mandato Domini Regis pro Domino G. Dei gratia Ilerdensi Episcopo cancellario suo hæc scribi fecit loco, die et anno prefixo. Mandamus itaque vobis quatinus secundum formam predictam in solutionibus censualium et tributorum procedalis non obstante verbo curribili in instrumento appossito, si non sint alia verba apposita quæ spetiale pactum inducere videantur, veluti si dicatur in instrumento quod fiat solutio de quacumque vel cuiuscumque monetæ curribilis Barchinonæ vel dicatur de moneta quæ pro tempore fuerit curribilis vel quæ solutionis tempore fuerit curribilis vel similia quæ certum pactum inducere videantur quod solutio fiat de moneta quæ tempore solutionis fuerit curribilis Nos enim non intelligimus contra pactiones expressas contrahentium aliquid ordinare. Datum Barchinone sexto kalendas septembris anno Domini millesimo CCLX tercio. LVII. Acta disputationis R. Moysis Gerundensis cum Fr. Paulo Christiani, ord. Prædicatorum (Vid. pág. 186.) Ex Cartor. curiæ episc. Gerund. pág. 40. Hoe est translatum sumptum fideliter a quadam carta si gillo pendenti Domini Regis munita cuius series talis est. Anno Domini MCCLX tercio, XIII kalendas augusti, præsentibus Domino Rege Aragonum et multis aliis Baronibus, Prælatis, religiosis, militibus in palacio Domini Regis Barchinonæ, cum Moyses dictus magister Judeus fuissel ab ipso Domino Rege ad instantiam fratrum Prædicatorum de Gerunda vocatus, et esset ibidem præsens cum multis alis Judeis qui videbantur et credebantur inter alios Judeos peritiores, frater Paulus premissa deliberatione cum Domino Rege et quibusdam fratribus Prædicatoribus atque Minoribus, qui erant presentes, non ut fides Domini Jhesu Christi, quæ propter sui certitudinem non est in disputatione ponenda, deduceretur in medium quasi res dubia est Judeis, sed ut ipsius fidei veritas manifestaretur propter destruendos Judeorum errores, et ad tollendam confidentiam multorum Judeorum, qui cum non possent suos errores deffendere, dicebant dictum magistrum Judeum posse sufficienter respondere ad universa et singula, quæ eis opponebantur, proposuit dicto magistro Judeo se cum Dei auxilio probaturum per scripturas comunes et autenticas apud Judeos ista per ordinem quæ sequuntur: videlicet Messiam qui interpretatur Christus, quem ipsi Judei expectabant, indubitanter venisse. Item ipsum Messiam sieut probatum fuerat, verum Deum et hominem debere esse. Item ipsum vere passum et mortuum esse pro salute humani generis. ltem, quod legalia sive cerimonialia cessaverunt et cessare debuerunt post adventum dicti Messiæ. Cum ergo dictus Moyses interrogatus fuisset utrum ad ista quæ prædicta sunt respondere vellet, dixit et constanter asseruit quod sic, et si esset necessarium remaneret propter hoc Barchinonæ non solum per unam diem vel septimanam vel mensem, sed etiam per annum unum. Et cum fuisset ei probatum quod non debebat vocari magister, quoniam hoc nomine non debuit aliquis Judeus vocari a tempore passionis Christi, concessit ad minus hoc quod verum esset ab octingentis annis citra. Tandem fuit ei propositum quod cum frater Paulus venisset Gerundam causa conferendi cum ipso de his quæ pertinent ad salutem, et inter alia exposuisset diligenter de tide Sanctæ Trinitatis tam super unitate essentiæ divinæ quam super Trinitate personarum fidem quam tenent Christiani, concessit quod si ita credebant Christiani sicut ei fuerat expositum, credebant vere ita tenendum esse. Et cum hoc iterum coram Domino Rege fuisset repetitum non contradixit, sed lacuit, et sic tacendo concessit. Deinde in palacio Dominis Regis fuit quæsitum a dicto Judeo utrum Messias qui dicitur Christus venisset; quo