subscriptionibus non solum episcoporum, sel etiam A
Metropolitarum in synodis; proinde ex iis nihil
certi erui posse, si earum Acta edita consulantur.
Hoc autem in Tractoriis etiam epistolis nonnum-
quam obtinuisse, ut episcopi perturbato ordine iis-
dem inscriberentur, docet nos Augustinus ep. 217,
ubi his verbis cum Victorino episcopo de eadem re
conqueritur Deinde ad ipsos Numidas ita pertur-
bato, et neglecto ordine scriptum, ut uomen meum
tertio loco invenerim, qui novi quam post multos epis-
copus factus sum, quæ res et aliis injuriosa est satis,
et mihi invidiosa.

6. Ut autem quæ de Aquileiensi concilio, et episcoporum nominibus ibi descriptis, hucusque dicta sunt, clariora adhuc fiant; visum est ipsius concilii initium oculis subjicere, ex quo unusquis- B que, quanta fuerit perturbatio in episcoporum nominibus huic concilio ascribendis, facilius a semetipso cognoscal.

CONCILIUM AQUILEIENSE (a),

TEMPORE DAMASI PAPÆ I CELEBRATUM.

Episcopi qui huic Concilio interfuerunt.

Valerianus episcopus Aquileiensis.
Ambrosius episcopus Mediolanensis.
Eusebius episcopus Bononiensis.
Limenius episcopus Vercellensis.

Armenius (lege Anemius) episcopus Sirmiensis Illy

rici.

Sabinus episcopus Placentinus.

Abundantius episcopus Tridentinus.

PHILASTER episcopus Brixianus.

Constantius episcopus Arausicus (Arausicen). Theodorus episcopus Octodorensis (lege Octodurensis).

Domninus episcopus Gratianopolitanus.

Amantius episcopus Niciensis.

Maximus episcopus Emonensis.

Basilianus (al. Bassianus) episcopus Laudensis.
Proculus episcopus Massiliensis.
Heliodorus episcopus Altinensis.
Felix episcopus Jadrensis.

:

Hunc postremum si demas, qui non episcopus, sed presbyter dicitur, uti et Evagrium, qui vigesimus quintus numero presbyter et legatus appellatur, remanent episcopi trigenta tres; quamvis in ipso concilii limine perperam trigintaduo fuisse dicantur In quo a trigenta duobus Italis, Gallis, et Pannonicis episcopis, præsentibus Gallorum, et Afrorum legatis, Palladius et Secundianus episcopi Ariani, cum Attalo quodam presbytero damnantur. Hæc porro numeri nota, depravate initio concilii præfixa, fefellit Baronium (b), et Basnagium (c) quoque, quibus triginta duo tantum episcopi numerantur; et quidem trigintaduo tantum apparent etiam initio Actorum, quod mox subdimus, sed ibi addendus est Eventius Citiniensis, seu Ticiniensis (d), qui laterculo episcopo rum inscriptus habetur numero decimus octavus. Fuere autem ex hoc numero omnes episcopi, licet Justo, Felici, Numidio, aliisque post Evagrium sequentibus, nomina sedium non sint apposita; nam initio Actorum, ubi denuo nomina recensentur, omissis Evagrio et Chromatio presbyteris, in fine elenchi dicitur: Januario.... Maximo, Macedonio, Cassiano, Marcello, et Eustathio episcopis. Recte etiam observat Tillemontius (e), nomina postremorum novem, quibus neque Episcopi titulus ascribitur, nec sedis nomen assignatur non solum esse episcoporum nominibus initio Actorum permixta, sed etiam inter episcopos comprehendi generali illa clausula, atque unum ex iis Januarium, ubi sententiam suam profert, episcopi titulo designari (f). Sequuntur C Acta concilii hoe modo:

Syagrio, et Eucherio viris clarissimis consulibus, nonis Septembribus, Aquileia in ecclesia considentibus cum episcopis, Aquileiensium civitatis Valeriano, Ambrosio, Eusebio, Limenio, Anemio, Sabino, Abundantio, Artemio, Constantio, Justo, PHILASTRO, Constantio, Theodoro, Almachio, Domnino, Amantio, Maximo, Felice, Basiliano, Numidio, Januario, Proculo, Ileliodoro, Jovino, Felice, Exuperamtio, Diogene, Maximo, Macedonio, Cassiano, Marcello, et Eustathio episcopis : Ambrosius episcopus dixit. Hucusque episcoporum nomina initio Actorum recensita; quæ si

