Obrazy na stronie
PDF
ePub

mus, quæ de illis sanctus Gregorius prædecessor A sultationis officium. Quod dun præsto, ipsi quoque noster ad ipsum Gennadium scripsit, his verbis a : Ubi enim meritorum vestrorum loquax non discurril opinio? Quæ et bella vos frequenter appetere, non desiderio fundendi sanguinis, sed dilatandæ causa reipublicæ, in qua Deum coli conspicimus, loquitur; quatenus Christi nomen per subditas gentes Fidei prædicatione circumquaque discurrat. Ejusdem sancti pontificis verbi prosequemur: Plurima pro pascendis ovibus beati Petri Apostolorum principis utilitatibus Excellentiam Vestram præstitisse didicimus. Orationem tandem nostram absolvemus, quemadmodum el sanctus Gregorius epistolam absolvit suam : Persolventes paternæ charitatis alloquium, petimus Dominum, Salvatoremque nostrum, qui Eminentiam Vestram pro solatio sanctæ reipublicæ misericorditer pro- B tegat, et ad dilatandum per finitimas gentes nomen ejus magis magisque brachii sui firmitate confortel.

Huc usque sapientissimus Benedictus papa XIV, qui præclaris suorum prædecessorum exemplis insistens, Joanni V, de catholica fide, ac de apostolica sede benemerentissimo, titulum ac ornamenta FIDELISSIMI largitus est. Sanctissimus Pius V (quantus Pontifex!) Sacræ Majestati Sebastiani Portugalliæ et Algarbiorum regis, ipsius Joannis V optimi decessoris, pro immensis laboribus, atque operibus, ad catholicæ fidei propagationem procurandam exhaustis, honorabilem aliquem titulum, tamquam rerum præclare gestarum jugem indicem, conferre optabat; ut idem Benedictus papa XIV, die 23 mensis Decembris 1748, mandavit litteris, in ævum pe- C rennaturis. Sed Joanni V, cujus pietatis ac fidei monumenta non vetustas, non oblivio delebit ulla, tantus honos reservabatur. Ipsi enim primum FIDELISSIMI REGIS titulus collatus est, quem cum posteri hæreditario jure adipiscentur, Joannis V fidem, quæ omnium virtutum est radix, eo prædicante, cognoscent; et, cum cognoverint, ipsi quoque æmula imitatione prædicabunt. Tuone, card. eminentissime, an meo dicam felici contigisse fato, ut moras necieret divina clementia jamdiu maturæ hujus Evangeliarii quadruplicis editioni? Tu quidem, si tuum sensum explorem, vis me hoc tribuere fortunæ meæ : namque ita eveniens, ad regem Joannem V huic Operi gloriosior aditus patet. E namque sistitur gerens in fronte titulum FIDELISSIMI, in quo ipse D Rex sibi jure optimo valde gloriabitur. At illud meum est etiam ostendere, cur ego in eo tue felicitatis majus quoque pondus agnoscam. Nam, si tu ita de me sentis, æquum est mihi a te concedi, ut ego id de te magis; quoniam tu regnorum Portugalliæ protector benemerentissimus es. Excellentissimus vir D. Emmanuel Pereyra de Sampajo, commendator Militre Domini Nostri Jesu Christi, et Negotiis Majestatis Sue apud Sedem apostolicam præpositus plenipotentiarius, tux fidei, sapientiæque commendavit hoc, quod nunc a me geritur, christianæ ex

ex animo gratulor; cui etsi magna est gravissimorum negotiorum imposita moles, eam tamen ipse summa cum laude atque omnium admiratione sustinet: ex quo consequitur, ut non modo Regis Fidelissimi voluntati serviat, quod summa laude dignum, sed etiam ut consulat Majestati, quo laudabilius esse nihil potest. Vivat igitur in annos plurimos, atque in æternum vivat cum Christo, cujus Ordini Militia que nomen dedit. Hic est votorum meorum scopus; hæc Evangeliarii quadruplicis, quod gero in pectore, disciplina; hoc magisterium. Nunc vero, cardinalis sapientissime, tantum abest, ut ego a majoribus tuis, omni decore affluentibus, ad te ornandum quidquam hauriam, ut etiam in te sit, quod ad illos redundet. Si tamen mihi de te aliunde petenda esset laus, unde plura suppeterent ornamenta, quam a Clemente XII, patruo tuo, ad multorum invidiam, ad omnium admirationem pontifice vere magno, cui in terris supremam dignitatem, S. R. E. cardinalium collegium non quasi optatam contulisse, sed quasi debitam persolvisse quisque testabatur. De tuis autem laudibus, quanta scribenda forent! Sed quia tecum quasi loquor, ne servire tuis auribus videar, nolo hic plura scribere. Itaque, cardinalis sapientissime (cui summam juvandi litteras voluntatem Deus tribuit), quoniam ad eximium decus ingenita clementiæ tuæ nova nunc te vocat occasio, suscipe, quæso, hujus operis prosecutionis apud Regem Fidelissimum patrocinium. Restitue illi, quæ temporum perversitas, vel, ut alio verius causa derivetur, peccatorum meorum vis eripuit. Hæc est actio digna cardinali, digna principe; Nerio vero et cardinali, et principe dignissima. Vidit alma Roma, dum magnus tuus patruus viveret, tuam præteritam vitam ab ea nihil umquam humile, nihil obscurum, nihil vulgare; ampla omnia, præclara, inusitati exempli. Quæ tu, quoniam a te ipso dissentire non potes, nunc quoque præstas universis, semperque præstabis. Quicumque futuri sunt ex hac editione profectus (in restituendis præsertim lectionibus sanctorum Patrum primitivorum, qui quatuor sancta Jesu Christi Evangelia vel recitant, vel commentariis illustrant), hos omnes singulari prorsus et incomparabili Joannis V munificentiæ deberi, ego tam sincero, quam grato animo palam aperteque profiteor, semperque prædicabo. Et utinam mihi sub iisdem auspiciis, sumptuque regio liceat quoque in lucem emittere duo alia præstantia volumina Hexaplorum Origenianorum, quæ auro, argentoque cariora, mirum in modum causam fidei catholicae tuentur et juvant! Hoc argumenti genus, protector eminentissime, fere intentatum hactenus, regium Mecœnatem exoptat. Sed de eo una tecum alias. Nunc vero quosdam omissos SS. Patrum locos tibi mitto, sistoque, tuæque sapientiæ subjicio discutiendos; ut ex ipsis definias, an jure. dixerim, codices nostros Aureos, Argenteos, Purpu

