PATROLOGIÆ CURSUS COMPLETUS SIVE BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA, OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM OCE QUI AB EVO APOSTOLICO AD USQUE INNOCENTII III TEMPORA RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM QUÆ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICE TRADITIONIS PER DUODECIM JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA; OMNIBUS OPERIBUS NON NISI POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS, INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTIBUS, DONATA; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM duobus indicibus GENERALIBUS LOCUPLETATA: ALTEro scilicet RERUM, QUO CONSULto, quidquid EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR: CHARACTERUM NITIDITAS, SERIES PRIMA IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINÆ ACCURANTE J.-P. MIGNE. Cursuum Completorum IN SINGULOS SCIENTIÆ LIBRI AB AUCTORE NONDUM MONTANISTA SCRIPTI, INTER QUOS INTEGER ACCEDUNT PLURES DIVERSI ARGUMENTI DISSERTATIONES JAC. PAMELII, DD. NICOL. LE NOURRY, TOMUS PRIMUS. PARISIIS EXCUDEBAT MIGNE, IN VIA DICTA : D'AMBOISE, PRÈS LA BARRIÈRE D'ENFER, OU PETIT-MONTROUGE. 1844. Vita Q. S. F. Tertulliani, carthaginensis presby- Liber de Idololatria. teri, auctore Jac. Pamelio. Dissertatio de vera ætate ac doctrina scriptorum quæ supersunt Q. S. Tertulliani, auctoribus D. Gothofredo Lumper et Joh. A. Noesselt. Paradoxa Tertulliani, cum antidoto Jacobi Pamelii. Proverbiales formulæ toto opere hoc Tertullianico contentæ, auctoribus B. Rhenano et A. Hoyo Brugensi. Apologeticus adversus gentes. Joh. Laurent. Mosheim de ætate Apologetici Tertul liani, initioque persecutionis Severi disquisitio. Ad Nationes libri duo. De Testimonio Animæ liber adversus gentes. Liber ad Scapulam. Dissertatio in Q. Septimii Florentis Tertulliani Apologeticum, duos ad Nationes libros et unum ad Scapulam, auctore D. Nicol. L. Nourry, presbytero et monacho ordinis S. Benedicti, e congregatione S. Mauri. Liber de Oratione, cum notis Panciroli et Muratorii, variorumque. Liber de Baptismo. Liber de Pœnitentia. Libri ad Uxorem duo. Libri de Cultu fœminarum duo, PRÆFATIO. OMNES latin linguae Patres, scriptoresque eccle- A usu ac vera auctoritate præfari non supererit. Ali siasticos iterum, favente Deo, almaque Virgine Deipara, in lucem emittendos aggressuri; cum tanto canese christianæ testium agmini, quis potissimum præiret antesignanus, perpensa temporum, rerum, operum ratione, quæreremus; adfuisset quidem in promptu, e primis Ecclesia incunabulis, melioris nota vir ac sanctioris ominis nomen; præstantior vero pondere ingenii ac doctrinarum copia nemo, præter hunc nostrum QUINTUM SEPTIMIUM FLORENTEM TERTULLIANUM. Laudandum quidem ingenium, damnanda vero hæresis, ac sane lugenda longioris tanti viri vitæ pars ultima, majorque, in fœdos errores impensa. B At cum altera pars et melior in fidei certamina strenue fuerit erogata, huic igitur, attentis saltem temporum ratione ac ætatis jure, primas habere partes indulgeatur. Hunc merito suum occidentalis Ecclesia sibi vindicet primum assertorem. Hujusce proinde magni nominis umbra ac patrocinio defensa, exoriatur et crescat nova hæc omnium, quibus adolevit Catholica Traditio, testimoniorum series integra, ex omnibus magnis, minimisve concinnanda scriptis, quæ ab Apostolorum ætate ad ultimos Patres in orbe christiano, fidei tuendae