Obrazy na stronie
PDF
ePub

DE

FLORI DIACONI

OPUSCULUM

EXPOSITIONE MISSÆ,

Ex ms. bibliothecæ Reginæ Sueciæ auctius et emendatius. (Marten., ampl. Collect., tom. IX.)

OBSERVATIO PRÆVIA.

Quod hactenus in Bibliotheca Patrum legebatur breviatum magistri Flori opusculum in canonem ssæ, prodit nunc primum integrum ac numeris nibus absolutum ex vetustissimo codice reginæ eciæ, sæculo x saltem exarato, ac proinde ad aupris ætatem proxime accedente, ex quo Romæ istens Mabillonius illud describi curavit. Nam m illud cum edito diligenter contulisset, ne parn quidem quartam Florianæ expositionis in Pam Bibliotheca contineri animadvertit, ac proinde n immerito existimavit publica luce dignum, ne ipsum optasse videtur claræ memoriæ cardiis Bona, qui et ipse reginæ Sueciæ codicem exanaverat.

Floruit autem Florus circa annum 840, regnante nd Francos Carolo Calvo, fuitque Lugdunensis clesiæ diaconus, ut vulgo dicitur, sive subdiaco5, ut placet Wandalberto, qui ipsum, uti et Wallus Strabo, ob præclaram eruditionem et indefeslegendi scribendique assiduitatem mirum in dum prædicat. Sic enim ille in præfatione ad m Martyrologium: Ope, inquit, et subsidio præe usus sum sancti ac nominatissimi viri, Flori; dunensis Ecclesiæ subdiaconi, qui, ut nostro teme revera singulari studio et assiduitate in divinæ ipturæ scientia pollere, ita librorum authenticorum mediocri copia et varietate cognoscitur abune. Ex hoc Wandalberti loco refutata manet JoanTrithemii opinio, asserentis Florum fuisse Truiensis monasterii monachum, nisi forte sub vitæ m monasticæ professioni nomen dederit. Cum em in sanctorum Patrum lectione, quorum egrem librorum copiam habebat, esset versatissimus, opus aliaque ab eo edita ex eorum præsertim is et sententiis composuit, quorum persæpe ina verba uno tenore prosequitur, nonnunquam tem solum exprimit. Expositioni missæ aliud dem Flori opusculum subjicere libet adversus larium, quod ex duobus antiquissimis mss., uno eriano, altero Achillis Harlei, ante annos 800 atis, olim descripsit Mabillonius.

Incipit opusculum de actione a missarum collenquam maxime, et in ordinem digestum ex ver anctorum Patrum Cypriani, Ambrosii, Augustini, onymi, Gregorii, Fulgentii, Severiani, Vigilii, ɔri, Bedæ, Aviti, sicut suis locis per singula 'it

Per actionem missarum intelligunt auctores liici canonem missæ. Actio dicitur ipse canon. inWalfridus Strabo lib de Rebus eccles., c. 22, in eo sacramenta conficiuntur Dominica. Canon

A teræ nominum quæ forinsecus prænotantur ostendunt; sed et ex antiquis mysteriorum libris quædam verba necessario sumpta sunt. Quod autem eadem nomina in ipsa opusculi serie ubique inserta non sunt, illa necessitas fecit, ne frequens eorum interpositio fieret absurda et incommoda ipsius dictionis et sensuum interruptio. In qua tamen expositiuncula non tam verba, quæ satis simplicia sunt, sed potius ipsius mysterii ratio et actio imponitur et commendatur, videlicet qua fide celebrandum, quanta pie tate sit amplectendum.

