εἰσιν οἱ πιστοὶ εἰς τὸ τῆς τελειώσεως προβάντες μυστήριον, τὰ δ ̓ ἀρνία τῶν ἔτι κατηχουμένων ὑπάρχει τὸ ἄθροισμα, ἁπαλῷ τέως τρεφόμενον διδασκαλίας γάλακτι. ὅμως ἱστορεῖται μηδ' ὀλίγους μῆνας βοσκήσας τὰ προβά τια ὁ Πέτρος ἐσταυρῶσθαι, εἰρηκότος τοῦ ̓Ιησοῦ 1 τὰς "Αιδου πύλας μὴ κατισχύσειν αὐτοῦ.

66

5

Ιδωμεν δ ̓ ἐκεῖνο τὸ ῥηθὲν τῷ Παύλῳ 2· εἶπε δὲ δι' δράματος ὁ κύριος ἐν νυκτὶ τῷ Παύλῳ· μὴ φοβοῦ, ἀλλὰ λάλει, ὅτι μετὰ σοῦ εἰμι καὶ οὐδεὶς ἐπιθήσε ταί σοι τοῦ κακῶσαί σε. καὶ ὅσον οὐδέπω ἐν ̔Ρώμῃ κρατηθεὶς τῆς κεφα λῆς ἀποτέμνεται οὗτος ὁ κομψός, ὁ λέγων ὅτι ἀγγέλους κρινοῦμεν, οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ Πέτρος λαβὼν ἐξουσίαν βόσκειν τὰ ἀρνία, τῷ σταυρῷ προσηλωθείς 10 ἀνασκολοπίζεται.

88. Petrus, Bischof von Alexandrien (306): Ende des Petrus. περὶ μετανοίας can 9: Reliquiae iuris eccles. antiqu. ed. PdeLagarde, L 1856, 68 13-17. HARNACK, LG I 444 f.; BONWETSCH, RE 15, 1904, 215 ff.; BARDENHEWER, LG II 30, 239 ff.

οὕτως ὁ πρόκριτος τῶν ἀποστόλων Πέτρος πολλάκις συλληφθεὶς καὶ φυλα- 15 κισθεὶς καὶ ἀτιμασθεὶς ὕστερον ἐν Ρώμῃ ἐσταυρώθη. ὁμοίως καὶ ὁ περιβόητος Παῦλος πλεονάκις παραδοθεὶς καὶ ἕως θανάτου κινδυνεύσας, πολλά τε ἀθλήσας καὶ καυχησάμενος ἐν πολλοῖς διωγμοῖς καὶ θλίψεσιν ἐν τῇ αὐτῇ πόλει καὶ αὐτὸς μαχαίρᾳ τὴν κεφαλὴν ἀπεκείρατο.

Synode zu Elvira in Spanien (c. 300-c. 313).

Mansi II 57 ft. FERD.DEMENDOZA, De confirmando concilio Illiberitano, 1593 (Mansi 57 ff.); PGAMS, KG v. Spanien, R 1864, II1, 1ff.; HEFELE I 148 ff.; LAUCHERT XVII 13 ff.; EHENNECKE, RE 5, 1898, 325 ff.; ADALE, The synod of Elvira, Lo 1882; LDUCHESNE, Le concile d'Elvire, Bibl. de l'école des hautes études, fasc. 83, P 1887; LECLERQ, L'Espagne chrétienne, P 1906; HKOCH, ZNW 17, 1916, 61 ff.; ACHELIS II 130 ff.

can. 7. De poenitentibus moechiae si rursus moechaverint. Si quis forte fidelis post lapsum moechiae, post tempora constituta, acta poenitentia, denuo fuerit fornicatus, placuit nec in finem habere eum communionem.

can. 15. De coniugio eorum, qui ex gentilitate veniunt. Propter copiam puellarum gentilibus minime in matrimonium dandae sunt virgines christianae, ne aetas in flore tumens in adulterio animae resolvatur.

