de segminibus a factum idolum Osiridis sepelitur. A Abrahæ immolaturo filium jussu Dei aries supponi tur, et in vicina arboris radicibus alligatur (Gen. In Proserpinæ sacris cæsa arbor in effigiem virgi- mines ducit ad vitam. Lignum diaboli ardet semper a Recte emendavit Wowerus lectionem edit. principis illis de seminibus. Vide Plutarch. de Iside et Osiride c. 21. b Nescio an alius auctor hujus ritus mentionem faciat. Video quidem Santa-Crucium, 1, p. 157, Tatianum c. 16 allegare, qui vero de Rhea agit; atque Arnobii locos mox citatos de Matre deum loquentes. Qua de re Silvester Sacyus lectores quoque admonet. Laudare sane Santa-Crucius debuisset Firmicum, unicum, ut videtur, hujus narrationis fontem. Paucula affert Greuzerus, iv, 453. e Itaque absoluto anno, cum festi dies redirent, tria hæc simulacra a sacerdotibus cremabantur. d De virga nil habet sacer textus, neque interpp. Latini aureas citharas plenas odoramentis supplicationum, quæ erant orationes sanctorum, et cantaverunt novum canticum dicentes: Dignus es accipere librum, et aperire signa ejus, quoniam occisus es, et redemisti nos Deo sanguine tuo ex omni tribu et lingua et populo et nalione, el nos regnum Deo nostro sacerdotesque fecisti, et regnabimus super terram i. Joannes quoque Filium Dei agni nomine appellat, ut et ipse prophetica pollicitationi respondeat; ait enim in Evangelio: Altero die videt Joannes Jesum venientem ad se et ait: Ecce agnus Dei, ecce qui aufert peccata mundi. (1,35, 36) Pro salute hominum agni istius venerandus sanguis effunditur, ut sanctos suos Filius Dei profusione pretiosi sanguinis redimat: ut qui Christi k e De lignea scala in somno visa ne verbum quidem habet Moses, neque interp. Latini. De pino haud dubie loquitur; in quibus vero mysteriis, reticet. Nec aliunde notus videtur hic ritus. Agnum paschalem (Exodi x1, 4 seq.). h Parum differt a textu Sabateriano. Vers. 8 convenit fere cum Cypr. Test. lib. 11, usque ad verba quæ in Cypriano desiderantur. i Plane conspirat cum Cypriani Testim. libro . i Eadem pauculis exceptis habet quæ Cyprianus, in eo quoque cum eo conspirans, quod vers. 8 habet, aureas citharas plenas odoramentis supplicationum, omissis verbis intermediis, et phialas aureas. * Memoriter citatum. sanguine liberantur, majestate prius immortali sangui- A Spiritus sanctus. Invenimus enim in psalmo cxxxiv, nis consecrentur. Neminem apud idola profusus sanguis juverit. Et ne cruor pecudum miseros homines aut decipiat aut perdat polluit sanguis iste, non redimit, et per varios casus homines premit in mortem. Miseri sunt, qui profusione sacrilegi sanguinis cruentantur. Tauribolium vel Criobolium scelerata le sanguinis labe perfundit ". CAPUT XXIX. Sententias colligit ex sacro Codice quæ vanitatem idolorum testantur, de prospero et florente R. P. statu iis regnantibus deque maxime instanti impietatis Ethnicæ pœna monet. Laventur itaque sordes istæ, quas colligis. Quære fontes ingenuos, quære puros liquores, ut illic te post multas maculas cum Spiritu sancto Christi sanguis incandidet (Apoc. vn, 14). Ut autem miseros homines ad sanam mentem revocet plena persuasio, majore auctoritate opus est, ut, curatis ac sanatis mentibus, nullum præcedentis pestilentiæ vestigium relinquatur. Quid itaque sint idola vel quam habeant