B

C

2. (Avg. in Psal. xxx111, n. 4.) In mysterio corpo ris et sanguinis Domini nostri Jesu Christi, quod sancta Ecclesia per universum mundum pro salute ejusdem mundi offert, maxime nobis humilitas commendatur. Unum enim nobis fecit idem Dominus Jesus Christas per humilitatem, quia per superbiam recesseramus a Deo : redire autem ad eum nisi per humilitatem non poteramus, et quem nobis proponeremus ad imitandum non habebamus. Omnis enim mortalitas hominum superbia tumebat, etsi existeret aliquis humilis vir in spiritu, sicut erant prophetæ et patriarchæ, dedignabatur genus humanum imitari humiles homines. Ne ergo dedignaretur homo imitari hominem humilem, Deus factus est humilis, ut vel sic superbia generis humani non dedignaretur sequi vestigia Dei. Erant autem, ut legimus, sacrificia antea Judæorum secundum Aaron in victimis pecorum, et hoc in mysterio nondum erat sacrificium corporis et sanguinis Domini, quod nunc diffusum est toto orbe terrarum. Proponamus nobis ergo ante oculos duo sacrificia, et illud secundum ordinem Aaron, et hoc secundum ordinem Melchisedech. Scriptum est enim : Juravit Dominus, et non pænitebit eum, tu es sacerdos secundum ordinem Melchisedech (Psal. cix, 4). Hoc autem manifeste dicitur de Domino nostro Jesu Christo. Quis ergo erat Melchisedech? utique, sicut legimus, rex Salem. Salem civitas fuit antea illa, quæ postea, sicut docti cap. 12 Orationem quam : canonem sive actionem propter regularem sacramentorum confectionem, Romano more apvellamus, quis composuerit averte non legimus.

[ocr errors]

fratrem. Post liberationem chisedech. Tantus erat Meldiceretur Abraham. Protulit enedixit Abraham, et dedit ei le quid protulit et quem bepostea: Tu es sacerdos in inem Melchisedech. David hoc post Abraham. Temporibus Ichisedech. De quo ergo alio n æternum secundum ordinem

quin absorbuerant nos. Merito illi cantavimus in
psalmo : Et impietates nostras tu propitiabis (Psal.
LXIV, 4). Tu sacerdos, tu victima, tu oblator, tu
oblatio. Ipse sacerdos est, qui nunc ingressus est
interiora veli. Solus ibi ex his qui carnem gestave-
runt interpellat pro nobis. In cujus rei figura in illo
primo populo, et in illo primo templo, unus sacer-
dos intrabat in Sancta sanctorum (Heb. 1x, 7), po-
pulus omnis foris stabat, et ille qui solus ingredie-
batur interiora veli, offerebat sacrificium pro po-

illo cujus novimus sacrifi- B pulo foris stante. Quid enim ageretur in illo populo

n sacrificium Aaron, et cœpit dum ordinem Melchisedech. - Jesus Christus in corpore et esse salutem nostram. Unde Corpus et sanguinem suum? isi enim esset humilis, nec beretur. Respice altitudinem at Verbum, et Verbum erat rat Verbum (Joan. 1, 1). Ecce d manducant angeli, mandutes, manducant cœlestes spisagiņantur, et integrum malætificat. Quid autem homo ? Unde cor tam idoneum illi C ut mensa illa lactesceret, et t. Unde autem fit tibi lac? ac convertitur, nisi per carmater hoc facit; quod manucat infans; sed quia minus pane vescatur, ipsum panem ate a mamillæ et lactis succo antem. Quomodo ergo de ipso a Dei? Quia Verbum caro fain nobis (Joan. 1, 14). Vide panem angelorum manducat : Panem cœli dedit eis, panem homo (Psal. LXXVII, 24), id ascuntur angeli sempiternum, manducavit homo, quia cum rapinam arbitratus est esse se , 6). Saginantur illo angeli; zivit, ut manducaret panem am servi accipiens in similituet habitu inventus ut homo. ediens usque ad mortem, moram de cruce commendaretur Pomini novum sacrificium. XIV, 1.) Ipse ergo a Domino oster, assumpsit a nobis quid tas primitias carnis ex utero obtulit Deo: extendit manus