20

25

30

can. 16. De puellis fidelibus, ne infidelibus coniungantur. Haeretici, si se transferre noluerint ad ecclesiam catholicam, nec ipsis catholicas dandas 35 esse puellas; sed neque Iudaeis neque haereticis dare placuit, eo quod nulla possit esse societas fideli cum infideli; si contra interdictum fecerint parentes, abstineri per quinquennium placet.

can. 17. De his qui filias suas sacerdotibus gentilium coniungunt. Si qui forte sacerdotibus idolorum filias suas iunxerint, placuit nec in finem 40 eis dandam esse communionem.

91. 3. Synode zu Elvira: Priesterzölibat.

Zur Geschichte des Zölibats: Röm.-Kath.: LDETHOMASSIN, Vetus et nova ecclesiae disciplina 12 c. 60 ff.; FAZACCARIA, Storia polem. del celibato sacro, Roma 1774; LAURIN, Zölibat, W 1880; JFREISEN, G. d. kan. Eherechts, Tü 1888, 719 ff.; ADEROSKOVANY, Coelibatus et 45

breviarium, Pest 1861, 4 Bde.; PHILLIPS, KL III 2, 1884, 584 ff.; FUNK I 121 ff.; SCHERER, KR § 70 f.; F. A. u. ATHEINER, Einführung d. erzwung. Ehelosigkeit, Altenb. 1828, 2 Bde, neue Ausg. von FNIPPOLD, Barmen 1892, 3 Bde; SÄGMÜLLER I 265. Prot.: CHLEA, Hist of sacerdotal celibacy 2, Boston 1884; HINSCHIUS, KR I§19; EFRIEDBERG, RE 4, 1898, 204. ff.; 5 CMIRBT, Publizistik i. Zeitalter Gregors VII., L 1894, 239 ff.; HBÖHMER, Entstehg. d. Zölibats: Gesch. Studien f. AHAUCK, L 1916, 6 ff.

can. 33. De episcopis et ministris, ut ab uxoribus se absti neant. Placuit in totum prohiberi episcopis, presbyteris et diaconibus vel omnibus clericis positis in ministerio, abstinere se a coniugibus suis et non generare filios; qui10 cumque vero fecerit, ab honore clericatus exterminetur.

15

20

can. 65. De adulteris uxoribus clericorum. Si cuius clerici uxor fuerit moechata et scierit eam maritus suus moechari et non eam statim proiecerit, nec in finem accipiat communiorum, ne ab his qui exemplum bonae conversationis esse debent, ab eis videantur scelerum magisteria procedere.

92.

4. Synode zu Elvira: Bilder in der Kirche.

FUNK I 346 ff.; HKоcí, Altchr. Bilderfrage, Gö 1917, 31 ff.

can. 36. Ne picturae in ecclesia fiant. Placuit picturas in ecclesia esse non debere, ne, quod colitur et adoratur, in parietibus depingatur.

93.

5. Synode zu Elvira: Unfähigkeit des Ketzers zum geistlichen Amt. can. 51. De haereticis, ut ad clerum non promoveantur. Ex omni haeresi fidelis si venerit, minime est ad clerum promovendus; vel si qui sunt in praeteritum ordinati, sine dubio deponantur.

94. 6. Synode zu Elvira: Kirchliche Empfehlungsbriefe.

PBATIFFOL, La prima cathedra episcopatus du concile d'Elvire, Journal of Theolog. Studies 25 vol. 23, 1922, 263 ff.; AJÜLICHER, D. Synode v. Elvira als Zeuge für d. röm. Primat, ZKG 42, 1923, 44 ff.

can. 58. Placuit, ubique et maxime in eo loco, in quo prima cathedra constituta est episcopatus ut interrogentur hi qui communicatorias litteras tradunt, an omnia recte habeant suo testimonio comprobata.

