Obrazy na stronie
PDF
ePub

5

26.-40. Es folgen die unter Mitwirkung der congregatio de propaganda fide getroffenen Bestimmungen über die Circumscription, in denen sämtliche zu Köln, Trier, Münster, Paderborn, Gnesen-Posen, Kulm, Breslau, Ermland gehörigen Pfarreien aufgezählt werden.

41. In executorem itaque praesentium nostrarum litterarum.. Joseph Ep. Warmiensem (Joseph v. Hohenzollern, Bisch. v. Ermland).. nominamus.. eidemque committimus, ut ... cunctas res ecclesiasticas ad meliorem statum et ordinem revocandi quaslibet ecclesias congrua et firma dotatione muniri studeat, media ad hoc necessaria benevolentissime ac liberaliter exhibente.. Borussiae rege, qui magnanimi principis animum et 10 propensissimam erga catholicos eius imperio subiectos voluntatem.. aperte declaravit. Dotation: 42. Super publicis regni sylvis nominatim designandis tot census auctoritate regia imponentur, quot erunt dioeceses dotandae, et in respectiva quantitate, ut ex iis annui fructus ab omnibus, cuiuscunque generis oneribus prorsus libere percipi possint, qui satis sint vel ad integram ipsarum dioecesium dotationem si nullam actu 15 habeant, vel ad supplementum eiusdem dotationis si partem aliquam suorum bonorum adhuc possideant, ita ut singulae dioeceses eos annuos redditus imposterum habeant, qui redditibus pro archiepiscopali vel episcopali mensa, pro capitulo, pro seminario dioecesano, proque suffraganeo statutis in quantitate singulis inferius designanda perfecte respondeant, atque huiusmodi censuum proprietas per instrumenta in legitima, validaque 20 regni forma stipulanda, et a praelaudato rege subscribenda unicuique ecclesiae conferetur.. (Bis 1833, wo diese Einrichtung durchgeführt sein soll, werden die zugesagten Beträge aus der Staatskasse bezahlt.). Cum forte magistratus intercesserint, ne census imponantur non satis diminuta publici aeris alieni quantitate, laudatus rex ultro promisit conceptisque verbis sese obligavit.. se curaturum esse, ut tot agri regiis impensis emantur 25 pleno dominii iure singulis ecclesiis tradendi, quot necessarii sint, ut eorum redditus annuas illas summas exaequent, quae a censibus percipiendae essent, nisi impedimentum illud intercessisset.

43. Die Dotationen für die Erzbischöfe (Köln und Gnesen, Posen je 12 000 Thaler), die Bischöfe (Trier, Münster, Paderborn, Kulm je 8000 Thaler, Breslau 12 000 Thaler), die 30 Domkapitularen, und Bestimmungen über die Ausstattung der Seminare, die Wohnungen der Bischöfe, die Emeriten- und Demeritenhäuser, die Kammertaxen u. s. w.

575. 2. Pius VII. Breve,,Quod de fidelium", 16. Juli 1821: Die Bischofswahlen. An die preuß. Domkapitel: E. Friedberg, Staat und Bischofswahlen in Deutschland, 1862, 356; Aktenstücke Nr. 93, 246.

35 Cum vero ad religionis incrementa, utilioremque episcopalis muneris procurationem summopere intersit, mutuam servari utriusque potestatis concordiam, quandoquidem ex Ivonis Carnotensis 1 testimoniis cum regnum et sacerdotium inter se conveniunt, bene regitur mundus, floret et fructificat ecclesia: vestrarum partium erit, eos adsciscere, quos, praeter qualitates caeteras ecclesiastico iure praefinitas, prudentiae insuper laude 40 commendari, nec serenissimo regi minus gratos esse noveritis, de quibus antequam solemnem electionis actum ex canonum regulis rite celebretis, ut vobis constet curabitis.

1 Brief 238.

2

576. Joseph Comte de Maistre 1: Infallibilität des Papstes. Du Pape I, liv, I, ch. 1, P 1821, 1f. 7 ff. - HVSYBEL, HZ 1, 1859, 153 ff.; JCGLASER, J.M., B 1865; JFRIEDRICH, G. d. Vatik. Konzils I 61 ff. 187 ff.; ADEMARGERIE, J. de M., P 1882; GCOGORDAN, J. de M., P 1894; FRDESCOSTES, J. de M. avant la révolution, P 1893; J. de M. pendant la rév., 1895; EGRASSET, J. de M., Chamb 1901; CLATREILLE, 5 J. de M. et la papauté, P 1906, ASAVAETE, J. de M., P 1908.

