ROMANAR V M INSCRIPTIONVM CORPVS ABSOLVTISSIMVM, INGENIO ET CVRA IANI GRVTERI, AVSPICIIS IOS.SCALIGERI AC M.VELSERI, EDITIO NOVA, Ex recenfione & cum Annotationibus IOANNIS GEORGII GRAEVII. RVDOLPHO II. PARENTI PVBLICO PIO. FELICI. PERPETVO AVGVSTO. D. N. M. Q. EIVS que BVNDE conftat rerum quaque rariffima ita & ubique, & femper, Principum virorum habita tanquam peculiaria, ut etiam apud privatos nata aut inventa, ftatim tamen tacita deftinatione eifdem transfcriberentur; quare non nifi rectè at ordine INSCRIPTIONES ifta ad te veniunt, SACRATISSIME IMPERATOR, parte fui maximâ nunc primum è sterra fitu, aut Bibliothecarum tenebris producta in publicum : veniunt quidem confidentius, quod fic quoque templi tui tholis propriè conveniant ; certè alterius Numinis facrario neutiquam confecrentur fine notâ, imò fcelere. Cui enim infcribatur POSTVMA ILLA SENATVS POPVLIQVE ROMANI FAMA ATQVE AETERNITAS, quàm uni tibi, CAESAR AVGVSTE? legitimo ejufdem gentis capiti; tibi, inquam: qui præterea, ex quo confentientibus humani generis fuffra giis Orbi terrarum præfectus es; in hunc ufque diem plurifariam re ipfa oftendis, aftimare te libri hujus argumentum pretio vero, hoc eft, maximo. Nam etfi jam ferè fextum luftrum, Solis more irrequietus, omnium fomnos tuâ vigiliâ, omnium otia tuis occupationibus, omnium delitias tuâ procures induftriâ; una tamen tibi fufficit CONSCIENTIA ac FAMA, ceu laborum iftorum premium uberrimum. , Vtrique certe tàm pulchre hactenus litas, ut GERMANIA tota, bono te fuo publico divinitus genitum lubens merito profiteatur ; unique debeat, quod cùm vicina regio nes fere inextincto bellorum confumantur incendio; ipfamet in medio pofita & coronata flammis tam feralibus, non modò reftet incolumis, fed Phanicis inftar, redditâ quasi juventute, reflorefcat. Quo ipfo, quamvis ita demerearis omnium opinionem ut toto paffim orbe agas in ore, in oculis, in animis omnium: inftas tamen eidem fama, tibique clavis verè trabalibus devincis ; ideoque, etfi divina virtutis tua ac felicitatis opera, egregiis artificum monumentis, publicè privatimque prodeant ducta calo, pigmento, auro; delectaris quidem hâc tuorum pietate: interim haud dissimulas, nihil iftorum perennare ; non laureas, non arcus, non triumphos, non ftatuas: fed quotidie, vel terramotu, vel incendio, vel hoftili impetu, vel avo denique prolixiore obfolefcere delectabilem iftum oculorum florem: ut contrà ipsâ glifcere vetuftate auctoritatem ingeniorum, ac quicquid fibi adplicuerint reddi magis ac magis facrum & venerabile; adeò quidem, ut omne quod hodieque in rerum natura notitia eft & nominis, id difciplinis iftis liberalioribus jure acceptum feras. Hinc nihil tibi antiquius quàm excitare ac promovere literas, honorem habere ac dignitatem literatis; eo fanè fucceffu, ut artes humaniores, que fub proavo tuo MAXIMILIANO I. fpiritum; fub avo FERDINANDO valetudinem; fub propatruo CAROLO V. colorem ac fanguinem ; fub patre MAXIMILIANO II. patriam ceperint ; tuis demum fortunatisfimis aufpiciis, ita niteant, ita floreant, ita exultent felicitati earum accedere posfit, nifi ut perpetua fit. Et verò communis hac illa feculi latitia tantum potuit apud me ut quamvis adhuc ambuftus mifera Patria flammis, aufus tamen fuerim ingerere me circulo eruditorum, nomenque inter eos dare qui in ftadio illo currerent ad palmam; cui conatui ita favit Eventus ab ipfis ftatim carceribus, veluti pufillum Regulum, humeris fuis fuftulerint magni illi rei literaria Duumviri, IOSEPHVS SCALIGER, ac MARCVS VELSERVS, hic Germania fua, ille Gallia verè Doctorum Aquila; totoque perlatum curriculo ad ipfam depofuerint metam: à qua ecce iterum fublevatus tertii Aquila pennis, IOHANNIS, inquam, MATTHAEI WACHERI, tibi, Cafar, propriè nati; facio quod vides: atque adoratâ hac publica felicitatis purpurâ, ftatuo ante pedes tuos iftas totius ORBIS ROMANI INSCRIPTIONES prifcas, obnoxij ac devoti animi teftes; quas ut vultu excipias tuo, id eft, clementi, debita mentis fubmisfione obteftor. Ita vivas, ita valeas, facratisfime Imperator, orbi univerfo, magnum longumque ejus bonum. ; ut nihil ; ut me A D V м ab omni ævo ea fuerit INSCRIPTION VM & dignitas & æftimatio, ut qui ipfas non veneraretur, indoctus, non curaret, indoctior, non noviffet, indoctiffimus femper habitus fuerit; abfit