PATROLOGIÆ

5

CURSUS COMPLETUS

SIVE

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE
ECCLESIASTICORUM

TII
QUI AB ÆVO APOSTOLICO AD USQUE INNOCENTII III TEMPORA

FLORUERUNT;

RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM QUÆ
EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER DUODECIM

PRIORA ECCLESIÆ SÆCULA;

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM

DILIGENTER CASTIGATA;
DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA;
OMNIBUS OPERIBUS NON NISI POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SÆCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS,

DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS Sive tomoS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI

SUBSEQUENTIBUS, DONATA ;
CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM

DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAN SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEN

ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURÆ SACRÆ, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN
QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURÆ

TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTÆ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARJETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIC, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SESCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUN , PRIMUM
AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES ÆTATES, LOCOS, LINGUAS

FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES PRIMA
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINÆ

A TERTULLIANO AD GREGORIUM MAGNUM.
ACCURANTE J.-P. MIGNE. Cursuum Completorum IN SINGULOS SCIENTIÆ

ECCLESIASTICÆ RAMOS, EDITORE.

LIBRI AB AUCTORE NONDUM MONTANISTA SCRIPTI, INTER QUOS INTEGER

DE ORATIONE LIBER EX RECENSIONE MURATORII.

ACCEDUNT PLURES DIVERSI ARGUMENTI DISSERTATIONES JAC. PAMELII, DD. NICOL. LE NOURRY,
GOTIOFR. LUMPER, JOH. A. NOESSELT, LAUR. MOSHEIM, NEC NON ET PERPETUUS

SIGEBERTI HAVERCAMPI IN APOLOGETICUM COMMENTARIUS.

TOMUS PRIMUS.

PARISIIS

EXCUDEBAT MIGNE,
IN VIA DICTA : D'AMBOISE, PRÈS LA BARRIERE D'ENFER,

OU PETIT - MONTROUGE.

1844.

Præfatio in Terlullianum.

Liber de Spectaculis. Vita Q. S. F. Tertulliani, carthaginensis presby- Liber de Idololatria. teri, auctore Jac. Pamelio.

Liber ad Scapulam. Dissertatio de vera ælale ac doctrina scriptorum Dissertatio in Q. Septimii Florentis Tertulliani Apo

quæ supersunt Q. S. Tertulliani, auctoribus D. Go logelicum, duos ad Naciones libros et unum ad thofredo Lumper et Joh. A. Noesselt.

Scapulam, auctore D. Nicol. L. Nourry, presbytero Paradoxa Tertulliani, cum antidoto Jacobi Pamelii. et monacho ordinis S. Benedicti , e congregatione Proverbiales formulæ loto opere hoc Tertullianico S. Mauri.

contentæ, auctoribus B. Rhenano et A. Hoyo Pru Liber de Oratione, cum notis Panciroli et Muratorii, gensi.

variorumque. Apologeticus adversus gentes.

Liber de Baptismo. Joh. Laurent. Mosheim de ælate Apologetici Tertul Liber de Pænitentia.

liani, initioque persecutionis Severi disquisitio. Liber de Patientia. Ad Nationes libri duo.

Libri ad Uxorem duo. De Testimonio Animæ liber adversus gentes.

Libri de Cultu fæminarum duo,

2 Liber ad Martyres.

PRÆFATIO.

Omses latinæ linguz Patres, scriptoresque eccle. A usu ac vera auctoritate præfari non supererit. Ali siasticos ilerum, favente Den, almaque Virgine Dei enim alia quæ de eodem disserenda sunt pro virili in para, in lucem emillendos aggressuri ; cum tanto istius operis decursu dicent: cansse christian lestium agmini, quis potissimuin Præibit nempe PAMELIUS Seplimianos annales prieiret anlesignanus, perpensa temporum , rerum , per qualuoret viginti fastus consulares contexturus, opcrum ratione, quæreremus ; adfuisset quidem in Subinde que cujuslibet libri occasio, alas, auctori promplu, e primis Ecclesiæ incunabulis, melioris las, quot sint et quandonam sive anle, sive post suisnolic vir ac sanctioris ominis nomen; præstantior ceplum ab auctore montanismum conscripii, discrie vero pondere ingenii ac doctrinarum copia nemo, disputabunt Joh. Aug. NOESSELT et D. Gothofredus preier hunc nostrum QUINTUM SEPTIMIUM FLO LUMPER. RENTEM TERTULLIANUM.