Que n'a-t-on pas dit sur l'infaillibilité considérée sous le point de vue théologique! Il seroit difficile d'ajouter de nouveaux argumens à ceux que les défenseurs de cette haute prérogative ont accumulés pour l'appuyer sur des autorités inébranlables, et pour la débarasser des fantômes dont les ennemis du christianisme et de l'unité se sont plus à 10 l'environner, dans l'espoir de la rendre odieuse au moins, s'il n'y avoit pas moyen de faire mieux.

Mais je ne sais si l'on a assez remarqué, sur cette grande question comme sur tant d'autres, que les vérités théologiques ne sont que des vérités générales, manifestées et divinisées dans le cercle religieux, de manière que l'on ne sauroit en attaquer une sans atta- 15 quer une loi du monde.

L'infaillibilité dans l'ordre spirituel, et la souveraineté dans l'ordre temporel, sont deux mots parfaitement synonymes. L'un et lautre expriment cette haute puissance qui les domine toutes, dont toutes les autres dérivent; qui gouverne et n'est pas gouvernée, qui juge et n'est pas jugée.

Quand nous disons, que l'Eglise est infaillible, nous ne demandons pour elle, il est bien essentiel de l'observer, aucun privilége particulier; nous demandons seulement qu'elle jouisse du droit commun à toutes les souverainetés possibles, qui toutes agissent nécessairement comme infaillibles; car tout gouvernement est absolu; et du moment où l'on peut lui résister sous prétexte d'erreur ou d'injustice, il n'existe plus.

[ocr errors]

Si quelqu'un s'avisoit de proposer un royaume de France sans roi de France, un empire de Russie sans empereur de Russie, etc. on croiroit justement qu'il a perdu l'esprit; ce seroit cependant rigoureusement la meme idée que celle d'une Eglise universelle sans chef.

20

25

Il seroit superflu de parler de l'aristocratie; car n'y ayant jamais eu dans l'Eglise de 30 corps qui ait eu la prétention de la régir sous aucune forme élective ou héréditaire, il s'ensuit que son gouvernement est nécessairement monarchique, toute autre forme se trouvant rigoureusement exclue.

La forme monarchique une fois établie, l'infaillibilité n'est plus qu'une conséquence nécessaire de la suprématie, ou plutôt, c'est la même chose absolument sous deux noms 35 différens. Mais quoique cette identité soit évidente, jamais on n'a vu ou voulu voir que toute la question dépend de cette vérité; et cette vérité dépendant à son tour de la nature même des choses, elle n'a nullement besoin de s'appuyer sur la théologie; de ma

1 JOSEPH DE MAISTRE, Vom Papst. Aus dem Französischen übersetzt von MORITZ LIEBER, Frkf 1822, 1. Bd., V Vorerinnerung des Uebersetzers: Ihm (dem Grafen von Maistre) war die große Idee vorbehalten, den Papst als denjenigen darzustellen, der in sich allein das ganze Christentum repräsentiere, und uns auf einen Standpunkt zu führen, von dessen Höhe die Geschichte, wenn wir sie in diesem Geiste erforschen, und die päpstliche Macht alle Jahrhunderte hindurch im Auge behalten, alle finstern Wolken des Vorurteils, des Irrtums und der Leidenschaft verscheucht, und uns das eigentümliche Wesen des päpstlichen Ansehens in allen seinen Beziehungen erblicken, und die Notwendigkeit seines Handelns so fühlbar wahrnehmen läßt, daß jeder rechtliche und unbefangene Betrachter und Forscher zu dem Schlusse hingezogen wird: Ohne den Papst gibt es kein Christentum mehr, und die gesellschaftliche Ordnung ist unausbleiblich in ihrem Herzen verwundet.

Mirbt, Quellen. 4. Auflage.

88

28

nière qu'en parlant de l'unité comme nécessaire, l'erreur ne pourroit être opposée au Souverain Pontife, quand même elle seroit possible, comme elle ne peut être opposée aux souverains temporels qui n'ont jamais prétendu a l'infaillibilité.

Celui qui auroit le droit de dire au Pape qu'il s'est trompé, auroit, par la même raison, 5 le droit de lui désobéir; ce qui anéantiroit la suprématie (ou l'infaillibilité); et cette idée fondamentale est si frappante, que l'un des plus savans protestans qui aient écrit dans notre siècle 1, a fait une dissertation pour etablir, que l'appel du Pape au futur concile détruit l'unité visible. Rien n'est plus vrai; car d'un gouvernement habituel, indispensable, sous peine de la dissolution du corps, il ne peut y avoir appel à un pouvoir intermittent.