Lib. Indict. 9, epist. 75, tom. II oper. edit. Paris. 1705, p. 360.
PATROL. XII.

27

:

reos, et Unciales non solum vetustate, verum etiam A exceptis pueris, et mulieribus; et ita Sanctus Am

bonitate cæteris anteire, atque Versionem Italam exhibere.

Matth. I, 16. Vercellen. et Veronen., venientem in ipsum; Brixian, venientem super eum. Matthæi Vulgatus interpres habet, venientem super se : verumtamen in fonte Græco legitur, in avτòv, super eum.

Matth. v, 12. Veronen. et San-Germanen. addunt, patres eorum; et ita S. Cyprian. in epist. 26, p. 84. Matth. vi, 12. Veronen. remittimus; et ita aliqui mss. codd. S. Cypriani.

Matth. vi, 12. Vercellen., remitte; et ita S. Cyprian. in lib. de Orat. Dom. pag. 265.

Matth. vn, 24. In Vercellen. desunt verba, ergo hæc; et ita in S. Cyprian. lib. I Testim. ad Quir. cap. 96, pag. 387. In San-German. deest tantum, hæc.

Matth. 1x, 3. Brixian., dixerunt intra semetipsos; Græeus, intra se ipsos dixerunt.

Matth. xi. 2. Veronen. et San-Germanen., non licet eis; et ita Græca quædam exemplaria, et aliqui Latini mss. libri relati in Div. Biblioth. S. Hieron.

Matth. XII, 7. Vercellen., Veronen. et Corbeien., si enim; et ita S. Iren. in lib. IV contra Hæreses, tom. I, pag. 249.

Matth, xi, 18. Vercellen., adnuntiavit; Veronen., Corbeien. et Brixian., adnuntiabit; et ita S. Irenæus in lib. un contra Hæreses, tom. I, pag. 189.

Matth. x, 20. Vercellen., in victoria; Brixian., in victoriam. S. Cyprianus adversus Judæos, et lib. de Montibus Sina et Sion, p. 497, in contentione.

Matth. XII, 26. Veronen. et San-Germanen., si enim Satanas, etc.; et ita S. Ambros. in lib. I de Poenit. cap. 4, pag. 421.

Matth. xi, 29. Veronen., ipsum alligaverit, etc.; et ita S. Iren. et cod. Corbeien.

Matth. xi, 30. Vercellen., Veronen. et San-Germanen., dispargit. S. Ambrosius in lib. I de Poni tent. cap. 4, pag. 422, dispergit.

Matth. x, 40. In Vercellen., Veronen., Corbeien. et San-Germanen., ante Filius, additur, et; et ita in S. Ambros. lib. de Virgin. cap. 19, pag. 244, et in lib. de Fuga sæc. cap. 4, pag. 426.

Matth. xi, 43. Veronen., inveniet; et ita S. Hilarius in Comment. in hune Matthæi locum. Cod. Corbeien, inveniens.

Matth. xm, 4. In Brixian. deest coli; et ita in plerisque Græcis exemplaribus, et in duobus Latinis regina Suecorum mss. libris Romæ asservatis.

Matth. xi, 11. Corbeien. pro quia, habet quoniam; et ita S. Irenæus in lib. IV contra Hereses tom. 1, pag. 266.

Matth. xm, 13. Vercellen., Veronen. et Corbeien., illis; et ita S. Irenæus.

Matth. xi, 14. Vercellen.. Corbeien. et Brixian, Esaia; et ita S. Irenæus.

Matth. xm, 14. Brixian., adimpleretur; et ita plures mss. codd. S. Irenæi in lib. IV contra Hæ

reses.

Matth. xi, 16 Vercellen., Veronen. et Corbeien., qui.... quæ audiunt; et ita S. Irenæus.

Matth. xi, 17. la Verceilen., Veron., Corbeien. et Brixian. deest quippe; et ita in S. Hilar. tract. in psalm. LXVII, tom. I, pag. 254.

Matth. xi, 17. Verunen., vos audistis; San-Ger

[ocr errors]

manen., vos videtis . . . audistis, Brixian., vos videtis. ... vos auditis; etc.; et ita S. Hilar. in loco citato, et S. Iren. in lib. IV contra læreses, pag. 259.