D

Judæi nescierunt; sed modo sciunt; de illis quippe dictum est: Quandiu legitur Moyses, velamen supra cor eorum positum est, ibi velamen figura est; sed tolletur figura, et apparebit veritas (II Cor. ш, 15). Sed quando tolletur velamen? audi "Apostolum : Cum autem transiens ad Dominum auferetur velamen (Ibid., vers. 16). Propitiatis ergo peccatis nostris et impietatibus per illud sacrificium vespertinum, transimus ad Dominum, et auferetur velamen Propterea et Domino crucifixo velum templi scissum est. Itaque nec carnem præputii circumcidimus juxta ritum Mosaicæ legis, nec abstinemus carnibus, quas eadem lex dicit immundas, nec sabbata et neomenias et dies festos eorum carnaliter ob

servamus, nec victimas pecorum sacrificamus Deo, nec pascha in ove et azymis similiter celebramus, et si qua alia fuerunt vetera sacramenta, quæ omnia umbras futurorum appellat Apostolus, quia ea significabant suo tempore revelanda quæ nos revelata percipimus, ut remota umbra nuda eorum luce frueremur. Nam et exuendo veterem hominem circumcidimur in exspoliatione corporis carnis, et quos cibos illi vetant in pecoribus, nos vitamus in moribus, et exhibemus corpora nostra hostiam vivam, sanctam, Deo placentem, cui et animas nostras in desideriis suis pro sanguine intelligenter effundimus, et Christi velut Agni immaculati sanguine ab omni iniquitate mundamur, qui propter similitudinem carnis peccati etiam caprino pecore in veteribus sacrificiis figuratur, nec eum negat in crucis carnibus taurum, qui in illo cognoscit maximam victimam. In illo requiem cum invenimus, vere sabbatizamus, et lunæ nova observatio vitæ novæ est sanctificatio, et pascha nostrum est Christus, et azymus noster sinceritas veritatis, fermentum non habens vetustatis; et quæcunque alia illis veteribus adumbrata sunt signis, in isto habent finem, cujus regni non erit finis. In illo quippe omnia oportebat impleri, qui venit legem et prophetas non solvere, sed implere. Proinde illa vetera signa rerum non evacuavit arguendo, sed implendo mutavit, ut alia essent quæ nuntiarent venisse jam Christum,

et per humilitatem mamille et lactis succum, etc.

icorum, aspiravit dies (Cant. 11, 17), removeanumbræ spiritualis significatio jam lucescat, alis celebratio jam quiescat, audiamus Dominum ra Judæorum sacrificia repudiantem, et novum sti sacrificium apertissime promittentem per chiam prophetam dicentem: Non est mihi voas in vobis, dicit Dominus, et munus non suscii de manu vestra. Ab ortu enim solis usque ad sum magnum est nomen meum in gentibus, et in i loco sacrificatur, et offertur nomini meo oblatio da, quia nomen meum magnum est in gentibus, Dominus exercituum (Malach. 1, 10). Certe hic are non possunt Judæi, non solum non accipere ificium de manibus eorum, sed nec se illi offerrc B ibus suis. Locus enim unus est lege Domini štitutus, ubi manibus eorum sacrificia jussit ofe, præter quem locum omnino prohibuit. Hunc › locum quem pro suis meritis amiserunt, etiam ificium quod ibi tantum licebat offerri in locis offerre non audent. Ecce omnimodo impletum quod ait propheta, Et munus non suscipiam de ibus vestris. Neque hoc ita prædictum et impleest, ut eos prophetica sententia respondere perat. Quia manibus non offerimus carnem, corde re offerimus laudem, secundum illud in psalmo : nola Dei saerificium laudis etiam (Psal. XLIX, 14), c enim contradicit eis qui dicit: Non est mihi intas mea in vobis. Deinde ne existiment Judæi, d illis non offerentibus, nec illo accipiente de maus eorum Deo, sacrificium non offeratur, quo dem ille non eget, qui bonorum nostrorum nulindiget tamen quia sine sacrificio non est, quod à illi, sed nobis utile est, audiant ipsum Dominum testantem, imo aperiant oculos et videant,

