Obrazy na stronie
PDF
ePub
[ocr errors]

Scheide produces these words of Valck. :-" Contracta fuit, vox ex », vocula negante, et oris, quod ab edw. Sic Immisericors, ex vocula et éλeos, contracte ens dicebatur. Puer, qui nondum fari potest, non-fans vel infans, ex » et Επος, Graecis dicitur νήπιος.” «Formam vocis σωληκόβρωτος quod attinet, eadem compositione ligna a vermibus, quos Tarmites vocant Latini, vel Cossos, erosa epizóßрwτa Græcis vocantur. Hesych. in hac voce, Lacedæmonii,' inquit, loco annulorum signatoriorum utebantur ξύλοις ὑπὸ σητῶν βεβρωμένοις. Dicebantur ista aliis θριπήδεστα, quod idem significat; ab w enim ortum derròs idem notat, ac a ẞpúoxw factum ßpwrós." Selecta e Schol. Valck. in N. T. 1, 495, "Græcos cum omni copia sua vocabulum non habere, quo Infantem exprimant; infantem enim, vulgo Taidíov, propr. VOY dicebant. Contractum illud ex vocula negante vn, Ne, et ἔπιος quod ab ἔπος, s. ἔπω, unde εἴπω, Dico, Loquor. ΝήTos itaque ex origine est Non loquens, Non fans, s. Infans. Vetus Lat. Fo Gr. est q, contractum ex páw, unde et pnuí. Olim plene Romani dicebant pueros infantes, et sic Lucil. ap. Non. Marc. p. 56. Alludit originem Auctor Axiochi Socraticus p. 134. ubi rò výπov, inquit, primum xλalsı, daλñνήπιον, κλαίει, σαι οὔπω δυνάμενον. Illinc explicandus versus Empedoclis a Clem. Alex. Str. 3. p. 516. servatus, Kλañoá te xaì xúxvoa isavaσvvýleα x@gov, Deflevi et luxi insolitum cernens miser orbem." Idem ibid. 2, 440. "In voce valpòs, Segnem significante, litera excidit; composita enim vox ex v vel vè, particula negante, et gòs, quod ab wow, Pello, Trudo. Úsus voluit ut Segnis, Tardus, qui non sineret se propelli aut protrudi, valgos diceretur. Similis contractio est in vocibus, cum eadem particula compositis, vados, Edentulus, (ex vǹ et odoùs,) vaduvos, Dolore vacuus, (ex vn et oduvos, unde dúvn,) výλos, Non calceatus, (ex vi et ἤλιπος, νήπιος, νηλεής et rell.” Idem ibid. 2, 491. See Lennep. Etym. L. Gr. 464.:—“ Νωθρός ortum est ab epòs, præfixa litera N, quæ in variis compp. idem valet ac litera à ap. Græcos, et modo vim_privandi, modo vim intendendi habet. Ita a nomine ¿doùs, Dens, formata vox νωδός Dentibus privatum notat. Contra ab ήδυμος, Dulcis, νήδυμος notat Perdulcem. Ad hanc rationem νωθρός pp. diceretur Is, qui usque impellendus est, adeoque Segnis, Tardus, quemadmodum ab Hesychio redditur ßpadús."

J.B. M.has judiciously commented on Professor Dunbar's remark that ἀνήκεστος is improperly written for ἀνάκεστος, being compounded of a privative and axéquat. The negative particle has as easily given birth to in the present in

stance, as it does to @ in νωδός, νωθρός, and similar words. According to Valck. a before e is changed into ἤ in δερμηστὴς ὁ δέρμα ἔδων, ὠμηστὴς ὁ ὠμὰ ἔδων, and o before e becomes ή in θριπήδεστος. Ι add that : before o becomes @ in ἀμφώδων, which occurs ap. Lycophr. 1401. for the more common form ἀμφόδους.

