Parvula (nam exemplo est) magni formica laboris Quæ, simul inversum contristat Aquarius annum, 35 40 micæ, » enati sunt tres versus elegan- horrendæ et frigora ingentia solent tissimi. 33. Nam exemplo est, sc. magno, quo rebus suis prospicit, labore. Hæc tria verba poetæ sunt, dum tres versus, qui e formica ductam comparationem continent, ab istis hominibus dicuntur. ED. magni laboris, suaviter per antithesin formicæ parvulæ tribuitur labor magnus.· - Ore trahit. Plin. Hist. Nat. lib. XI, c. 30: « gerunt ea onera morsu, majora aversæ postremis pedibus moliuntur, humeris obnixa. »ED.- non inc. futuri; similiter Virg. Æn. IV, v. 402 : « ingentem formica farris acervum, Quum populant, hiemis memores tectoque reponunt. » ED. 36. Quæ, simul inversum, etc. Hic refert poeta: at eadem, simul ac sol in Aquarium transit, et tempus, quo annus circumactus est, pluviosum et triste reddit; pro simplice: tempus hiemale. annum inversum, h. e. exactum; donec annus cursum suum peragit, dicitur vertens; quando cursum suum exegit, dicitur inversus. Schol. Porphyr. « Maxime sole in Aquario constituto tempestates esse. Sol autem transit in Aquarium - 42. Defossa, explicant effossa, et & Quod, si comminuas, vilem redigatur ad assem. Non tuus hoc capiet venter plus, ac meus; ut si Mille aret? At suave est, ex magno tollere acervo. laudant defossos specus apud Virg. Georg. III, 376, proprie enim non terra, sed aurum sub terra defodi dicitur. An defossa, ut in multis aliis locis, non ad nomen, cui adjectum est, sed ad nomen vicinum referri debet? ut in Satir. seq. v. 29, vox subsuta non ad veste, sed ad instita referenda est ; et sic auri pondus defossum deponere erit: defossum reponere, seponere, recondere, vel simpliciter pro defodere.— timidum, accommodate ad ingenium hominis avari qui semper opibus timet. Quod, si comminuas, sicilicet ideo avari opes suas terra recondunt, quia si quid vel minimum ab iis detraherent, eas jam ad nihilum redactas putarent. ED. 44. Ni id fit, nisi opibus utaris, nisi eas vitæ necessitatibus impendas, quid utilis aut pulchri in ipsis reperias? ED. Millia frumenti, etc. Quamvis centum millia modiorum frumenti terantur in area tua, ob hoc tamen (ob hanc tamen copiam) non plus venter tuus, quam meus, capiet; frumenta, quæ terebantur in area, h. e. in agro, ubi ad terendas fruges area facta est; cf. supr. ad Od. I, 1, 192 : « 45 50 10; jam ipsa area terere dicitur. Tibull. I, 5, 22: « Area dum messes sole calente teret. » Virgil. Georg. I, Nequidquam pingues palea teret area culmos. » — hoc, pro: ob hoc, ideo, passim apud Nostrum. Sat. I, 2, 81; Sat. I, 3, 93; Sat. I, 4, 9; 6, 41 et 52, et 87; 9, 8.- Reticulum, mantica sive pera, ex reti contexta.-venales inter, mos Romanis erat, ut, quum itinera susciperent, portandum servis panem darent; venalis hic pro quolibet servo ponitur, qua tamen voce vulgo significabatur servus emptus, dum verna dicebatur, qui domi natus erat. ED.—nihilo plus accipias, cuique enim servo suus per diem cibus assignabatur (gall. une ration). ED. 50. Viventi, vix locus, puto, idoneus ex scriptore aliquo, qui Horatii ætate vixit, afferri poterit, ubi impersonali refert junctus sit dativus. Fuerunt igitur, qui viventi mutarent in viventis. Quæ tamen lectio non satis codicibus confirmatur. - intra Naturæ fines, id est, iis contentus quæ natura postulat, nec ea desiderat quæ extra naturæ necessitates sunt.ED.-At suave est, etc. Hic ava - Dum ex parvo nobis tantumdem haurire relinquas, Cur tua plus laudes cumeris granaria nostris? Ut, tibi si sit opus liquidi non amplius urna, Cum ripa simul avulsos ferat Aufidus acer: limo 55 At qui tantuli eget, quanto est opus, rus objicit at mihi suavius est ex ii, qui parvo fonte non contenti, ex magno acervo haurire. ED. 52. Tantumd. haur. tollere, promere; reponit Horatius confutando. -cumeris. Schol. Acr. Cumeram dicimus vas ingens vimineum, in quo frumenta conduntur. Sic ipse alibi (Epist. I, 7, 30). Sive cumeræ dicuntur vasa fictilia, similia doliis, ubi frumentum suum reponebant agricolæ. Tertio cumeræ dicuntur vasa minora, quæ capiunt quinque sive sex modios, quæ lingua Sabinorum trimodiæ dicuntur.-granaria, sunt vasta horrea, ubi grana servantur; sic magna avari horrea parvæ moderati hominis cumeræ opponuntur. ED. 54. Liquidi (liquoris, aquæ) urna, ut infr. Sat. I, 5, 91: urna, vas aquarium. cyatho, jam de vase aquario minore; si spectes mensuram, urna continebat quatuor congios; congius sex sextarios; sextarius duodecim cyathos. ex hoc, ante pedes manante. 56. Eo fit, etc. Sensus : hinc fit, ut magno flumine, qualis est Aufidus, haurire malint, hujus fluctibus abrepti in aqua pereant, h. e. ut ii, qui, parvis non contenti, ampliora et largiora usque appetunt, hujus insatiabilis cupiditatis poenas luant.