CURSUS COMPLETUS

SIVE

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE

ECCLESIASTICORUM
QUI AB ÆVO APOSTOLICO AD USQUE INNOCENTII III TEMPORA

FLORUERUNT;

RECUSJO CHRONOLOGICA OMNIUM QUÆ
EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER DUODECIM

PRIORA ECCLESIÆ SÆCULA,

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM

DILIGENTER CASTIGATA;
DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SÆCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS

DETECTIS, AUCTA,
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI

SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
CAPITULIS INTRA IPSUN TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREN

DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAN SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEN

ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;
DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURÆ SACRÆ, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN
QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURÆ

TEXTUS COMMENTATI SINT.

EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTÆ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
BINILIS, PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEICENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM , PRIMUM
AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES ÆTATES, LOCOS, LINGUAS

FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES PRIMA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINA

A TERTULLIANO AD GREGORIUN MAGNUM.
ACCORANTE J.-B. MIGNE, Carsuum Completorum IN SINGULOS SCIENTIÆ

ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE.

PATROLOGIÆ TOMUS XIX.

POETARUM : JOVENCI , OPTATIANI, SEDULII , SEVERI RHETORIS, FALTONIÆ,

AUSONII,

TOMUS ONICUS.

2009

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM ,
IN VIA DICTA D'AMBOISE, PRÈS LA BARRIERE D'ENFER,

ou PETIT-MONTROUGE.

1846.

QUARTI SÆCULI

POETARUM

CHRISTIANORUM,

JUVENCI, SEDULU, OPTATIANI, SEVERI

FALTONLÆ PROBE,

OPERA OMNIA,

AD TIDEN

AREVALENSIS ET PISAURENSIS EDITIONUM

RECOGNITA, EXPRESSA ET EMENDATA.

ACCEDUNT

D. AUSONU BURDIGALENSIS OPUSCULA OMNIA,

TAN SOLUTO QUAM STRICTO SERMONE SCRIPTA ,

ET VARIIS RECENSIONIBUS INTER SE DILIGENTER COLLATIS COLLECTA, ET CURA QUA PAX ERAT CASTIGATA.

TOMUS UNICUS.

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM,
IN VIA DICTA D'AMBOISE, PRÈS LA BARRIÈRE D'ENFER,

ou PETIT-MONTROUGE.

1846.

A FALTONIA PROBA. žaleonías.]

803

Centones Virgiliani.

N AUSONIUS.
Epigrammata, Idyllia, Epistolæ, nec non et alia opuscula varii generis.

817

Imprimerie de VRATET DE SURCT et Ci,

rue de Sèvres, 37, à Paris.

ANNO DOMINI CCCXXIX.

C. V. AQUIL. JUVENCUS,

PRESBYTER HISPANUS,

(Juxta editionem Arevalo.)

Epistola dedicatoria.

Illustrissimo et reverendissimo domino D. Gregorio Alphonso VILLAGOMEZ LORENZANA, equili præclari regii