ab ortu solis usque ad occasum, non in uno, it in illis fuerat constitutum, sed in omni loco rtur sacrificium Christianorum, nec cuilibet Deo, ei qui ista prædixit Deo Israel. Unde alibi dicit lesiæ suæ: Et Redemptor tuus Deus Israel, Deus versæ terræ vocabitur (Isa. LIV, 5). Hoc sacrifim mundum offertur Deo Israel, non ab una gente eorum, de cujus manibus non se accepturum edixit, sed ab omnibus gentibus, quæ dicant : ite, ascendamus ad montem Domini, nec in uno O sicut præceptum erat in terrena Jerusalem; sed omni loco usque in ipsam Jerusalem; nec secunn ordinem Aaron, sed secundum ordinem Melchiech. Christo enim dictum est, et de Christo tanmodo ante prædictum est: Juravit Dominus et pænitebit eum: Tu es sacerdos in æternum sedum ordinem Melchisedech (Psal. cix, 4). Quid juravit Dominus, nisi inconcussa veritate firvit? Et quid est non pœnitebit eum, nisi hoc sadotium nulla alia ratione mutabit? neque enim it hominem pœnitet Deum, sed Dei dicitur pœId est confirmationis sacramentum : unde et

C

D

dicit non pœnitebil eum : Tu es sacerdos in æternum secundum ordinem Melchisedech, satis ostendit eum pœnituisse, hoc est eum mutare voluisse sacerdo tium, quod constituerat secundum ordinem Aaron, sicut de utroque videmus impletum. Nam et Aaron sacerdotium jam nullum est in aliquo templo, et Christi sacerdotium æternum perseverat in cœlo. Hunc sacerdotem et hoc sacerdotium magnifice commendat apostolus, cum gratiam Evangelii a regalibus cæremoniis distinguens, scribit ad Hebræos: Et alii quidem plures facti sunt sacerdotes, eo quod morte prohiberentur permanere; hic autem eo quod maneat in æternum, sempiternum habet sacerdotium : unde et salvare in perpetuum potest, accedens per semetipsum ad Deum, semper vivens ad interpellandum pro eis. Talis decebat ut nobis esset pontifex, sanctus, innocens, impollutus, segregatus a peccatoribus, et excelsior cælis factus, qui non haberet quotidie necessitatem, quemadmodum sacerdotes, primo pro suis peccatis hostias offerre, deinde pro populi. Hoc enim fecit semel seipsum offerendo (Hebr. vi, 28). Et iterum Talem habemus pontificem, qui consedit ad dextram majestatis in cœlis, sanctorum minister et tabernaculi veri quod fecit Deus et homo (Hebr. vIII, 1). Sancti ergo patres nostri in Veteri Testamento uni Deo et Creatori omnium victimas obtulerunt, quas sibi ipse offerri voluit, per earum similitudinem promittens victimam veram, per quam nos sibi peccatorum remissione reconciliavit in Christo Jesu Domino nostro, ut ei offerretur similitudo, premittens veritatem sacrificii, cui erat offerenda ipsa reddita veritas in passione corporis et sanguinis Christi. Hujus sacrificii caro et sanguis ante adventum Christi per victimas similitudine promittebatur, in passione Christi per ipsam veritatem reddebatur, post ascensum Christi per sacramentum memoria celebratur. Proinde prima sacramenta, quæ observantur et celebrantur ex lege, prænunuativa erant Christi venturi, quæ cum suo adventu Christus implevisset, oblata sunt; et ideo oblata quia impleta, non enim venit solvere legem sed adimplere. Alia sunt instituta virtute majora, utilitate meliora, actu faciliora, numero pauciora, tanquam ustitia fidei revelata, et in libertate vocatis filiis Dei jugo servitutis ablato, quod duro et carni dedito populo congruebat, qualia sunt in Ecclesia baptismus Christi, eucharistia Christi, signaculum a Christi. Hinc est quod cautissimo divisionis ordine Ecclesia Dei vivi, quæ est columna et firmamentum veritatis, tempora venturi Christi venientisque discernit, et omissis sacrificiis quibus Christus passurus promittebatur, hoc sacrificium offert, quo Christus jam passus ostenditur, qui propterea verus est sacerdos, quia semetipsum veram pro nobis hostiam obtulit, sicut Apostolus testatur dicens: Estote ergo imitaformam : Signaculum doni Spiritus, sancti, et Ordo

