Obrazy na stronie
PDF
ePub

Sextum philosophum, ad ejus ædes propterea ventitans. E regiâ aliquando egredientem rogavit Lucius philosophus, qui modò Romam advenerat, quò pergeret, et ad quod negotium? Tum Marcus: Seni etiam, inquit, discere decorum est. Itaque ad Sextum philosophum eo, ut sciam quenondum scio. Lucius mănibus in cœlum sublatis, exclamavit: O Jupiter! Romanorum imperator jam senescens, tabellis e zona suspensis ad ludimagistrum pergit, puerorum instar! Philost. l. ii.

CAPUT XIV.

Honos doctis habitus.

1. Dionysius tyrannus, qui sævitiæ et superbiæ natus videbatur, navem vittīs ornatam mīsit obviàm Platoni gravissimo dicendi et vivendi magistro venienti Syracusas. Ipse quadrigis albis excepit in littore egredientem è navi. Plin. I. vii. c. 30.

Consule ædes aliquas ingressuro, earum fores virgâ à lictore percutiebantur, monendi causâ adesse consulem : nisi ædes essent ejus hominis cui habendus ab ipso magistratu honos videretur. Itaque Pompeius cùm ex Asià rediens Rhodum venisset, et Posidonii philosophi domum esset intraturus, fores ejus de more percuti à lictore větuit, et fasces lictoris janua philosophi submīsit is, cui se oriens, occidensque submiserat.

Gaditanus quidam, Titi Livii nōmine famâque commotus ad visendum eum ab ultimis terrarum finibus venit, statim-que ut viderat, abiit. Plin. l. ii. Ep. 3.

2. Alexander magnus, captis Thebis, postěris Pindari poëtæ in eâ urbe nati pepercit, ipsiusque domum stare incolumem voluit. Inter spolia Darii regis Persarum capto unguentorum scrinio, quod erat auro gemmisque, ac margarītis pretiosum, varios ejus usus amicis demonstrantibus: Imò Hercule, inquit, librorum Homeri custodiæ detur. Cupiebat nempe ut pretiosissimum humani ingěnii õpus servaretur opere quàm maxime dīviti. Prædicabat hunc Poë

* Zona; this was a girdle or band with which the Romans girded themselves, and kept their garments together. These girdles had a cavity in which money or books might be placed.

tam complexum esse omnia bellandi ac regnandi præcepta : eumque tanto amore atque honore prosecutus est, ut Homeri amator coguōminaretur. Interrogante aliquando Philippo patre, cur tantopere hoc uno poëtâ delectaretur, ceteros verò negligeret? Ideo, inquit, pater, quòd non quævis poësisregem děcēre mihi videtur, sicut nec quodvis vestimentum. Unius Homeri ingenua est, et magnifica, et verè regia. Ita. que Homeri libros secum inter bella ferre solitus erat; et, cùm quiesceret, eos unà cum pugione sub pulvino, cui incumbebat, repōnĕre; militiæ viaticum et bellicæ virtutis institutionem appellans. Cùm quidam prosperè gestæ rei nuncius citato cursu accederet, vultu ingentem lætitiam præferens: Quid mihi nunciaturus es, inquit, tanto gaudio dignum? nisi forsan Homerus revexit. Elian. 1. xiii. c. 7. Plin. l. vii. c. 29. Diogen. Chrys. Or. 2. Plut. in Alex. Idem de Profec. Virtut.

3. Alcibiades quoque Homerum magno in pretio habuit. Itaque cùm fortè in scholam puerorum venisset, Homerum sibi petiit exhiberi. Cùm verò ludimagister se nihil Homeri habere respondisset: colaphum ei durum inflixit, et abiit, imperitum, dicens, et qui tales redderet pueros. Elian. l. xiii. c. 38.

