Obrazy na stronie
PDF
ePub

1. Los christianos, fuera del tiempo de las persecuciones, en que se sepultaban en cavernas ó cementerios subterráneos (Mabill. Iter Ital. pág. 135. Aringh. Rom. subt. lib. I. cap. III. et IV.) por huir la rabia de los gentiles, que como decia Lactancio: in cineres (christianorum) furit, nequis extet sepulturæ locus (lib. V. cap. XI.), siguieron la práctica de los hebreos, que solian sepultarse en los caminos reales (Genes. XXXV. 19.). Tanto mas que en esto se desviaban del rito gentílico de sepultarse dentro de los pueblos (Kirchmann. de Funer. roman. lib. II. c. XVI.), al qual atribuyen el origen de muchos de sus templos Arnobio y Julio Fírmico (Arev. Not. in A. Prud. contra Simmach. l. I. v. 190. p. 713.). Acaso de aquí tomáron exemplo los romanos para sacar de su ciudad los sepulcros, y ponerlos en las calzadas. (V. Bartoluc. diss. de Viis publicis.) De Trajano decia Eutropio: solus omnium intra urbem sepultus est sub columna.

[ocr errors]

2. No es inverosímil que este sepulcro de que se trata hubiese sido de christianos, aun quando sus baxos relieves sean gentílicos. Ademas de los exemplos que alega Aringho para probar que los christianos solian aprovecharse de los sarcófagos de los gentiles, asegura Mabillon que Rafael Fabretto le mostró entre sus inscripciones un epitafio de un Mártir esculpido en un mármol, habens ex altera parte fragmentum sodalitii paganorum sub Deo Silvano, cujusmodi multæ christianorum inscriptiones in romanis cæmeteriis visuntur ex una parte epitaphium pagani, ex adversa christiani referentes (Iter Italic. p. 71); y mas adelante (pág.134) refiere que en Roma en el cementerio de Ponciano halló varios fragmentos de estos sepulcros con inscripciones por un lado de gentiles, y por otro de christianos: quippe christianis mos erat, dice, ut è sepulchris gentilium lapides revellerent in suos

usus; et relictâ ex ea parte, quæ interiora christiani tumuli spectabat, profanâ inscriptione, aliam in exteriori apponerent ritu christiano; lo qual confirma (p. 80.) con el exemplo de Inocencio II, sepultado en S. Juan de Letran en el suntuoso sepulcro del Emperador Adriano.

(4) Las otras pueden indicar los donarios y ofrendas hechas á los dioses manes. Aun quando á las figuras alusivas á estas ofrendas se hubiese añadido con letras la dedicacion gentílica dis manibus, no podia deducirse de aquí demostrativamente haber sido este sepulcro de gen

tiles.

Mabillon (Itin. Italic. p. 71. 72.) dice que Rafael Fabretto le mostró una inscripcion del sepulcro de un christiano con la dedicacion gentílica dis manibus ; decia así:

D. MA. SACRVM. XL

LEOPARDUM. IN. PACEM. CUM
SPIRITA. SANCTA. ACCEPTUM

EUMTE. ABEATIS. INNOCINTEM

POSUER. PAR. Q. AN. N. VII. MEN. VII.

Smetio copió (Smet. pag. 143. n. 3.) otra inscripcion con igual dedicacion DM. de un christiano llamado Mariniano: Grutero otra igual de otro llamado Adiutor donde se añade: post acceptam pœnitentiam migravit ad Dominum, Anastasio Consule. Lupio (diss. de Baptisteriis n. 158. 159.) hace memoria de otro sepulcro de un christiano con la misma dedicacion dis manibus, puesta, como él dice, por ignorancia de algun neófito, y no advertida por el Sacerdote de aquel cementerio. (V. Caiet. Migliore diss. de Diis manibus, et Faustin. Areval. not. in Aur. Prud. cont. Symmach. lib. 1. v. 404. pag. 733.) Pero observa Mabillon (ib. pag.158) que estas palabras:

DIS MAN. licet quidam christiani ex reliquiis gentilitatis primitus retinuerint...... tamen aliis notis religionem christianam designabant, sive cruce, aut monogrammate Christi, sive palmis, seu cordium expressionibus, columbis, agnis, sive aliis indiciis; quæ quidem non sunt martyrum indicia...... sed christianorum.

Como quiera juzgó Mabillon que estas siglas D. M. que suelen hallarse en los sepulcros de los antiguos fieles, siempre fuéron profanas: Fabretto lo niega.

(5) El que la copió. Fue este el docto P. Fr. Domingo Fuentes, Religioso Dominico del convento de San Felipe, el qual la vió el año 1789, y añade á su descripcion la nota siguiente.