10 577.

15

Papst Leo XII. (1823-1829): Verdammung des Indifferentismus und der Bibelgesellschaften (1824).

Enzyklika,,Ubi primum“ v. 5. Mai 1824: BR Continuatio XVI 45 ff. BENRATH, RE 11, 1902, 390 ff.; FRNIELSEN, Hist. of the Papacy in the XIXth Century II, Lo 1906, 1 ff.; ARTAUD DEMONTOR, Hist. de Leo XII., P 1843.

Secta quaedam, vobis certe non ignota, philosophiae nomen immerito sibi usurpans inordinatas omnium propemodum errorum phalanges e cineribus excitavit. Haec siquidem blandam pietatis et liberalitatis speciem prae se ferens tollerantismum (sic enim aiunt) se u indifferentismum profitetur, atque extollit non modo in rebus civilibus, de quo non est nobis sermo, verum etiam in religionis negotio, docens, 20 amplam unicuique libertatem a Deo factam esse, ut quae cuique secta iuxta suum privatum iudicium, vel opinio arriserit, eam quisque sine salutis periculo amplecti vel adoptare valeat. Contra quam delirantium hominum impietatem sic nos monet apostolus Paulus (Rom 16 17. 18).

Hostium nostrorum iniquitas eo usque progreditur, ut praeter colluviem pernicio25 sorum librorum religioni per se infestam, in religionis detrimentum vertere nitantur etiam litteras ad religionis ipsius aedificationem nobis datas (p. 47).

Non vos latet, v. fr., societatem quandam dictam vulgo biblicam, per totum orbem audacter vagari, quae spretis ss. patrum traditionibus, et contra notissimum Tridentini concilii decretum 2 in id collatis viribus ac modis omnibus 30 intendit, ut in vulgares linguas nationum omnium sacra vertantur, vel potius pervertantur biblia.. Ad quem pestem avertendam praedecessores nostri plures ediderunt constitutiones et extremis diebus s. rec. Pius VII. duo dedit brevia, alterum Ignatio archiepiscopo Gnesnensi, alterum Stanislao archiepiscopo Mohileviensi 3.. Nos quoque pro apostolico nostro munere hortamur vos, v. fr., ut gregem vestrum a lethiferis hisce pascuis amo25 vere omnimode satagatis.. En, v. fr., quo haec spectat societas, quae insuper ut impii voti fiat compos nil intentatum relinquit. Non enim tantummodo versiones suas typis. edere, verum etiam per omnes urbes cursitando in vulgus per se spargere sibi plaudit. Quin imo ut alliciat simplicium animos, qua venditare curat, qua dono dare insidiosa liberalitate gestit (p. 48).

1 Laur. Mosheimii dissert. de appel. ad concil. univ. Ecclesiae unitatem spectabilem tollentibus. Dans l'ouvrage du docteur Marchetti, tom. II, p. 258.

[blocks in formation]

Papst Pius VIII. (1829-1830).

578. 1. Pius VIII. Enzyklika,,Traditi humilitati" v. 24. Mai 1829: Verurteilung der Bibelübersetzungen.

BR Continuatio XVIII 17 ff.

ARTAUD DEMONTOR, Hist. de Pie VIII, P 1844; ZÖPFFELBENRATH, RE 15, 1904, 458 f.

Pervigilandum quoque est adversus eorum consilia, quibus bibliorum libri novis, ac praeter saluberrimas ecclesiae regulas editis interpretationibus, iisque ex privato spiritu callide in pravos sensus contortis, vernacula qualibet lingua pervulgantur, et ubique maxima atque incredibili impensa populis etiam rudioribus gratuito impertiuntur, perversis quoque haud raro immissis scriptiunculis, ut lethale 10 obbibant venenum, ubi aquas sese haurire cessent sapientiae salutaris. Alias iam pridem apostolica sedes de ingenti hac fidei clade christianum populum monitum voluit, tantaeque perniciei auctores contudit. Es folgt ein Hinweis auf die regulae indicis Tridentini concilii 1, auf dessen IV. sessio 2 und die Erlasse Pius VII 3. His et vos, v. fr., armis praelia domini in tanto sacro doctrinae periculo p raeliari con amini, ne vestro 15 in grege exitiale id genus virus ad imperitorum praesertim necem diffundatur.