Das Mailänder Religionsedikt der Kaiser Konstantin und Licinius (313). OSEECK, ZKG 12, 381 ff.; FGÖRRES, ZWTh 1892, 282 ff.; VSCHULTZE, RE 10, 1901, 757 ff.; ESCHWARTZ, Konstantin u. d. chr. K., L 1913; JWITTIG, Toleranzreskript v. Mailand: Konstantin d. Gr. u. s. Zeit, hrsg. v. DÖLGER (19. Suppl. Röm. QSchr.), Fr 1913, 40 ff.; AMÜLLER, Lactantius' De mort. persecut. od. d. Chr.verfolgungen i. Lichte d. Mail. Toleranzreskripte, 35 ebend. 66 ff.; JKN IPFING, D. angebl.,,M.Edikt“, ZKG 40, 1922, 206 ff.; PBATIFFOL, Le Paix Constantienne, P 1914; BJKIDD, History of the church to 461, I, Oxf 1922, 529 ff. Ueber Lactantius, De mort. persec.: BARDENHEWER, LG II 537 ff. Eusebius, h. e. X 51—3.

Φέρε δή, λοιπὸν καὶ τῶν βασιλικῶν διατάξεων Κωνσταντίνου καὶ Λικιννίου 40 τὰς ἐκ τῆς ̔Ρωμαίων φωνῆς μεταληφθείσας ἑρμηνείας παραθώμεθα.

Αντίγραφα βασιλικῶν διατάξεων ἐκ ̔Ρωμαϊκῆς γλώττης μεταληφθείσων. Ηδη μὲν πάλαι σκοποῦντες τὴν ἐλευθερίαν τῆς θρησκείας οὐκ ἀρνητέαν εἶναι, ἀλλ ̓ ἑνὸς ἑκάστου τῇ διανοίᾳ καὶ τῇ βουλήσει ἐξουσίαν δοτέον τοῦ τὰ θεῖα πράγματα τημελεῖν κατὰ τὴν αὐτοῦ προαίρεσιν ἕκαστον, κεκελεύκειμεν τοῖς τε 45 Χριστιανοῖς τῆς αἱρέσεως καὶ τῆς θρησκείας τῆς ἑαυτῶν τὴν πίστιν φυλάττειν. 3. ἀλλ ̓ ἐπειδὴ πολλαὶ καὶ διάφοροι αἱρέσεις ἐν ἐκείνῃ τῇ ἀντιγραφῇ, ἐν ᾗ τοῖς αὐτοῖς συνεχωρήθη ἡ τοιαύτη ἐξουσία, ἐδόκουν προστεθεῖσθαι σαφῶς, τυχὸν ἴσως τινὲς αὐτῶν μετ' ὀλίγον ἀπὸ τῆς τοιαύτης παραφυλάξεως ἀπεκρούοντο.

Lactantius, De mortibus persecutorum 48: CSEL XXVII, 2, 228 ff.

Licinius vero accepta exercitus parte ac distributa traiecit exercitum in Bithyniam paucis post pugnam diebus Nicomediam ingressus gratiam deo, cuius auxilio vicerat retulit ac die Iduum Iuniarum Constantino atque ipso ter consulibus de restituenda ecclesia huius modi litteras ad praesidem datas proponi iussit:

