tom 3gi dzieła rozpoczętego, Warsz. w 4ce 1858. W piśmie zbiorowém Joz. Ohryzko w Petersburgu wydaném r. 1859 znajduje się ciekawa i obszerna biografia Jozefa Sosnowskiego, Stały współpracownik Bibliot. warsz. od r. 1850, w której wiele prac swoich ogłosił. Prócz tego dostarcza artykułów do Encyklopedyi powszechnej wychodzącej w Warszawie 1860.

4) LEON ZIENKOWICZ rozpoczął poszytami w Paryżu r. 1859: Żywoty narodowe z ostatnich lat stu ozdobione portretami, rękopismami i pomnikami. Dotąd wyszło: Tadeusza Kościuszki przez Leonarda Chodźkę. Konarskiego Szymona przez Gosławskiego, Maurycego, Darasza Wojciecha i Worcella Stanisława przez Leona Zienkowicza, Potockiej (z Działyńskich), Klaudyny przez E. I. Ostrows skiego. Antoniego przez Jana Leduchowskiego. Zawisty Artura i Wollowicza Michala przez Michała Chodźkę. Każdy z wyszłych zeszytów opatrzony jest portretem, rękorysem i oddzielną okładką.

A

5) ALEXANDER hr. PRZEZDZIECKI mąż uczony i prawdziwy Mecenas z wielką gorliwością i poświęceniem odszukuje skarby naszej przeszłości i oddaje się badaniom dziejów. Z początku pisal dramata w języku francuzkim, teraz całkiem poświęcą się polskiemu piśmiennictwu. Prace jego są: Jadwiga dramat historyczny. Proby dramatyczne polskie. Wiadomość bibliograficzna o rękopismach zawierających w sobie rzeczy polskie, przejrzanych po niektórych bibliotekach i archiwach zogranicznych w latach 1846-1849. Ślady Bolesławów polskich po obcych krajach. Opowiadanie historyczne z 5 litografiami 1853. Także wraz z Grabowskim wydał: Źródła dziejów polskich 1843 r. O Polakach w Bononii i Padwie. Warsz. 1853. Najważniejszą atoli nam wyświadczył przysługę wydając: Pomniki sztuki średniowiecznej. Tu należy Pawel z Przemankowa rys historyczny z drugiej połowy XIII wieku w Polsce, z nieznanych po większej części lub malo znanych źró deł skreślony, Warsz. 1851. Obecnie przygotował do druku Zbiór listów Jagiellonek. O nich dał takie zdanie Julian Bartoszewicz. Z wydania listów tych skorzysta sama histo

rya Rzeczypospolitej, żywoty królewien, dzieje postaci historycznych, zyska na nich powieściopisarstwo i życie rodzinne kraju.

1

6) EDWARD KOTLUBAS wydał; Galerya nieświezka portretów Radziwiltowskich, historycznie opisana z drzeworytami Michala Starkmana. Wilno 1857 do 1859. Text dzieła obejmujący stron 535 drobnego i ścisłego druku, wystarczyłby na kilka tomów, gdyby autor dla spekulacyi księgarskiej cheial go tylko wydać. Ale widać z samego sumiennego druku, jak pragnął złożyć tylko dar literaturze ojczystéj i zrobić go przystępnym ogółowi, bo czuł całą wartość podjętéj pracy. Rzeczywiście, dzieje rodziny Radziwiłłów ta galerya nieświezką, to wszystko ustępy, z kart dziejów narodowych. Wiele tu i bardzo wiele rzeczy nieznanych, bo autor ze źródeł rękopiśmiennych, do których mało kto zajrzał, a mniej poczerpnął, zebrał i ogłosił drukiem. W r. 1858 w dodatku miesięcznym Czas podał p. Kotłubaj pracę swoją: Odsiecz Smoleńska i pokój polanowski jest fragmentem z obszerniejszego dzieła p. n. Dzieje wojenne Polski nad którym autor pracuje.

