Obrazy na stronie
PDF
ePub

B. Der Kardinal von Como an Nuntius Sega.

1580, Dez. 12. Rom. Non è da dubitare che tenendo quella rea femina d'Inghilterre occupati a la Christianità dui regni si nobili, et essendo causa di tanto danno a la fede cattolica et de la perdita 5 di tanti millioni d'anime, ciascuno che la levasse dal mondo col fine debito del servitio di Dio, non solo non peccaria, ma anco meriteria, massime stante la sententia contra di lei di Pio V. sta me. Però se quelli cavalieri inglesi si risolvono da dovero di far cosi bell' impresa, V. S. gli può assicurar che essi non incorreranno in nessun peccato, et è da sperar in Dio benedetto che siano anco per scampar ogni pericolo. Quanto poi a V. S. in caso 10 che lei fosse incorsa in alcuna irregularità, N. S. le dà la sua santa benedizione.

Deutsche Uebersetzung.

A. Nuntius Sega an Kardinal von Como 1580, Nov. 14. Madrid.

Unter den andern Dingen, die mir dieser Doktor Humpfrey Ely erzählt, hat er mir eines im Namen einiger Adligen der Insel und derselben Jesuitenväter ganz geheim ge15 sagt: Die genannten Adligen wären entschlossen, die eigenhändige Ermordung der Königin zu versuchen, falls sie versichert wären, wenigstens mündlich (wozu er bemerkt, sie würden es glauben, falls er es ihnen schriebe oder persönlich berichte, was zu tun er sich erbietet), daß Se. Heiligkeit ihnen versicherte, sie würden deswegen nicht der Sünde verfallen, nämlich wegen der Gefahr, die ihnen bei ihrem eigenen Tod drohe, indem sie eine 20 so schwierige und gefährliche Sache versuchten. Ich habe ihm geantwortet, nach dem Wortlaut der Bulle Pius' V.1 seligen Angedenkens scheintes mir, daß diese beruhigt sein könnten, weil die Bulle speziell allen Vasallen Erlaubnis gibt, straflos gegen die Königin die Waffen zu ergreifen; dennoch würde ich nicht unterlassen, diesen Vorschlag zu begründen, um genauer zu erfahren, was Se. Heiligkeit befiehlt. Ich fügte ferner hinzu, daß, falls 25 der Papst sich nicht entschließen könnte, vor geschehener Tat eine Erklärung abzugeben, ich sie wenigstens versichern könnte, daß Se. Heiligkeit den Ueberlebenden nach der Tat alle Absolutionen und Erklärungen erteilen würde, die notwendig wären oder als Bürgschaft für die Personen der Ueberlebenden ausreichten. Ich fügte endlich noch hinzu, daß,,nocuit quandoque differre paratis". Weil nämlich in diese Angelegenheit mehr als 30 ein oder zwei eingeweiht seien, so dürfe sie nicht hinausgeschoben werden wegen der ihr innewohnenden Gefahr, aufgedeckt zu werden, sie verlange vielmehr Ausnutzung des Augenblicks und der Gelegenheit. Ich bin auch dabei, ihn zu überreden, nach England zurückzukehren und sich nicht weiter auf den schriftlichen Verkehr in der Art, wie er mit seinen Freunden verabredet habe, zu verlassen, indem ich ihm zeige, daß, falls zufällig 35 die Briefe aufgefangen würden, da sie sich nicht einer Chiffre, sondern nur eines Kauderwelsch bedienten, für die, die in der Königin Hände fielen, langes Gefängnis und Folter drohe.

Ich weiß nicht, wozu er sich entschließen wird, werde es aber baldmöglichst schrebien. Inzwischen treffen wir uns morgen mit dem Wortlaut der Bulle 2, um ihn etwas genauer 40 zu prüfen. Und obwohl er die Gefahr kennt, die ihm bei der Rückkehr nach England droht, so ist er doch mehr zur Rückkehr entschlossen als zu schreiben, sobald er eine genauere Anweisung hat. Daher werde ich sehr bald mitteilen können, was geschehen. Beachte auch Ew. Herrlichkeit, daß man von Seiner Heiligkeit weder Breve noch Bulle von seiten dieser Kavaliere wünscht, sed nudum verbum, das, von Ew. Herrlichkeit mir per Chiffre