Matth. xin, 38. Veronen., iniqui; Brixian., maligni; et ita S. Irenæus in lib. iv contra læreses, tom. I. pag. 288.

Matth. xii, 43. In Vercellen. et Veronen. deest audiendi; et ita in omnibus fere mss. codicibus S. Iliari de Trinitate lib. x1.

Matth. XIV, 21 Vercellen., Veronen. et Corbeien.,

B

C

brosius in lib. de Virginitate cap. 7, p. 223.

Matth. xv, 27. Vercellen., et Veronen., utique, Domine, San-Germanen., utique ; Græcus, Nai, Kópe, καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν, qui reddi potest, utique, Domine, etc.

Matth. xvi, 17. Vercellen. et Corbeien,, qui est in coelis; et ita S. Hieronymus in lib. xiv Commentar. in Isaiam, cap. 52, tom. IV, pag. 609.

Matth. xvi, 18. Deest et, ante ego, in Vercellen. nec non in S. Cypriani epist. 27, ad Lapsos, pag. 56, et in lib. de Unitate Ecclesia, pag. 254.

Matth. xvi, 21. Corbeien. et Brixian., illum; et ita S. Irenæus.

Matth. xvi, 26. Veronen., lucrifaciat ; S. Cyprian. pag. 621, lucrifeceris.

Matth. XVI, 28. Vercellen., sunt aliqui de istis adstantibus; Veronen., quoniam sunt aliqui de istis adstantibus; et ita S. Hilarius in Comment. in caput XVII Matthæi, et S. Ambrosius in lib. m de Fide cap. 12, pag. 514. In libro tamen 11 de Fide Resurrect., pag. 1159, habet, ex his adstantibus; Corbeien., quia sunt hic aliqui de adstantibus; San-Germanen., quoniam sunt aliqui de hic stantibus; Brixian., quia sunt quidam de hic adstantibus.

Matth. xvi, 16. Vercellen. et Veronen., incredibilis; et ita S. Hilarius in Commentar. in hunc Marthai locum.

Matth. xvIII, 5. Vercellen. et Veronen., acceperit puerum... accipit; et ita Lucifer Calaritanus in lib. I pro S. Athanasio. Corbeien., exceperit.... infantem . . . . . excipit; San-Germanen., acceperit, etc.; Brixian, receperit..... recipit.

Matth. xvIII, 8. Corbeien., est tibi; et ita S. Augustinus in Speculo de Evangelio secundum Matthæum tom. it, part. 1, pag. 760. Brixian., est enim tibi.

Matth. xvi, 45. Vercellen,, Veronen. et Corbeien., quod si peccaverit; et ita quidam mss. codices Operum S. Ambrosii.

Matth. xvi, 15. In Corbeien. ante verbum corripe, deest et; et ita in S. Cyprian. lib, de duodecim Abusionibus cap. 20, pag. 596; et in S. Ambros. epistol. I class., tom. II, p. 948.

Matth. xix, 35. Vercellen., Veronen. et Corbeien., sic et vobis faciet Pater meus, qui in cœlis est; et ita S. Ambrosius in epist. prim. class., pag. 958.

Matth. xxiv, 41. In Vercellen. additur, duo in tecto: unus adsumetur, et unus relinquetur. In Veronen., duo in lecto: unus adsumetur, et unus relinquetur; et ita in aliquot Græcis exemplaribus, et in non nullis Latinis libris. In Corbeien, quoque, duo erunt in lecto jacentes: unus dimittetur, et alius adsumetur. Verum in eodem codice omittitur, duæ molentes in mola: una adsumetur, et una relinquetur. In Brixian. legitur, duo in lecto uno: unus adsumetur, et alius relinquetur.

Matth. xxvi, 23. Deest enim in Vercellen. atque Din S. Iren. lib. y contra Hæreses, tom. 1, page 332.

Joan. 1, 9. Veronen., erat enim; et ita S. Hilarius in tract. in psalm. cxxxi, tom. I, pag. 501; Brixian.,

eral autem.

Joan. 1, 18. In Gat. deest filius; et ita in Sancti Ambrosii epist. 10, class. I, tom. II, pag. 806.

Joan. iv, 25. Veronen., etenim Pater; et ita Hilarius, qui dicitur Ambrosiaster, in epist. ad Romanos cap. 1, page 29.

Joan. Iv, 27. Vercellen., qu.....muli...... queretur, Veronen., co quod cum muliere loqueretur. S. Cyprianus pag. 164, quod cum muliere loqueretur.

Joan. Iv, 31. Vercellensis, inter... gabant... scipuli, dicentes. Text. Græcus ad verbum redditur, interroga bant eum discipuli ejus, ἠρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ.

Joan. v, 34. Veronen., et ut perficiam, etc.; Brixian., et perficiam; et ita S. Ambrosius in lib.de Fide cap. 13, pag. 581.

Joan. v. 19. Vercellen., facit similiter; Veronen., A et ita duo mss. codd. relati in Divin. Bibliothec. S. eadem et Filius facit similiter; et ita sanctus Ambro- Hieronymi. sius in lib. I de Fide cap. 8, pag. 483, et in lib. tv, cap. 4. pag. 528, necnon in lib. de Spiritu sancto cap. 12, pag. 660. Gat., Filius eadem similiter.

Joan. v, 24. Veron., transiet de morte ad vitam; Gat. et Mm., transiet a morte ad vitam; Brixian. vero cum Vercellensi, et S. August. in lib 1, epist. 55, ad inquisit. Januarii, tom. II, pag. 128, transiet de morte ad vitam.