Eventius episcopus Citiniensis ( al. Tiniensis; lege conferantur cum laterçulo ipsis Actis præmisso, staTiciniensis.

tim apparebit quam perturbate hæc nomina descripta sint, tanta est atque talis utriusque descriptionis D discrepantia, et dissensio. Cum enim in laterculo postponatur Philastrio Constantius Arausicauus, denuo initio Actorum Constantius una cum Justo qui fuit legatus Gallorum, Philastrio præponitur; iisque præit Artemius etiam, qui sedis nomine caret, numeraturque in laterculo post Constantium, et Justum, nonnullis episcopis interjectis, ordine vigesimus sextus, licet initio Actorum legatur octavus. Rursum Justus ille legatus Gallorum, qui initio Actorum decimus numero Philastrio antecedit, in laterculo fert Gesta concilii Aquileiensis in Testimoniis ad Philastrium.

(e) Tom. X Vit. S. Ambrosii, p. 129.
(Tom. II Labbei, p. 1176.

1063

est; sed circumiens universum pene ambitum Romani orbis, Dominicum prædicavit verbum, Pauli apostoli idoneus imitator existens. Qui universum pene ambilum Romani orbis dicit, profecto universum pene terrarum orbem dicit, qui tunc Romano subdebatur imperio; unde Ovidius 1 Fast. :

Jupiter arce sua cum totum spectet in orbem,
Nil nisi Romanum quod tueatur habet;
quem fortasse Ovidii locum spectans Numatianus
Itinerario omnem tv oixovμévny subesse Romano
imperio, per adulationem, ut notat cl. Barthius (n),
dicit his versibus Romam alloquens :

Nam Solis radiis æqualia munera tendis,
Qua circumfusus fluitat Oceanus.
Volvitur ipse tibi qui continet omnia Phæbus,
Æque tuis ortos in tua condit equos.

post Philastrium, tribus et decem episcopis inter- A ctus (m), negligere gratiam Dei omnino passus non positis, occurrit decimus quartus, ordine vero vicesimus et secundus. Quis umquam ex tanta hac varietate, et inconstantia certi aliquid statuere, aut elicere possit? Illud præterea animadvertendum est, a nemine, quod quidem ego sciam, hucusque observatum; nempe quod Constantius Sciscianensis episcopus, in laterculo vicesimus primus, male prorsus dicitur legatus Gallorum, cum potius hoc munere fungeretur Constantius alter Arausicanus numero nonus. Sciscia enim Ptolemæo urbs Pannoniæ in Savia regione, Plinio Siscia (a)quæ Syscia Straboni, olim episcopalis sub archiepiscopo Colocensi; quare nihil omnino est Pannonico episcopo cum Gallis, ut proinde corum legatus Aquileiensi concilio interfuerit. Tres item in hoc concilio Gallorum legati, etsi in B laterculo duo tantum appareant: iique ex Galliis Viennensi, Narbonensi, et Lugdunensi, Constantius Arausicanus, Proculus Massiliensis, el Justus Lugdunensis; ut recte tradunt post Baronium (b) et Binium (c), Sirmondus etiam (d) ac Sammarthani. Sed et nominibus civitatum aliquod vitium inhæsit. Theodorus namque episcopus Octodorensis in laterculo decimus, dicendus est potius Octodurensis ab Octoduro oppido in Gallia Narbonensi, vulgo Martigny; et Eventius Ciliniensis in laterculo decimus octavus, pro quo Tiniensis in margine reponitur, omnino scribendus est Ticinensis, seu Ticiniensis, uti ex mss. legit Harduinus (e); quamvis enim Tinia vulgo Tine, Dalmatis Kerka, urbs Bosniæ, esset Anemio Illyrici primati subjecta, qui Aquileiensi conci- C lio intererat, nihilominus hoc loco non Tiniensem, aut Cenetensem episcopum, quod placuerat Ughello, (f) sed Ticinensem Eventium, vel Juventium intelligendum esse, statuit post alios etiam solertissimus Tillemontius (g). Quin et in diei notam qua synodalis actio celebrata est, mendum irrepsisse monuerunt Chiffletius (h), et Harduinus (i), legentes ex Iss. 1 nonas Septembris, quæ sexta feria fuit, pro eo quod in Actis habetur nonis Septembribus; hæc enim dies erat dominica, non admodum apta tam prolixæ episcoporum disputationi; cum aliunde etiam diei dominicæ nullatenus conveniat id quod Palladius Arianus episcopus in concilio ait ( k ): Non respondebo nisi auctores veniant post dominicam diem. Atque hæc de concilio Aquileiensi hactenus.