1 Bulle Regnans in excelsis, 25. Febr. 1570, oben Nr. 491.

2 D. h. der Bannbulle Pius V. gegen Elisabeth cf. oben Nr. 491.

mitgeteilt, genügen wird. Und wenn es geht, werde ich mit ihm eine Chiffre vereinbaren und die Art, wie ich mit ihnen werde sicher schriftlich verkehren können, vorausgesetzt, daß ich nicht zu weit gegangen. Wenn aber Absolution von Seiner Heiligkeit erforderlich sein sollte, so bitte ich Ew. Herrlichkeit, dieselbe für mich zu erbitten, weil sicherlich in diesem Falle ,,zelus domus Domini comedit me“1.

B. Der Kardinal von Como an Nuntius Sega 1580, Dez. 12. Rom.

5

Es steht außer Zweifel, daß, da jene verruchte Frau von England der Christenheit zwei so vornehme Königreiche genommen, und da sie die Ursache von soviel Unheil für den katholischen Glauben und von dem Verlust so vieler Millionen Seelen ist, jeder, der sie im schuldigen Dienste Gottes aus der Welt schafft, nicht allein nicht sündigt, sondern 10 sogar Verdienste erwirbt, besonders da ja die Sentenz Pius' V. sel. Angedenkens gegen sie vorliegt. Wenn daher diese englischen Kavaliere sich wirklich zu einem so schönen Unternehmen entschließen, so kann Ew. Herrlichkeit ihnen versichern, daß sie keiner Sünde verfallen. Auch ist auf Gottes Gnade zu hoffen, daß sie aller Gefahr entgehen. Für den Fall, daß Ew. Herrlichkeit eine irregularitas auf sich geladen, erteilt unsere Heilig- 15 keit Euch seinen heiligen Segen.

495. 3. Gregor XIII. Bulle,,Inter gravissimas", 24. Febr. 1582: Die Verbesserung des julianischen Kalenders.

BR VIII 386 ff. FKALTENBRUNNER, Vorgesch. d. Greg. Kal.reform, W 1876; Polemik üb. d. Greg. Kal.reform, W 1878; Beitr. z. G. d. Greg. Kal.reform, W 1880; FSTIEVE, 20 Kal.streit d. 16. Jhrhs., AMA 1880; SCHMID, HJG, IV, 1882; V, 1884; CBERTHEAU, RE 21, 1908, 914 ff.; FKGINZEL, Handb. d. mathemat. u. tech. Chronologie III, L 1914, 255 ff.; PASTOR, Päpste IX 209 f.

§ 15. Pro data autem nobis a domino auctoritate hortamur et rogamus carissimum in Christo filium nostrum Rodulphum Romanorum regem illustrem, in imperatorem 25 electum, ceterosque reges, principes ac respublicas, iisdemque mandamus ut quo studio illi a nobis contenderunt, ut hoc tam praeclarum opus perficeremus, eodem, immo etiam maiore, ad conservandam in celebrandis festivitatibus inter christianas nationes concordiam, nostrum hoc kalendarium et ipsi suscipiant, et a cunctis sibi subiectis populis religiose suscipiendum inviolateque observandum curent.

496. Papst Sixtus V. (1585-1590): Bibelverbot (1590).

Index v. J. 1590: Reusch, Indices 448; DERS., Index I 590.

Regula VII. Biblia sacra aut eorum partes, etiam a catholico viro vulgariter quocunque sermone redditae, sine nova et speciali sedis apostolicae licentia nusquam permittuntur, vulgares vero paraphrases omnino interdicuntur.

497. Die angebliche Papstweissagung des hl. Malachias, EB von Armagh 2 (1590).

30

35

Die,,Prophetia S. Malachiae archiepiscopi de summis pontificibus“ zum erstenmal in dem ,,Lignum vitae" des Benediktiners Arnold von Wion, Venedig 1595, veröffentlicht; entstanden 1590 (HARNACK, ZKG III 319) zur Unterstützung der Wahl des Kardinals Simon- 40 celli oder vielleicht schon in der Mitte des 16. Jhrhs.: JSchmidlin, Die Papstweissagung des hl. Malachias, in: Festgabe für HFINKE, Mstr 1904, 34 ff.; hier auch Literatur und der Text der Prophetien.