-ferat, auferat, abripiat. — Aufidus acer, rapidus in Apulia fluvius, nunc Ofanto; supr. Od. III, 30, 10, dicitur violens, et Od. IV, 14, 85, tauriformis. 61. At bona pars hominum, etc. At bona pars hominum non ideo opes congerit, quod auri acervo delectetur, sed quia ex opibus pendet ceterorum æstimatio. Ed.--cupid. falso, cupidine falsæ laudis ; laus enim vera in virtute posita est, in hominum autem opinione non nisi falsa. Ed. quia tanti, quantum hab. sis, quia, quanta tibi divitiarum possessio, tanta tui sit æstimatio, s. quantum bonorum possideas, tantum tibi statuatur pretii. Antiquus poeta in Seneca epist. 116: « ubique tanti quisque, quantum habuit, fuit. » ED.--Quid facias Quatenus id facit: ut quidam memoratur Athenis Sic solitus: «< Populus me sibilat, at mihi plaudo « Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca. » Flumina...... quid rides? mutato nomine, de te - Quatenus, quandoquidem, quoniam. Od. III, 24, 30: « quatenus, heu nefas! virtutem incolumem odimus. » ·quidam memor. Athenis, homines, qualis hic Athenis fuisse narratur, ubique gentium reperiuntur. Respexit igitur fortasse poeta, ut putat Heindorfius, Romanum aliquem nobiliorem, quem, satis notum omnibus, invidiæ evitandæ causa nominare noluit. Populus me sibilat, ille sane non laudem opibus obtinebat, sed dum sua culpa miser et ideo deridendus ceteris videretur, sese divitiarum aspectu solabatur. ED. 68. Tantalus a labris, etc. Tu, qui nummos in arca tantum contemplaris, nec usum inde capis, idem fere facis, quod apud inferos Tantalus, qui sitiens aquam, a labris refugientem captat.-quid rides? Quid ad Tantali notam fabulam rides? ED. mutato nomine, etc. Enimvero ea, quæ de Tantalo finguntur, si nomen tuum quem præbeat usum? 65 70 cum Tantali nomine mutaveris, egregie in te quadrant; quemadmodum enim ille videbat quidem ante ora aquam, nec tamen eam hauriebat, ita tu nummos, tanquam pictas tabulas, contemplaris, nec usum ex iis capis. undique, ex omnibus locis et omnibus modis, per fas et nefas. Ed. — Indormis, avarus scilicet metuens ne fur opes eripiat, iis incubat et indormit. De avaro Lucilius Frag. lib. VI, initio : « Bulgam, et quidquid habet nummorum, secum habet ipse: Cum bulga conat, dormit, lavit: omnis in una Spes hominis bulga, hac devincta est cetera vita. » ED.-inhians xɛynvóç)..... inhiare dicuntur, qui hiante quasi ore (h. e. summa cupiditate) alicui rei imminent, toto animo in aliqua re defixi sunt. sacris ;* res sacras sacerdotes tantum modo tangere, nihil autem ex iis detrahere valebant. Ed.-pictis tanquam gaudere tabellis; pictæ scilicet tabulæ sedulo servantur, respiciendæ tantum, non autem tangendæ. ED. 73. Nescis quo valeat nummus? An nescis quo spectet nummi vis et Panis ematur, olus, vini sextarius: adde, Non uxor salvum te vult, non filius, omnes Vicini oderunt, noti, pueri atque puellæ. pretium? h. e. cui rei adhibendus sit nummus? valere non simpliciter est spectare, sed exprimit simul vim, quam res, quæ aliquo spectat, habet. vini sextar. modica vini mensura apprime cœnæ ex pane et oleribus accommodata. ED. adde, Queis humana sibi dol. nat. neg. adde alią, quibus natura humana ægre nec sine dolore careat. Respicit ea, quæ ad corporis voluptatem et ad alia, quæ natura postulat, pertinent.-natura humana, appetitus cuique homini a natura insitus. 75 80 85 vite accepit: « Du moment qu'il gagna ce qui cause nos peines, Le sommeil quitta son logis; Il eut pour hôtes les soucis, Les soupçons, les alarmes vaines. Tout le jour il avait l'œil au guet; et la nuit, Si quelque chat faisait du bruit, Le chat prenait l'argent. » ED.- horum bonorum, ejusmodi bonorum, quæ tantas curas injiciunt eorum possessoribus. 80. At si, hæc objicit avarus. tentatum, corpus, quod invadit et occupat morbus, tentari morbo dicitur; ut infr. Sat. III, lib. II: «...renes morbo tentantur acuto. » ED.frigore, quo agitari et corripi solent ægroti, h. e. febri. - lecto te affixit, 76. Vigilare metu exanimem, somnum præ metu amittere. ED. Ne te compilent fugientes, ne servi aufugiant tuas opes auferentes. Com-jam hic non de febri, sed de graviore pilare a verbo græco Tev, stipare, `densare; fures scilicet quo res facilius ferant, eas coacervant, et in minimum fascem redigunt. Omnis ille metus eorum proprius est, qui thesauros reconditos habent; unde gallicus fabularum scriptor, in lib. VIII, fab. 2, de sutore qui centum nummos a di et longiore morbo agitur, quæ ægrotantem lecto detinet et quasi alligat. ED.-Assideat, prope lectum sedeat, cuilibet ægri necessitati intentus. ED. —fomenta, omnia remedia. ED. Suscitet, reficiat et morbo liberet. Ed. - Non uxor salvum te vult, respondet poeta. ED. |