LXXXI. Baptisteria in ecclesiis paranda.

Prout cautum est prisca quadam constitutione, hodie in quibusdam partibus neglectius habita, statuimus et ordinamus, ut in omni ecclesia et capella, ubi baptismus administrari consuevit, baptisterium ex lapide in loco 5 antiquitus usitato statuatur; in quo duntaxat ministris licebit infantes publice baptizare.

LXXXII. Mense in sacræ cœnæ usum in ecclesiis parandæ.

Cum nobis minime dubium existat, quin omnibus hujus 10 regni ecclesiis prospectum sit de mensis congruis et decentibus ad cœnæ dominicæ celebrationem; statuimus et ordinamus, ut eædem mensæ convenienter et decore conserventur, et subinde reficiantur, ac tempore divini cultus operiantur tapete ex serico, sive ex alia materia, quæ per 15 loci ordinarium, sicubi de ea quæstio oriatur, congrua et decora judicabitur; ipso autem administrationis tempore panno lineo mundo, prout tali mensæ convenit, vestiantur, suoque certo loco consistant, nisi cum sacramentum erit administrandum, quo quidem tempore in ecclesia, vel 20 ejusdem cancello ita constituentur, ut tum minister inter precandum et administrandum commodius possit a communicantibus exaudiri, tum communicantes etiam convenientius et majore numero a ministro sacramentum percipere. Insuper statutum et decretum sit, ut decalogus 25 pingatur in orientali cujusque ecclesiæ et capellæ parte, unde a populo commodissime cerni et legi possit, ac aliæ selectæ scripturarum sententiæ in earundem parietibus passim in locis opportunis describantur. Similiter etiam ut sedes congrua ministro construatur, in qua divinas preces recitet; atque hæc omnia parochianorum sumptibus perficientur.

30

LXXXIII. Pulpita idonea in ecclesiis paranda. Ecclesiarum œconomi, et inquisitores in suis respective ecclesiis pulpitum conveniens et decorum communibus parochianorum impensis fieri providebunt, quod in ecclesiæ loco idoneo pro arbitratu ordinarii, si quid ambigi 5 de eo contigerit, constituetur, in divini verbi prædicationem decenter ibidem asservandum.

LXXXIV. Cista ad eleemosynarum custodiam in ecclesiis comparanda.

Ecclesiarum œconomi, ac inquisitores infra tres menses 10 post harum constitutionum promulgationem, sumptibus parochianorum comparabunt, nisi forsan jam comparatam habeant, cistam validam et firmam cum fissura in suprema parte ejusdem, et tribus clavibus, quarum una a rectore, vicario, vel curato, reliquæ duæ ab œconomis pro tempore 15 existentibus separatim custodientur. Quæ cista disponetur in locum maxime opportunum, ad parochianorum eleemosynas pro pauperibus ejusdem ecclesiæ excipiendas. Quinetiam rectores, vicarii, et curati non cessabunt parochianos suos invitare, hortari, et jugiter incitare, tum 20 vero præcipue cum testamenta sua conficiunt, ut huic cistæ pro ipsorum facultatibus largiantur; eisdem insinuando, quod cum hactenus multas opes, præter Dei mandatum, in superstitiosos usus studiose impenderint, multo propensiores esse debeant, hoc præsertim tempore, 25 ad egenos et pauperes sublevandos; cum non ignorent, misericordiam in pauperes sacrificium Deo gratum et acceptum esse, et quicquid in eorum subsidium et levamen datur, Christo dari, Christumque ejusmodi dona in eam partem accipere, ut illa sit benigne remuneraturus. Quas 30 eleemosynas et pias populi largitiones per singulos annos, vel tres menses, aut sæpius (pro causarum vel temporum conditione) custodes clavium, præsente maxima parochianorum parte, vel sex illorum præcipuis, de cista pro

ferent, ut inter vicinos suos maxime indigentes vere et fideliter possint distribui.

LXXXV. Ecclesiæ sartæ tectæ conservandæ.

Ecclesiarum œconomi, et inquisitores diligenter prospicient, ut ecclesiæ suæ probe et congrue reparentur, et 5 sic perpetuo custodiantur; ut fenestræ bene vitratæ, ac pavimenta plana et æquabilia existant; adeoque omnia honeste et decore in eisdem serventur, absque pulvere, aut ullo cœni aut sordium genere, quod ingratum, aut indecorum esse possit, prout domo Dei inprimis convenit, 10 et in homilia quadam hujus argumenti præcipitur. Pari diligentia providebunt, ut cœmeteria debite reparata, munita, et septa custodiantur sive muris, sive vacerris, sive palis (pro loci consuetudine) eorum impensis, ad quos jure pertinebit. Inprimis vero curabunt, ut in omnibus populi 15 ad rem divinam conventibus pax et quies religiose conserventur, omnesque quotquot excommunicationis vinculo publice et notorie sunt innodati, ab ecclesiæ liminibus

arceantur.