caussa, prodiere et supersunt; cuncta jam cdita iterum editura; deficientibus de die in diem aut raro occurrentibus veterum libris sufficienda; diu a multis enixe desiderata; jamdudum nuntiata; sero, quo providius, inchoata ardua quippe res et tantæ molis; indefesso tandem molimine, perpetuaque opera, adsit modo bonus dexterque Deus, finem ad usque ultimum perducenda. Nobis vero talia auspicantibus felix faustumque sit, illud primis infixum vestigiis relegere, illud a Tertulliano misere lapso ediscere, nullum nempe fidei serendæ aut servandae unquam fuisse necessarium feracissimi ingenii subsidium, nec ut firmum stet et inconcussum Ecclesiæ fundamentum, suffulciendam esse ab hominum imbecilli manu et caduca, hanc columnam ac firmamentum veritatis (1). Enim aliud fundamentum nemo potest ponere, præter id quod positum est, quod est CHRISTUS JESUS (2). Firmum fundamentum Dei stat, habens signaculum hoc: cognovit Dominus qui sunt ejus, et discedat ab iniquitate omnis qui nominat nomen Domini (3). Ea est interca hujusce qui primus occurrit testis varia ac dubia indoles, ut nonnulla de recto illius (1) 1 Tim. III, 15. Tertulliani I. C D enim alia quæ de eodem disserenda sunt pro virili in istius operis decursu dicent: Præibit nempe PAMELIUS Septimianos annales per quatuoret viginti fastus consulares contexturus. Subinde quæ cujuslibet libri occasio, ætas, auctoritas, quot sint et quandonam sive ante, sive post sus ceptum ab auctore montanismum conscripti, discrte disputabunt Joh. Aug. NOESSELT et D. Gothofredus LUMPER. Tum Tertulliani Paradoxa, cum eorum antidoto, iterata ejusdem Pamelii opera recensebuntur. Una succedent B. RHENANUS simul et ANDREAS HOYUS Brugensis, in explicandis que frequentio res usurpat Tertullianus Proverbiales formulas, unde lux non minima in toto opere suffunditur. Deinde rara admodum ac pererudita in libros Apologeticos dissertatione D. NICOL. LE NOURRY ardua quæque Septimianæ doctrinæ momenta quam uberius et plenius exponet. Interim subnectitur brevis et luculenta LAUR. MOSHEMII de ætate Apologetici, initioque persecutionis Severiana disquisitio. Interea decurrit integerrimus Tertulliani textus præcedentium editionum Rkenana, Pameliane Franekana, Rigaltianæ, Parisiensium, Venetæ, Hallensis, Wiceburgensis variis lectionibus illustratus, multorum præterea nempe JUNII, LATINII, WOUWERII, SALMASII, CIACCONII, SCALIGERI, SEMLERI, RITTERII, LEOPOLDI correctionibus castigatus, nec non et adornatus amplissimis RIIENANI, PAMELI!, PANCIROLII, LACERDÆ, ALBASPINÆI, HAVERCAMPI, MURATORII, D. CORBINIANI THOME et variorum commentariis. His tot et talium virorum cura peractis ad cumu lum, ut ita dicam, accedet copiosissimus Tertullianæ latinitatis index, præcipua CH. GODOFRED. SCHUTZII opera digestus. Unde jam nemo non videt quam exigua novis editoribus provincia remaneat, et quam sit nihil propemodum de suo penu addendum, nisi forte iis dicenda sint tum quae supra suscipienda decrevimus, de Tertulliani usu et auctoritate, nec etiam in iis sibimet omnino relictis, eximia nempe et breviori occurrente de eodem argumento dissertatiuncula D. Corbiniani Thomæ ; tum quænam fuerint ad usque tempora nostra præcipui in literarum orbe in Tertullianum impensi labores, quos iterum a doctiss. Ceillerio, Lumper, Schram et Schoennemann, diligenter investigatos accepturi sumus; tum demum coronidis instar, uberius in hoc prooemio supercrit (Une.) |