[graphic]

m, hominem Christum Jeeccatorum purgatione rehim nisi peccatis homines n in hac vita non fit nostra atione purgatio per indulostram potentiam, quia et us quæ dicitur nostra, illius

Capharnaum, atque ibi jam die altera occurrentibus sibi turbis et inter alia quærentibus et dicentibus: Quid faciemus ut operemur opera Dei? respondisse eis: Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Cumque respondissent: Quod ergo tu signum facis, ut videamus et credamus tibi? quid operaris? Patres nostri manna manducaverunt in deserto, sicut scriptum est: Panem de cœlo dedit eis manducare. Dixit eis Jesus: Amen, amen dico vobis, non Moyses dedit vobis panem de cœlo, sed Pater meus dat vobis r, per hoc scilicet quod B panem de cœlo verum. Panis enim Dei est, qui de

sa.

is per Mediatorem præstita ne peccati, carnis peccati

Eramus enim homines, sed
us autem incarnatione, na-
justa, non peccatrix erat.
manus lapsis jacentibusque
en dispositum per angelos,
dabatur, quia et unus Deus
ediator venturus promitte-
i fide etiam justi antiqui
uerunt, sicut beatus Petrus
ui in lege justificari quære-
- dicens: Quid tentatis Do-
super cervices discipulorum,
res nostri portare potuimus;
esu credimus salvari, quem-
Ev, 10.) Omnis itaque ho- C
er quos dæmonum domi-
tus advenit, in illo habent
tionem et mentis et spiritus
ea quippe totum hominem
ut totum quo constat homo,
aret. Gratia quippe Dei
endari, quam ut ipse unicus
tabiliter manens, induceret
ctionis suæ donaret homi-
na ad illum ab hominibus
erat, immortalis a morta-
commutabilibus, justus ab
, et quia naturaliter indidit
que esse cupiamus, manens
ortalem, ut nobis tribueret D
lo docuit contemnere quod
à qua in nos ostendit ma-
am, et in hac vita per
anc vitam per ipsam spe-
veritatis ad perfectionem

purgationis et redemptionis minus et Salvator in sacraguinis commendavit, longe ppulis prædicavit; sed prist ea nocte qua tradebatur, adidit. Nam beatus Joannes lud de quinque panibus mi