66

« Νητρεκής, i. q. ἀτρεκής, Verus. Videndum est autem an dici possit νητρεκής sonare quasi νηατρικής, particula vn augendi vim habente, sicut et in aliis quibusdam compp.: ex quibus est Νήχυτος. Hoc enim nomine νήχυτος declaratur δαψίλεια κύματος, a Dionysio P. (126.) ubi κολπος νήχυτος ab eo vocatur. (Estque obiter animadvertendus hic voculæ mn usus. Alioqui enim plerumque non intendendi, sed privandi vim habet, ut videmus in Νηλεής, in Νηκερδής, in Νή κεστος, in Νήριθμος, aliisque quamplurimis.) Videndum est, inquam, an νητρικής dicendum sit sonare quasi νηατρικής, an potius eadem illi, quæ et præcedenti 'Ατρεκής etymologia tribuenda sit. Νητρικῶς, Vere, Certo, Lycophr. initio suæ Alexandra, Λέξω τὰ πάντα νητρεκῶς & μ' ἱστορεῖς, ubi Tzetz. postquam νητρικώς exposuit ἀληθῶς, subjungit. derivari a me privativa particula, et τρέω, quod significat φοβοῦμαι, quoniam qui vera loquuntur, non verentur reprehensionem, sicut ii qui mentiuntur. Hoc autem etymum non dubium est, quin itidem præcedenti 'Ατρεκής convenire possit, quantum ad derivationem a v. τρέω attinet: ut videlicet ἀτρεκής, sit ex apriv. et ν.τρέω: sicut νητρικής est ex particula vn, privandi vim habente, et v. τρέω. Quod etymum lubentius dederim nomini ἀτρεκὴς, quam reliqua, quæ allata ante fuerunt; sed ratio etymi, quæ hic affertur, magis mihi placet, quam quæ allata fuit. Addendum autem hoc esset, ut ἀτρεκής, sequendo illud etymum, dicitur quasi ἀτρεής: sic νητρικής quasi νητρής. Ac profecto inveniuntur et alia compp. idem significantia, quorum unum a priv., alterum particulam my habet. At μητρικής dici quasi

γ.

' Eust. ad h. I. : Ὅτι ὥσπερ τὸ α ποτὲ μὲν στερεῖ, ποτὲ δὲ ἐπιτείνει, οὕτω καὶ τὸ νή· τὸ μὲν γὰρ νηλεὴς ἐλεοῦ δηλοῖ στέρησιν, τὸ δὲ νήχυτος κόλπος δαψίλειαν κύματος. Et ad Il. p. 163, 28. Καὶ ὅτι νήδυμος ὕπνος, ὁ βαθὺς καὶ ἀνέκδυτος, ἤτοι ὃν οὐ δύναταί τις ῥᾳδίως ἀποδύσασθαι, καὶ γίνεται παρὰ τὸ δύω δύμος, καὶ μετὰ τῆς νη στερήσεως, νήδυμος" ἢ ἄγαν δύνων, παρὰ τὸ νη ἐπιτατικὸν, καὶ τὸ δύω· ἔστι γὰρ ἐπίτασις καὶ διὰ τοῦ νη, ὡς δηλοῖ τὸ, πόντος νήχυτος: 779, 45. Ὅτι δὲ τὸ νη καὶ ἐπίτασιν δηλοῖ καὶ στέρησιν, δεδήλωται καὶ ἐν τοῖς τοῦ Περιηγητοῦ. Εtym. Μ. Νή στερητικόν ἐστιν ἐπίῤῥημα, ὁρᾶται δὲ καὶ ἐπιτατικὸν, ὡς ἐν τῷ νηλὴς, νήνεμος, νήχυτον ὕδωρ, Φιλήτας. Καὶ, Μαράθου δὲ νήχυτος όρπηξ. “ Tam Meurs. ad Hesych. de Viris Claris p. 216. (Οpp. 7, 299.) quam Kayser. ad Phileta Fragm. p. 66. verba, Κ. μ. δ. v. ὅρπηξ, putarunt esse Philetæ, non videntes metrum repugnare. Sed cum Sylb. ita potius in Etym. loco et distinguendum et leg. est : Νήχυτον ὕδωρ, Φιλήτας. Καὶ,μαράθου δέ ἡ νήχυτος όρπηξ. Hæc enim sunt Nicandri Θ. 33., sed v. ὕδωρ est Philetz. Sturzius.

vnaтpexns, parum verisimile est." H. Steph. Thes. 1, 1879. J. B. M. is silent about the intensive force of vn, and there is as much difficulty in accounting for it, as in the case of the intensive a, about which the reader can consult my Aristarchus Anti-Blomf. 43.