5

Cum feliciter tam ego Constantinus Augustus quam etiam ego Licinius Augustus apud Mediolanum convenissemus atque universa, quae ad commoda et securitatem publicam pertinerent, in tractatu haberemus, haec inter caetera, quae videbamus pluribus hominibus profutura, vel in primis ordinanda esse credidimus, quibus divinitatis reverentia continebatur, ut daremus et Christianis et omnibus liberam potestatem 10 sequendi religionem, quam quisque voluisset, quo quidquid <est> divinitatis in sede caelesti, nobis atque omnibus qui sub potestate nostra sunt constituti, placatum ac propitium possit existere. Itaque hoc consilium salubri ac rectissima ratione ineundum esse credidimus, ut nulli omnino facultatem abnegandam putaremus, qui vel observationi Christianorum vel ei religioni mentem suam dederat, 15 quam ipse sibi aptissimam esse sentiret, ut possit nobis summa divinitas, cuius religioni liberis mentibus obsequimur, in omnibus solitum favorem suum benivolentiamque praestare. Quare scire dicationem tuam convenit placuisse nobis, ut amotis omnibus omnino condicionibus, quae prius scriptis ad officium tuum datis super Christianorum nomine <continebantur, et quae prorsus sinistra et a nostra clementia aliena esse> 20 videbantur, <ea removeantur, et) nunc libere ac simpliciter unus quisque eorum qui eandem observandae religionis Christianorum gerunt voluntatem citra ullam inquietudinem ac molestiam sui id ipsum observare contendant. Quae sollicitudini tuae plenissime significanda esse credidimus, quo scires nos liberam atque absolutam colendae religionis suae facultatem isdem Christianis dedisse. Quod cum isdem a 25 nobis indultum esse pervideas, intellegit dicatio tua etiam aliis religionis suae vel observantiae potestatem similiter apertam et liberam pro quiete temporis nostri (esse) concessam, ut in colendo quod quisque delegerit, habeat liberam facultatem. Quod> a nobis factum est, ut neque <cuiquam> honori neque cuiquam religioni <detractum) aliquid a nobis <videatur). Atque hoc insuper in persona Christianorum statuendum esse censui- 30 mus, quod, si eadem loca, ad quae antea convenire consuerant, de quibus etiam datis ad officium tuum litteris certa antehac forma fuerat comprehensa, priore tempore aliqui vel a fisco nostro vel ab alio quocunque videntur esse mercati, eadem Christianis sine pecunia et sine ulla pretii petitione, postposita omni frustratione atque ambiguitate restituant, qui etiam dono fuerunt consecuti, eadem similiter isdem Christianis quantocius reddant, 35 etiam vel hi, qui emerunt vel qui dono fuerunt consecuti, si petiverint de nostra benivolentia aliquid, vicarium 1 postulent, quo et ipsis per nostram clementiam consulatur. Quae omnia corpori Christianorum protinus per intercessionem tuam ac sine mora tradi oportebit. Et quoniam idem christiani non ea loca tantum ad quae convenire consuerunt, sed alia etiam habuisse noscuntur ad ius corporis eorum id est ecclesiarum, non hominum 40 singulorum, pertinentia, ea omnia lege quam superius comprehendimus, citra ullam prorsus ambiguitatem vel controversiam isdem Christianis id est corpori et conventiculis eorum reddi iubebis, supra dicta scilicet ratione servata, ut ii qui eadem sine pretio, sicut diximus, restituant, indemnitatem de nostra benivolentia sperent. In quibus omnibus supra dicto corpori Christianorum intercessionem tuam efficacissimam exhibere debebis, 45

1 Das Reich war in 4 Präfekturen, 13 Diöcesen u. 117 Provinzen geteilt; der Statthalter der Diöcese führte den Titel vicarius, vgl. THMOмMSEN, Abriß d. röm. StR2, L 1907, 357.

ut praeceptum nostrum quantocius compleatur, quo etiam in hoc per clementiam nostram quieti publicae consulatur. Hactenus fiet, ut, sicut superius comprehensum est, divinus juxta nos favor, quem in tantis sumus rebus experti, per omne tempus prospere successibus nostris cum beatitudine publica perseveret. Ut autem huius sanctionis (et) beni5 volentiae nostrae forma ad omnium possit pervenire notitiam, prolata programmata tuo haec scripta et ubique proponere et ad omnium scientiam te perferre conveniet, ut huius nostrae benivolentiae sanctio latere non possit.