7) LUDWIK LEтowski biskup joppejski dziekan kat. krak. wydał Katalog biskupów, pratatów i kanoników krak. w Krakowie w drukarni uniw. w 4ech tom. w 8ce r. 1852. Dziełem tém niemałą wyświadcżył przysługę. Zalety wykazał Łepkowski w Czasie, tu napomkniem o wadzie którą nam zdało się upatrzyć. Autor rozczytał się we wzorowych i niewzorowych pisarzach 16 i 17 wieku. To wywarło wpływ na styl autora. X. Biskup naśladuje pisarzy dawnych i przejął zarazem ich wady każące. Język nasz nie lubi zbyt lekkich francuzkich okresów, ani też zdań przy długich poprzedzielanych nawiasowemi zdaniami. Taki szyk wyrazów znajdujemy w dziele X. Biskupa, a gdy zarazem zastarzałe wyrazy źle są czasem dobrane, a peryod toczy się kilkunastu wierszami, przeto nieraz trudno zrozumieć myśli zacnéj pisarza i styl nie płynie potoczyście.

8) IGNACY CHODYNIECKI Członek zakonu Karmelitów we

Lwowie wydal: Dykcyonars uczonych Polaków, Lwów, 3 tomy 1833 r.

9) ŻEGOTA PAULI zasłużony zbieracz pieśni ludu polskiego, wydał Starożytności galicyjskie, Pamiętniki do życia i sprawy Samuela i Krzysztofa Zborowskich, Żywoty Hetmanów król. pol. i W. X. litew. z materyalów po Samuelu Brodowskim w Podhorcach znalezionych. Lwów 1850.

10) F.M. SOBIESZCZAŃSKI wydał: Życie i sprawy Krzysztofa Arciszewskiego jenerala artyleryi w wojsku holenderskiém a następnie w dawnej Polsce, Warsz. 1850, Wiadomość historyczna o sztukach pięknych, w dawnej Polsce etc. Warsz. 1847 i 49, 2 tomy. Rys historyczny, staty-styczny wzrostu i stanu miasta Warszawy, Warsz, 1848. Słowem w pisaniu żywotów znaczny wzrósł postęp i znaczna liczba pracujących; n. p.:

11) KAŻ. WLAD. WOJCICKI Życiorysy znakomitych ludzi z rycinami 2 tomy, Warsz. 1851. Cmentarz powązkowski pod Warszawą 3 tony z rycinani, Warsz. 1858.

12) EUSTACHY MARYLSKI Pomniki Polaków na ementarzach zagranicznych, będzie to dopełnieniem powyższego dzieła, Warsz. pod prassą.

13) KALINKA: Żywot Tadeusza Tyszkiewicza, Poznań r. 1853.

14) Tyrus hr. DZIAŁYŃSKI. Wydał historyą familii Szy4 dłowieckich, która w świetnym rękopiśmie czekała przez trzy wieki nakładcy. Dzieło wieku XVI wydał Działyński z odpowiednią przedmiotowi starannością, z godnym swego imienia przepychem. Napis tego dziela: Liber geneseos illustris -familiae Schidlovioiue. Działyński jeszcze większą piśmiennictwu wyświadczył przysługę przez ogłoszenie dziela: Zbiór praw litewskich od r. 1389-1529, tudzież rozprawy sejmowe w tychże prawach od r. 1544-1563., Poznań 1841. W r. 1854 wydal: Annales Stanislai Orichovi Okszi, jestto kronika Orzechowskiego po łacinie napisana. Na końcu dodane jest życie Piotra Kmity przez Górskiego. Źródło pisma do dzie9jów Unii korony polskiej i W. X. litewskiego część III. Dy

aryusz lubelskiego sejmu unii r! 1569, Poznań 1856. Zdbytek dawnej mowy polskiej, Poznań 1857. Annales domus Orzelsciae, Poznań. Długoszà lites ac res gestae inter Polonos ordinemque cruciferorum 3 tomy, Poznań 1855. Gór-v nickiego o wolności, Poznań 1854.