Tum Tertulliani Paradox1, cum eorum antidoto , Laudandum quidem ingenium , damnanda' vero iterata ejusdem Pamelii opera recensebuntur. bæresis, ac sane lugenda longioris tanti viri vila Una succedent B. RHENANUS simul et ANDREAS pars ultima, majorque, in fædos errores impensa. B HOYUS Brugensis, in explicandis que frequentioAl cum altera pars et melior in fidei certamina slrc res usurpat Tertullianus Proverbiales formulas, unde nue fuerit erogala, huic igitur , allentis saltem lem lux non minima in 1010 opere suffunditur. porum rationc ac ætatis jure, primas habere partes Deinde rara admodum ac pererudita in libros Apoindulgeatur. llunc merilo suum occidentalis Ecclesia logelicos dissertatione D. NICOL. LE NOURRY arsibi vindicel primum asserlorem. Mujusce proinde

dua quæque Septimianæ doctrina momenta quam magni nominis umbra ac patrocinio defensa, exo

uberius et plenius exponet. riatur et crescat nova h:cc omnium, quibus adolevil

Interim subnectitur brevis et luculenta LAUR. Catholica Traditio, testimoniorum series integra, ex

MOSHEMII de alate Apologetici, initioque persccuomnibus magnis, minimisve concinnanda scriptis ,

lionis Severiane disquisitio. quæ ab Apostolorum alale ad ultimos Patres in orbe Interea decurrit integerrimus Tertulliani lextus christiano, fidei tuendae caussa, prodiere et super

præcedentium editionum Rhenanæ, Pameliana sunt; cuncla jam cdita iterum editura ; deficientibus Franekance , Rigallianæ, Parisiensium, Venelæ, Halde die in diem aut raro occurrentibus velerum libris lensis, Wiceburgensis variis lectionibus illustratus, sufficienda; diu a multis enixe desiderata; jamdudum multorum præterea nempe JUNII, LATINII, WOUnuntiala ; sero , quo providius, inchoata : ardua

WERII , SALMASII, CIACCONII, SCALIGERI , quippe res cl tantæ molis ; indefesso tandem moli SEMLERI, RITTERII, LEOPOLDI correctionibus minc, perpetuaque operis, adsit modo bonus dexterque castigatus, nec non et adornatus amplissimis RITE

с Deus, fincm ad usque ultimum perducenda.

NANI, PAMELI!, PANCIROLII, LACERDÆ, ALNobis rcro talia auspicantibus felis fauslumque BASPINÆI, HAVERCAMPI, MURATORII, 1). CORsit, illud primis infixum vestigiis relegere, illud a

BINIANI THOMÆ et variorum commentariis. Tertulliano miscre lapso edisccre , nullum nempe

His lol el lalium virorum cura peraclis ad cumu• fidei serend. aut serrande unquam suisse necessa

lum , ut ita dicam, accedet copiosissimus Terlulrium feracissimi ingenii subsidium, nec ul firmum lianæ latinitatis index, præcipua CH. GODOFRED. slet et inconcussum Ecclesir fundamentum, sussul

SCHUTZJI opera digestus. ciendam esse ab hominum imbecilli manu et caduca, Unde jam nemo non vidct quam exigua novis edibanccolumnam ac firmamentum veritatis (1). Enim aliud toribus provincia remaneat , et quam sit nihil profundamentum nemo polest ponere , præler id quod pemodum de suo penu addendum , nisi forte iis dipositum est, quod est CHRISTUS US (2). Firmum cenda sint tum quic supra suscipienda decrevimus, fundamentum Dei slal, habens signaculum hoc: cogno

de Tertulliani usu et auctoritate, nec etiam in iis vil Dominus qui sunt ejus, el discedai ab iniquitale omnis sibimel omnino relictis, eximia nempe el breviori qui nominal nomen Domini (3).

D

occurrente de eodem argumento dissertatiuncula Ea est interea hujusce qui primus occurrit testis D. Corbiniani Thomæ ; tum quænam fuerint ad faria ac dubia indoles , ut nonnulla de recto illius usque lempora nostra præcipui in literarum orbe

in Tertullianum impensi labores , quos iterum a doc

tiss. Ceillerio, Lumper, Schram et Schønnemann (1) 1 Tim. III, 15. (2) I Cor. Ill, 11.

.