96. Kaiser Konstantin überträgt die Untersuchung der Anklagen gegen Caecilian v. Carthago einer Synode in Rom (313).

10 Brief Konstantins an Bischof Melchiades v. Rom: Eusebius h. e. X 5 18 ff. HEFELE I 199 ff.; LANGEN I 390 ff.; BONWETSCH, RE 4, 1898, 788 ff.; 23, 1913, 351; HARNACK, LG I 744 ff.; RE 12, 1903, 548; HLECLERG, L'Afrique chrétienne I, P 1904, 312 ff.; OSEECK, G. d. Untergangs d. antiken Welt III, B 1909, 313 ff.; FMARTRAYE, La répression du donatisme etc., Mém. de la soc. nat. des antiqu. de France 73, 1914, 23 ff.; BARDENHEWER, LG II 646.

15

18. Κωνσταντίνος Σεβαστὸς Μιλτιάδῃ ἐπισκόπῳ ̔Ρωμαίων καὶ Μάρκῳ· ἐπειδὴ τοιοῦτοι χάρται παρὰ ̓Ανυλίνου τοῦ λαμπροτάτου ἀνθυπάτου τῆς ̓Αφρικῆς πρός με πλείους ἀπεστάλησαν, ἐν οἷς ἐμφέρεται, Καικιλιανὸν τὸν ἐπίσ κοπον τῆς Χαρταγενησίων πόλεως παρά τινων κολλήγων αὐτοῦ τῶν κατὰ τὴν ̓Αφρικὴν καθεστώτων ἐν πολλοῖς πράγμασιν εὐθύνεσθαι, καὶ 20 τοῦτό μοι βαρὺ σφόδρα δοκεῖ τὸ ἐν ταύταις ταῖς ἐπαρχίαις, ἃς τῇ ἐμῇ καθοσιώσει αυθαίρετος ἡ θεία πρόνοια ἐνεχείρισεν, (κἀκεῖσε πολὺ πλῆθος λαοῦ), ὄχλον ἐπὶ τὸ φαυλότερον ἐπιμένοντα εὑρίσκεσθαι ὡσανεὶ διχοστατοῦντα, καὶ μεταξὺ ἐπισκόπους διαφορὰς ἔχειν, 19. ἔδοξέ μοι, ἵν ̓ αὐτὸς ὁ Καικιλιανὸς μετὰ δέκα ἐπισκόπων, τῶν αὐτὸν εὐθύνειν δοκούντων, καὶ δέκα ἑτέρων, οὓς αὐτὸς τῇ ἑαυτοῦ 25 δίκῃ ἀναγκαίους ὑπολάβοι, εἰς τὴν ̔Ρώμην πλῷ ἀπιέναι [μὴ ἀναβάλοιτο], ἵν ̓ ἐκεῖσε ὑμῶν παρόντων, ἀλλὰ μὴν καὶ ̔Ρετικίου καὶ Ματέρνου καὶ Μαρίνου 1, τῶν κολλήγων ὑμῶν, οὓς τούτου ἕνεκεν εἰς τὴν ̔Ρώμην προσέταξα ἐπισπεῦσαι, δυνηθῇ ἀκουσθῆναι, ὡς ἂν καταμάθοιτε τῷ σεβασμιω τάτῳ νόμῳ ἁρμόττειν. 20. ἵνα μέντοι καὶ περὶ πάντων αὐτῶν τούτων πληρεστάτην 30 δυνηθῆτε ἔχειν γνῶσιν, τὰ ἀντίτυπα τῶν ἐγγράφων τῶν πρὸς με παρὰ ̓Ανυλίνου ἀποσταλέντων, γράμμασιν ἐμοῖς ὑποτάξας, πρὸς τοὺς προειρημένους κολλήγας ὑμῶν ἐξέπεμψα, οἷς ἐντυχοῦσα ἡ ὑμετέρα στερρότης δοκιμάσει, ὅντινα χρὴ τρόπον τὴν προειρημένην δίκην ἐπιμελέστατα διευκρινῆσαι καὶ κατὰ τὸ δίκαιον τερμα τίσαι, ὁπότε μηδὲ τὴν ὑμετέραν ἐπιμέλειαν λανθάνει, τοσαύτην με αἰδῶ τῇ ἐν35 θέσμῳ καθολικῇ ἐκκλησίᾳ ἀπονέμειν, ὡς μηδὲν καθόλου σχίσμα ἢ διχοστασίαν ἔν τινι τόπῳ βούλεσθαί με ὑμᾶς καταλιπεῖν. ἡ θειότης ὑμᾶς τοῦ μεγάλου θεοῦ διαφυλάξοι πολλοῖς ἔτεσι, τιμιώτατε.