substantiam, prophetarum oraculis ac divina voce monstratum est, quæ omnia specialiter dicenda sunt, ut hoc non nostra temeritate prolatum, sed divino magisterio nobis traditum, et cœlesti agnoscatur voce signatum. Quæ sit substantia ejus, sapientiæ veneranda voce monstratur; ait enim in libris Salomonis : Omnia idola nationum æs. timaverant deos, quibus neque oculorum visus est ad videndum, neque nares ad percipiendum spiritum, neque aures ad audiendum, neque digiti manuum ad tractandum. Sed et pedes eorum pigri ad ambulandum. Homo enim fecit illos, et qui spiritum mutuatus est finxit illos. Nemo autem sibi hominum poterit Deum formare: cum sit enim mortalis, mortuum fingit manibus iniquis. Melior est autem his quos colit, quoniam quidem ipse vixit, illi numquam b (Sap. xv, 15, 16): Quid amplius quærimus? sapientia nos divina voce convenit, et quidquid in arcanis Dei viderat docuit, et quod erat salubre, monstravit, ne fragilis et caduca mortalitas in exitium suum mortemque properaret. Hoc idem in Psalmis præmonet ita esse perscriptum: Idola gentium argentum et aurum, opus manuum hominum. Os habent et non loquuntur, oculos habent et non vident, aures habent et non audiunt. Neque enim est spiritus in ore ipsórum, similes sunt illis qui faciunt ea © (Psal. CXXXIV, 15-17). Si artifex, qui ad ostentationem ingenii simulacrum aut sculpsit, aut fudi, divina maledicti animadversione percutitur, quid sperare debeat considerandum est, qui quod alter vendidit, Deum dicit. Hieremias etiam, cum præcepta Deo jubente plebi daret, hac populum oratione convenit: Dicité autem in corde vestro, tibi oportet adorare, Domine. Angelus autem meus vobiscum est, legen autem exquiram ab animabus vestris. Lingua eorum polita fabro, ipsa etíam Binaurala et inargentata falsa sunt, et non possunt lo qui: et sicut virgini hortatu amantis accèpto auró sabricati sunt coronas supra capita Deorum suorum. Est autem quando subtrahent sacerdotes a Diis suis auram et argentum, et erogabunt illud in semetipsos. Daban! eliam ex ipso et prostitutis meretricibus, ornabantqué illos ut homines vestimentis, deos argenteos et aureos et ligneos (Baruch. vi., 5-10). C a Taurobolium vel Crioboltum. Tarobolium, Crio- D bolium et Æmobolium, lustrationes per sanguinem victimarum quo mysta perfundebatur, quæ in Occidentem Romanum Antonini Pii et successorum ætate introductæ sunt, proprie pertinebant ad mysteria Matris deum, et componebantur cum baptismo Christiano, ita ut qui iis lustratus esset, renatus diceretur, verbumque percipere apud Christianos de baptismo usurpatum de hisce lustrationibus adhiberetur. Sed non semel, sed sæpius hocce regenerationis balneum iterabator. Totus ritus describitur a Prudentio Hymn. de Romano Martyre. Ex inscriptionibus qua: eum commemorant et quas collectas invenies in Fleetwoodii Sylloge Inscriptionum p. 1218, illam, quam Wowerus jam ad Firmicum illusrandum adhibuerat, seligo: DIS MAGNIS MATRI DEVM Addit etiam in sequentibus, ut omnem dubitationem trepidationis excutiat: Supra corpus ejus et caput volitant noctua et hirundines et aves similiter. Unde scietis quia non sunt dii. Non ergo timmeritis eos. Aurum est, quod circa se habent ad speciem; nisi aliquis exterserit æruginem, non fulgebit. Neque enim cum conflabuntur sentient, pretio empti