1. Ex castro Tiberis: Cölestin II. (1143–1144).

2. Inimicus expulsus: Lucius II. (1144

bis 1145). 3. Ex magnitudine montis: Eugen III. (1145–1153). - Abbas Suburranus: Anasta- 45

1 Ps 69 10.

2 gest. 1148; HBÖHMER, RE 12, 1903, 94 ff.

Mirbt, Quellen. 4. Auflage.

223

[ocr errors]

5. De rure albo: Hadrian IV. (1154–1159).

-

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

[ocr errors]

34. De

sius IV. (1153-1154). 6. Ex tetro carcere: Viktor IV. (Gegenpapst 1159-1164). — 7. Via Transtiberina: Paschalis III. (Gegenpapst 1164–1168). — 8. De Pannonia Tusciae: Calixtus III. (Gegenpapst 1168-1178). 9. Ex ansere custode: Alexander III. (1159–1181). 10. Lux in ostio: Lucius III. (1181-1185). 11. Sus in cribro: 5 Urban III. (1185–1187). 12. Ensis Laurentii: Gregor VIII. (1187). 13. De schola exiet: Clemens III. (1187-1191). — 14. De rure bovensi: Cölestin III. (1191–1198). — 15. Comes signatus: Innocenz III. (1198–1216). 16. Canonicus ex latere: Honorius III. (1216-1227). — 17. Avis ostiensis: Gregor IX. (1227–1241). 18. Leo Sabinus: Cölestin IV. (1241).— 19. Comes Laurentius: Innocenz IV. (1243-1254). - 20. Signum ostiense: Alexander IV. (1254—1261). 21. Ieru10 salem Campaniae: Urban IV. (1261—1264). 22. Draco depressus: Clemens IV. (1265—1268). 23. Anguinus vir: Gregor X. (1271—1276). 24. Concionator Gallus: Innocenz V. (1276). 25. Bonus comes: Hadrian V. (1276). 26. Piscator Thuscus: Johann XXI. (1276-1277). 27. Rosa composita: Nikolaus III. (1277—1280). 28. Ex telonio Liliacaei Martini: Martin IV. (1281–1285). — 29. Ex rosa leonina: Honorius IV. (1285–1287). - 30. Picus inter escas: Niko15 laus IV. (1288-1292). 31. Ex eremo celsus: Cölestin V. (1294). 32. Ex undarum benedictione: Bonifaz VIII. (1294-1303). - 33. Concionator Patareus: Benedikt XI. (1303—1304). fessis Aquitanicis: Clemens V. (1305—1314). - 35. De sutore osseo: Johann XXII. (1316–1334). 36. Corvus schismaticus: Nikolaus V. (Gegenpapst 1328-1330). — 37. Frigidus abbas: Benedikt XII. (1334-1342). 38. De rosa Athrebatensi: Clemens VI. (1342-1352). 39. De montibus 20 Pammachii: Innocenz VI. (1352-1362). — 40. Gallus vicecomes: Urban V. (1362-1370).—47. Novus de virgine forti: Gregor XI. (1370–1378). - 42. De Cruce apostolica: Clemens VII. (Gegenpapst 1378-1394). - 43. Luna Cosmedina: Benedikt XIII. (Gegenpapst 1394-1409). 44. Schisma Barchinonium: Clemens VIII. (Gegenpapst 1424-1429). 45. De inferno praegnanti: Urban VI. (1378—1389). — 46. Cubus de mixtione: Bonifaz IX. (1389—1404). — 47. De meliore Sydere: Inno25 cenz VII. (1404-1406). — 48. Nauta de Ponte Nigro: Gregor XII. (1406—1415). 49. Flagellum solis: Alexander V. (Gegenpapst 1409-1410). 50. Cervus Sirenae: Johann XXIII. (Gegenpapst 1410-1415). - 51. Corona veli aurei: Martin V. (1417-1431). - 52. Lupa coelestina: Eugen IV. (1431-1447). 53. Amator crucis: Felix V. (Gegenpapst 1439-1449). 54. De modicitate lunae: Nikolaus V. (1447-1455). 55. Bos pascens: Kalixt III. (1455-1458). 56. De capra 30 et albergo: Pius II. (1458–1464). 57. De Cervo et leone: Paul II. (1464-1471). cator Minorita: Sixtus IV. (1471-1484). 59. Praecursor Siciliae: Innocenz VIII. (1484 bis 1492). 60. Bos albanus in portu: Alexander VI. (1492—1503). — 61. De parvo homine: Pius III. (1503). 62. Fructus Iovis iuvabit: Julius II. (1503-1513). 63. De craticula Politiana: Leo X. (1513-1521). — 64. Leo Florentius: Hadrian VI. (1522-1523). - 65. Flos pilaei aegri: 35 Clemens VII. (1523-1534). 66. Hiacynthus medicorum: Paul III. (1534—1549). 67. De corona montana: Julius III. (1550-1555). 68. Frumentum floccidum: Marcellus II. (1555). 69. De fide Petri: Paul IV. (1555-1559). 70. Esculapii pharmacum: Pius IV. (1559-1565). - 71. Angelus nemorosus: Pius V. (1566—1572). 72. Medium corpus pilarum: Gregor XIII. (1572–1585). 73. Axis in medietate signi: Sixtus V. (1585-1590). 40 De rore coeli: Urban VII. (1590). 75. Ex antiquitate Urbis: Gregor XIV. (1590—1591). - 76. Pia civitas in bello: Innocenz IX. (1591). - 77. Crux Romulea : Clemens VIII. (1592—1605).