respondente cum assertione quod non, et adiciente quod idem est Messias et Christus, et si possel ei probari quod Messias venisset, de nullo alio credi deberet nisi de illo, scilicet, Jhesu Christo quem Christiani credunt, cum nullus alius venerit qui ausus fuerit sibi usurpare hoc nomen, nec esset qui creditus fuerit Christus, fuit ei evidenter probatum tam per auctoritates Legis et Prophetarum quam per Talmuth, quod Christus in veritate venerat, sicut credunt et predicant Christiani. Ad quod cum respondere non posset victus necessariis probationibus et auctoritatibus concessit Christum sive Messiam jam sunt transacți mille anni natum in Bethleem fuisse, et exinde Romæ aliquibus apparuisse, et 'cum quæreretur ab eo ubi est iste Messias quem dicitis natum et Romæ apparuisse, respondit se nescire. Postmodum vero dixit eum vivere in Paradiso terre stri cum Elia. Dicebat autem quod licet sit natus, tamen non dum venit, quia Messias tunc dicebatur venisse cum accepe rit dominium super Judeos et eos liberabit, et Judei eum sequentur. Contra quam responsionem adducta fuit auctoritas Talmuth quæ manifeste dicit quod etiam eis hodie veniet, si audierint vocem eius, et non obduraverint corda sua, sicut dicitur in Psalmisla: Hodie si vocem eius audieritis, etc. Addebatur etiam quod Messiam natum esse inter homines et eum venisse inter homines, nec potest aliter esse nec intelligi. Et ad hoc nihil potuit respondere. Item inter probaciones propositas de adventu Messiæ, adducta fuit illa de Genesi: Non auferetur sceptrum de Juda, etc. Cum ergo constet quod in Juda non est sceptrum neque Dux, constat quod venit Messias qui mittendus erat. Ad hoc respondebat: Quod sceptrum non est ablatum sed vacat, sicut etiam fuit in tempore captivitatis Babiloniæ, et probatum est ei quod in Babilone habuerunt capita captivitatum cum juredictione, sed post Christi mortem nec Ducem nec Principem nec capita captivatum secundum prophetiam Danielis, nec Prophetam nec aliquod regimen habuerunt, sicut manifeste hodie patet. Per quod certum est eis Messiam venisse. Ipse tamen dicebat quod probaret quod predicla capita habuerunt post Christum, sed nichil potuit hostendere de predictis, immo confessus est quod non habuerunt predicta capita ab octingentis vel quingentis annis citra. Sic ergo patet quod venit Mesias, cum auctoritas mentire non possit. Item cum dictus Moyses diceret Jhesum Christum non debere dici Messiam quia Messias ut dicebat, non debet mori sicut dicitur in psalmo: Vitam peciit a te et tribuisti ei, etc. Sed debet vivere in elernum tam ipse quam illi quos liberatus est, quæsitum fuit ab eo utrum id capitulum Isaiæ LIII: Domine quis credidit quod secundum Ebreos incipit in fine LII capituli, ubi dicitur: Ecce intelliget servus meus, etc. loqueretur de Messia, quo constanter affirmante quod nullo modo loquitur de Messia, probatum fuit ei per multas auctoritates de Talmuth quæ loquuntur de passione Christi ac morte quam probant per dictum capitulum quod de Christo intelligitur prædictum capitulum Isaiæ, in quo mors Christi et passio et sepultura et eius resurrectio evidentius continentur. Ipse vero tandem coactus per auctoritates confessus est quod de Christo intelligitur et exponitur ex quo patet quod Messias debuit pati et mori. Item cum nollet confiteri veritatem nisi coactus auctori tatibus, cum auctoritates non posset exponere, dicebat publice quod illæ auctoritates quæ inducebantur contra eum licet sint in libris Judeorum antiquis et autenticis, non tamen crebebat eis, quia ut dicebat, sermones erant in quibus doctores eorum ad exortationem populi multotiens mentiebantur. Per quod arguebat tam