Cùm Zōilus, qui Homeromastix, id est, Homeri flagellum, est vocatus, Alexandriam venisset, et sua contra Iliadem et Odysseam scripta Ptolemæo Philadelpho rěcitâsset; animadvertens rex poëtarum principem vexari absentem et inaudītum, utpote, mortuum: et eum cujus ab cunctis gentibus scripta suspicerentur, à Zoilo vituperari; indignatus, nullum ei responsum dědit. Ille diutius Alexandriæ commoratus, et inopiâ pressus summisit ad regem, postulans ut aliquid sibi tribueretur. Rex verò dicitur respondisse: Homerum, qui ante annos mille decesserat, quotidie pascere multa millia hominum: debere pariter eum, qui se meliore ingenio profiteretur, posse alere non modò se unum, sed etiam plures. Vitruv. præfat. 1. vii.

4. Sylla duxit aliquo præmio dignam sedulitatem etiam măli poëtæ. Nam cùm ille epigramma ipsi obtulisset; jussit præmium ei statim tribui, sub eâ tamen conditione, ne quid postea scriberet. Julius Cæsar civitate* donavit liberalium artium doctores, et medicīnam Romæ professos, ut eò libentiùs et ipsi urbem incolerent, et cæteri appete*Civitate; citizenship, or the privileges and rights of citizens.

rent. Optimè ille quidem: solet quippe labor impendi eò, unde emolumentum atque honos speratur. At sublatis studiorum præmiis, etiam studia pereunt. Cicer. pro Arch. n. 25. Sueton. in J. Cœs. c. 42. Livius, l. iv. c. 35. Tacit. an. xi. c. 7.

5. Mandatum est memoriæ Platonem philosophum tenui admodum pecuniâ fuisse: atque eum tămen mercatum esse decem millibus drachmarum tres Philolai Pythagorici libros. Quidam dixērunt, amīcum ejus Dionem Syracusanum eam pecuniam illi dedisse. Traditum est quoque Aristotelem libros pauculos Speusippi philosophi emisse talentis Atticis tribus. Isocrates pro unâ oratione viginti talenti accepit. Dicitur Octavia, cùm Virgilium audivisset recitantem illos de filio suo versus, Tu Marcellus ĕris, &c. deliquium animi* passa esse; deinde, recepto animo, Virgilio dari jussisse pro singulis versibus dena sestertia. A. Gell. l. iii. c. 17. Plin. l. vii. c. 30. Auct. vitæ Virgil.

6. Græci magnos honores constituērunt athletis, qui in Olympiis,† Pythiis, Isthmiis, Nemæisque certaminibus vīcerint. Nam non modò in publico Græciæ conventu laudes ferunt cum palmâ et coronâ; sed etiam cùm revertuntur in suas civitates, triumphantes quadrīgis invehuntur in patriam, et constitutis è re publieâ vectigalibus fruuntur per totam vitam. Quod cùm ego animadverto, inquit Vitruvius, admiror cur non iidem honores, atque etiam majores, tributi sint scriptoribus, qui infinitas utilitates perpetuo ævo omnibus præstant. Id enim eò magis dignum erat institui, quòd athlētæ sua tantùm corpora exercitationibus efficiunt fortiora; scriptores verò non solùm sua ingenia suosque sensus perficiunt, sed etiam omnium aliorum, ea in libris suis præcepta dantes, quæ plurimùm juvent ad animos exacuendos, et ad discendum. Quid enim Milo Crotoniates, quòd fuit corporis vīribus invictus, prodest hominibus, aut cæteri qui eo genere fuerunt victores? Pytha goræ verò, Platonis, Aristotelis, ceterorumque sapientum præcepta omnibus gentibus edunt novos quotidie fructus, quibus qui à tenerâ ætate satiantur, ipsi optimos habent

*Deliquium animi; a fit of faintness.

+ Olympiis-certaminibus; these four were the great games observed in Greece. See these articles in Lemp. Class. Dictionary.

Crotoniates; a patrial noun signifying that Milo was an inhabitant of Cratona, a town in Italy.

sensus, et humanos mores cīvitātibus infundunt, æqua jura ac leges describunt, sine quibus nulla potest esse civitas incolumis. Cùm ergò tanta muněra privatim publicèque fuerint hominibus præparata ab scriptorum prudentiâ; non solùm palmas et coronas his tribui arbitror oportere, sed etiam et triumphos, et divinos, si fas sit, honores decerni. Vitruv. l. ix. præfat.

