10. Si autem venerit Timo- Quòd si venerit ad vos Timotheus , videte theus, videte ut sine timore ne quid illi contingat apud vos periculi ; sit apud vos : opus enim Do- opus enim Domini in Evangelio promomini operalur sicut et ego. vendo mecum operatur , estque meus col lega et cooperarius. 11. Ne quis ergo illum sper- Ne quis ergo illum, ut juvenem ætate nat; reducite autem illum in spernat; sed ut Apostolum illum honorate, pace, ut veniat ad me : ex-abeuntem comitantes, et officiosè deduspecto enim illum cum fratri-centes, ut ad me veniat:nam illum exspecto bus. cum fratribus. 12. De Apollo autem fratre, Quod attinet ad Apollo, quem desideratis; vobis notum facio , quoniam notum vobis facio quod illum vehementer multům rogavi eum, ut veni-hortatus sum ut ad vos iret cum aliquot ret' ad vos cum fratribus, et fratribus ; at certas ob causas non fuit illi utique non fuit voluntas ut voluntas ad vos nunc eundi : ibit autem nunc veniret ; veniet autem, cùm erit opportunitas et otium. cum ei vacuum fuerit. 13. Vigilate, state in fide, Interim dum ad vos venio, vigilate, viriliter agite et confortamini. vestræ saluti attenti , state in fide suscepta, infracto sitis animo contra malè suadentes, et fortes vosmet præstate. 14. Omnia vestra in chari- Omnia vestra fiant in charitate et cum tate fiant. charitate. 10. Si autem venerit Timotheus... Paulus , qui sibi nihil timet, pro Timotheo discipulo suo timet. Timebat ne quis aut nobilitate , aut opibus, aut sapientiâ tumens, illum ut juvenem sperneret. Hinc rogat primò ut sit apud eos sine periculo , nullus sit ei molestus. Opus enim Domini... Meus est in Evangelio promovendo cooperarius eb collega. Opus Domini. Evangelii promotio, seu propagatio. Maximum hic habes Timothei elogium ; D. Pauli fuit collega et cooperarius , sicut et ego. 11. Ne quis ergo... Hinc rogato secundd, ne quis eum , ut ætate juvenem spernat; sed ut Apostolum et Pauli collegam honoret : et in honoris testimonium , eum abeuntem deducant in pace, et lauto prosequantur viatico. Hoc confirmat quod n. 6, dictum est , scilicet , Adeles Evangelii præconent deducebant honorificè, et viatico recreabant. 12. De Apollo autem fratre... Notus erat Corinthiis, et apud eos desideratus. Hæc verba non sunt in Græco , nec in Syro, et putantur addita : multum rogavi illum, ut ad vos iret, sed certas ob causas non potuit , non fuit illi voluntas. Veniet autem... Solatur Corinthios per spem. 13. Vigilate... Paucis multa. Dum ad vos veniam, de vestra salute solli. citi, vigilate contra diaboli astutias, et contra malè suadentium insidias. State, vigilantis enim situs est, et stanti difficilè somnus obrepit. Viriliter agite. Syr. probate vos viros; muliebrem fugite inconstantiam ! Nostis, fratres, quæ et qualis sit domus 15. Obsecro autem vos, Stephanæ, et Fortunati, et Achaici; scitis fratres , nostis domum Stequia primi ex Achaia crediderunt Domino, phanæ, et Fortunati , et et sese totos fidelium ministerio dederunt , Achaici; quoniam sunt prisolita in eos charitatis exhibentes officia : mitiæ Achaiæ, et in ministe hinc ego vos obsecro. rium sanctorum ordinare runt seipsos. Ut illos revereamini, eisque et omnibus 16. Ut et vos subditi sitis hujusmodi cooperantibus, et ad Evangelii ejusmodi et omni cooperanti propagationem laborantibus, honorem et et laboranti, obsequia præstetis. Grata mihi fuit hìc præsentia Stephanæ, 17. Gaudeo autem in præet Fortunati , et Achaici , quia præsentiæ sentia Stephanæ, et Fortuvestræ defectum suppleverunt, nati, et Achaici ; quoniam id quod vobis deerat, ipsi sup pleverunt. Suo contubernio et colloquio refocilla- 18. Refecerunt enim et runt spiritum meum , imò et vestrum, meum spiritum et vestrum : quia totus vester. Tales ergo peculiari ho-cognoscite ergo qui hujusnore prosequamini. modi sunt. Salutant vos omnes Ecclesiæ quæ sunt 19. Salutant vos Ecclesiæ in Asia , minori scilicet; salutant vos plu- Asiæ; salutant vos in Domino rimùm in Domino Aquila et Priscilla, cum multùm Aquila et Priscilla, aut ambitione ; sed ex charitate, sicque nulla erunt apud vos schismata. 