7. Præclara sunt quæ de Philastrii prædicatione tradit Gaudentius (l): Cum per impositionem manus presbyterii, dispensator fuisset divini sermonis ele

(a) Plin. l. 1, c. 25. (b) A, 381, n. 82,84. (c) Not. ad Concil. Aquileien. tom. II Labbei, col. 1182, edit. Venet.

(d) Ibid., col. 1178 Constantius in Actis concilii dicitur legatus Gallorum, uti et Justus col. 1167, Proculus vero in epistola ad episcopos Galliæ col. 1178. (e) Tom. I Concil. col. 837.

(f) Tom. V Ital. Sac. in episcopis Cenetensibus col. 172, edit. Venet.

Tom. X, not. 14 ad Vit. S. Ambrosii p. 738. (h) Not. ad Vigil. p. 65.

Sane edictum illud quod exiit a Cæsare Augusto, ut describeretur universus orbis (o ) nihil aliud quam Romanam dictionem universi orbis nomine significabat, quam orbis Romani nomine etiam Pseudo-Hegesippus vocavit 1. u de Excidio Hierosol. c. 9: Orbis terrarum qui Romano imperio clauditur, et definitur, a plerisque orbis Romanus appellatur. Stetisse Roma aliquamdiu Philastrium, testis est idemmet Gaudentius (p): Romæ etiam non exiguo tempore moratus, multos et publica, et privata disputatione lucratus in fide est; ex quibus fortasse Gaudentii verbis putavit Ughellus, Romæ Augustinum Philastrio innotuisse, atque ex ejusdem tum publicis, tum privatis de rebus sacris dissertationibus, novos christianæ pietatis sensus induisse; quod affirmat diserte in Philastrio (q), laudatis insuper testibus ipsomet Augustino et Gaudentio, licet eorum neuter de re tanta verbum ullum habeat, quam profecto neque Augustinus ipse, neque Gaudentius Philastrii successor, in eo quem sæpe laudamus Sermone de vita et obitu beati Philastrii, silere debuisset. Testimonium Augustini de Philastrio jampridem omnibus patet, cujus hæc sunt verba (r) : Philastrius quidam Brixiensis episcopus quem cum sancto Ambrosio Mediolani etiam ipse vidi; ex hoc porro Augustini loco constat aperte, Philastrium Augustino fuisse Mediolani tantum de facie notum, nullamque ipsi cum Philastrio familiaritatem intercessisse; quare hæc sunt, ut diximus in Annotationibus quoque ad Gaudentium (s), otiosorum ingeD niorum vaticinia magis quam conjecturæ. Simile illud est etiam quod nonnulli occasione Romanæ hujusce commorationis de Philastrio narrant, eum nempe a Damaso papa benigne acceptum, Romæ

(i) Not. ad Concil. Aquil., p. 1164, edit. Ven. (k) Pag. 1173.

(1) Serm. de vit. et obitu beati Phil., p. 372.
(m) Vide sis annotata nostra in hunc Gaudenti!
locum,ibid.

(n) Not. ad Itiner. Rueilii Numatiani p. 180.
(0) Luc. 11.

(p) Pag. 372.

(9) Tom. IV Ital. Sac. col. 525.
(r) Aug. ep. ad Quodvultdeum.
(s) Pag. 372.