2. DE DIIS MANIBUS: HERODOTUS, VIRGILIUS, MELA, PLINIUS ILLUSTRATI.

Another of your Correspondents, under the signature of J. U., enquires about the precise meaning of the word Manes in Virg. Æn. 6, 740.:

aliæ panduntur inanes

Suspensæ ad ventos: aliis sub gurgite vasto
Infectum eluitur scelus, aut exuritur igni.

Quisque suos, patimur, manes. Exinde per amplum
Mittimur Elysium, et pauci læta arva tenemus:
Donec longa dies, perfecto temporis orbe,
Concretam exemit labem, purumque reliquit
Ethereum sensum, atque auraï simplicis ignem.

(1.) The context does not permit us to doubt about the signification of Manes in this passage. "Pro pœnis, suppliciis, furiis, Virg. (1. c.) Quisque suos patimur manes, ubi Serv. Manes, id est supplicia, quæ sunt ap. Manes; vel Genios dicit, quos cum vita sortimur. Adde Stat. Theb. 8, 84." Forcellinus.

(2.) That the punishment of crime is implied in Manes is most certain:-"At expiatio crimen continet, a qua piacula sunt sacra, quibus fraus, scelus, aut cædes purgaretur, (Serv. in Virg. Æn. 4. et 6.) Sed quoniam expiatio omnis ad propitiationem refertur, utraque eodem plerumque verbo denotatur. Sic busta piare dixit Propert. pro Manes propitiare, placare. Piacularibus vero s. depulsoriis sacris ἀποτροπαίοις καὶ ἐξακεστηρίοις θυσίαις infestantes Manes avertebant, qui cædis causam præbuissent, et ab illorum umbris agitabantur. Interfecta matre sæpe confessus est Nero se materna specie verberibus agitari furiarum, et tædis ardentibus, factoque per magos sacro, evocare Manes et exorare tentabat, (Suet. Ner. 34.) Occiso Galba, Otho nocte per quietem pavefactus, dicitur gemitus maximos edidisse, repertusque a concursantibus humi ante lectum jacens, per omnia piaculorum genera Manes Galbæ, a quo deturbari expellique se viderat, propitiare conatus, (Suet. Othone 7.)

Vere quidem dicebat Poëta: Quisque suos, patimur, Manes. Etenim sua quemque fraus, suum scelus, sua audacia de sanitate ac mente deturbat, (Cic. in Pison.) Hæ sunt impiorum furiæ, hæ flammæ, hæ faces. Nam ipsorum scelerum interioribus pœnis impii agitantur, consilio deducuntur, deorumque tela in ipsorum mentibus figuntur. Expiare ergo piacularibus sacris scelus suum tentabant, qui se nefando aliquo facinore impiarant. Nam impiati dicti sunt scelerati, (Fest. v. Impiatus,) qui proprie homicida creduntur. Et recte Apul. Met. 8. Cruore humano asperso atque impiatum dixit: ut Planti Tranio (in Mostell.) cum monstra fingeret et narraret hospitem ab hospite in ædibus necatum, Sceleste, inquit, ha sunt ades, impia est habitatio. Impiique homicidæ dicti, quod ante expiationem sacris omnibus arcerentur, pro qua Diis Manibus Postulio debebatur, ut nos aliquando notabamus, (de Jure Pont. 4, 15.) Nec enim prius Manes quiescere putabantur, quam piacularibus sacris aut noxiorum pœnis illi placarentur. Sic Manes Virginiæ, (Liv. 3.) per tot domos ad petendas poenas vagati, nullo relicto sonte, tandem quievisse narrantur. Quapropter ad mentionem defunctorum testari solebant memoriam eorum a se non solicitari, (Plin. 28, 2.) quod incertæ quæstionis Plinius putat: quod tamen ideo factum arbitror, ne vel ipsa cogitatione Manes neglecti læderentur, quos iratos piaculis propitiare necesse esset. Hi enim et facile irasci et læsi graviores pœnas expostulare credebantur." Jac. Gutherius de Jure Manium 2, 14. p. 239.