ordinis Hispanici Caroli III, archidiacono Calatravæ , canonico Toletano, etc. , Faustinus A REVALUS. Evangelicam Historiam , Gregori, vir amplissime, quam Latinis versibus Juvencus presbyter reddidit, cum ad vetera exemplaria recognoscere, subjectisque notationibus, quod proxime in Dracontio, nec multo ante in Prudentio, feceram, illustrare constituissem, jamque adeo in eo essem, ul de editione cogitarem; argumenti difficullate non minus quam majestate subito delerrilus, omnino ab hac mente destitissem, nisi lu pro eo, quo es in omne litlerarum genus, lum vel maxime in has sanctiores studio, intercessisses, stimulosque mihi cum ad alia opera absolvenda, lum præsertim ad hoc perficiendum admovisses. Itaque, quod faciendum erat homini, lot nominibus tibi obstricto, quique tantum judicio atque amori luo tribuit, quantum quampaucissimorum, starim tibi parui , ac Juvencum meum qualitercumque absolutum lypographicis operis excudendum tradidi ; quem modo a prælo recentem libi sisto, virtuti, ut ail ille, ac meritis dedicans librum tuis. Faleor sane, ejus editionem non illam quidem ad unguem perseclam, aut numeris suis omnibus absolutam fuisse : sed tamen omnium, quæ adhuc procuralæ sunt, locupletissimam, et ad eam perfectionem, quasique fastigium, quod a me exspectari potuit, pro virili mea parte, ul tibi obsequerer, esse perductam, nemo, opinor, inficiabilur. Qua in re non solum me quam gratissimum erya te cognosci cupio; sed eliam spero, oplo quidem cerle, memorem videri beneficiorum, quæ ab eminentissimo cardinale Francisco Antonio Lorenzana, archiepiscopo Tolelano, fuo arunculo, luique amaniissimo, in me collata sunt, quæque ego memoria colum sempilerna. Quid autem mihi gralius et optatius, quid jucundius uccidere potuit, quam ul velustissimum christianæ poeseos monumentum, a nobilissimo presbylero Hispano Juvenco, profanis perinde ac sacris literis apprime escullo, sub ipsa initia pacis a Constantino imperatore Ecclesiæ redditæ elaboratum, el nunc denique a me recensitum, le hortalore 'el auspice , qui ea decora omnia quibus Juvencus maxime excelluit, in le ipso collecta refers, prodeat in lucem, comniunemque reipublicæ christianæ utilitatem? Ul enim præclara illa avitæ nobilitatis tuæ monumenta, et trophæa præteream, quæ jam inde a primis Hispanorum præliis contra Mauros in oppido Mogroveio adhuc risuntur, habes prufecto in majoribus luis, quibus jure, et merito gloriari possis, duos egregios viros Sanclorum fastis ascriplos, Turibium Alphonsum Mogroveium, archiepiscopum Limanum, et Vincentium Lorenzana, abbatem ordinis S. Benedicti, cujus religiosum cultum domus tua materna sacello, ara, sacrisque concelebral. Habes clarissimos duos antistites, Petrum Villagomez, qui in archiepiscopalus Limani provincia S. Turibio avunculo suo successit, et multa ingenii, doctrinæque suæ monumenta litteris consignata posterilati commendavit ; et Ferdinandum Villagomez, episcopum Tlaxcalensem, qui concilii i Mexicani pars magna fuit, cujus decreta el cancies in ordinem formamque digessit

. Habes, atque intueris, ut de aliis taceam, duo illa fulgentissima Hispaniæ lumina, par nobile fratrum, arunculos luos, eminentissimum, quem modo nominabam , card. Franciscum Antonium Lorenzana, hujusque non minus meritis quam nascendi sorle germanum, Thomam antistilem Gerundensem. Tot lamque præclaris domesticis exemplis excitatus, quid miremur, si plura alia ornamenta virtute et ingenio parta libi comparaveris, U multo malueris tuis meritis quam tuorum laudibus commendari? Magnam equidem de te jam multo anie opinionem comprehenderam, quem non nescirem excellenti ingenio præditum, incredibili discendi desiderio incensum, præclaris jaciis pueriliæ et adolescentiæ fundamentis, eloquentiæ laude ornatum, cujus non illa quidem mulia, sed sane illustria monumenta in vulgus prodierunt, ila in graviores facultates, præsertim vero in theologicas tolo animo incubuisse, ul a primis juventutis annis gravissimum munus quærendi in omni th: ologiæ genere, el judicandi de iis qui in amplissima diæcesi Toletana ad animarum curam assumendi promovendique sunt, magna cum gloria, ac nominis existimatione sustineas. Verum opinionem meam longe vicit perspecta mihi singularis ingenii sui vis, et sucra doctrinæ uberlas ; cum le Romæ multis mensibus commorantem, fere quotidie de altissimis religionis nostre mysteriis, ut occasio sese dabat, ex tempore subriliter disserentem audierim, atque ita difficillima quæque ad vivum resecantem, eaque facili el profluenti oratione expedientem, u ingenium videreris (Augusti verbis utar) in numerato habere. Nec secus existimarunt lol illi viri principes, Ecclesiæ et litterarum decora, quorum in consuetudinem, doctrinæ amore ductus, le libenti animo dabas, et quibus ipse impense chorus, acceptusque eras propler ingenii præstantiam candoremque animi bene constituti. Mirari PATROL. XIX.

1