Joan. v, 25. Veronen. et Brixian., veniet; et ita S. Augustinus in lib. 1 de Trinitate, tom. Vill, pag. 769.

Joan. v, 29. Veronen., et resurgent; et ita S. Ambrosius pag. 343.

Joan, vi, 43. Vercellen., Veronen. et Brixian., nolite murmurare inter vos; juxta Graecum, μet' ¿, id est, inter vos, seu', in invicem.

Joan. VI, 58. Veronen., vivit; et ita S. Ambrosius p. 145.

Joan. vii, 28. Vercellen., et a me non veni, sed est verax, etc.; Veronen., nec enim a me veni, sed est verax, etc.; et ita S. Hilarius.

Joan. vii, 34. Vercellen., et quo ego vado. Græcus, ubi ego sum, ὅπου εἰμὶ ἐγώ. Verbum εἰμὶ, tali accentu notatum reddi debet, sum; sed, dum sic scribitur Ei, sonat vado, que scriptura a nonnullis probatur. Antiqui codices carebant hisce notis, quas Grammatici postea apposuere pro diversis sensibus, quos textui inesse intelligebant. Ita reddi posset locus ille : el quo ego vado, vos non potestis venire, conformiter Vercel.

Joan. vii, 52. Deest Scripturas in Gat., Mm. et Brixian.; et ita in Græco textu, et in aliquibus codicibus mss. Divin. Bibliothec. S. Hieronymi.

Joan. VIII, 6. Corbeien., Gat. et Mm., inclinato capite; et ita S. Ambrosius in epist. 58.

Ibid. In Corbeien. et Mm. deest deorsum; et ita in S. Ambrosii loco citato, et in S. Hieronymi Dialogo contra Pelagianos, tom. II, 748. pag.

Joan. vii, 44. Veronet., et concupiscentiam, etc., S. Cyprianus legit, et concupiscentias.

Joan. vIII, 58. Vercellen., Veronen. et Corbeien., ante Abraham ego sum; et ita S. Ambrosius in lib. I de Fide cap. 9, 508. p. Joan. Ix, 7. In Vercellen. et Veronen. deest lava; et ita in S. Ambrosii lib. In de Sacram. cap. 2, p. 564. Joan. IX, 7. Vercellen. et Veronen., sylvam; et ita S. Ambrosius in epist. 80 class. 2, p. 1096.

Joan. IX. 11. Veronen., et videre cœpi, cum S. Ambrosio in epist. 80 class. 2, pag. 1097; Corbeien., Gat. et Mm., et vidi; et ita, propius ad Græcum archetypum, codices quidam mss. relati in Divin. Bibliotheca S. Hieronymi.

Joan. Ix, 51, Vercellen., sed si quis Deum colat, et voluntatem faciat; Gat. et Mm., sed qui ejus cultor est. S. Cyprianus habet, sed qui eum coluerit, et voluntatem ejus fecerit; et ita S. Augustinus.

Joan. x, 8. Gat., venerunt ante me; Græc. Vulgatus legit, llaves dσo: πрò èμοũ îλ00v, id est, omnes quotquot ante me venerunt. Hæc tamen verba, ante me, in Græcis codd. quamplurimis, et in versionibus Syriaca, Persica, Gothica, Patribusque bene multis apud Mill. in Var. Lect. desunt. Sub ipsum Ecclesiæ initium ablata fuisse censent nonnulli ex Eruditis, Manichæorum causa, qui, Theophylacto teste, ex iis nefarie colligebant, omnes veteris Testamenti Prophetas missos a Deo non fuisse.

Joan. x. 25. Vercellen., dixi vobis; et ita textus Græcus, εἶπον ὑμῖν.

Joan. x, 34. Vereellen., quoniam ego, etc.; et ita S. Cyprianus in libro 1 Testimon, adversus Judeos cap. 6, pag. 314.

Joan. XI, 1. Gat. et Mm.. sororum ejus; et ita S. Augustinu- in Joan. Evaugel, cap. M, tractat. 49, tom. III, par. 2.

Jan. xu, 6. Veronen. et Corbeien., exportabut;

B

C

31

Joan XII, 7. Veronen., sine illam, ut in diem sepulturæ meæ servet illut; Gat. sine illum, etc.; Brix., sine illum in die sepulturæ mea servavit illud; text. Græc., Αφες αὐτήν. Εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμού μοV TETÝρUXEV Kùrò, id est, sine illam : in dien sepulturæ meæ servavit illud : Græci tamen codices quamplures, verss. Coptica, ac Ethiopica, Nonnus, cum Vulgata conveniunt, "Αφες αὐτὴν, ἵνα εἰς τήν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τηρήσῃ αὐτὸ, id est, sine illam, ut in die sepulturæ meæ servet illud.

Joan. Xu, 12. Vercellen., altera die; Brixian., sequenti autem die; Gracus tỷ êñaúpiov, die sequenti. Joan. x, 25. Vercellen. et Veronen., adferet; et ita S. Ambrosius in Enarr, iu psalm, XLIII, pag. 894.

Joan. XII, 29. Vercellen., tonitrua facta sunt; Veronen. et Corbeien., tonitruum factum est; et ita S. Ambrosius in lib. 1 de Fide, cap. 45, pag. 494. Brixian, quoque habet, tonitruum.