eas elogio aliquo profequar, ne hoc ipfo non tam his fiat pretium, quàm fæculo convitium; hoc potius agam, nominabo quibus auctoribus atque adjutori bus hæc incifa notis marmora publicis, Per quæ fpiritus & vita redit bonis Poft mortem ducibus, ceterisque Romani nominis hominibus, in hujus corporis redegerim compagem. Nimirum cùm ante annos XIII MARTINI SMETII Antiquitates cum uberrimo IVSTI LIPSII, publicè omnium, mei etiam quondam privatim doctoris, Auctario, inufitata omnium exciperetur faventia, ideoque inftaret precibus apud Illuftrem IOSEPHVM SCALIGERVM, PETRVS DELBENIVS v. c. egregieque de omnibus ftudiis meritus, ut Smetianæ Veneri ultimam adderet manum; tam honeftæ petitioni minimè defuit, totiusque Europa epigrammata reliqua, è libris, è schedis, è lapidibus folerter collecta transmifit HIERONYMO COMMELINO difciplinis melioribus proprie nato; qui dum in hoc eft, ut inchoato illi operi ad præfcripta lineamenta fuccederet, ecce falcem ei injicit læva Mors, docetque Heu, nihil invitis fas quenquam fidere Divis. cui cafui ut me fubvenire jubet nofter ille Davudeos: quamvis viderem rei difficultatem, quamvis noffem vires proprias, quamvis abfterreret amicus non unus voce illa notâ, Fallit te incautum pietas tua: gnarus tamen Antistitem quemque impleri Numine cui servit, amplexus fum obfequii gloriam, meque facilè labefecit loco Viri excellentis mente clemente edita In eo circo dum me totum utilitati tuæ impendo, Lector; nefcio quis Genius clam infufurrare, ut telam hanc feliciffimè abfolverem, nihil tamen mihi acceffurum præter nomen fidelis Actuarii; quæ laus cùm animo meo videretur vilior, cæpi evolvere codices his centum annis editos, quibus eruditi aliquot, patriæ amore ducti, monumenta regionis quifque fuæ produxerant; ex iis ut luculentum conficio fpicilegium, aufus fum confilium meum referre ad amicos; fummâ openiti, ambire, fatigare fingulos, quibus fciebam tales opes domi, ne mihi, ne fibi deeffent. Quæris fucceffum? fuperavit omne votum: nec tu eum cogitatione affequéris Lector, nifi ante oculos pofueris Templum Dianæ Ephefiæ. Ut enim ad ejus perfectionem concurfum eft à Regibus totius penè Orbis: fic ad hanc noftram Ædem, quæ Prifcis hominum variata figuris Heroum mira virtutes indicat arte, tanta alacritate liberalitates fuas contulerunt rei literariæ primates omnes omnes, ut non cum aliis, fed ipfi fecum certare viderentur, palamque facere, non magis olim in imperio Romano primitùs conftituendo conveniffe in unum Fortunam ac Virtutem, quàm nunc in confervandis ejufdem reliquiis. Inprimis virgula mihi fuit plus quàm divina MARCVS VELSERVS Germaniæ fuæ verè Phoenix, hoc eft, omnibus virtutis doctrinæque numeris emendatiffimum exemplar; tali enim in me fuit candore, tali comitate, tali propensione, tali etiam vultu, tali lingua, tali manu; ut præ pudore neque oculos attollam neque vocem, quippe ante ullas preces, depofitâ perfonâ, quam gerit in Urbe fuâ Principis, & candidati & proxenetæ induit, illeque aliàs ad vitium ufque verecundus, Ultra decori tranfilire limites, donec univerfas Librariarum Italicarum Epigraphas, unà cum pulvifculo converriffet in hunc meum finum. ac tanquam parum effet ei rei impendere veredarios fuos, etiam peculiaribus femper epiftolis hoc fuum donum profequendum ftatuit: tam anxiè quidem, aut potius fuperftitiosè, ut fi vel unica forte obveniffet Infcriptio, ne unicam illam quidem fine literis fuis ad me dimitteret. Huic ergo uni fit gratia, Lector, quod tibi frequenter occurrent, illa quà genere, quà dignitate, quà famâ minimè inania nomina; quod inquam fæpius obviosque habebis habitu literatorum viros Principes, mire comes, fubmittentesque modestè Fortuna vexilla fuæ, FARNESIOS, BORROMEOS, LOLLINOS, ZOLLERANOS, EGOLFOS, Cardinales, Epifcopos, &c. nec minus illa patrii foli lumina ac columina, Mantuæ quidem ANT. BEFFAM NEGRINVM, Senarum CELSVM CITTADIN VM, Venetiarum ANDREAM MAVROCENVM & BENEDI CTVM GEORGIVM, Mediolani OCTAVIANVM RVBEVM, ac PETRVM CANTONIVM, Mutina IOн. BRIANVM, Regiolepidi ARNOLDVM VIONVM, Veronæ POLYCARPVM PALERMVM; aliosque in difciplinis harum literarum præcellentes : quorum è numero præterire non poffum IACOBVM SIRMONDVM, hominem præter exactiffimam Antiquariæ rei cognitionem, ea humanitate, ut non nifi in Gratiarum cortinâ |