40

Synode zu Ancyra 2 (314).

Mansi 11 513. LAUCHERT XIX 29 ff.; HEFELE I 219. 241; HAUCK, RE 1, 1896, 499; RB RACKHAM, Studia bibl. et eccles., Oxford 1891, III 139 ff.; ACHELIS II 134. 332.

97. 1. Synode zu Ancyra: Zölibat.

can. 10. Διάκονοι ὅσοι καθίστανται, παρ ̓ αὐτὴν τὴν κατάστασιν εἰ ἐμαρτύραντο καὶ ἔφασαν χρῆναι γαμῆσαι, μὴ δυνάμενοι οὕτως μένειν, οὗτοι μετὰ ταῦτα γαμήσαντες ἔστωσαν ἐν τῇ ὑπηρεσίᾳ διὰ τὸ ἐπιτραπῆναι αὐτοὺς ὑπὸ

1 Reticius, B. v. Autun; Maternus, B. v. Köln; Marinus, B. v. Arles.

2 in Galatien.

τοῦ ἐπισκόπου· τοῦτο δὲ εἴ τινες, σιωπήσαντες καὶ καταδεξάμενοι ἐν τῇ χειρο τονίᾳ μένειν οὕτως, μετὰ ταῦτα ἦλθον ἐπὶ γάμον, πεπαῦσθαι αὐτοὺς τῆς διακονίας. 98. 2. Synode zu Ancyra: Bußwesen.

can. 4. Περὶ τῶν πρὸς βίαν θυσάντων, ἐπὶ δὲ τούτοις καὶ τῶν δειπνησάν των εἰς τὰ εἴδωλα, ὅσοι μὲν ἀπαγόμενοι καὶ σχήματι φαιδροτέρῳ ἀνῆλθον καὶ 5 ἐσθῆτι ἐχρήσαντο πολυτελεστέρᾳ καὶ μετέσχον τοῦ παρασκευασθέντος δείπνου ἀδιαφόρως, ἔδοξεν ἐνιαυτὸν ἀκροᾶσθαι, ὑποπεσεῖν δὲ τρία ἔτη, εὐχῆς δὲ μόνης κοινωνῆσαι ἔτη δύο, καὶ τότε ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ τέλειον. can. 5. Οσοι δὲ ἀνῆλθον μετὰ ἐσθῆτος πενθικῆς καὶ ἀναπεσόντες ἔφαγον μεταξὺ δι ̓ ὅλης τῆς ἀνακλίσεως δακρύοντες, εἰ ἐπλήρωσαν τὸν τῆς ὑποπτώσεως 10 τριετῆ χρόνον, χωρὶς προσφορᾶς δεχθήτωσαν· εἰ δὲ μὴ ἔφαγον, δύο ὑποπεσόντες ἔτη τῷ τρίτῳ κοινωνησάτωσαν χωρὶς προσφορᾶς, ἵνα τὸ τέλειον τῇ τετραετίᾳ λάβωσι, τοὺς δὲ ἐπισκόπους ἐξουσίαν ἔχειν τὸν τρόπον τῆς ἐπιστροφῆς δοκιμάσαντας φιλανθρωπεύεσθαι ἢ πλείονα προστιθέναι χρόνον· πρὸ πάντων δὲ καὶ ὁ προάγων βίος καὶ ὁ μετὰ ταῦτα ἐξεταζέσθω, καὶ οὕτως ἡ φιλανθρωπία ἐπι- 15 μετρείσθω.