(3.) Having settled the meaning of Virgil, I proceed to comment on the words :-" Virg. Æn. 6, 743. Quisque suos patimur Manes. Serv.: Manes, supplicia, quæ sunt ap. Manes.' Potius Manes est accusativus Græcus s. synecdochicus, secundum Manes, Manibus." Gesnerus Thes. L. L. But, as the passage is capable of being understood without such a harsh construction, there is no occasion to have recourse to it :-" Ut Turnebus explicet L. 22. c. 1. in promtu est, ille non mihi probatur: sicuti neque Serv., quem multi sequuntur; refert enim hos Manes ad Genios. Mihi placitum dici pati Manes, ut pati furias," [but I find no instance of this phrase in either Gesner's Thes. or Forcellinus's Lex.: pati supplicium, Cæs. B. C. 2, 30. Ovid. Trist. 2,540. panas, Ovid. Met. 1, 243]. "Nam Ælius Stilo, (citat hunc Lilius Syntag. 6.) ait nihil esse aliud Manes, quam deos inferos. Patimur igitur Manes, erit, patimur deos inferos tortoresque. Plut. de ira dixit: Tò dè xoλasti

κὸν, ἐριννυῶδες καὶ δαιμονικὸν, οὐ θεῖον δὲ, οὐδὲ Ολύμπιον, Punitio furiarum est, et dæmonum, non deorum, non cælestium. Objiciet aliquis, cur dictum, Quisque suos patimur Manes? Nonne potius, Quisque nostros patimur Manes? vel, Quisque suos patitur Manes? Ego Poëtam laudo, qui tres orationes in unam inclusit: has sc., Omnes patimur nostros manes, ego meos, quisque suos. Ergo ita verba conjunxit, ut sententia ad tres illas referri queat. Porro Poëtæ verba pro adagio esse possint, ad explicandum, omnes mortales, suo quemque incommodo, esse obnoxios. Observa imitationem

Ausonii,

tormentaque sæva gehennæ Anticipat, patiturque suos mens conscia Manes." De La Cerda.

(4.) The theological part of the question may be more easily than briefly answered:-" Manes, animum humanum sic vocabant a corpore solutum. Apul. de Deo Socr. p. 50. postquam docuit animum humanum,-corpore suo abjurantem,-Lemurem dictitatum; ex his Lemuribus bonos esse Lares, malas Larvas, pergit :-'Cum vero incertum est, quæ cuique eorum sortitio evenerit, utrum Lar sit an Larva; nomine Manem deum [Salmasius, whom I shall soon quote, rightly reads Manium deûm] nuncupant. Scilicet honoris gratia dei vocabulum additum est. Quippe tantum eos deos appellant, qui ex eodem numero juste et prudenter vitæ curriculo gubernato' etc. Martian. Cap. 2. p. 40. A medietate aëris usque in montium terræque confinia, hemithei heroësque versantur.--Ibique Manes, i. corporis humani præsules attributi, qui parentum seminibus manaverunt.' [This derivation is rejected by Salmasius.]- Verum illi Manes, quoniam corporibus illo tempore tribuuntur, quo fit prima conceptio, (al. congestio,) etiam post vitam iisdem corporibus delectantur, atque cum his manentes appellantur Lemures. Qui si vitæ prioris adjuti fuerint honestate, in Lares domorum urbiumque vertuntur; si autem depravantur ex corpore, Larva perhibentur ac Mania. Manes igitur hi tam boni quam truces sunt constituti, quas ayatovs xal xaxous daípovas memorat Graja discretio.' In his etiam locis Sumanes eorumque præstites Mana atque Manuana: dii etiam, quos Aquilos dicunt, item Fura, Furinaque et Mater Mania, Intemperiæque, et alii." Gesner.

(5.) The theology may be traced to Pythagoras; but I do not find any particular mention of it in the Lives of Pythagoras by Diogenes Laërtius, Jamblichus, and Porphyry. The testimony of Apuleius, however, is unexceptionable :

« PoprzedniaDalej »