LXXXVI. Ecclesiæ de tertio in tertium annum perlu-20 strandæ, et earum defectus regiis commissariis intimandi.

Omnis decanus, decanus et capitulum, archidiaconus, aut alius quilibet, cui visitationes ecclesiasticas obeundi jus et potestas ex compositione, lege, aut præscriptione 25 competit, unoquoque triennio ecclesias omnes suæ jurisdictioni subjectas semel perlustrabit, vel saltem perlustrari faciet; et singulis annis infra eundem terminum regiis commissariis pro causis ecclesiasticis subinde denunciabit, quos defectus reparatione indigentes in dictis 30 ecclesiis, aut earum aliqua compererit, appositis eorum nominibus et cognominibus, qui in singulis sint culpabiles. Qua informatione accepta, prædictos commissarios rogamus, ut ejusmodi personas coram se citatas, talis cujusque

ordinarii, qui informationes præfatas fecerit, justis et legitimis decretis parcre compellant.

LXXXVII. Terrarum et peculiorum ad ecclesias spectantium inventaria conficienda, et in episcoporum archivis asservanda.

5

Archiepiscopus, et episcopi omnes in sua quisque diœcesi (quantum in ipsis erit) efficient, ut justum inventarium, sive terrarium omnium glebarum, quas vocant, fundorum, pratorum, hortorum, pomariorum, ædium, peculiorum, utensilium, tenementorum, et portionum, deci- 10 marum, extra suas parochias positarum, quæ ad rectoriam, vicariam, vel ruralem quamlibet præbendam noscuntur spectare, per singulas parochias ex inspectione proborum hominum per episcopum designandorum, quorum minister unus erit, in scriptis redigatur, ac in suis archivis ad per- 15 petuam rei memoriam asservetur.

LXXXVIII. Ecclesiarum religio profanis usibus non polluenda.

Ecclesiarum œconomi, et inquisitores, vel assistentes nequaquam patientur ludos scenicos, convivia, epulas, 20 cœnas solennes, invitationes publicas, symposia, curias seculares, visus franci plegii, juratas laicas, lustrationes militum, vel profanum ullum usum sive ritum in ecclesiis, capellis, aut cœmeteriis suis fieri, aut celebrari; neque etiam campanas superstitiose pulsari in illis festivitatibus, 25 aut earum vigiliis, quæ in libro publicæ liturgiæ sunt antiquatæ, vel alio quovis tempore, nisi ex causa idonea tam per ipsos, quam per ministrum approbata.

De ecclesiarum œconomis, et inquisitoribus, sive assistentibus.

LXXXIX. Economorum electio, et rerum ecclesiasticarum procuratio.

Omnes ecclesiarum economi, sive inquisitores paro

30

chianorum et ministri sui unito consensu, siquidem id fieri possit, eligentur. Qui si in tali electione dissenserint, tum ministro licebit unum eligere, parochianis alterum; nec quisquam pro œconomo habendus erit, nisi quem ejusmodi consensus sive conjunctus, sive divisus 5 elegerit; neque iidem etiam in officio suo ultra annum, nisi de integro ad modum prædictum electi, permanebunt. Omnesque œconomi ad dicti anni terminum vel saltem infra ejusdem termini mensem unum pecuniæ tum acceptæ tum expense, sive in reparationes, sive in alios 10 quoscunque ecclesiæ usus veram et particularem rationem ministro et parochianis reddent; quinetiam officio suo abeuntes, parochianis cedent quicquid pecuniæ aut alterius rei cujuscunque ad ecclesiam sive parochiam jure pertinentis, in ipsorum manibus residuum supererit, ut 15 per eos in succedentium economorum custodiam per billam indentatam transferatur.

XC. Inquisitorum sive assistentium electio, eorumque cum œconomis officii communitas.

Ecclesiarum omnium œconomi, sive inquisitores, adhi-20 bitis in singulis parochiis duobus, tribus, aut etiam pluribus discretis hominibus, qui per ministrum, et œconomos, siquidem inter eos convenire poterit, alias per loci ordinarium pro assistentibus eligentur, sedulo invigilabunt, ut parochiani omnes ecclesias suas diebus dominicis et 25 festivis debite frequentent, atque in iisdem per integrum tempus rei sacræ perdurent; quo item tempore neminem in ecclesia ejusdemve porticu aut cometerio deambulare, vel otiari, aut garrire patientur; si quos autem compererint remissius aut negligentius ecclesiam adire, nulla 30 magna aut ardua absentiæ suæ causa constante, eosdem serio admonebunt, et, nisi debite admoniti se emendaverint, ad loci ordinarium deferent. Horum autem œconomorum, et inquisitorum, vel assistentium annuam electionem in paschali hebdomade celebrandam decernimus. 35