can. 6. Περὶ τῶν ἀπειλῇ μόνον εἰξάντων κολάσεως καὶ ἀφαιρέσεως ὑπαρ χόντων ἢ μετοικίας καὶ θυσάντων καὶ μέχρι τοῦ παρόντος καιροῦ μὴ μετανοη σάντων μηδὲ ἐπιστρεψάντων, νῦν δὲ παρὰ τὸν καιρὸν τῆς συνόδου προσελθόντων καὶ εἰς διάνοιαν τῆς ἐπιστροφῆς γενομένων, ἔδοξε μέχρι τῆς μεγάλης ἡμέρας εἰς 20 ἀκρόασιν δεχθῆναι, καὶ μετὰ τὴν μεγάλην ἡμέραν ὑποπεσεῖν τρία ἔτη, καὶ μετὰ ἄλλα δύο ἔτη κοινωνῆ σαι χωρὶς προσφορᾶς, καὶ οὕτως ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ τέλειον, ὥστε τὴν πᾶσαν ἑξαετίαν πληρῶσαι· εἰ δέ τινες πρὸ τῆς συνόδου ταύτης ἐδέχθησαν εἰς μετάνοιαν, ἀπ ̓ ἐκείνου τοῦ χρόνου λελογίσθαι αὐτοῖς τὴν ἀρχὴν τῆς ἑξαετίας· εἰ μέντοι τις κίνδυνος καὶ θανάτου προσδοκία ἐκ νόσου ἢ 25 ἄλλης τινὸς προφάσεως συμβαίη, τούτους ἐπὶ ὅρῳ δεχθῆναι. cf. can. 9. 16.

can. 22. Περὶ ἑκουσίων φόνων ὑποπιπτέτωσαν μέν, τοῦ δὲ τελείου ἐν τῷ τέλει τοῦ βίου καταξιούσθωσαν.

99. Synode zu Neocaesarea in Kappadocien (314-325): Zoelibat. LAUCHERT XIX 35 ff.; HEFELE I 242.

Mansi II 539.

can. 1. Πρεσβύτερος ἐὰν γήμῃ, τῆς τάξεως αὐτὸν μετατίθεσθαι, ἐὰν δὲ πορνεύσῃ ἢ μοιχεύσῃ, ἐξωθεῖσθαι αὐτὸν τέλεον καὶ ἄγεσθαι αὐτὸν εἰς μετάνοιαν.

Synode zu Arles (316).

30

Mansi II 469. JGHERBST, ThQ 1821, 655 ff.; NMÜNCHEN, (Bonner) Z. f. Phil. u. kath. 35
Th., 9. H., 1834; 26. H., 1838; 27. H.; LAUCHERT XVIII 26; OSEECK, ZKG 10, 509; HEFELE
I 201 ff.; FRIEDRICH 128; LANGEN I 399; HAUCK, RE 2, 1897, 59 1.

100.

1. Synode zu Arles: Inspiration der Synoden 1.

Schreiben der Synode an Bischof Silvester v. Rom.

Dilectissimo papae Silvestro Marinus etc. Communi copula caritatis et unitate 40 matris ecclesiae catholicae vinculo inhaerentes, ad Arelatensium civitatem piissimi imperatoris voluntate adducti, inde te, gloriosissime papa, commerita reverentia salutamus.

1 cf. Schreiben Cyprians v. Karthago an Kornelius v. Rom über die Beschlüsse der Synode zu Karthago 253 (OŘITSCHL, C. v. K. 194, 248): placuit nobis sancto spiritu sugge iente et Domino per visiones multas et manifestas admonente . . . pacem lapsis dare (ep. 57, 5: HARTEL II, 655).