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

- 78. Undosus vir: Leo XI. (1605).—79. Gens perversa: Paul V. (1605—1621). — 80. In tribulatione pacis: Gregor XV. (1621–1623). 81. Lilium et rosa: Urban VIII. (1623—1644). — 82. Iucunditas crucis: Innocenz X. (1644–1655). — 83. Montium custos: Alexander VII. (1655—1667). 84. Sidus olorum: Clemens IX. (1667-1670). 85. De flumine magno: Clemens X. (1670 bis 1676). 86. Bellua insatiabilis: Innocenz XI. (1676–1689). — 87. Poenitentia gloriosa: Alexander VIII. (1689-1691). 88. Rastrum in porta: Innocenz XII. (1691–1700). 89. Flores circumdati: Clemens XII. (1700—1721). — 90. De bona religione: Innocenz XIII. (1721—1724). — 92. Columna excelsa: Clemens XI. (1730—1740). 93. Animal rurale: Benedikt XIV. (1740 50 bis 1758). 94. Rosa Umbriae: Clemens XIII. (1758-1769). — 95. Ursus velox: Clemens XIV. (1769-1774). 96. Peregrinus apostolicus: Pius VI. (1775—1799). 97. Aquila rapax: Pius VII. 98. Canis et coluber: Leo XII. (1823-1829). 99. Vir religiosus: Pius VIII.

(1800-1823).

(1829-1830).

[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors]

100. De balneis Etruriae: Gregor XVI. (1831-1846). 101. Crux de Cruce: 102. Lumen in coelo: Leo XIII. (1878-1903).

Pius IX. (1846-1878).

--

103. Ignis ardens: 55 Pius X. (1903–1914). · 104. Religio depopulata: Benedikt XV. (1914–1922). — 105. Fides intrepida: Pius XI. (1922—). — 106. Pastor angelicus. 107. Pastor et nauta. 108. Flos florum. 109. De medietate lunae. 110. De labore solis. 111. De gloria olivae.

[ocr errors]

498. Die Ausgaben der Vulgata von Papst Sixtus V. und Papst Klemens VIII. (1591).

Roberti Bellarmini S. R. E. Cardinalis vita, quam ipsemet scripsit: Selbstbiographie d. Card. Bellarmin, hrsg. v. IvDÖLLINGER u. HREUSCH, Bonn 1887, 38. Zur Gesch. d. Entstehung d. offiz. Ausgabe d. Vulgata (vgl. oben Nr. 443): ib. 111 ff.; HMLEBACHELET, 5 Bell. et la Bible Sixto-Clémentine, P 1911; PMBAUMGARTEN, Vulgata Sixt. v. 1590, Mstr 1912; JBNISIUS SJ, G. d. Vulg. Sixt., Innsbr. 1912; FAMANN, Vulg. Sixt. v. 1590, Fr 1912; JMHEER, Kontrov. üb. d. Sixto-Clem. Vulg.: Kath. 1912, 1, 148; HHÖPFL, Beitr. z. G. d. Sixto-Clem. Vulg., Fr 1913; HSEEMANN, Bibelbulle Sixt. V.: Kath. 1913, 2, 398 ff., vgl. dazu Bespr. dieser Schriften ARAHLFS, GGA 1915, Nr. 5; GAKNELLER, ZkTh 10 46, 1922; PMBAUMGARTEN, Wie steht es heute um d. Sixtus-Bibel v. 1590?, Mstr 1923; HQUENTIN, Mémoire sur l'établissement du texte de la Vulgate I: Octateuque, Rome 1922.