Novariensis, Eporediensis, et Dertonensis (h); quinimo ab uno eodemque episcopo plures simul Ecclesias eo tempore administratas, docet nos Epistola plebibus Vercellensibus, Novariensibus, Hipporegiensibus (lege Eporediensibus) nec non etiam Dertonensibus, ab Eusebio Vercellensi episcopo inscripta (¿). At cum in Sardicensi concilio, quod anno 347 celebratum est, prostet (j) inter alios concilii Patres subscriptio Brixiani episcopi hoc modo: Ursacius ab Italia de Brixia ( hunc nostri Ursicinum dicunt) ac præterea Rampertus, Brixiæ episcopus, qui nono sæculo vixit, disertis verbis Philastrium SEPTIMUM Brixiæ episcopum vocet (k); omnino oportet Brixianam Ecclesiam plures ante Philastrium episcopos

publice docuisse; id enim habetur tum in Lectioni- A proprio episcopo caruerint, Vercellensis nempe, bus Breviarii cujusdam mss. Monasterii Monialium S. Catharina Brixiæ, tom. IV SS. Junii relatis p. 383, tum apud Malvetium in Chronico (a), dist. 4, c. 3. Idem retulit Ferrarius in Catal. SS. Italie 18 Julii his verbis: Romæ a Damaso papa liberaliter tractatus publice docuit; verum cum de hoc Gaudentius nihil prorsus habeat, nescio quam tuto id possit affirmari; cum præsertim sub Damaso Philastrium Romæ fuisse non adeo sit verisimile, sed potius circa Damasi tempora, qui sedere cœpit anno 367 (b) inter certamina Arianorum, Mediolani, ut vidimus (c), versaretur. An autem Nicæno concilio adesse potuerit, quod Malvetius tradit Chron. dist. 4, cap. 2, et post eum Capreolus 1. u Hist. Brix., non immerito dubitat Ferrarius eodem Catalogo Annot. ad diem 18 Julii; B habuisse. Quod certum est, Philastrii ævo magnæ nam cum Nicænum concilium celebratum fuerit anno 325, si in eo sedisset Philastrius, valde juvenem tunc eum fuisse oportuit (d), qui post integros sex et quinquaginta annos, anno scilicet 381, inveniatur etiam Aquileiensi concilio interfuisse.

8. Postquam Philastrius per vicos et castella diversarum præteriens regionum, ait Gaudentius (e), prædicare verbum Dei numquam destitit fidelis Christi discipulus; Brixiæ tandem constitit, ut haberet et in hac urbe Apostolicus vir aliquem fructum, sicut et in cæteris gentibus. Itaque episcopus jam factus, quid urbi huic præstiterit, ab eodem Gaudentio audiamus. Post illos circuitus, inquit Gaudentius (f), animarum plurium salutares, Brixia eum rudis quondam, sed cupida doctrinæ promeruit: scientiæ quidem spi- C ritalis ignara, studio tamen discendi laudabilis. Excidit continuo imis ab stirpibus horrentem silvam diversi erroris bonus agricola; et aratro doctrinæ pronus incumbens, invertit crudam totis viribus terram, squalentemque humum sulcis assiduis in novalia fecunda convertit, affatim semina vitalium mandatorum gremio ejus insinuans. Profecto nihil hic habetur, nisi quod disciplinam moresque respiciat, a Philastrio in urbe Brixia reformatos in melius et emendatos; quamvis alibi Gaudentius ipse Brixianam Ecclesiam a Philastrio in Fide fundatam dicat (g): Post illam venerandæ memoriæ patris mei Philastrii eruditissimam vocem, quæ per gratiam Spiritus sancti large effluens, hanc Ecclesiam in Fide Trinitatis adorandæ fundavit. Huic Gaudentii dicto, quo videtur Brixianam Ecclesiam tum primum a Philastrio constitutam indicare, nonnihil ponderis ex eo accedit, quod alix etiam Ecclesiæ hujus tractus, usque ad quartum sæculum

(a) Tom. XIV Rer. Ital. p. 809.
(b) Pagius reponit anno 366.
(c) Vide sup. n. 3.

(d) Idem dicitur de Sabino Placentino episcopo
in Actis SS. Januarii tom. II, p. 163. Videsis Til-
lemont. tom. X, not. 5 ad Vit. S. Ambrosii, p. 744.
(e) Serm. de vit. et obitu beati Phil., p. 372.
(f). Ibid.

(g) Serm. de Ordinat. sui, p. 334.

(h) Ughell. tom. IV. Vide Tillemont. tom. VII not. 2 ad Vit. S. Eusebii, p. 772.