Joan. xii, 31. Vercellen., mittitur foras; Veronen. et Corbeien., mittetur deorsum; et ita Sanctus Gaudentius.

Juan. XIII, 4. In Vercellen., Veronen. et Brixian. post diem, additur, autem. et ita in Græco Textu. Joan. XIII, 2. Vercellen., Scurioth; Veron., Scariotes; Corbeien. Scariothi; Gat. et Brix., Scariotis; et ita duo mss. libri in Divin. Bibliothec. S. Hieronymi.

Joan. XIII, 7. In Veronen. deest, modo; et ita in S. Ambrosii Prologo libri de Spir. sancto, pag. 603.

Joan. xIII, 27. Ante verbum introivit, additur in Gat. et Brixian., tunc; et ita in plerisque mss. libris relatis in Divin. Biblioth. S. Hieronymi.

Joan. xiv, 1. Vercellen., Veronen., Gat. et Mm., credite in Deum; et ita S. Augustinus in Joan. Evangel. cap. xiv, tractat. 67, tom. III, part. II, pag. 677, et in Enarr. in psalm. 68, Serm. 1, tom. IV, part. 1, pag. 697; item in lib. I de Peccatorum meritis et remissione tom. X, part. 1, pag. 11, et in lib. de Dono perseverantiæ tom. X, part. 1, p. 859.

Joan. xiv, 3. Veronen. et Corbeien. accerso vos, etc.; et ita S. Ambrosius in lib. de Bono mortis, cap. 12, pag. 411.

Joan. xiv, 3. Vercellen. et Veronen., ad me, omisso ipsum; et ita S. Ambrosius in lib. v de Fide, cap. 12, pag. 577.

Joan. XIV, 7. Vercellen., nostis illum; Veronen. et Corbeien., nostis eum; et ita Victor Vitensis in Histor. Persec. Vandal. edit. Ruinart, pag. 45. S. vero Irenæus in lib. In contra læreses tom. I, pag. 200, et in lib. iv, pag. 255, cognovistis eum.

Joan. xiv, 18. Veronen. et Corbeien., venio ad vos; et ita Græc. Tex. pxopa, id est, venio.

Joan. xiv, 27. Vercellen., Corbeien., Gat. et Mm., pacem meam relinquo vobis; Veronen., pacem do vobis, pacem meam relinquo vobis. S. Ambrosius in D li. Iv de Sacram. cap. 5, pag. 367, pacem meam do vobis, pacem meam relinquo vobis ; et ita Ambrosiaster in Epist. ad Thessalon, prima, pagina 284. In Epist. autem ad Corinth. cap. XIV, pag. 159, pacem meam do vobis, pacem relinquo vobis.

Joan. xv, 5. In Vercellen., Veronen. et Mm. additur estis; et ita in S. Ambrosi lib. u Hex. cap. 12, pag. 53, et in lib. IV de Fide cap. 11.

Joan. xv, 5. Mm., vos autem; Brixian., et vos; et ita S. Hieronymus, in Dialogo contra Pelagianos, tom. II, pag. 778.

Joan. xv, 13. Deest quis in Vercellen. et Veronen.; et itá in S. Augustini libro de Spiritu, et Littera, tom. X, part. I.

Joan. xv, 45. Vercellen., Veronen., Gat, Mm. et Brixian., dico; et ita quidam mss. codices sancti Irenæi in tib. iv contrà Bæreses, et S. Cyprianus, pag. 20 et 395.

class. I, pag. 967.

Joan. xv, 26. In Vercellen. primo, et secundo A Brixian., non est, etc.; et ita S. Ambrosius in Epist. loco, in Veronen. vero secundo loco tantum, post verbum Patre, additur meo; et ita in S. Ambrosii lib. n de Fide cap. 9, pag. 485, et in lib. 1 de Spiritu sancto cap. 1, pag. 605.

Joan. xvi, 23. Vercellen., illa die nihil me interrogabitis; Veronen., in illo die nihil me interrogatis ; Gat., me non interrogabitis quidquam; et ita Græc. text., Epe oux époτnσete oùdév, id est, me non interrogabilis quidquam, vel, non postulabitis quidquam : nam, poro, apud Lucam, et Joannem, usurpatur pro postulare et interrogare.

Joan. xvi, 24. Veronen., non petiistis nihil. Ambrosiaster in Epist. ad Philippenses cap. II, pag. 252, nihil petistis.

Joan. xvi, 27. Veronen. et Brixian.. diligit........ diligitis: et ita S. Ambrosius in Enarr. in psalm. xXXVI, pag. 797; Corbeien., amatis.

Joan. xvi, 32. Vercellen. et Veronen., in sua regione; Corbeien., in sua; et ita S. Ambrosius in Enarr. in psalm. xxxv, p. 845, et in epist. 26 class. 1, p. 896.

Joan. xvii, 5. Brixian., glorifica; et ita Sanctus Hilarius in tractatu in psalm. u, tom. I, p. 46.

Joan. XVII, 11. In Vercellen. et Veronen. desunt verba, quos dedisti mihi, ut sint unum, sicut et nos; ut et in S. Zenonis Veronensis nonnullis Codd. Non leguntur quoque in S. Hario. In Corbeien. tamen exstant, sed scripta recentiori manu.

Joan. xvu, 20. Vercellen. et Brixian., pro his..... pro illis; et ita S. Cyprianus in lib. de Oratione Dominica, pag. 271; Veronen., pro his..... pro his.