Animi remedia inventa sunt ab antiquis philosophis. Suspiciendi propterea sunt, et propè Deorum ritu colendi. Equidem quam venerationem præceptoribus meis debeo, eandem illis præceptoribus generis humani debere me existimo. Quid ergo ? si consulem vidēro aut prætorem, omnia faciam quibus honor haberi solet; equo desiliam, căput adaperiam sẽmitâ cedam: Socratem cum Platone, et Xenonein, et Cleanthem non venerabor? non tanta nōmina cŏlam ? Senec. Ep. 64.

CAPUT XV.

REESE (BRARY

OF THE

(UNIVERSI

Modestia conjuncta cum doctring. OF

[ocr errors]

Dicebat doctissimus, idemque sapientissimus, Socrates: Se hoc unum scire, quòd nihil sciret. Diog. Laërt. in Socrat. Cùm venisset Plato ad ludos Olympicos, frequentissimum omnium in Græciâ conventuum; Olympia contubernium iniit cum ignotis hominibus, ignotus iis et ipse. Ita verò eos cepit ac sibi devinxit tum mōrum suavitāte, tum sermōnibus ab omni affectatione sapientiæ alienis, ut peregrini illi plurimùm gauderent fortuito talis viri contubernio ac couvietu. Neque verò academiæ aut Socratis mentionem ullam fecit. Hoc solum illis declaravit, se Platonem appellari. Quum peractis ludis Athēnas venissent; per humāniter eos excepit. Tum hospites: Age, inquiunt, monstra nobis illum tibi cognominem Socratis discipulum, cujus magna ubique fama est. Duc nos in acadēmiam, et siste viro ut aliquem ex ejus quoque colloquio fructum colligamus. At ille leniter subrīdens, quemadmodum solebat: Ego verò, inquit, ille ipse sum. Obstupuêre illi, quòd socium tamdiu habuissent tantum virum, ignorantes: intellexeruntque pos*Tibi cognominem ;-having the same name with yourself.

A

se eum sibi conciliare animos eorum quibuscum ageret, etiam sine consuetis illis de philosophiâ sermonibus. Elian. l. iv. c. 9.

Magna est admiratio copiosè sapientérque dicentis. Si verò inest in oratione mista modestiæ gravitas, nihil admirabilius fieri potest: maximè, cùm ea sunt in adolescente. Cicer. 2 Offic. n. 14.

CAPUT XVI.

Non refert quàm multos, sed quàm bonos libros habeas ac legas.

1. Est lectio necessaria; ălit enim ingenium, et cogitando inveniendoque fatigatum reficit. Nec scribere tantùm, nec tantum legere, debemus: sed invicem hoc illo commutandum est, et alterum altero temperandum, ut quidquid lectione collectum est, prōsit ad pabulum animi aut ad scribendum. Apes debemus imitari, quæ ducunt succum ex floribus ad mel faciendum idoneis, deinde dispōnunt per favos quidquid attulêre. Senec. Ep. 84.

Alimenta corporis tunc demum in sanguinem et vīres transeunt, cùm sint concocta. Idem præstemus in his quibus aluntur ingenia; concoquamus illa.

2. Lectio omnis generis voluminum habet aliquid vagum et instabile. Paucis libris immorari et innutriri oportet, si velis aliquid trahere, quod in animo fid eliter hæreat. Lectio certa prodest, varia delectat. Qui vult pervenire quò destinavit, unam sequatur viam, non per plures vagetur.

Librorum inopiam quereris. Non refert quàm multos habeas, sed quàm bonos. Distrahit animum librorum multitudo. Mŏdò, inquis, hune librum evolvere volo modò illum. Fastidientis stomachi est multa degustare: quæ, ubi varia et diversa sunt, nōcent, non alunt. Probatos ita. que libros semper lege: et, si quando ad alios divertere libuerit, ad priores rědi. Aliquid quotidie auxilii adversùs varias animi pestes compara: et cùm multa percurrĕris, unum excerpe quod illo die concoquas. Hoc ipse facio. Senec. Ep. 2. 45.

Plinius major libros legens, adnotabat, excerpebatque.

« PoprzedniaDalej »