sunt in quibus Spiritus non est, sine pedibus in humeris portantur (Ibid. 21-24). Addit etiam ut confirmata mens förtius roboretur: Scientes itaque ex his quia non sunt dii, ne timueritis eos (Ibid., 28). Et ut sacerdotum eorum miserum dedecus monstret, addit: In domibus eorum sacerdotes sedent, habentes tunicas scissas el capita et barbas rasas, quorum capità nuda sunt. Rugiunt autem clamantes contra deos sucs, sicut in gehenna mortui (Ibid., 30, 31). Quod autem et reges et gentes hæc de ipsis pronuntiaturi sunt, is idem propheta præsaga voce significat; ait enim : Scietur postea, quia falsa sunt, gentibus universis et regibus; quia manifestum est, quod non sunt dii, et nullum Dei opus sit ipsis. Regem regioni non suscitabunt, neque pluviam hominibus dabunt. Judicium quo ET ATTIDI SEXTILIVS AGESILAVS AEDISIVS V. C. CAVSA RVM NON IGNOBILIS AFRICANI TRIBVNALIS ORATOR TAVRO BOLIO CRIOBOLIOQVE IN AETERNVM (in longum tempus) RENATVS ARAM SACRAVIT D. D. N. N. VALENTE V ET VALENTINIANO TVN. AVGG. CONSS. Emobolium in una tantummodo inscriptione legitur: CRIOBOLIVM ET AEMOBOLIVM MOVIT DE SVO PETRONIVS MARCELLUS SACER DOS VIRAL. DEG. VIR. PRIMO ET ISTO (ap. Lueam Camaram de Teate antiquo; Rom., 1651; et in Zornii Bibl. Antiq. Exeget. p. 1080). De Taurobolio universe vide eruditam dissertat. Nathan. Frid. Kautsch. de Taurobolio; Lips. 1738; Creuzerum, 11, 59, v, 347; et Zogam Abhandl., p. 141. b Concordat plerumque cum Cypriano. Ut ap. Cyprianum; omittit vero additamentum in Psalterio Romano, et sequitur textum Hebraicum. 1 que non discernent, neque regionem liberábunt ab in- A tibi dii alii absque mé (Deut. v, 7). Addit etiam, ut ria major accederet, mutato ac contempto tempo- a Haud exstant hæc in Cypriano. Variantes lectionis haud ita paucas notavit Sabaterjus. Sine metu obstaculorum vel rebellionum. e Legem Constantii et Constantis exhibet Cod. Theodos. lib. XVI, tit. 10, leg. 4. Liban. Orat. pro templis p. 23, de templis palatinis hominibus dono D datis. Reisk. 1, p. 185. De reditibus templorum dissipatis idem Orat. în nècem Juliáǹì. Haud tamen omnia templa destructà fuisse, posteriorum temporum usque ad Theodosium filiosque bistoria docet. Ipsumque Constantium Romæ moderate egisse, templa visitasse, virginum Vestalium privilegia confirmasse, testatur Symmachus Epistol. 10, n. 54. d Plena sunt adulationum hæc. Nam in bello Persico res Romanis parum feliciter cesserunt. é Versus finem Januarii 343: Constans pacata Gallia, cùm classe Bononia solvit, Britanniam inväsurus; Libanii Orat. 3; Ammianus Marcell. Lib. xx, 1: Hujus expeditionis exstat testis, nummus æreus maximi moduli, in cujus adversa BONONIA OCEANEN. Mulier stans in triremi. s. clypeum. d. hastam intorquet in figuram natantem; ad proram triremis Victoria, ad puppim duo signa militaria. Nummum exhibet Bandurius Numism. Impp. Roman. 