PATROL. XII.

D

adhuc idolorum ac Gentilitatis reliquiæ Brixiæ exstabant; idcirco sæpius contra eos invehitur acriori stylo (1), qui dæmonia colentes, elementa adorantes, deorum dearumque nomina ut pagani invocantes....... multorum animas mendacio ac pecudiali turpitudine non desinunt captivare; et alibi (m) : Idola hominum voluntas pessima sui sceleris, et turpitudinis perpetrandæ causa maluit invenire, ut colentes ea effusam operandi mali possint habere licentiam. Non solum autem Philastrii, verum et Gaudentii tempore qui Philastrio successit, frequentiores adhuc erant in ipsa urbe Brixia et Brixiano agro, idolorum cultores; eosque Gaudentius ipse non uno in loco perstringit, præsertim Serm. 13, ubi hæc habet (n) : An existimatis quod Deum diligat tepidus ac negligens christianus, qui idola in possessionibus suis coli permittit, qui fanum dæmonis, et aram diaboli stare in contumeliam Dei patitur? Itaque minime audiendi sunt Brixiani scriptores, qui jam inde a secundo Christi sæculo totam Brixiæ urbem sub Apollonio episcopo, ut Ughellus tradit (o), fuisse volunt ad Christi fidem conversam; cum duobus et eo amplius post Apollonium sæculis, adhuc reliquiæ Gentilitatis et idolorum delubra superessent, quod olim animadvertimus in nostris ad Gaudentium Annotationibus (p).

9. Duos habuit Philastrius in Ecclesia Brixiana insignes pietatis suæ doctrinæque alumnos, Benivolum scilicet, et Gaudentium. De Benivolo plura diximus in Præfatione Gaudentii Sermonibus præmissa (q); cujus præclarum facinus, quo Justinæ Augustæ mandatis restitit, ne legem catholicæ fidei contrariam dictaret, fusius exsequitur Baronius ad

A. 386 (a), eo nempe anno Justina Arianis favente, A anno conclusam dicit (m): post Baptismum, quod pro tot tantæque adversus Catholicos Mediolani conci

nobis in Jordane susceperat; usque ad Passionis suæ

diem unius anni tempus impletur; hac porro in sen. tentia licet plures fuerint ex antiquis Patribus, ut ad eum Gaudentii locum annotavimus, a Philastrio nihilominus hausisse videtur Gaudentius, nam Philastrius cap. 106 sic habet (n): Dominus quæ in uno anno gessit, et docuit, hæc sola præcepit conscribi. Præclarum quoque est illud quod tradit Philastrius (0) de triplici naturæ humanæ statu, Mandati nempe, Legis, et Gratia; Mandatum appellans tempus ante Legem Moysi, quo secundum legem naturæ non scriptam vixerunt primi parentes, ac patriarchæ; idipsum enim expresse repetit non uno in loco Gandentius, ut Tract. 10, Lex mandati est (p): Ab

ab isto autem non edas; et quæcumque ante Moysen verbo tantum Dominus præcepisse cognoscitur; præsertim vero Tract. 8 (q): Dies itaque fuit in MANDATO primus ab Adam usque ad Moysen: secundus dies fuit sub LEGE Moysi: terius dies est sub GRATIA Salvatoris. Verba item Philastrio peculiaria adhibet frequenter Gaudentius, cujusmodi sunt, positio, incorporatio, suballiguluræ, umbratiliter; quemadmodum utriusque syllabum vocum exoticarum conferenti manife-tum erit; ut non in sententiis tantum, sed in verbis quoque Philastrium Gaudentii magistrum non obscure agnoscas.