15. Obsecro autem vos, fratres , nostis domum Stephane, Fortunati, et Achaici.. Gr. et Syr. solùm habet , Stephanæ. Nostis familiam Stephanæ , quæ, et qualis sit, et quanti meriti. Prima est quæ in Ecclesia fidem suscepit, primitiæ. Et in ministerium... Et præterea ex charitate sese ultro sanctorum ministerio addixerunt, hospitalitatem et beneficentiam in illos exercentes; Obsecro itaque. 16. Ut et vos subditi... Eos reverendo, honorando, eisque obsequendo. Êt omni cooperanti... Idem præstate honoris et obsequii omni et cuilibet cooperanti ad Evangelii propagationem , et ad fideles sublevandos allaboranti. 17. Gaudeo autem in præsentia Stephanae , et Fortunati , et Achaici. Hi tres Corintho venerant Ephesum Pauli visendi gratià; testatur autem Apostolus quòd illorum præsentia fuerit sibi gratissima, quia scilicet suâ præsentiâ omnium Corinthiorum præsentiam , quam Paulus desiderabat, suppleverunt. 18. Refecerunt... Suà enim præsentiâ et colloquio refocillârunt spiritum meum , qui et vester est , quia vobis sum totus , et charitate conjunctissimus, nihilque nisi vestrum bonum cogitans et volens. Cognoscite... honorate, colite, etc. lllos commendat Apostolus, timens ne Corinthii infenso sint in eos animo, quia eorum vitia sibi manifesa tåssent. 19. Salutant vos Ecclesiæ Asic , scilicet minoris, in quâ erat Ephesios, unde hanc epistolam misit. m domestica sua Ecclesia, ea, quæ in domo eorum est , Ecclesia , ud quos et hospitor. apud quos et ego hospitor Ephesi. 20. Salutant VOS omnes Salutant vos omnes fideles ; et vos saluatres. Salutate invicem in tate invicem in osculo pietatis, symbolo sculo sancto. charitatis. 21. Salutatio, meâ manu Saluto vos ego Paulus, atque id meâ proauli. priâ manu,subscribo. 22. Si quis non amat Do- Si quis non amat Dominum nostrum inum nostrum Jesum Chris-Jesum Christum, sit anathema a Maran, Atha. im, sit anathema : Maran, tha. Cum domestica sua Ecclesia, id est, cum reliquis fidelibus, qui in eadem milia vivunt. 20. In osculo sanclo, id est, quod sanctos decet, estque sancti amoris ymbolum. 21. Salutatio, med manu, subauditur scripta. Hucusque dictavit Apotolus, scripsitque amanuensis ; hic verò calamum sumpsit Paulus, et proOriâ manu scripsit quæ sequuntur, 22. Si quis non amat... Domini sui amore pressus , stylum abrumpit ex quadam animi commotione , et ante salutationem interjicit anathema in eos qui non amant Dominum nostrum Jesum Christum. Sit anathema. Cum exsecratione separetur et abjiciatur exitio destitutus. Maran, Atha, Vox Hebræo-Syriaca , significans Dominus noster venit. Supple, Judex et Vindex, ut talem puniat : quasi imprecatio , quả peccaLorem ad Dei judicium remittit. Sicut illis qui eum amant, Redemptio venturus est Christus; ita , lis qui eum non amant , anathema sit, id est, ut illos abominetur et perdat. Ambrosius, Per unum hoc verbum omnes terruit ; eos qui membra sua faciebant membra meretricis; eos qui fratres offendebant per immolata idolis ; eos qui nominabantur ex hominibus; eos qui non credebant resurrectioni. D. Chrysostomus. Non solùm autem terruit, sed etiam ostendit viam virtutis, et fontem vitii : quomodo enim quæ vehemens fuerit charitas extinguit et expellit omnes peccatorum species; ita etiam quando fuerit imbecillior , facit ea germinare. Idem Chrysostomus. Charitas Christi, omnis virtus, fons omnis virtutis , extinctio omnis peecati. Non diligere Christum , mors omnis