1, p. 348. Egregie explicat verba Firmici: sævientes undas cal animis eorum majestatis su pondus insinuet: Videte, videte quia ego sum, et non est Deus præter me. Egó interimam et vivere faciam, percutiam et ego sanabó, et non est, qui eripiat de manibus meis (Apoc. xvi, 6, 7). In Apocalypsi etiam hoc idem sancta revelatione monstratur; ita enim scriptum est: El vidi alium angelum volaniem medio cælo, habentem Evan gelium æternum, ut annuntiaret super terram per omnes nationes et tribus ei linguas et populos, dicentem voce magna: Metuite potius Dominum; et date illi claritatem; quoniam venit hora judicii ejus; et adorate eum qui fecit cœlum et terram, marẻ et omnia quæ in eis sunt. Dominus quoque noster Jesus Chrisius, paterna legis instituta custodiens, hoc idem : Israel, Dominus Deus tuus est, el diligeś Dominum Deum tuum de toto corde tuo; et de lola anima tuà, ei de iotá virtute luá, hoc primum est; et secundum simile huic diliges proximum tibi tamquam te. In his duobus præcepiis tola Lex pendet et Prophetæ (Deut. vi, 5; Matth. xxii, 37-40; Marc. x11,29-31: Luc. x, 27). Sequitur autem lioc divinum venerandumque præceptum immortalis Domini ac sancia conclusio; addit enim, ut manifestius viam salutis ostendat, et ita loquitur: Hæc est autem vita æterna, ui agnoscant te solum verum Deum, et quem misisti Jesum Christum (Joan. xvII, 3). Sacrorum mandatorum ordinem scitis; quid sequi, quid fugere debeatis, veneranda atque immortali voce didicistis. Audite rursus, quod maneat contemnentes exitium quibus illos calamitatibus necessitas venerandæ legis astrinxerit : clausula enim venerandorum mandatorum in hæc verba colligit: Sacrificans diis eradicabitur, præter Domino soli (Exod. xx11, 20). Si solum sacrilegum hominem metuenda pœna percuteret si peccanti soli minaretur severitas legis, bene se ad sacrilegium obstinati furoris temeritate : castis Oceani. Nummum vide ad catum hujus editionis. f Haud quidem provinciæ Romanæ dudum pacala incola, sed Caledonius, in Scotiam irruptionem minitans. Belli exitus ignoratur; sed nummi victorian prædicant, etsi quoque in mémoriam belli cum Francis gesti procudi potuerunt: incertum tamen, utrum armis potius an argento hi in obedientiam reducti sint. At nummus maximi moduli, in quo imperátor eques hostem inermem atque in genua prolapsum hasta petit (v. Bandurium 1. c.) cui inscriptum DEBELLATOR GENTT. BARBARR, aliique Victoriam Augusti et Gloriam Romanorum prædicantes, eadem occasione qua primus cum Bononiæ nomine cusi, et ad expeditionem Caledonicam referendi videntur; de quibus cæterum conf. Le Beau Histoire du Bas-Empire, 11 p. 62, et Tillemont, Histoire des Empereurs, Iv, p. 336. All ad Francicum quoque bellum pertinebunt. Eckhel. Doctr. Nummor. Veterum vin, p. 5. 142. Facit cum Cypriano, exhort. ad Martyr. h Parum differt. a textu Sabateriano. i Fere ut Cypr. 1. I. i Marcum imprimis præ oculis habuisse videtur cuin Cypriano 1.1. Ut auctor I de Aleatoribus inter Cyprianicos. ut manifestius instruaris, animadversionis exitium disce. Super hac re in Apocalypsi totus ordo responsi est; ita enim scriptum est: Si quis adorot bestiam et imaginem ejus, et accipit vota in fronte sua et in manu, bibet et ipse de vino iræ Dei, mixto in poculo iræ ejus. Et puniet igne et sulphure sub oculis agni, et fumus de tormentis eorum in sæcula sæculorum ascendet. Nec habebunt requiem die ac nocle, quicumque adorant bestiam et imaginem ejus 1 (Apoc. XIV, 9, 10). CAPUT XXX. Denique divinum de idololatris exstirpandis mandatum (Deut. x) imperatoribus inculpat, cui si morem gerant, et prosperum iis eventum et felix posthac imperium. firmaret nunc etiam stirpi minatur et soboli, et A ad illud anceps, ubi spes, ubi vota deficiunt. Et hoc agit, ne