Qui fit, Mæcenas, ut nemo, quam fibi sortem
Seu Ratio dederit, feu Fors objecerit, illâ
Contentus vivat; laudet diverfa fequentes?
O! fortunati mercatores, gravis armis
Miles ait, multo jam fra&tus membra labore.
Contra mercator, navim jactantibus auftris,
Militia eft potior: quid enim? concurritur: horæ
Momento cita mors venit, aut victoria læta.
Agricolam laudat juris legumque peritus,
Sub galli cantum confultor ubi oftia pulsat.
Ille datis vadibus qui rure extractus in urbem eft,
Solos felices viventes clamat in urbe.
Cætera de genere hoc, adeo sunt multa, loquacem
Dalaffare valent Fabium. Ne te morer, audi,
Quo rem deducam. Si quis deus, En ego, dicat,
Jam faciam, quod vultis: eris tu, qui modo miles,
Mercator: tu, confultus modo, rufticus: hinc vos,
Vos hinc mutatis difcedite partibus. Eia,
Quid ftatis? Nolint: atqui licet effe beatis.
Quid caufæ eft, merito quin illis Jupiter ambas
Iratus buccas inflet; neque fe fore pofthac
Tam facilem dicat, votis ut præbeat aurem?
Præterea, ne fic, ut qui jocularia, ridens
Percurram; (quanquam ridentem dicere verum
Quid vetat? ut pueris olim dant crustula blandi
Doctores, elementa velint ut difcere prima :
Sed tamen amoto quæramus feria ludo)
Ille gravem duro terram qui vertit aratro,
Perfidus hic caupo, miles, nautæque, per omne
Audaces mare qui currunt, hâc mente laborem
Sefe ferre, fenes ut in otia tuta recedant,
Aiunt, cum fibi fint congefta cibaria: fic ut
Parvula (nam exemplo eft) magni formica laboris
Ore trahit, quodcunque poteft, atque addit acervo,
Quem ftruit; haud ignara ac non incauta futuri:
Quæ, fimul inverfum contriftat Aquarius annum,
Non ufquam prorepit, et illis utitur ante
Quæfitis, fapiens; cum te neque fervidus æstus
Demoveat lucro, neque hiems, ignis, mare, ferrum;
Nil obftet tibi, dum ne fit te ditior alter.
Quid juvat immenfum te argenti pondus et auri
Furtim defoffa timidum deponere terrâ?
Quod, fi comminuas, vilem redigatur ad affem.
At ni id fit, quid habet pulchri conftructus acervus ?
Millia frumenti tua triverit area centum,
Non tuus hoc capiet venter plus ac meus: ut fi
Reticulum panis venales inter onufto
Forte vehas humero, nihilo plus accipias quam
Qui nil portarit. Vel dic, quid referat intra
Naturæ fines viventi, jugera centum, an
Mille, aret? At fuave eft ex magno tollere acervo.
Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Cur tua plus laudes cumeris granaria noftris?
Ut tibi fi fit opus liquidi non amplius urnâ,
Vel cyatho, et dicas; Magno de flumine malim,
Quam ex hoc fonticulo tantundem fumere. Eo fit
Plenior ut fi quos deleétet copia justo,
Cum ripâ fimul avulfos ferat Aufidus acer:
At qui tantuli eget, quantum eft opus, is neque
Turbatam haurit aquam, neque vitam amittit in undis.
At bona pars hominum, decepta cupidine falfo,
Nil fatis eft, inquit ; quia tanti, quantum habeas, fis.
Quid facias illi? jubeas miferum effe libenter,
Quatenus id facit: ut quidam memoratur Athenis
Sordidus ac dives, populi contemnere voces
Sic folitus; Populus me fibilat, at mihi plaudo
Ipfe domi, fimul ac nummos contemplor in arcâ.
Tantalus a labris fitiens fugientia captat
Flumina. Quid rides? mutato nomine, de te
Fabula narratur: congeftis undique faccis
Indormis inhians, et tanquam parcere facris
Cogeris, aut pictis tanquam gaudere tabellis.
Nefcis quo valeat nummus? quem præbeat ufum?
Panis ematur, olus, vini fextarius: adde,
Quis humana fibi doleat natura negatis.
An vigilare metu exanimem, noctesque diesque
Formidare malos fures, incendia, fervos,
Ne te compilent fugientes; hoc juvat? horum
Semper ego optarim pauperrimus effe bonorum.
At, fi condoluit tentatum frigore corpus,
Aut alius cafus lecto te affixit; habes, qui
Affideat, fomenta paret, medicum roget, ut te
Sufcitet, ac natis reddat carisque propinquis.
Non uxor falvum te vult, non filius: omnes
Vicini oderunt, noti, pueri atque puellæ.
Miraris, cum tu argento poft omnia ponas,
Si nemo præftet, quem non merearis, amorem ?
At, fi cognatos, nullo natura labore
Quos tibi dat, retinere velis fervareque amicos;
Infelix operam perdas, ut fi quis afellum
In campo doceat parentem currere frænis.
Denique, fit finis quærendi; quoque habeas plus,
Pauperiem metuas minus, et finire laborem
Incipias, parto quod avebas; ne facias, quod
Ummidius; qui, (tam, non longa eft fabula, dives,
Ut metiretur nummos; ita fordidus, ut fe
Non unquam fervo melius vestiret) ad ufque
|