[ocr errors]

[ocr errors]

579. 2. Pius VIII. Breve „Literis altero abhine", 25. März 1830: Die Mischehen. An den EB von Köln und die Bischöfe von Trier, Münster und Paderborn. Darlegung des Verfahrens d. pr. Regierung gegen den Erzbischof von Köln. Vom 25. Nov. 1837, B 1838, 20 Beilage C p. 4 ff., übers. p. 41. HÜBLER, Eheschließung 56 ff. Lit.: CMIRBT, DrosteVischering, RE 5, 1898, 23 ff., 61 ff.; 23, 1913, 354; EFRIEDBERG, Grundlagen d. pr. K.pol. unt. Friedr. Wilh. IV., L 1882; FRNIPPOLD, Kl. Schriften 302 ff.; OPFÜLF, Kard. v. Geissel, 2 Bde., Fr 1895. 1896; HKOPPEN, Clemens August, EB v. Köln, Mstr 1897; WWENDLAND, Religiosität Friedrich Wilhelms III., Gi 1909; BRÜCK II 268 ff.; JKISSLING, G. 25 d. Kulturkampfs im Dt. Reich 1, Fr 1911, 165 ff.

Venerabiles fratres, salutem et apostolicam benedictionem. Literis altero abhinc anno ad Leonem XII. gloriosae memoriae praedecessorem nostrum datis diligenter, ven. fr., exposuistis arduum, in quo versamini, discrimen, propterea, quod civili lege isthic ante paucos annos lata praescriptum est, ut in matrimoniis mixtis liberi utriusque sexus in religione patris, aut certe 30 ad eius arbitrium educentur, simulque sacerdotibus interdictum, ne a personis matrimonia huiusmodi contracturis ullam exigant super religiosa nasciturae prolis institutione sponsionem. Et ipsi quidem vel ex eo tempore participes fuimus summi moeroris, quo idem optimus pontifex affectus est ob angustias has vestras, quas eae literae plenius explicabant. Sed graviore adhuc molestia nunc angimur, cum humilitati nostrae inscrutabili Dei iudicio reservatum est ea vobis 35 responsa reddere, quae praedecessor noster, morte praeventus, non potuit. Siquidem sanctae huic sedi prorsus non licet illa omnia permittere, quae in istis regionibus ad eius legis executionem postulari significastis. Verum duo sunt, quae haud parum nos recreant, videlicet vestrum pariter et sacerdotum, qui sub vobis sunt, pro doctrina ecclesiae tuenda servandisque illius regulis studium, quod praedictis quoque ad Leonem XII. literis demonstrastis; ac serenissimi Borussiae 40 regis indulgentia, qui, ut pariter innuistis, ipse auctor quodammodo vobis fuit, ut apostolicae huic sedi integrum rerum statum ingenue explicantes, illam super anxietatibus vestris consuleretis. Hinc enim merito confidimus, non modo vos rescriptis hisce nostris plane obsecuturos, sed ipsam quoque serenissimi regis maiestatem vobis non succensuram, si eidem in rebus civilibus ex animo obsecundantes, in iis tamen, quae non civiles matrimonii effectus, sed ipsam attingunt matrimonii 45 eiusdem sanctitatem, et religiosa coniugum officia respiciunt, sacras religionis catholicae regulas custodiatis. Itaque ad rem proprius venientes, haud nobis opus est, ut fraternitates vestras sacra omni doctrina peritissimas edoceamus, quaenam adversus mixtas, de quibus agitur, nuptias ecclesiae ratio sit. Ergo ignotum vobis non est, ecclesiam ipsam a connubiis huiusmodi, quae non parum deformitatis et spiritualis periculi prae se ferunt, abhorrere, atque idcirco apostolicam 50 hanc sedem summo semper constantique studio curasse, ut canonicae leges matrimonia eadem prohibentes religiose custodirentur.

1 oben Nr. 481. 2 oben Nr. 443. 3 oben Nr. 568. 569.

