caedimur et totidem plagis consumimus hostem multa fero, ut placem genus inritabile vatum, et sine pondere erunt et honore indigna ferentur, verba movere loco, quamvis invita recedant more, bonus sane vicinus, amabilis hospes, 100 105 110 115 120 125 130 135 140 comis in uxorem, posset qui ignoscere servis et signo laeso non insanire lagoenae, posset qui rupem et puteum vitare patentem. hic ubi cognatorum opibus curisque refectus expulit elleboro morbum bilemque meraco et redit ad sese:,,pol me occidistis, amici, non servastis" ait,,,cui sic extorta voluptas et demptus per vim mentis gratissimus error." nimirum sapere est abiectis utile nugis, et tempestivum pueris concedere ludum, ac non verba sequi fidibus modulanda Latinis, sed verae numerosque modosque ediscere vitae. quocirca mecum loquor haec tacitusque recordor: 145 ,,si tibi nulla sitim finiret copia lymphae, narrares medicis: quod, quanto plura parasti, tanto plura cupis, nulline faterier audes? si volnus tibi monstrata radice vel herba non fieret levius, fugeres radice vel herba 150 proficiente nihil curarier: audieras, cui rem di donarent, illi decedere pravam stultitiam, et cum sis nihilo sapientior, ex quo plenior es, tamen uteris monitoribus isdem? at si divitiae prudentem reddere possent, 155 si cupidum timidumque minus te, nempe ruberes, viveret in terris te siquis avarior uno. si proprium est, quod quis libra mercatus et aere est, quaedam, si credis consultis, mancipat usus: qui te pascit ager, tuus est, et vilicus Orbi, cum segetes occat tibi mox frumenta daturus, te dominum sentit. das nummos, accipis uvam, pullos, ova, cadum temeti: nempe modo isto paulatim mercaris agrum, fortasse trecentis. aut etiam supra nummorum milibus emptum. quid refert, vivas numerato nuper an olim? emptor Aricini quondam Veientis et arvi emptum cenat holus, quamvis aliter putat, emptis 160 165 sub noctem gelidam lignis calefactat aenum, sed vocat usque suum, qua populus adsita certis 170 limitibus vicina refugit iurgia: tamquam. sit proprium quicquam, puncto quod mobilis horae nunc prece, nunc pretio, nunc vi, nunc morte suprema permutet dominos et cedat in altera iura. sic quia perpetuus nulli datur usus, et heres heredem alterius velut unda supervenit undam, quid vici prosunt aut horrea? quidve Calabris saltibus adiecti Lucani, si metit Orcus grandia cum parvis, non exorabilis auro? 175 gemmas, marmor, ebur, Tyrrhena sigilla, tabellas, 180 argentum, vestes Gaetulo murice tinctas 185 sunt qui non habeant, est qui non curat habere. cur alter fratrum cessare et ludere et ungui praeferat Herodis palmetis pinguibus, alter dives et inportunus ad umbram lucis ab ortu silvestrem flammis et ferro mitiget agrum, scit Genius, natale comes qui temperat astrum, naturae deus humanae, mortalis in unum quodque caput, voltu mutabilis, albus et ater. utar et ex modico, quantum res poscet, acervo tollam, nec metuam, quid de me iudicet heres, quod non plura datis invenerit; et tamen idem scire volam, quantum simplex hilarisque nepoti discrepet et quantum discordet parcus avaro. distat enim, spargas tua prodigus, an neque sumptum 195 invitus facias neque plura parare labores, ac potius, puer ut festis Quinquatribus olim, pauperies inmunda domus procul absit: ego utrum 190 200 non es avarus: abi! quid? cetera iam simul isto 205 cum vitio fugere? caret tibi pectus inani ambitione? caret mortis formidine et ira? somnia, terrores magicos, iniracula, sagas, nocturnos lemures portentaque Thessala rides? 210 quid te exempta iuvat spinis de pluribus una? 215 3. Von der Dichtkunst. An die Pisonen. Über Anlaß und Entstehungszeit vgl. die allgem. Einleitung Nr. II. Die Pisonen. Das Gedicht ist gerichtet an einen Vater Piso und seine beiden Söhne. L. Calpurnius Piso, geb. 49 v. Chr., gest. 31 n. Chr. (Tac. ann. VI 10), war Konsul i. J. 15 v. Chr., von 13-11 Legat in Thrakien. Er war ein Gönner der Poesie und wird von Tacitus und Velleius Paterculus (2, 98) hoch gepriesen. Da er zur Zeit der Entstehung unserer Epistel etwa 32 Jahre alt war, so kann er kaum Söhne in einem Alter gehabt haben, daß sie sich schon mit Poesie beschäftigt und. Verständnis für die in unserem Gedicht gegebenen Anweisungen gehabt hätten. Man hat daher auch an andere Pisonen gedacht: Cn. Piso, Horazens Kameraden aus dem Philippischen Feldzuge, der 23 Konsul war und dessen ältester Sohn Cn. Piso im Jahre 16 schon 27 Jahre alt war. Er war 7 v. Chr. Konsul, sein jüngerer Bruder L. Piso 1 v. Chr. Eine sichere Entscheidung ist nicht möglich, da die Zahl angesehener Männer dieses Namens sehr groß ist und genauere Angaben über die von Horaz gemeinten Persönlichkeiten fehlen. Es ist selbstverständlich, daß Horaz in unserem Gedicht kein steifes, systematisch wohl geordnetes Lehrbuch der Ästhetik geben will. In freier und ungezwungener Weise hat er über eine Reihe von Lehren, die ihm gerade für seine Zeitgenossen wichtig schienen, sich ausgesprochen. Das schließt natürlich nicht aus, daß er im Großen und Ganzen einem geregelten Gedankengange folgt. Der Sinn der folgenden Inhaltsangabe ist demnach nicht, einen strengen, systematischen Aufbau im Gedicht nachzuweisen, sondern, wie alle unsere Inhaltangaben, den Gedankengang nachzuweisen und damit dem Leser die Orientierung und die Lektüre zu erleichtern. Inhalt. I. Allgemeine Gesetze, die die Dichtkunst überhaupt angehen. V. 1-152. 1. Die gestaltende Idee. V. 1-31. A. Sie muß einfach und einheitlich sein. V. 1 bis 23. B. Warum verstoßen die Dichter so oft gegen dies Gesetz? V. 24-31. 2. Alle Teile des Gedichtes müssen gleich- A. Beide machen keine Not, wenn des Dichters B. Das Kennzeichen lichtvoller Anordnung. V. 42 bis 44. C. Der dichterische Ausdruck. V. 45-72. a. Die Fälle der Anwendung ungewöhnlicher und neuer Ausdrücke. V. 45-51. |