doctores quam scripturas Judeorum. Item omnia quæ confessus est et quæ ei probata sunt vel fere omnia prius negavit, et postea redargutus per auctoritates confusus coactus est confiteri. Item cum non posset respondere, et esset pluries publice confusus, et tam Judei quam Christiani contra eum insultarent dixit pertinaciter coram omnibus quod nullo modo responderet quia Judei éi prohibuerant et Christiani scilicet frater P. de Janua et quidam probi homines civitatis ei miserant dicere consulendo quod nullo modo responderet. De quo mendacio per dictum Fratrem P. et per probos homines fuit publice redargutus. Unde patet quod per mendacia a disputacione subterfugere nitebatur. Item cum promissiset coram Domino Rege et multis aliis quod corain paucis responderet de fide sua et de lege, cum Dominus Rex esset extra civitatem, latenter aufugit et recessit. Unde patet quod non audet, nec potest suam erroneam credentiam deffensare. Nos Jachobus Dei gratia Rex Aragonum, Maioricæ et Valentiæ, Comes Barchinonæ et Urgelli et Dominus Montispessulani veraciter confitemur et recognoscimus universa et singula dicta et facta fuisse in presentia nostra et aliorum multorum, sicut superius in hac presente scriptura continetur. In cuius rei testimonium sigillum nostrum ad perpetuam memoriam duximus apponendum. Sig+num Bn. de Caderita, notarii. Sig+num Petri Carbonelli, notarii. Signum Petri de Termino, notarii huius translati testium. Signum Jachobi de Portu publici Barchinonæ notarii, qui hoc translatum scribi fecit et clausit, et cum litteris emendatis in IIII, et in IX et in X lineis, quinto kalendas octobris. Anno Domini MCCLX tercio. LVIII. Carta Jacobi Regis Aragonum super accusationem Bonastrugi de Porta magistri Judæi. (Vid. pág. 187.) Ex. arch. reg. Barcin. Regest. 7. Jacobi I part. 2. pág. 265. Noverint overint universi quod cum nos Ja. et cæt. fecerimus venire apud Barchinonam Bonastrugum de Porta, magistrum Judeum de Gerunda ratione accusationis quam prior fratrum Prædicatorum Barchinonæ frater, R. de Penna forti et frater A. de Segarra el frater Paulus eiusdem ordinis de ipso nobis fecerant, qui asserebant quod in Domini nostri vituperium et totius fidei catholicæ dixerat quædam verba, et etiam de eisdem librum fecerat de quo transcriptum dederat Episcopo Gerunda; idem Bonastrugus in nostra præsentia constitutus præsentibus venerabili Episcopo Barchinonæ, Bg. A. de Angelaria, magistro Bg. de Turri, Archidiachono Barchinonæ, magistro B. de Olorda, Sacrista Barchinonæ, Bn. Vitale, F. de Minorisa, et Bg. de Vico, Jureperitis, et pluribus aliis sic respondit quod prædicta verba dixerat in disputatione quæ fuit inter ipsum fratrem Paulum prædictum et in nostro palatio Barchinona. In principio cuius disputationis fuit a nobis sibi data licentia dicendi omnia quæcumque vellet in, ipsa disputatione. Quare ratione licentiæ a nobis et fratre R. de Penna forti prædicto sibi datæ in dicta disputatione, de prædictis non tenebatur in aliquo, maxime cum predictum librum quem tradidit dicto Episcopo Gerunda scripsisset ad preces ipsius. Super quibus nos Jacobus Dei gratia Rex predictus nostrum habuimus consilium cum Episcopo Barchinonæ et aliis supra dictis qualiter in facto dicti Judei procedere deberemus. Habito tamen consilio cum eisdem, cum nobis certum sit dictam licentiam a nobis et fratre R. de Penna forti sibi tunc temporis fore datam, volebamus ipsum Judeum per sententiam exulare de terra nostra per duos annos, et facere comburi libros, qui scripti erant de verbis supra dictis. Quam quidem sententiam dicti fratres Prædicatores admittere nullomodo voluerunt. Quapropter nos Ja. Dei gratia Dei Rex |