tatæ sunt turbæ, ut pene Ambrosii constantia hæreticorum vi ac factionibus obrueretur. Benivolus porro Philastrii disciplina institutus, Memoriæ scriniis cum præsideret, atque eidem imperialia decreta adversus fidem Patrum dictanda mandarentur, proposito etiam, si faceret, altiori dignitatis gradu; sponte se honoribus aulæ abdicavit, illud addens (b): Quid mihi pro impictatis mercede altiorem promittitis gradum? Hunc ipsum, quem habeo, tollite: tantum mihi conscientia fidei duret illæsa. Hæc dicens, ante pedes impia præcipientium cingulum jecit. Egregium Benivoli factum Gandentius Philastrii institutioni documentisque attribuit; erat enim tunc Benivolus adhuc catechumenus, ac proinde a Philastrio catho- B omni fructu ligni quod est in paradiso ad escam edes: fice fidei præceptis informatus : quare sic eum postea Gaudentius christianum ac pietate florentem alloquitur (c): Nec mirum si hodie taliter in timore Domini converseris, qui, necdum percepta baptismi gratia, ita pro fidei cœlestis veritate pugnasti, ut imbutum te admirabilibus doctrinis apostolici per omnia viri putris nostri Philastrii, tantæ constantiæ testimonium approbarit. Gaudentius vero ipse patrem ubique Philastrium vocat; ut Serm. de Ordinat. sui (d): Post illam venerandæ memoriæ patris mei Philastrii eruditissimam vocem; et Præf. ad Benivolum (e) : Imbutum te admirabilibus doctrinis apostolici per omnia viri patris nostri Philastrii; uti etiam in Serm. de vita et obita beati Philastrii, ubi seipsum minimam partem ejus curarum in Ecclesia Brixiana erudienda a C Philastrio impensarum, appellat (f): Ego autem minima ejus pars. Quin etiam Philastrii doctrinam ubique refert Gaudentius; nam quæ Serm. 19 de Christi divinitate distinctius prosequitur, apud Philastrium hic illic iisdem ferme verbis occurrant. Gaudentius quippe (g): Duplex est in Christo substantia, una propria, alia nostra, id est, una Dei, alia hominis; Philastrius (h): Quamvis generatio ipsius duplex sit, una divinitatis indefinita, altera incorporationis per Virginem temporalis. Gaudentius (i): Ipsius Passio non in divinitatem quæ est impassibilis, sed in ejus hominem celebrata, percunti mundo subvenit; Philastrius (j): Passus itaque est carne passibili, non divinitate naturaliter impassibili. Gaudentius (k): Æqualis Patri, sicut semper fuerat, permaneret, D Philastrius (1): Cum Patre eum in perpetuum manere, atque semper mansisse non ignoremus. Sic Gaudentius Tract. 3, Christi prædicationem unico tantum

10. Quo potissimam ante Philastrius Mediolani Augustino innotuerit, incertum. Scribit Augustinus (r) se cam vidisse Mediolani cum sancto Ambrosio versantem; quamobrem cum Augustinus ipse ante Bautonis consulatum, qui incidit in annum 585, Mediolanum missus fuerit a Symmacho urbis præfecto (s), non autem eo commigrare potuerit nisi anno ætatis suæ trigesimo (hoc est 384), cum annum agens vigesimum nonum Faustum Manichæum Carthagine audierit (1): rediens porro in Africam percepto baptismo, Mediolano abscesserit anno ætatis tertio et trigesimo ( u ), nempe anno 387, consequens est Philastrium uno vel altero ex annis qui ab anno 384 ad 387 intercedunt, Augustino notum fuisse. Cum vero sinter Augustini, Ambrosii et Philastrii annos, convenientia quædam, et consensio intercurrat, ex qua Inx aliqua ipsius Philastri rebus quoquo modo affulgere potest; non erit inopportu num, eorumdem annos aliquot qui sibi invicem respondent, sequenti diagrammate ob oculos po

nere.

D. AUGUSTINUS.

Natus idibus Novembris anno 354. Anno 383, ætatis suæ 29, Faustum Manichæum audit Carthagine.

Missus Roma Mediolanum ante Bautonis consulatum an. 384 ætatis suæ 30, kalendis Januarii annum aperiente Bautone consule, Mediolani orationem encomiasticam recitat an. 585, ætatis 31 *.

Mota in Ambrosium persecutione, Mediolani adest an. 386, ætatis 32, quo anno etiam detec: tas ibi SS. Martyrum Protasii et Gervasii reliquias videt **.

Mediolani in Paschate baptizatur an. 387, ætatis 35; dein Mediolano abscedens, ad Ostia Tiberina cum pervenisset, matre orbatur***.

D. AMBROSIUS.

An. 381 Aquileiensi concilio una cum Philastrio intervenit *.