qua pars nequissimi seminis relinquatur, ne quod profani generis vestigium maneat. Sacrificans, inquit, diis eradicabitur (Deut. xxxII, 17). Considera quid agas, misera ac luctuosa persuasio. Facinus tuum plurimos perdit, et per omnem substantiam generis tui fecunda pœna dividitur. Cur autem contra sacrificantes sic sæviat, ordinatæ legis auctoritatis in Deuteronomio manifesta significatione monstratur: ita enim invenimus esse perscriptum: Sacrificaverunt dæmoniis, et non Deo (Ibid.). Ad contaminatos ac pollutos te spiritus ne transferas, ab inferioribus ne speres auxilium ne his supplices, quibus Dei gratia, jam imperare debes. Ecce dæmon est quem colis; cum Dei et Christi ejus nomen audierit, contremiscit, et ut interrogan- B tibus nobis respondeat trepidantia verba, vix se colligit adhærens homini laceratur, uritur, vapulat, et statim de commissis sceleribus confitetur. Ne hunc colas, ne huic supplices, ne prostratus huic flectas genua, interdicto venerandæ legis juberis. Hinc severitatis pœna, hinc animadversionis metu metuenda sententia. Quid, Dei indulgentia libertate concessa, jugum potius eligis servitutis b? Non desinit Deus summus crimen hoc salutari voce pulsare, sed misericordia ejus errantes homines corrigere frequenti comminatione festinat. Audi per Esaiam prophetam vox divina quid dicat: Adoraverunt deos, quos fecerunt digiti eorum, et curvatus est homo, et humiliatus est vir, et non laxabo ............ с Sed et vobis, sacratissimi Imperatores, ad vindicandum et puniendum hoc malum necessitas imperatur, et hoc vobis Dei summi lege præcipitur, ut severitas vestra idololatriæ facinus omnifariam per. sequatur. Audite et commendate sanctis sensibus vestris quid de isto facinore Deus jubeat. In Deuteronomio lex ista præscripta est: ait enim : quod si rogaverit te frater tuus, aut filius tuus, aut uxor lua, quæ est in sinu tuo, aut amicus tuus, qui est æqualis animæ tuæ, latenter dicens: Eamus et serviamus aliis diis gentium, non consenties ei, et non exaudies eum, et non parcat oculus tuus super eum, et non celabis, annuntians annuntiabis de illo. Manus tua erit super eum imprimis interficere eum, et manus omnis populi illis (Esai. 11, 8, 9). Et jam vos, o profani ho- C deinceps. Lapidabunt eum et morietur, quoniam quæmines, iratum numen alloquitur, et adhuc errores vestros sacra convenit voce; ait enim in sequentibus per eumdem prophetam : Illis fudistis libamina, et illis imposuistis sacrificia. Super hæc non indignabor, dicit Dominus d (Esai. LVII, 6)? Adhuc indignationem suam salutaris Deus dilatat, severitatem suspendit, si vos forsitan peccare pœniteat, ut sacrilegæ voluntatis exitium aliquo genere relinquatis. Ecce in ipso indignationis impetu moderata rursus voce persuadet, et irarum suarum comprimit stimulos; ait enim per Hieremiam prophetam : Nolite ambulare post deos alienos, ut serviatis eis, et ne adoraveritis, ne incitetis me operibus manuum vestrarum ad disperdendos vos e (Jerem. xxv, 6). Quid hic ad sacrilegium pronus aures tuas obstruis? quid hic obstinati furoris ardore in exitium mortemque festinas? Liberum te Deus fecit, in tua manu est, ut aut vivas aut pereas. Quid te per abrupta præcipitas? in lubrico itinere constitutus, et in ipso lapsu positus, titubantia aliquando suspende vestigia ? Ecce sententia depromitur, ecce pœna decernitur : diu criminibus tuis pepercit divina moderatio : diu sivit avertere te a Domino tuo 8 (Deut. xIII, 6-10). Nec filio jubet parci, nec fratri, et per amatam conjugem gladium vindicem ducit. Amicum quoque silblimi severitate persequitur, et ad discerpenda sacrilegorum corpora omnis populus armatur. Integris etiam civitatibus, si in isto fuerint facinore deprehensæ, decernuntur excidia : et, ut hoc providential vestra manifestius discat, constitutæ legis sententiam proferam. In eodem libro in integris civitatibus pœnam Dominus hac voce constituit; ait enim: Aut si audieris in una ex civitatibus, quas Dominus Deus tuus dat tibi, inhabitare illic, dicentes: Eamus et serviamus diis aliis, quos non nostis: interficiens necabis omnes, qui sunt in civitate cæde gladii, et incendes ciD vitatem igni, et erit sine habitatore. Non ædificabitur in æternum ↳ (Ibid., 12, 13, 15). Et avertetur Dominus ab indignatione iræ suæ, et dabit tibi misericordiam, et miserebitur tui, et multiplicabit te, si exaudieris vocem Domini Dei tui, et observaveris præcepta ejus (Ibid., 17, 18). Misericordiæ suæ vobis, sacratissimi imperatores, Deus summus præmia pollicetur, el amplificationis maximæ augmenta decernit. Facite h facinus tuum cum dissimulatione respexit : pervenis itaque quod jubet, complete quod præcipit. Auspi a Cf. supra ad c. 14, pag. 57, not. a. b Hanc vocem excipit lacuna. Firmico suffragatur Cyprianus ep. 64. exhort. ad Martyr. et de lapsis. a Ut Cypr. exhort. ad Martyr. e Ut idem. Concinit plerumque cum Cypr. Testim. I. II, et exhort. ad Martyr. Ei plerumque suffragatur Cypr. exhort. ad Martyr. ia vestra majoribus cumulata sunt donis, initio A vobis Deus summus, sacratissimi imperatores, pro fidei positæ divini favoris incrementa sensistis. Numquam vos manus Dei veneranda deseruit, numquam vobis laborantibus denegavit auxilium. Strati sunt adversantium cunei, et rebellantia ante conspectum vestrum semper arma ceciderunt. Missi sunt superbi sub jugum populi, et Persica vota collapsa sunt a. Nec stare diu contra vos poterit malis suis armata crudelitas. Dei virtutem utrique diverso sensistis eventu. Vobis cœlestis victoriæ corona collata, et felicitate vestra nostra relevantur incommoda. Hæc a Anno 344, Constantius res cum Persis haud infeliciter gessise videtur, unde factum, ut Theophane teste (Chronogr. p. 30. Scrip. Rerum Byzantin. tom. X), triumphum de Persis egerit; qui quidem Firmico occasionem praebere potuit de votis Persarum collapsis scribendi. Cæterum Constantius in cruento hoc bello a Sapore novies fuit fusus, imprimis ad Singaram anno 348; nec nisi Massagetarum invasio victorem ab obsidione Nisibis avocavit. Zonaras, lib. xm c. 5 : Βασιλεὺς Κωνστάντιος, πολλάκις τοῖς Πέρσαις συμβαλών, τὴν ἥττονα μοῖραν εἶχε, καὶ Β fide vestra reddidit praemia. His vos interim remuneratos insignibus ad arcana venerandæ legis invitat. Pura mente, devota conscientia, incorrupto animo clementia vestra cœlum semper aspiciat, a Deo semper exspectet auxilium, Christi venerandum numen imploret, et pro salute orbis terrarum ac vestra salutari Deo spirituales offerat victimas. Sic vobis feliciter cuncta provenient, victoria, opulentia, pax, copia, sanitas et triumphi, ut divina majestate protecti, orbem