Quodsi Romani pontifices a sanctissimo illo canonum interdicto nonnunquam dispensasse inveniuntur, id profecto graves ob causas, et aegre admodum fecerunt, suisque dispensationibus adiicere consueverunt conditionem expressam de praemittendis matrimonio opportunis cautionibus, non modo ut coniux catholicus ab acatholico perverti non posset, quin potius ille teneri 5 se sciret ad hunc pro viribus ab errore retrahendum, sed etiam ut proles utriusque sexus ex eodem matrimonio procreanda in catholicae religionis sanctitate omnino educaretur. Nostis autem, ven. fr., ipsas omnes cautiones eo spectare, ut hac in re naturales divinaeque leges sartae tectae habeantur; quandoquidem exploratum est, catholicas personas, seu viros, seu mulieres, quae nuptias cum acatholicis ita contrahunt, ut se aut futuram sobolem periculo perversionis temere 10 committant, non modo canonicas violare sanctiones, sed directe etiam gravissimeque in naturalem ac divinam legem peccare. Atque exinde iam intelligitis, nos quoque gravissimi coram Deo et ecclesia criminis reos fore, si circa nuptias huiusmodi istis in regionibus contrahendas illa a vobis aut a parochis vestrarum dioecesium fieri assentiremur, per quae, si non verbis, factis tamen ipsis indiscriminatim approbarentur. Quare nos summopere commendantes zelum illum vestrum, 15 quo catholicos vestrae curae commissos a connubiis mixtis avertere hactenus allaborastis, enixe vos in Domino exhortamur, ut posthac pariter in id ipsum sedulo incumbatis in omni patientia et doctrina, horum deinde laborum copiosam in coelis mercedem accepturi. Iuxta haec igitur, quoties praesertim catholica aliqua mulier viro acatholico nubere velit, diligenter ab episcopo seu a parocho edocenda erit, quaenam 20 circa huiusmodi nuptias canonum sententia sit, serio que admonenda de gravi scelere, quo apud Deum rea fiet, si eos violare praesumat; et maxime opportunum erit eandem adhortari, ut meminerit firmissimum illud religionis nostrae dogma, quod extra veram catholicam fidem nemo salvus esse potest; proindeque agnoscat, se in filios, quos a Deo exspectat, iam nunc crudelissime acturam, si tales con25 traxerit nuptias, in quibus sciat illorum educationem in viri acatholici arbitrio futuram. Quae quidem salubria monita erunt etiam, prout prudentia suggesserit, iteranda eo praesertim tempore, quo nuptiarum dies instare videatur, dumque consuetis proclamationibus disquiritur, utrum alia sint, quae illis obstent, impedimenta canonica. Quod si nonnullis in casibus paterna huiusmodi sacrorum pastorum studia in irritum cadere contingat, tum sane abstinendum 30 erit a catholica eadem persona censuris in illam nominatim expressis corripienda, ne tumultus aliquis excitetur, et graviora rei catholicae mala obveniant; sed alia ex parte abstinere etiam catholicus pastor debebit non solum a nuptiis, quae deinde fiant, sacro quocunque ritu honestandis, sed etiam a quovis actu, quo approbare illas 35 videatur. Quam circa rem illud solummodo in nonnullis locis toleratum est, ut parochi, qui ad graviora rei catholicae incommoda avertenda praesentiam suam contrahendis his nuptiis praestare cogebantur, paterentur quidem eas ipsis praesentibus confici (si scilicet nullum aliud obstaret canonicum impedimentum), ut audito utriusque partis consensu deinceps pro suo officio actum valide gestum in 40 matrimoniorum librum referrent, sed caverent semper ab illicitis huiusmodi matrimoniis ullo suo acto approbandis, multoque magis a sacris precibus et ab ecclesiastico quovis ritu eisdem admiscendo. Sequitur iam, ut de illorum causa respondeamus, qui matrimonia mixta inire ausi fuerint, catholico pastore non praesente. Et hac quidem super re ita nobis censuimus statuendum, ut avertantur, quoad fieri poterit, scandala, quae ex huiusmodi nup45 tiis oriri denuntiastis, itemque ut catholici illi, qui in coniunctione vivant eo modo inita, facilius induci possint ad peccatum suum salutaribus poenitentiae lacrymis expiandum, denique ut in posterum certa omnibus regula sit, qua de vi matrimoniorum ea ratione contrahendorum diiudicent. Iam vero ad coniunctiones quod attinet, quae isthic usque ad praesens tempus sine parochi praesentia initae sunt, nos brevi delegabimus fraternitatibus vestris necessarias facultates, quarum vi malis 50 exinde ortis magna saltem ex parte mederi valeatis. Nunc autem per nostras has literas volumus et mandamus, ut matrimonia mixta, quae posthac (a die videlicet 25. Martii 1830) in vestris dioecesibus contrahi contingat, non servata forma a Tridentino concilio praescripta1, si eisdem nullum aliud obstet canonicum dirimens impedimentum, pro ratis ac veris connubiis habeantur; prout nos auctoritate nostra apostolica matrimonia ea 55 vera ac rat a fore declaramus atque decernimus contrariis non obstantibus quibuscunque. Quo

1 cf. oben Nr. 468.

« PoprzedniaDalej »