scondit de cælo, et dat vitam mundo. Et post paululum: Ego sum panis vitæ, qui venit ad me non esuriet, et qui - credit in me non sitiet unquam. Et iterum: Amen, amen dico vobis, qui credit in me habet vitam æternam. Ego sum panis vitæ: patres vestri manducaverunt manna in deserto et mortui sunt. Hic est panis de cælo descendens, ut si quis ex ipso manducaverit, non moriatur. Ego sum panis vivus qui de cælo descendi: si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in æternum. Et panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita. Et rursus post aliqua: Amen, amen dico vobis, nisi manducaveritis carnem Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in vobis ; qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, habet vitam æternam, et ego resuscitabo eum in novissimo die. Caro enim mea vere est cibus et sanguis meus vere est potus: qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, in me manet et ego in illo. Sicut misit me vivens Pater et ego vivo propter Patrem, et qui manducat me, et ipse vivet propter me. Post hoc subjunxit Evangelista : Hæc dixit in synogoga docens in Capharnaum (Joan. vi, 28, 35, 47, 54, 59), quod totum, sicut ipse Evangelii secundum Joannem textus ostendit, manifeste anno integro ante passionem Domini gestum est. Nam sicut idem evangelista scribit, quando illud de quinque panibus miraculum factum est, Proximum erat pascha, dies festus Judæorum (Ibid., vers. 4); nec tamen in ipso, sed in pascha anni sequentis eum ad passionem venisse commemorat. Hinc est quod in illa coena paschali, quando Dominus traditus est, nihil de ipso corporis et sanguinis ejus mysterio idem beatus Joannes commemorat; quia videlicet copiosius hoc et sublimius in præcedentibus Evangelii sui partibus explicaverat, et a reliquis tribus evangelistis, quod in eadem coena in commemoratione Dominicæ passionis ad salutem fidclium fuerat traditum,diligenter noverat commendatum. Verba quippe Matthæi hæc sunt: Conantibus autem eis, accepit Jesus panem, et benedixit, et fregit, deditque discipulis suis et ait Accipite et comedite : hoc est corpus meum. Et accipiens calicem gratias egit, et dedit illis, dicens: Bibite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis mens Novi Testament, qui pro multis effundetur in

em, et benedicens fregit, et dedit eis, et ait: Sumite:
c est corpus meum. Et accepto calice, gratias
ens dedit eis. Et biberunt ex illo omnes, et ait illis :
cest sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis
unditur (Marc. XIV, 22). Lucæ vero his verbis
ratio explicatur: Et accepto calice gratias egit,
dixit, Accipite et dividite inter vos. Dico enim vobis
od non bibam de generatione vitis, donec regnum
I veniat. Et accepto pane, gratias egit, et fregit, et
"it eis dicens: Hoc est corpus meum, quod pro vo-
datur. Hoc facite in meam commemorationem.
iliter et calicem, postquam cœnavit dicens : Hic
Ex Novum Testamentum est in sanguine meo, qui
vobis funditur (Luc. xx, 17). Beatus etiam B
lus, cominemorans sacratissimæ illius cœnæ
sterium, inter alia sic dicit: Ego enim accepi a
nino, quod et tradidi vobis, quoniam Dominus
us, in qua nocte tradebatur, accepit panem, el
tias agens fregit et dixit: Hoc est corpus meum,

d
pro vobis tradetur; hoc facile in meam comme-
-ationem. Similiter et calicem postquam cœnavit
ens: Hic calix Novum Testamentum est in meo
guine. Hoc facite quotiescunque bibetis in meam
memorationem (I Cor. x1, 25). Quantum est istud
neffabile salutis mysterium et pietatis sacramen-
à, tanta contestatione prædictum, tanta veritate
mendatum, ut prius hoc Dominus corpus et san-
nem suum assereret, quam pro nobis suum cor-
et sanguinem traderetur nemo enim potest pas-
is Domini corporisque ejus et sanguinis pro
estate rei sacramenta cognoscere.

. (FULG. epist. 14, ad Ferrandum, n. 43.) Notan-
1 quoque diligenter, quod in eadem cœna et
aicum Dominus pascha comedit, quod oportebat
erri a, et sacramentum corporis sui et sanguinis
it, quod ad salutem fidelium oportebat institui.
iderio, inquit, desideravi hoc pascha manducare
scum antequam patiar. Manducavit ergo pascha,
passurus significabatur, antequam pro nobis
intarie pateretur. Comedit pascha Judæorum,
promissus est Christus, ut veniret ad pascha
trum, quod immolatus est Christus.