Joan. xv, 25. Vercellen. post vocem juste, habet et, sicuti Græcus textus, an tiqua Corbeien. Biblia, et S. Augustinus tum in libro ur de Consensu Evangelistarum, tom. III, part. II, pag. 104, cum in libro contra Adimantum Manichæi discipulum tom. VIII, pag. 122.

B

Joan. XIX, 27. Omittitur et in Vercellen. ; et ita in S. Ambrosii lib. u Exposit. Evang. secund. Luc., C tom. I, pag. 1283.

Joan. x, 27. Vercellen., mitte manus tuas, etc.; et ita S. Ambrosius in lib. de Exhortat. Virgin. cap. 2, pag. 280, et in Exposit. psalm. cxvi, tom. 1, pag. 1250. Veronen. vero, mitte manum in, etc. ut idem S. Ambrosius in lib. de Fuga sæcul. cap. 4, pag. 427.

Joan. xx, 31. Vercellen. et Gat., quoniam; et ita S. Irenæus in lib. I contra Hareses tom. 1, pag. 206.

Joan. xx1, 17. Vercellen. tertio loco habet ait; Veronen. et Brixian., dicit; et ita codex Evangeliarius capitularis Ecclesia Veronensis, scriptus Ix sæculo, in Vigilia S. Petri Apostoli.

Joan. xxi, 17. Veronen., tu scis omnia; Corbeien., omnia tu scis; et ita S. Ambrosius in Apol. David cap. 9, pag. 692. Codd. Gat. et Mm., tu omnia scis : conformiter aliis quibusdam mss. libris Div. Bibl. S. llieron.

Ibid. Veronen. et Corbeien., tu nosti; et ita Sanctus Ambrosius in lib. 11 de Sacram. cap. 7, p. 360, et in Apol. David, cap. 9, pag. 692.

Luc. 1, 31. In Veronen. et Brixian. ante ecce additur et, sicut in S. Ambrosii lib. 1 de Abraham, cap. 9, pag. 339.

Luc. i, 52. Vercellen. ei; et ita S. Irenæus in lib. III contra hæreses tom. I, pag. 185.

Luc. 1, 35. Corbeien., superveniet te. Plerique mss. codices S. Augustim in lib. de Correptione et Gratia habent, veniet super te.

Luc. 1, 35. Veronen. post obumbravit, habet te; et ita Tertullianus, pag. 515, et S. Ambrosius in lib. de Incarn. Dom. Sacram. cap. 6, pag. 717. Cod. Corbeien. pro te, legit me.

Luc. 1, 35. Gat. nascitur, Græcum to yevóμεvov, in præsenti tempore est, nimirum, quod nascitur. Luc. 1, 37. Vercellen., Veronen., Corbeien. et

D

Luc. 1, 37. Veronen. et Corbeien., Deo; et ita S. Ambrosius in Epist. class. I, pag. 967.

Luc. 1, 54. Deest suæ in Veronen. et Corbeien. Item in S. Irenæo, et in quibusdam mss. libris Divinorum Bibliorum Vatic. Bibl. In Corbeien, additur a recenti manu.

Luc. 1, 55. Vercellen., in......... ternu................., supple lacunam ex S. Irenæo, qui habet, in æternum.

Luc. 1, 64. Vercellen., soluta est lingua ejus; Veronen. et Corbeien., resoluta est lingua ejus; et ita S. Ambrosius.

Luc. 1, 73. Vercellen., dare nobis, omisso se; S. Irenæus, uti det nobis, omisso pariter se.

Luc. 1, 74. Vercellen., liberatos servire ipsi. S. Irenæus habet, juxta Græcum textum, ereptos servire sibi.

Luc. 1, 75. Vercellen., in consp.... lu ejus omnes dies.... tros. Supple lacunam ex S. Irenæo, qui habet, in conspectu suo omnes dies nostres.

Luc. 1, 77. Vercellen., populo ejus; Corbeien. et Gat., plebis ejus; S. Irenæus, populi ejus.

Græ

Luc 1, 9. Vercellensis, majestas Domini circum luxit cos; Corbeien., majestas circumfulsit illos; cus textus, doa Kupiov, id est, gloria Domini, etc.: quo nomine tum in veteri, tum in novo Fœdere denotatur præsentia divinæ Majestatis.

Luc. 1, 18. In Vercellen., Veronen. et Brixian. ante de his, deest et. Hæc particula, et, non legitur in Græc. vulgato, nec in plerisque Gr. codd. et versionibus; eamque non habet S. Ambrosius: ac revera hic penitus abundare videtur.

Luc. 11, 22. Deest eum in Corbeien. et in S. Ire

não.

Luc. 1, 29. Veron. et Gat., dimitte; et ita Editio Romana S. Ambrosii in libro de Bono mortis.

Luc. 1, 35. Vercellen., Veronen., Corbeien. et Gal., multorum cordium; et ita S. Ambrosius in lib. de Isaac, et Anna cap. 6, pag. 373, et in psalm.cxvi, pag. 1119.

Luc. 11, 36. Deest suo in Vercellen.; et ita in S. Irenæi lib. I contra Hæreses, tom. I, pag. 40.

Luc. II, 17. Vercellen., ad purgandam; S. Irenæus in lib. I contra læreses tom. I, pag. 17, emundare.

Luc. m, 23. Veronen., esse filius Joseph; S. Algustinus in lib. v Quæst. in Deuteronomium tom. III, part. I, pag. 572, filius erat Joseph.

omit.