An. 586 Justina Augusta, Mediolani in Ambrosium turbas excitat **.

An. 397 Ambrosius diem supremum agit ***.

D. PHILASTRIUS.

An. 381 Aquileiensi concilio una cum Ambrosio intervenit *.

An. 386, aut præcedenti vel subsequenti, Augustino apud Ambrosium innotescil.

An. 587, ex communi Scriptorum placito, certe ante Ambrosii obitum, Gaudentium habet suc

cessorem

Aeta concilii Aquileien., tom. II
Labbei, p. 1164.
Vide quæ subdimus infra n. 9.

Profecto, si conjecturæ locus esset, haud alienum A idcirco nullam nobis ab ea lucem petere possumus. putarem, Philastrium Mediolani versantem, Augustino eo anno innotuisse quo, obortis in Ambrosium turbis, Benivolus integritatem Fidei aulæ dignitatibus prætulit anno 386, ut paulo supra diximus (a); idque potissimum monente fortasse atque hortante Philastrio, cui præclarum Benivoli facinus Gaudentins ascribit (b). Sive etiam hoc eodem anno, quo Ambrosius SS. Martyrum Gervasii et Protasii reliquias inaudita conventus celebritate (c) transtulit, Philastrius Ambrosio astiterit: hæc porro cum incerta et ambigua sint, rem totam in medio relinquimus. Rampertus Brixiæ episcopus, qui sæculo nono vixit, Philastrium in ea seditione Arianorum, Ambrosio comitem adjungit (d): Qualem eum in Arianorum nefandæ procellæ temporibus, sanctissimæ B memoria Ambrosius Mediolanensis episcopus esse intellexit, qui sibi eum collegam habebat? Deinde proscquitur: Quantique meriti vicini episcopi eumdem esse existimabant, si quartus Pérgamensis episcopus in epitaphio tertii episcopi, hoc est prædecessoris sui, ni fallor, meminisse studuit, quod Ambrosius ipsum episcopum Philastrius consecravit diaconum ? Sane si elogium istud tertii Bergomensis episcopi exstaret, plura inde forsitan erui possent, quæ illustrandis Philastrii temporibus valde congruerent; at cum Inscriptio hæc a Ramperto memorata nusquam appareat (e),

11. Philastrii obitum anno 387 plerique ex Recentioribus statuunt, ut Labbeus (f), Vossius (g), Morerius, Caveus (h); alii anno 585, Ughellus nempe (i), ac Papebrochius (j); Baronius vero (k), El Basnagius Flotte-Manuillæus (1) anno 386, omnes porro antiquitatis subsidio destituti. Profecto si de tempore Gaudentianæ in Orientem peregrinationis constaret (quippe Gaudentius inde accersitus Philastrio in episcopatu successit), facile etiam de Philastrii morte certi aliquid affirmari posset; dan dum enim est aliquod intervallum inter Philastrii obi. tum,et Gaudentii tam longe peregrinantis reditum; scd optare quidem licet, divinare omnino non licet. Faynus ex nostris, mira prorsus fiducia, antiquitatem omnem flocci faciens, auctoritate propria Philastrii tempora tam Cœlo Brixiano (m), quam suis ad Brixianum Martyrologium Notis (n) perspicue consignal his verbis Successit in sede Brixiana Faustino anno 554, obritque anno 385; quo sane calculo triginta et eo amplius anni episcopatus Philastrio ascribuntur, cum interim non plures quam octo eidem tribuat Ughellus (0), immo et Labbeus de Scriptoribus Ec-clesiasticis (p) dicens: Obiit xv kalendas Augusti anni 387, cum octo circiter annis præfuisset. Recte ab Ughello Faynum quam maxime discrepare notavit etiam v. el. Guilielmus Cuperus Commentarii de

(i) Tom. IV, col. 528, in Gaudentio: cum tamen paulo ante, in Philastrio, col. 525, dixisset præfuissc hune Brixianæ Ecclesiæ, ab anno 301, annos octo. (i) Tom. II SS. Martii, p. 14.

(k) A. 386, n. 7.

(1) Tom. III Annal. p. 106, n. 40.
(m) Cap. 29.

(n) 18 Julii, p. 100.

(o) Tom. IV, col. 525.

(p) Tom. II, p. 212.