virtutis, fons, origo, vita omnis peccati. Attende tibi, et hoc terribili tonitru expergefactus, Quisquis non amat Jesum sit anathema, etc. Vide num eum verè et sincerè diligas ? num ejus mandata ex amore serves ? num illius Evangelii veritates diligas P mum ejus membra, pauperes, in quibus habitat, et quos tibi, ut semetipsum, commendat honores, diligas, adjuves ? num Ecclesiam , ipsius corpus , reverearis num crucem, Christi sponsam , honores, ames, cum reverentia suscipias ? Quàm pauci Christum Dominum verè diligunt! quot ergo perterrere debet hoc anathema ! Si quis non amante Dominum nostrum Jesum Christum , etc. Diligam te, Domine, fortitudo mea , firmamentum meum et refugium meum ; diligam te verè, sincerè , efficaciter ; tuæ voluntati in omnibus 9 474 PRIMÆ EPISTOLÆ AD CORINTHIOS, etc. Gratia Domini nostri Jesu Christi sit vo- 23. Gratia Domini nostri biscum. Jesu Christi sit vobiscum. Vos omnes sincerè diligo et amplector Charitas mea cum omnibus in Christo Jesu , Domino nostro : ita et vobis in Christo Jesu. Amen. vos invicem diligite in Christo Jesu. Amen. cum affectu subditus ; tuàs veritates, tuos mores diligens et amplectens ; temetipsum in tuis ministris reverens, in pauperibus amans , in cruce adorans, te unum diligens , et omnia propter te. 23. Gratia Domini nostri Jesu Christi vobiscum. Hæc est salutatio quam propria manu n. 21. dicit se scripsisse , estque quasi sigillum , quo suas epistolas claudit Apostolus. Salutatio sane tanto Apostolo digna. Gratia... Omne bonum salutare illis à Deo precatur per Jesum Christum, vitam , sanitatem, fortitudinem animæ , gratiam , gloriæ semen. Charitas mea... Vos sincera charitate diligo in Christo Jesu , affeeta, licèt absens corpore , sum vobis conjunctissimus, affectu , inquam, non humano , aut carnali , sed toto spirituali et christiano. Amen. Corollarium pietatis, seu in hoc capite 16. ad pietatem maximè notanda, et ad praxim redigenda. PRIMO. - Ex versu secundo nota quòd dies dominica sit dies orationis et eleemosynæ ; et ideo eleemosynæ dies, quia dies orationis. Vide ibi dicta in Commentario. Hincque collige quòd hæc dies transigi debeat in orationibus et in operibus misericordiæ faciendis, quibus Deus glorificetur, et anima nostra sanctificetur. Attende ergo tibi , et vide quomodo hunc diem transigas, an in oratione? in verbi divini meditatione? in operibus misericordiæ, seu corporalibus, seu spiritualibus ? Cave ab hodierno abusu , seu à perverso modo dies festos celebrandi, post Missam particularem utcunque auditam , hi dies integri peraguntur in ludis , in deambulationibus, in potationibus , in choræis, in lasciviis. Heu sabbata mendacia , in quibus maximè offenditur Deus, qui maximè debebat honorari ; in quibus maximè conspurcatur Christianus, qui debebat maximè sanctificari. Cave et ab hodierna in pauperes duritia , et dominicis et aliis diebus assuetâ ; praxim autem disce à D. Chrysostomo omnibus fidelibus oraturis datam. Vide in Commentario n. 2. SECUNDO. - Audiens terribile tonitru ab ore Divini prolatum, Si quis non amat Dominum nostrum Jesum Christum , sit anathema , n. 22, attende tibi, et vide num verè diligas ipsum; habitu , mandata Dei seryans ex amore; actu , frequentes charitatis actus exercens. Sin autem sis in actu , vel in habitu peccati mortalis, mandatorum Dei actualiter et habitualiter transgressor , freme, jam enim tua judicialis sententia prolata est. Maran , Atha. Dominus noster venit , Judex et Vindex, tibi dicturus : Discede à me, maledicte, etc. Ad tam terribile tonitru, qui non expergiscitur, non dormit, sed mortuus est. FINIS TOMI PRIMI. . VJI . XIII . . XXI . 72 . OPERIS dedicatio.. pag. 1 18 50 45 58 83 96 118 144 155 172 183 192 204 217 229 231 246 258 275 284 295 306 323 . |