Luc. iv, 18. Verba, sanare contritos corde, tuntur in Vercell., Veron. et Corbeien.; et ita in nonnullis Græcis codicibus, in S. Ambrosii lib. de Instit. Virgin. cap. 10, pag. 265; atque in duobus Reginæ Suecorum inss. libris relatis in Divin. B.blioth. S. Hieronymi. In altero tamen Vaticano, secundis curis sunt addita.

Luc. vi, 26. Deest enim in Vercellen., Veronen. et Brixian.; et ita in duobus Reginæ Suecorum codd. mss. relatis in Div. Bibl. S. Hieronymi.

Luc. VI, 50. Deest autem in Veronen. ; et ita in S. Hieronymi Dialogo contra Pelagianos, tom. II, pag. 740.

Luc. v1, 30. Vercellen., da; et ita S. Hieronymus in eodem Dialogo contra Pelagianos tom. II, p. 740. Luc. vi, 52. Deest primo loco, et, in Brixian. et ita in S. Cyprian. lib. 1 Testim. ad Quirinum cap. 49, pag. 382.

Luc. vi, 34. Vercellen., Et si fœneretis. Græcum verbum, Saveicovat, modo redditur fœnerantur, modo mutuum dani; ancipitis enim est significationis: nam et qui citra usuram dat mutuum, Saveisel; et qui ad usuram dat, davɛiče. Verum hic perpetuo vertendum erat, dare mutuum: etenim non loquitur evangelista de quæstu feneratorum, sed de mutuis charitatis officiis amicorum inter ipsos.

Luc. vII, 6. Veronen., Corbeien. et Brixian., di

ceretis; et ita quidam mss. libri relati in Div. Bibl. A farinam; Gat., in farina satis tribus; Brixian., S. Hieronymi.

Luc. vII, 56. Vercellen. et Veronen., rogavit ; et ita S. Ambros. in Epist. 42, class. 1, pag. 957, et unus Regina Suecorum codex ms. relatus in Div. Bibl. S. Hieronymi. Cod. Brixian., rogabit.

Luc. vii, 37. Vercellen., adferebat ampullam unguenti: S. Cyprianus in lib. adver. Novatianum hæreticum, pag. 436, portans vas unguenti.

Luc. vii, 38. Vercellen., extergebat; Brixian., detergebat; S. Cyprianus, extersit.

Luc. vi, 15. Veronen., Corbeien. et Brixian., per patientiam; et ita S. Ambrosius.

Luc. ix, 26. Vercellen., in gl.. ria sua. Græcus, ¿v T doen, id est in gloria.

Luc. ix, 31. Vercellen., apparentes in gloriam ; Brixian., visi sunt in gloria, cum Græco, ¿v doen, in gloria.

Luc. 1x, 53. Vercellen., quoniam..... erat tendens, etc. S. Hieronymus in Epist. 121, ad AglaB siam, tom. I, pag. 855, quoniam..... erat vadens, etc.

Luc. XI, 3. Pro, quotidianum, Gat. habet, quotidie; et ita juxta Græcum textum, vetus Corb. Bibl. codex, item unus Vaticanus et alter Regina Suecorum relatus in Div. Bibl. S. Ilieronymi.

Luc. 1, 4. Vercellen., sicut..... omni debitori nostro. Veronen., Corbeien. et Mm., sicut et nos dimittimus debitoribus nostris ; et ita S. Ambrosius. Vindobonen., quomodo, etc.; Brixian., sicut et nos dimittimus omnibus debitoribus nostris.

Luc. XI, 17. Veronen. et Brixian, desolatur; et ita quidam codices mss. Lat. in div. Bibl. Sancti Hieronymi.

Luc. x1, 23. Veronen., Corbeien. et Vindobonen., adversum me; et ita S. Cyprianus pag. 270 et 316. Codd. Gat., Mm. et Brixian., adversus me.

Luc. XI, 52. Pro tulistis, Vercellen. habet abscondistis; Veron., absconditis; et ita S. Ambrosius in serm. 16, pag. 411.

Luc. Xu, 10. In Vercellen. post remittetur, ultimo loco additur illi; Veronen., Corbeien. et Vindobonen. habent ei; et ita S. Ambrosius in lib. de Spiritu sanct. cap. 3, pag. 611.

Luc. XII, 20. Vercellen., animam tuam reposcun!, etc. S. Cyprianus, anima tua expostulatur. S. Augustinus in Collat. cum Maxim. Arian, episcop. tom. VIII, pag. 665, expostulatur anima tua. Cod. Vindob., repetunt a le animam tuam. Sanctus vero Augustinus in serm. 67 de verbis Evangelii Mattha-i tom. V, part. I, pag. 120, repetunt animam tuam. Gat. el Mm., repetent, juxta textum Græcum,

Luc. XII, 11. Vercellen., nolite solliciti esse, quomodo rationem reddatis, etc.; Veronen., Corbeien. et Vindobonen., qualiter respondeatis, aut dicatis: et ita S. Ambrosius in lib. i de Spiritu sanct. cap. 4, pag. 613.

Luc. XII, 47. Mm. et Gat., multum; et ita S. Ambrosius in Enarr. in psalm. xxxvII, pag. 858.

Luc. x, 58. Brixian., ne forte tradat te ad Judicem. S. Irenæus lib. 1 contra læreses tom. 1, p. 104, ne forte te det Judici.

