu exeuntem, virgamque in manu ferentem, quam erexit, ambosque pulsavit, et ait: Satis diu in his cubiculis jacui.