Obrazy na stronie
PDF
ePub

aeque neglectum pueris senibusque nocebit.

restat ut his ego me ipse regam solerque elementis. non possis oculo quantum contendere Lynceus:

non tamen idcirco contemnas lippus inungui; nec, quia desperes invicti membra Glyconis, nodosa corpus nolis prohibere cheragra.

30

est quadam prodire tenus, si non datur ultra.
fervet avaritia miseroque cupidine pectus:
sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem
possis et magnam morbi deponere partem.
laudis amore tumes: sunt certa piacula, quae te
ter pure lecto poterunt recreare libello.
invidus, iracundus, iners, vinosus, amator,
nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit,

35

si modo culturae patientem commodet aurem.

40

45

virtus est vitium fugere et sapientia prima stultitia caruisse. vides, quae maxima credis esse mala, exiguum censum turpemque repulsam, quanto devites animi capitisque labore; impiger extremos curris mercator ad Indos, per mare, pauperiem fugiens, per saxa, per ignes: ne cures ea, quae stulte miraris et optas, discere et audire et meliori credere non vis? quis circum pagos et circum compita pugnax magna coronari contemnat Olympia, cui spes, cui sit condicio dulcis sine pulvere palmae?

vilius argentum est auro, virtutibus aurum. ,,o cives, cives, quaerenda pecunia primum est, virtus post nummos!" haec Ianus summa ab imo prodocet, haec recinunt iuvenes dictata senesque [laevo suspensi loculos tabulamque lacerto]. est animus tibi, sunt mores et lingua fidesque, sed quadringentis sex septem milia desunt: plebs eris. at pueri ludentes,,rex eris" aiunt, ,,si recte facies". hic murus aeneus esto, nil conscire sibi, nulla pallescere culpa.

50

55

60

Roscia, dic sodes, melior lex an puerorum est nenia, quae regnum recte facientibus offert, et maribus Curiis et decantata Camillis? isne tibi melius suadet, qui,,rem facias, rem, si possis, recte, si non, quocumque modo rem, ut propius spectes lacrumosa poemata Pupi," an qui Fortunae te responsare superbae liberum et erectum praesens hortatur et aptat?

quodsi me populus Romanus forte roget, cur

non ut porticibus sic iudiciis fruar isdem,

nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit, olim quod volpes aegroto cauta leoni

respondit, referam:,,quia me vestigia terrent, omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum."

65

70

75

belua multorum es capitum: nam quid sequar aut quem? pars hominum gestit conducere publica; sunt qui frustis et pomis viduas venentur avaras

excipiantque senes, quos in vivaria mittant; multis occulto crescit res faenore.

verum

80

esto aliis alios rebus studiisque teneri:

idem eadem possunt horam durare probantes? ,,nullus in orbe sinus Bais praelucet amoenis“

si dixit dives, lacus et mare sentit amorem
festinantis eri; cui si vitiosa libido
fecerit auspicium,,,cras ferramenta Teanum
tolletis, fabri!" - lectus genialis in aula est:
nil ait esse prius, melius nil caelibe vita;
si non est, iurat bene solis esse maritis.
quo teneam voltus mutantem Protea nodo?
quid pauper? ride: mutat cenacula, lectos,
balnea, tonsores, conducto navigio aeque
nauseat ac locuples, quem ducit priva triremis.
si curatus inaequali tonsore capillos

85

90

95

-occurri, rides; si forte subucula pexae

trita subest tunicae, vel si toga dissidet, impar

rides: quid, mea cum pugnat sententia secum,
quod petiit spernit, repetit quod nuper omisit,
aestuat et vitae disconvenit ordine toto,
diruit, aedificat, mutat quadrata rotundis?
insanire putas sollemnia me neque rides
nec medici credis nec curatoris egere
a praetore dati, rerum tutela mearum
cum sis et prave sectum stomacheris ob unguem
de te pendentis, te respicientis amici.

ad summam: sapiens uno minor est love, dives, liber, honoratus, pulcher, rex denique regum, praecipue sanus, nisi cum pituita molesta est.

100

105

2.

Homer, der Lehrer der Lebensweisheit. An Lollius Maximus.