Anno 1591 cum Gregorius XIV. cogitaret, quid agendum esset de bibliis a Sixto V. editis, in quibus erant permulta perperam mutata, non deerant viri graves, qui censerent ea biblia esse publice prohibenda; sed N. coram pontifice demonstravit, biblia illa 15 non esse prohibenda, sed esse ita corrigenda, ut salvo honore Sixti V. pontificis biblia illa emendata proderentur, quod fieret si quam celerrime tollerentur, quae male mutata erant, et biblia recuderentur sub nomine eiusdem Sixti et addita praefatione, qua significaretur, in prima editione Sixti prae festinatione irrepsisse aliqua errata vel typographorum vel aliorum. Et sic N. reddidit Sixto pontifici bona pro malis. Sixtus enim propter illam 20 propositionem de dominio papae directo in totum orbem posuit Controversias 2 eius in indice librorum prohibitorum, donec corrigerentur; sed ipso mortuo sacra rituum congregatio iussit deleri ex libro indicis nomen illius. Placuit consilium N. Gregorio pontifici, et iussit, ut congregatio fieret ad recognoscendam celeriter bibliam Sixtinam et revocandam ad ordinariam bibliam, praesertim Lovaniensem. Id factum est Zagarolae in domo Marci 25 Antonii Columnae praesentibus cardinali ipso Columnensi et Alano cardinali Anglo nec non magistro sacri palatii apostolici, ipso N. et aliis tribus vel quatuor, et post obitum Gregorii et Innocentii Clemens VIII. edidit bibliam recognitam sub nomine Sixti cum praefatione, quam idem N. composuit.

Roberti Bellarmini SI Disputationes de controversiis christianae fidei 30 (1586-1593).

Disputationes de controversiis christianae fidei adversus huius temporis haereticos, Köln 1620. B.s Selbstbiogr. vgl. oben Nr. 498; COUDERC, Card. Bell., P 1893; THIERSCH-HAUCK, RE, 1897, 549 ff.; ETIMPE, K.polit. Ansichten d. Kard. B., Br 1904; LEBACHELET, Bell. avant son Cardinalat, P 1911; RAITZ VFRENTZ, Kard. Bell., Fr 1921. Beatification 35 Bellarmins durch Pius XI. Litt. apost.,,Conspicuum", 13. Mai 1923: Acta ap. sedis XV, 1923, 269; über frühere Verhandlungen betr die Seligsprechung B.'s vgl. Selbstbiographie 5 ff.

[blocks in formation]

tom. I. controversia I, De verbo Dei lib. IV. c. 2. Traditionis nomen.. accomodatum est a theologis ad significandum doctrinam non scriptam... Vocatur autem 40 doctrina non scripta, non ea, quae nusquam scripta est sed quae non est scripta a primo auctore. Exemplo sit baptismus parvulorum. Parvulos baptizandos vocatur traditio apostolica non scripta, quia non invenitur hoc scriptum in ullo apostolico libro, tametsi scriptum est in libris fere omnium veterum patrum.

1 Biblia s. Vulgatae editionis ad concilii Trid. praescriptum emendata et a Sixto V. p. m. recognita. 1590. In der Konstitution „Aeternus ille“ v. 1. März 1589 erklärte Sixtus V. als Nachfolger des Petrus, für dessen Glauben der Herr gebeten habe (Lc 22), diese Ausgabe als: vera, legitima, authentica et indubitata in omnibus publicis privatisque disputationibus. 1592 gab Klemens VIII. eine neue Ausgabe der Vulgata unter dem Titel heraus: Biblia sacra Vulgatae editionis Sixti V. p. m. iussu recognita et edita; über deren von Bellarmin verfaßte Vorrede cf. Döllinger-Reusch 118 ff.