$135. Podróże 1 ziemiopisy:

1) EDWARD RACZYŃSKI (ur. r. 1787 w Poznaniu z ojca' Filipa; uczył się w Frankfurcie nad Odrą, gdzie się szcze-i gólniej do języków i do nauk przyrodzonych przykładał; 1807 zaciągnął się był do wojska polskiego i dosłużył się stopnia› kapitana. W roku 1812 był posłem na sejm w Warszawie wspólnie z księciem Jabłonowskim senator. wojew. Antonim Czarneckim posłem szremskim i księdzem Józefem Koźmianem deputowanym z Lublina i Lubartowa; udał się do Drezna do króla saskiego księcia warszawskiego. W r. 1814 podróżował po Tureyi i Azyi mniejszej i tę opisał w dziele z wielkim przepychem wydaném p. n. Dziennik podróży po Turcyi z rycinami in folio na stali, 2gie wyd. bez rycin wyszło w Wrocławiu w 8ce 1823. W literaturze polskiej po łożył, przeważne zasługi, wydaniem własnym nakładem nader dzieł ważnych, jak n. p. Gabinet medalów z dokladnemi opisami i wspomnieniami historyczněmi, 4 tomy w 4ce. Listy króla Jana III. Pamiętniki do panowania Stefana Batorego. Historya panowania Jana Kazimierza. Pamię tniki Paska," Pam. ks. Alb. Radziwilla 2 tomy. Poselstwo od króla Zygmunta 111. Dwie podróże Jan. Sobieskiego ↑ Pamiętniki do panowania. Aug. IIgo. Pamiętniki o punow. Augusta' III i Stan. Auyusta. Pam. Henryka Dąbrowskiego. Dziennik podróży Józefa Kopcia. Obraz Polski i Polaków z XVII wieku 21 tom. Biblioteka klassyków łacińskich t. 17. Kodex dyplomatyczny Wielkopolski į Kodex dyplomatyczny Litewski. Wspomnienie Wielkopolski 2 tomy, w których mieszczą się dokładne opisy z historycznemi wspomnieniami. Założył publiczną bibliotekę w Poznaniu, zaopatrzywszy ją w dostateczny fundusz dla utrzymania uależytego porządku i zakupywania dzieł nowo wychodzących

i takową darował miastu Poznaniowi. Danien znacznego funduszu, czynnie przyczynił się do odnowienia kaplicy w kościele archikated. w którym wzniósł pomniki dla Mieczysława i Bolesława W. Gaębiony zgryzotami dnia 20 stycznia 1845 wystrzalem z moździerza życie sobie odebral..

1

2) WINCENTY Hiprolit GawaRECKI. Ur. 11 paździer. 1788 +1852 r. wydał: Wiadomości historyczne ọ mieście Pultusku. Warsz. 1826. Pamiętnik historyczny Płocki 1823: i1830. Przywileje, nadania i swobody przez królów polskich, książąt mazowiekich i biskupów płockich udizelone miastu Plocku. Warsz. 1823. Pamiątki historyczne miasta Łowicza. Warsz. 1844 i wiele innych rozpraw historycznych, jeograficznych i statystycznych umieszczonych po pismach czasowych.

3) AMBROZY GRABOWSKI Ur. 1782 w miasteczka Kę-. tach. W r. 1797 przywieziony do Krakowa zostawał w księgarni A. Gröbla. W r, 1817 założył na siebie księgarnią i tę utrzymywał do r. 1837. Wydal: Historyczny opis Krakowa 1822. 30. 36. 40. Groby królów polskich, r. 1835. Starożytności historyczne polskie 2 tomy 1840. Ojczyste spominki 2 tom. 1845. Listy Władyslawa IV, 1845. Reja pisma wierszem 1848. Dawne zabytki miasta Krakowa 1850. Starożytnicze wiadomości o Krakowie z rycinami. Kraków 1852. Skarbniczka naszej archeologii. Lipsk 1854Niezmordowany ten starożytnik w roku zeszłym w Bibliotece warszawskiej, której jest stalym pracownikiem, zamieścil: Okruszyny wiadomości z dziedziny sztuk i staroży→ tności naszych. W r. 1858 na miesiąc wrzesień podał wiadomość o Fryderyku Jon rytowniku polskim i jego pracach. Skreślił także kilka żywotów uczonych Polaków dotąd wcale nieznanych. Wszystkie pisma jakie wydał ten zacnych uczuć i prawych dążności badacz, są nieobojętnym przyczynkiem rozjaśnienia szczegółów historycznych naszej przeszłości.

4) MICHAL BALIŃSKI ur. 14 sierpnia 1794 na Litwie w majętności rodzinnej w Terespolu, z ojca Ignacego cześnika inflantskiego i komissarza cywilno wojskowego. Tu