[ocr errors]
[ocr errors]

n

» Esta lápida sin duda puede colocarse entre las de Sétabis, no solo por ser de jaspe de su cantera llamada Boscarró, sino principalmente porque entre las colonias del Reyno, que distan bastante entre sí, á saber, » Ilice y Valencia, no habia otro municipio intermedio mas que Sétabis, ni que estuviera tan cerca del lugar, donde posteriormente se fundó el pueblo de Ternils. Y así es verosímil que al tiempo de su fundacion se traxera esta piedra de S. Felipe mas bien que de otra parte, supuesto que donde ahora exîste no hubo poblacion en tiempo de romanos.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

Tambien convence esta lápida á cierto escritor frances que dice, que las inscripciones de España no son » de familias romanas, sino de libertos. En este monumento, así el nombre de la madre, como el del hijo, son » de familias romanas: la madre de la Fabia, y el hijo de la Licinia con el mismo nombre y apellido del Emperador Licinio Liciniano, cuñado de Constantino Mag■no, casado con Constanza, hija de Constancio Floro, y de Teodora, despues de repudiada Elena, madre de

[blocks in formation]

Constantino &c." Hasta aquí el citado Religioso. Otras memorias de Licinios en España se podrán ver en la citada coleccion de Masdeu, T. XVII, título Memorias se pulcrales, núm. 1798.

(6) En el Brede .... cuya copia incluyo.

La Bula de Calixto III en que hace donacion de varias reliquias á la insigne Iglesia Colegial de Xátiva, y que se conserva en su archivo litt. A. n. 23. dice así:

Calixtus Episcopus servus servorum Dei universis Christi fidelibus præsentes litteras inspecturis, salutem et Apostolicam benedictionem. Romani Pontificis intensa liberalitas Ecclesiis singulis honorem afferri desiderans, illas ex eisdem Ecclesiis muneribus prætiosis eò specialius interdum adornat, quò eis majori et peculiari quadam devotione afficitur, Sanctorum, et Sanctarum, ac locorum sacrorum reliquias eisdem largiendo, ut per eorum recolendam memoriam ibidem devotius collaudetur Altissimus, divinusque cultus incrementum suscipiat, et fidelium corda ad charitatis opera ferventiùs excitentur, fidelesque ipsi Sanctorum, et Sanctarum eorundem adjuti præsidiis, quod dignè postulent, felicius consequantur. Sane recensentes, quod Ecclesia Collegiata Beatæ Mariæ de Xativa Valentine Dioc., in qua sacri baptismatis lavacro renati sumus, inter ceteras illarum partium Collegiatas Ecclesias, insignis admodum et solemnis reputatur; et propterea illam, cui devotionem gerimus specialem, in nostræ mentis visceribus specialiter amplectentes, ac eam nostrâ solitâ liberalitate sacris donativis decorare volentes, ad eandem gloriam et honorem Omnipotentis Dei, et gloriosæ Virginis Mariæ, sub cujus titulo Ecclesia dedicata existit, omniumque Sanctorum, et Sanctarum, nec non fidelium eorundem ad dictam Ecclesiam devotionem augendam, infrascriptas reliquias de hac alma urbe ad eam Ec

:

:

clesiam decrevimus destinandas; quæ sunt istæ, videlicet, de columna ubi fuit flagellatus Dominus noster Jesus Christus: de spinea corona cum qua in ejus sacratissima passione coronatus fuit: de reliquiis Sancti Joannis Baptista de reliquiis Sanctorum Jacobi minoris et Bartholomei Apostolorum de sanguine, et pinguedine Beati Laurentii Martyris, qui ex ejus corpore fluebant cum assaretur: de lignis et arboribus, cum quibus idem Sanctus Laurentius assatus fuit : de reliquiis Sancti Calixti Papæ et Martyris: de reliquiis Sancti Theodori Martyris: os menti sive mandibula Sancti Abdon Martyris: de ossibus Sancta Ananiæ Martyris : de ossibus trium fratrum Sanctorum Cosmæ et Damiani: de reliquiis Sancti Vitalis et Sancti Gregorii Papæ de capite Sancti Saba Abbatis et Confessoris: de reliquiis Sanctæ Catharine, Sanctæ Barbara, Sanctæ Theodora, Sanctæ Luciæ: ossa spatula, et brachii Sanctæ Priscæ Virginis et Martyris, in cujus honorem Ecclesiam in hac alma urbe ædificari fecimus, et solemniter decoravimus: de capite Sanctæ Rufinæ Virginis et Martyris: triginta unum grana de olivis collectis in olivetis montis Oliveti: et una pax, et una crux lignea, in quibus multæ aliæ sanctæ reliquiæ reconditæ existunt. Et ne ab aliqui bus an sint veræ reliquiæ valeat quomodolibet hæsitari, auctoritate præsentium in Domino Jesu, cujus in terris, quamvis immeriti, vices gerimus, firmiter attestamur quod omnes et singulæ reliquiæ supra scripta sunt Sanctorum et locorum, ac alias prout describuntur veræ, perfectæ, et indubitatæ reliquiæ, quas ut tales ab omnibus fidelibus volumus, præcipimus, et mandamus devotè, reverenter, et pura mente recipi, venerari, et honorari. Nos enim Omnipotentis Dei misericordiâ, et Beatorum Petri et Pauli Apos tolorum ejus auctoritate confisi, omnibus et singulis fideli. bus christianis utriusque sexus vere pœnitentibus, et con

« PoprzedniaDalej »