Luc. xi, 16. Vercellen., non oportebat solvi a vinculo hoc, etc. S. Irenæus, non oportuerat solvi ab hoc vinculo, etc.

Luc. XII, 16. Veronen. non legit, isto, post, vinculo; et ita habet Ambrosiaster in Epist. ad Timoth. prim. pag. 292.

Luc. xi, 17. Ante adversarii, omittitur omnes in Veronen. et Vindobonen. nec non in cod. Cant. Græc.

Luc. xiv, 21. Vercellen. et Veronen., in farina. S. Ambrosius in Exposit. Evang. sec. Luc. lib. vii, pag. 1455 et 1456, illud, in farina, notat esse Lucæ; illud vero, in tribus mensuris farinæ, asserit esse Matthæi; et ita tunc iegebatur in Græc. codd. Vulgatis. Vide Millium hic. Corbeien. et Vindobon.,

in

C

D

farinæ mensuris tribus.

in

Luc. XIV, 23. Veron., et compelle, intrent. S. Ambrosius, et compelle, ut intrent.

Luc. xv, 21. Gat. addit, fac me unum de mercenariis tuis; Mm., fae me sicut unum, etc.; Brixian., fac me sicul unum ex mercenariis tuis. Cod ces Græci plures, multique ex Latinis, relati in Var. Lect. Millii, hoc loco similiter addunt, fac me sicut unum de mercenariis tuis.

Luc. xv, 7. Veronen., regredienti. S. Cypr. in lib. Testim. ad Quir. cap. 51, pag. 382, venienti. Luc. vi, 15. Post bono, deest et optimo, in Vercellen. et Veronen. Nec legitur in Sancto Ambrosio. Luc. XVII, 12. Vercellen., in quendam vicum; Grecus, χώρην.

Luc. xvu, 29. Deest autem in Vercellen.; et ita S. Irenæo lib. v contra Bæreses pag. 278.

Luc. XIX, 15. Veronen., talenta; et ita Lucifer Calaritanus, ex Matthæo.

Luc. xix, 37. Pro discipulorum, Gat. habet discendentium; Mm., discendentes; Brixian., discentium. Quidam mss. libri relati in Div. Bibl. S. Hieron. habent, ut in Græc. Cant., descendentium.

Luc. xx, 35. Vercellen., quia utem; et ita S. Cypr.: cod. vero Vindob., hi autem, qui, etc.

Luc. xx, 35. Vercellen., digni fuerint; Corbeien. et Vindobonen., digni habentur sæculi illius, et resurrectionis; S. Cypr. habuerunt dignationem sæculi illius, et resurrectionis.

Luc. XXI, 20. Vercellen., ab exercitibus; et ita Græcus plurali numero legit, 'Imò oτpatomédwv, id est, exercitibus.

Luc. xxi, 23. Vercellen., erit necessitas magna super terram, et ira populo huic; Græcus legit. "EoTal γὰρ ἀνάγκη μεγάλη ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ ὀργὴ ἐν τῷ λαῷ, loc esi, erit enim necessitas magna super terram, et ira in populo.

Luc. x, 6. Vercellen., Veronen., Corbeien. et Vindobonen., sine turba. Græcum arep öxlov, sine turba, clam, sine populo, vel sine tumultu.

Luc. xxII, 26. Veronen., ut adolescentior; Gat., Mm. et Brixian., sicut jnuior; et ita antiqua Corbeien. Biblia, et S. Augustinus in Spec. de Evang. sec. Luc. tom. III. part. 1, pag. 774, necnon in lib. I de Consens. Evangel. tom III, part. 11, pag. 104.

Luc. xxm, 11. Brixian., Herodes cum militibus suis ; Græcus quoque, σὺν τοῖς στρατεύμασιν αὐτοῦ, cum militibus suis, nempe cum Comitatu suo: nam Helleniste, στρατιάν, εἰ στράτευμα, usurpant pro quovis Comitatu.

Luc. XXIII, 28. Vercellen., nolite flere me, verum vos flete; Veronen. et Corbeien., nolite flere me, sed vos ipsos flete. S. Ambros. in lib. 1 de Pœnitent. cap. 6, pag. 427, nolite me flere, sed vos ipsos flete.

Luc. xxIII, 45. Vercellen., intenebricatus esi sol. Fere omnia Græca exemplaria nunc habent, Kai ioxoTioon onhos, et obtenebratus est sol. Quædam alia vero ferebant, deficiente sole observat tamen Origenes in Matth. cap. xxvi, tract. 35, pag. 128, col. 1, phrasim hanc, deficiente sole, deesse in optimis exemplaribus; et que illam præferunt, piam fraudem passam esse indocti alicujus Christiani, qui eam substituendam censuerit, perspicuitatis gratia : sive invidi cujuspiam, et dolosi, qui hanc sibi præbuerit occasionem struendi calumnias in Ecclesiam, quasi scilicet arguens Evangelistas, obtrudentes eclipsim alieno prorsus tempore. Utcumque autem res habuerit sese de Origenis exemplaribus, constat nulla fere modo Græca exemplaria hanc lectionem servare. Legitur tamen in nonnullis Roman. Biblioth. codicibus. Et pene in omnibus, et obtenebratus est sol.

Luc. XXII, 56. Vercellen. et Brixian., et sabbato quidem quieverunt; Græcus, novxaσav, quieverunt : idem verbum, quod dicitur Hebræis charasch, signi

« PoprzedniaDalej »