2 Disputationes de controversiis fidei cf. Nr. 499 ff.

[ocr errors]

Divinae dicuntur traditiones, quae acceptae sunt ab ipso Christo apostolos docente et nusquam in divinis literis inveniuntur. Talia sunt ea, quae ad materiam et formam sacramentorum pertinent; pauca enim de his habemus in divinis literis, et tamen certum est, sacramentorum essentiam non potuisse nisi a Christo institui. Propterea enim 5 apostolus I Ko 11 23 loquens de sacramento eucharistiae dicebat: Ego enim accepi a domino, quod et tradidi vobis. - Apostolicae traditiones proprie dicuntur illae, quae ab apostolis institutae sunt, non tamen sine assistentia Spiritus sancti et nihilominus non exstant scriptae in eorum epistolis; quale est ieiunium quadragesimae et quatuor temporum et alia multa. Ecclesiasticae traditiones proprie 10 dicuntur consuetudines quaedam, antiquae vel a praelatis vel a populis inchoatae, quae paulatim tacito consensu populorum vim legis obtinuerunt. Et quidem traditiones divinae eandem vim habent, quam divina praecepta sive divina doctrina sripta in evangeliis. Et similiter apostolicae traditiones non scriptae eandem vim habent, quam apostolicae traditiones scriptae, ut in concilio Trident. sess. IV. asseritur.

15

500. 2. Bellarmin: Der Papst.

III. controversia. De summo pontifice.

lib. I. De Romani pontificis ecclesiastica hierarchia.

c. 1. Proponitur quaestio, quodnam sit optimum regimen. 2. Quod monarchia simplex simplici aristocratiae et democratiae praestet. 3. Quod monarchia aristocratiae 20 et democratiae admixta utilior sit in hac vita quam simplex monarchia. 5. De beatne ecclesiasticum regimen esse monarchicum? 6. Quod ecclesiae gubernatio non sit democratia. 7. Quod non sit ecclesiasticum regimen penes principes saeculares. 8. Quod non sit ecclesiasticum regimen praecipue penes episcopos. 9. Quod regimen ecclesiasticum praecipue monarchicum esse debeat. 10. Probatur Petri 25 monarchia ex loco evangelii Mt 16 (14. Io 21 17 ff. die 28 Praerogativen des Petrus).

27. De comparatione Petri cum Paulo: Potest responderi, non esse hoc perpetuum, ut in antiquis imaginibus Paulus dexteram partem occupet. Si quidem in iis, quae Romae nunc exstant, ut in quibusdam Paulus cernitur ad dexteram, ita in 30 aliis non paucioribus cernitur ad sinistram, et sicut in diplomatibus Paulus obtinet dexteram ita in numismatibus obtinet sinistram. Et fortasse consulto id veteres observarunt, ut ex duobus summis apostolis modo unum modo alterum anteponerent. Nimirum ut eo modo significarent, hos apostolos vel pares esse inter se vel certe ignorari uter alteri praestet. Nam etsi Petrus maior est potestate, Paulus maior est sapientia. (Die Abbildung des 35 Paulus zur Rechten des Petrus hat u. a. darin seinen Grund:) Plus ipse videtur ecclesiae profuisse quam Petrus. Plures enim ex gentibus ad Christi fidem adduxit; plures provincias summo cum labore peragravit; plura scripta, eaque utilissima nobis reliquit.

lib. II. De summo pontifice.

c. 1. Proponitur quaestio, an s. Petrus Romae fuerit ibidemque existens mortuus 40 sit? 2. Quod Petrus Romae fuerit. 3. S. Petrum Romae mortuum esse. 4. Petrum Romae usque ad mortem episcopum fuisse. 5-11. Argumenta haereticorum. 12. Romanum pontificem Petro succedere in ecclesiastica monarchia.

c. 29. Licet resistere (pontifici) invadenti animas vel turbanti rempublicam et multo magis, si ecclesiam destruere niteretur. 45 Licet, inquam, ei resistere non faciendo quod iubet et impediendo ne exequatur voluntatem suam. Non tamen licet eum iudicare vel punire vel deponere, quod non est nisi superioris.

« PoprzedniaDalej »