Der junge (puer V. 68) Lollius Maximus, an den diese und die 18. Epistel gerichtet sind, hatte als junger Mensch (puer 18, 55) den Krieg gegen die Cantabrer unter Augustus mitgemacht, war dann nach Rom zurückgekehrt und lag rhetorischen Übungen (declamationes V. 2) cb, um sich dadurch für den Staatsdienst vorzubereiten. Als er im Begriff war, in diesen einzutreten, richtete Horaz an ihn den 18. Brief und zwar im Jahre 20 (18, 56), um ihn vor den Gefahren, die der glatte Boden am Hofe bereitet, zu warnen. Unser Brief soll den jungen Mann mahnen, daß er frühe einer ernsten Lebensrichtung und Lebensauffassung sich zuwende und nicht gleich der Mehrzahl in den Tag hineinlebe und die Zeit mit nichtigen und niedrigen Dingen vergeude. Lollius ist wahrscheinlich ein Verwandter des Od. IV 9 gekennzeichneten Lollius. Um

somehr Grund lag für den Dichter vor, seinen Freund vor den Abwegen zu warnen, die den älteren Lollius berüchtigt gemacht hatten und die ihn schließlich ins Verderben führten. Vgl. die Einl. zu Od. IV, 9.

Zeit. Nach dem Erörterten ist der Brief zwischen den Jahren 25 und 20, also etwa um 22 entstanden. Inhalt. I. Einleitung. Horaz hat Homer, der besser als manche Philosophen uns über das sittlich gute und nützliche belehrt, kürzlich wieder gelesen und will seinen jungen Freund belehren, warum er so über den großen Dichter urteile. V. 1—5. II. Homer als Lehrer der Lebensweisheit. V. 6-31.

1. Die Ilias bietet uns ein Spiegelbild der menschlichen Leidenschaften (Paris) und Thorheiten (Achill-Agamemum). V. 6—16. 2. Die Odyssee zeigt, was mannhafte Tüchtigkeit und Weisheit auch in der schlimmsten Lebenslage auszurichten vermögen. V. 17 bis 26.

3. Die Freier und Phäaken geben ein Bild des Alltagsmenschen, der in gemeinem Erwerb und Genuß aufgeht. V. 27-31. III. Die Lehren, die Lollius aus Homer entnehmen soll. V. 32-63.

1. Man muß sich zeitig aufraffen, um durch Hingabe an das Edle sich über die herrschende Gemeinheit zu erheben. V. 32 bis 43.

2. Nicht der äußere Besitz, sondern der Friede des Herzens macht glücklich. V. 44—54. 3. Wer sich nicht selbst bezwingen kann,

wird ein Sklave seiner Leidenschaften, des Geizes, Neides, Zornes usw. V. 55 bis 63.

IV. Schluss. Nur das jugendliche Herz ist für die Lehren der Tugend empfänglich und fügt sich ihnen. Darum darf Lollius die sittliche Selbsterziehung nicht aufschieben wollen. V. 64-71.

Troiani belli scriptorem, Maxime Lolli, dum tu declamas Romae, Praeneste relegi:

qui, quid sit pulchrum, quid turpe, quid utile, quid non, planius ac melius Chrysippo et Crantore dicit. cur ita crediderim, nisi quid te distinet, audi.

fabula, qua Paridis propter narratur amorem Graecia barbariae lento conlisa duello, stultorum regum et populorum continet aestus. Antenor censet belli praecidere causam: quid Paris? ut salvus regnet vivatque beatus, cogi posse negat. Nestor componere litis inter Peliden festinat et inter Atriden:

hunc amor, ira quidem communiter urit utrumque. quicquid delirant reges, plectuntur Achivi.

5

10

seditione, dolis, scelere atque libidine et ira 15 Iliacos intra muros peccatur et extra.

rursus, quid virtus et quid sapientia possit,

utile proposuit nobis exemplar Ulixen,

qui domitor Troiae multorum providus urbes

et mores hominum inspexit, latumque per aequor,

20

dum sibi, dum sociis reditum parat, aspera multa
pertulit, adversis rerum inmersabilis undis.
Sirenum voces et Circae pocula nosti:

quae si cum sociis stultus cupidusque bibisset,

sub domina meretrice fuisset turpis et excors, vixisset canis inmundus vel amica luto sus.

25

nos numerus sumus et fruges consumere nati,

sponsi Penelopae nebulones Alcinoique
in cute curanda plus aequo operata iuventus,
cui pulchrum fuit in medios dormire dies et
ad strepitum citharae cessatum ducere curam.

30

« PoprzedniaDalej »