terræ felici gubernetis imperio. πollovs tāv oixɛīwv ànéßade. Eutropius, x, 6. Constantius a Persis multa et gravia perpessus, sæpe captis oppidis, obsessis urbibus, cæsis exercitibus; nullumque ei contra Saporem prosperum prælium fuit, nisi quod apud Singaram haud dubiam victoriam ferocia militum amisit, qui pugnam seditiose et stolide contra rationem belli die jam præcipite poposcerant. b De Constante tantummodo dicere potuit Firmicus, qui Nicænam fidem amplexus, eam in Oriente protexit. Constantius contra Arianis aperte favit. SANCTUS PHILASTRIUS, BRIXIÆ EPISCOPUS. EPISTOLA DEDICATORIA PRIMA (a), veneratio. Sanctissimo domino nostro Clementi papæ XII, C priscis Ecclesiarum monumentis lux major accedat, ac ANGELUS MARIA tituli sancti Marci presbyter cardinalis QUIRINUS Apostolicæ Sedis bibliothecarius, et episcopus Brixiensis. Equidem, Beatissime Pater, cum plura ejuscemodi monumenta non desint, quibus Brixiana Ecclesia mirum in modum decoratur, præclarissimum illud est, quod in ejus cathedra præsules quatuor sederunt, sanctitate æque editis Scriptis illustres, quorum duo, Sancti scilicet, Philastrius, et Gaudentius, divi Augustini Hipponensis episcopi ætatem attigerunt, Beatus vero Ramperius a nonagentis, ac venerabilis Adelmannus a septingentis circiter annis floruerunt. Porro Philastrius suppar adeo fuit Augustino, ut hic a Quotvultdeo diacono per epistolam rogatus tractatum de Hæresibus conscribere, Philastrium sibi notum Mediolani apud Ambrosium, id ipsum abunde præstitisse respon Quæ me impulit causa, Beatissime Pater, ut a Sanctitate Vestra Vaticana bibliothecæ præpositus, ad proferendam ex litterario illo locupletissimo penu novam S. Ephræm Syri editionem animum appulerim, ipsa modo efficit, ut ad Brixianæ Ecclesiæ, cui pariter præsum, el nomen et decus augendum, veteres quatuor ejusdem antistites simul atque scriptores nunc primum in unum volumen redactos repræsentem. Ea nimirum est sacrarum litterarum amor, qui summo Dei immortalis beneficio a teneris mihi inditus annis, mecum postea adolevit, mihique per omnem ætatem ubique locorum ita D derit. Gaudentius autem eo ipso Mediolanensium sancfidus comes adhæsit, ut non tantum peregrinari, pernoctare et rusticari, quæ omnia nobiscum facere ex Tulliano dicto litteræ assolent, sed et mecum, si ita fari liceat, episcopari comperiatur. Quo postremo munere haud profecto laudabilius defungi posse videtur, quam si conatus sui atque labores eo colliment, ut (a) In hac et sequenti epistola facile animadvertet lector, de Philastrio, quamvis specialiter, non tamen unice sermonem haberi. Quod ne miretur lector, sciat necesse est, collectionem ex qua Sancti nostri opera excerpsimus, ita componi ut tali titulo respondeat: Veterum Brixiæ episcoporum, S. Philastrži tissimo Præsule satagente, dum in Oriente ad sacra Loca peregrinaretur, Brixianam Ecclesiam florenti adhuc ætate sibi delatam accepit. Rampertum ad eamdem sedem subvectum et translatio S. Philastrii in majorem Ecclesiam, et cœnobii, ubi sanctorum Faustini, et Jovita corpora requiescunt, constructio, ac et Gaudentii opera, necnon B. Ramperti et Ven. Adelmanni opuscula. Illis autem epistolis, ut quæ nonnihil luminis tam in Philastrium quam in ejus operum editionem injiciat, lectorem fraudare religioni duximus. |