· (AUG., epist. 54, ad Januarium.) Aperte enim t Evangelium, quod manducantibus illis accepit Jepanem et benedixit. Cum etiam superius dixisset: sero autem factum esset, discumbebat cum duom. Et manducantibus illis dixit: Unus ex vobis let me, post enim tradidit sacramentum; unde lilo apparet, quando primo acceperunt discipuli coret sanguinem Domini, non eos accepisse jejunos, uaquam tamen propterea calumniandum est unisæ Ecclesiæ, quod a jejunis semper accipitur. Ex enim placuit Spiritui sancto, ut in honorem i sacramenti in os Christiani Dominicum prius Apud Fulgentium legitur offerri, sed sive offersive aufferri legas, utraque lectio bona, et certe

C

D

bos dedit Dominus, propterea pransi aut conati fratres ad illud sacramentum accipiendum convenire debebunt, aut sicut faciebant quos Apostolus arguit et emendat, mensis suis ista miscere; ait enim : Convenientibus vobis in unum, jam non est Dominicam cœnam manducare (I Cor. XI, 18), hanc ipsam acceptionem eucharistiæ Dominicam cœnam vocans. Unusquisque enim, inquit, suam cænam præoccupat ad manducandum (Ibid., vers. 21); unde et indigne dicit acceptum ab eis, qui non discernebant a cæteris cibis veneratione singulariter debita. Continuo quippe cum dixisset judicium sibi manducat et bibit, subjecit,non dijudicans corpus Domini (Ibid.,vers. 29); namque Salvator quo vehementius commendaret mysterii illius altitudinem, ultimum hoc voluit infigere cordibus et memoriæ discipulorum, a quibus ad passionem digressurus erat; et ideo non præcipit, quo deinceps ordine sumerctur, ut apostolis, per quos ordinare Ecclesias disposuerat servaret hunc locum.

9. (CYPRIAN., epist. 65, ad Cecil.) Neque enim. quia post cœnam calicem obtulit Dominus, etiam Dominici diei sacrificium post cœnam celebrare debemus. Christum offerre oportebat circa vesperam diei, ut hora ipsa sacrificii ostenderet occasum et ve-, speram mundi, sicut de paschali agno in Exodo scriptum est: Et immolabit eum omnis multitudo filiorum Israel ad vesperam (Exod. XII, 6). Et iterum in psalmis Allevatio manuum mearum sacrificium vespertinum (Psal. cxL, 2).

10. (AUG., epist. 149, ad Paulinum, n. 16.) Nos autem resurrectionem Domini mane celebramus. Cum vero ait Apostolus de hoc sacramento loquens: Propter quod, fratres, cum convenitis ad manducandum, invicem exspectate. Si quis esurit, domi manducet, ut non in judicium conveniatis, statim subtexuit, cætera autem cum venero ordinabo (I Cor. x1, 33). Unde intelligi datur quia multum erat ut in Epistola totum illis agendi ordinem insinuaret, quem universa per orbem servat Ecclesia, ab ipso ordinatum esse, quod nulla horum diversitate variatur. Nam et ubi ad Timotheum scribens ait: Obsecro itaque primo omnium fieri obsecrationes, orationes, interpellationes, gratiarum actiones (1 Tim. 11, 1), hoc constituisse intelligitur, quod omnis et pene omnis frequentat Ecclesia, ut obsecrationes accipiamus dictas quæ fiunt in celebratione sacramentorum, antequam illud quod est in Domini mensa incipiat benedici; orationes, cum benedicitur et sanctificatur, et ad distribuendum comminuitur, quam totam benedictionem fere omnis Ecclesia Dominica oratione concludit. Interpellationes autem, sive, ut quidam codices habent, postulationes fiunt, cum populus benedicitur. Tunc enim antistites velut advocati, susceptos suos per manus impositionem misericordissimæ offerunt potetur: nam in Dominica cœna Judæorum pascha finem accipiebat et debebat auferri.

« PoprzedniaDalej »