strorum Castra no- diripientium, conventus. Iam etiam hoc mense Carolus Chodkievicius, ad Choci- Supremus militiae Praefectus, cum Stanislao Lubomierski, equestrium mum. copiarum Supremo Ductore, ultra Tyram fluvium castra fixerat peVladislaus nes arcem Chocimensem. Ultima etiam huius mensis Vladislaus PrinPrinceps prope ca- ceps Poloniae cum novo exercitu ex altera parte praedicti fluvii, ad stra venit. Zwancum oppidum, castra posuerat et sese quamprimum cum reliquo exercitu coniungere parabat. Eleaemosyna Au gusti. 22. Vladislaus exercitus venit. Pecuniaria eleaemosyna Augusti mensis erat florenorum 73, nempe: A Do Borek flor. 20. A variis aliis 53. Res submissae computatae florenis 15. nempe: vas butyri a Virgine Langowna, vini ollae 13 a variis; et reliqua minutiora ab aliis. Prima Septembris transiit Vladislaus Princeps ex castris suis, Princeps quae ad Zwancum tota hac die consistebant, ad maiora castra noad Duces strorum ultra fluvium Tyram, ubi circumspexit fossas, quas nostri circa castra fecerant, ne tam facilem hostis, si statim per vim vellet irrumpere, haberet accessum. Eoque die apud Duces exercitus prandium sumpsit et vespere rediit ad sua castra, in quibus sequenti nocte perturbatio non necessaria erat secuta. Qui enim vigilias agebant, dum Zaporovienses Kozacos magno numero ad castra maiora accedere vident, arbitrati eos esse Tartaros, castra terrore complent, ex quibus statim et equestres et pedestres copiae in campum erant Kozaco- productae. Interim a 25 Augusti ad hanc ipsam diem praedicti Korum cum zaci cum iis, qui exercitum Turcae antecedebant, varia proelia sustiTurcis velitationes. nebant non infeliciter. Eadem etiam die bellicus apparatus Vladislai Principis et pedestres copiae ad castra ultra Tyram traducebantur. Circa idem tempus Cracoviae novae turbae erant ortae inter pedites arcenses et Studiosos Academicos, Casimiriae dum simul prius peditibus potitarent, postea ad contentiones venissent. Captus est ex Studiosis bus. Karas, circa quem laborabant Studiosi, ut liberaretur ante adventum. Capitanei, sed frusta. Turbae Studiosorum cum arcensi Turcarum Promota castra Vladislai Principis versus Tyram ab oppido Zwaneczensi 2a Septembris, sed quia pons ob aquarum inundationem erat destructus, adhuc istam diem sequenti nocte in castris Exercitus Princeps pernoctabat. Exercitus etiam Turcarum hac die comparuit ingens et tentoriis intra aliquot horas montes et campos complevit, ipsa vero meridie ipsemet Imperator venit. Instructae acies nostrorum immittitur contra eum prodierunt et ne castra Turcica nostris castris nimis appropinquarent, curabant. Impetum primum contra Kozacos insti in Koza COS. tuit Turca, immittens in eos Janizeros cum densis explosionibus, sed submissae Kozacis auxiliares copiae 4 millia Germanorum peditum sclopetariorum Polonorumque represserant Janizeros et repulerunt non sine clade, qua dicebantur aliquot centena eorum prostrata. Cohortes etiam equestres variae varias cum aliis Turcis velitationes instituebant. Eadem die Chan Tartaricus cum toto exercitu venit Chan Tartaricus et magnam partem exercitus, vado ante invento in Tyra fluvio, in suum ePodoliam et versus Camenecum immisit ad vastitatem ubique infe- xercitum rendam et praedas agendas, quod more suo strenue perficiebant. dividit. Tertia Septembris traiecto Tyra fluvio venit in castra Vladi- Vladislaus Princeps slaus Princeps, curribus et impedimentis in castris propriis cum certa in febrim parte exercitus relictis et eodem die in febrim incidit. Ingenti rabie incidit. Turcae iterum et hac die et sequenti in Kozacos irruerunt, sed felicissime sunt repulsi multis millibus suorum amissis. Gustavo Rigam oppugnante, nostri in auxilium veniunt obsessis. Ab eadem 3 Septembris ad 22am Gustavus in Livonia Rigam gravissime oppugnabat, frustra Rigensibus expectantibus auxilium nostrorum ex Lituania, qui cum Duce Christophoro Radivilo relicti erant, ut Gustavi conatibus quantum possent, obsisterent. Comparuerant quidem nostri 9a huius nec infeliciter cum Suecis pugnarant, prorumpentibus etiam Rigensibus ex altera parte; sed sequenti die viso exercitu Gustavi longe maiori quam putabant et cui repellendo non se pares advertebant, recesserant in Curlandiam, triumphantibus Et statim Suecis ac oppugnationem Rigensem fortissime continuantibus. recedunt. Jam ad Chocimum 5a huius mensis sumebatur supplicium de Valachi proditores. Valachis proditoribus, qui castra succendere volebant et ad Turcica castra profugere constituerant et antea latrocinia exercebant. Turcae etiam hac die cadaveribus sepeliendis occupabantur. Turcarum et postea eorundem reiectio. Septima huius irruerant Turcae in ipsas nostras fossas et ex Impressio peditibus aliquot decades occiderunt duoque vexilla rapuerunt. Hoc vehemens successu animosiores facti, circa vesperam aliquid simile tentare coeperunt, sed nostri cautiores facti, fortissime restiterunt cum magno damno hostium. Vulneratus tum lethaliter Castellanus Polocensis 1), qui etiam ex vulnere tertia post die obiit. 23. Jacobus Eadem septima die istius mensis cum Jacobus Naimanowicz, Universitatis Rector, apud PP. Dominicanos impetrasset locum capi- Naiman tuli pro exercitiis Rosarii a studiosis frequentandis, intimari fecit per novam 1) Nicolaus Boguslaus Zienowicz. Congrega- scholas, ut omnes die sequenti, seu pro festo Natalis Bmae Virginis, tionem Studioso- adesse curarent devotioni futurae Academicae Rosarii initio et qui rum apud PP. Domi- vellent, sua nomina darent. Idem in contuberniis actum, in quibus nicanos seniores significabant a Mfco D. Rectore invitari ex charitate DD erigit Studiosos, qui sunt vel esse volunt ex Rosario, ut crastina die adesse velint hora 7a antemeridiana in loco capituli PP. Dominicanorum, ibi exercitiis Rosarii separatim a promiscua plebe initium dari debere, tum ob periculum Regno a Turcis imminens amovendum, tum ut iuventus non tantum in litteris, sed et in pietate proficiat. Indiad eam- xerat etiam P. Piekarski in templo parochiali hoc negocium talibus que varios per dispo- verbis: quod in festo Natalis Deiparae Academia, quae se pridem sitas personas invi- Deiparae devovit, suas devotiones inchoet pro Regni necessitatibus in aedibus ordinis sui«. Idem P. Piekarski in vesperis Cathedralis templi obibat Praelatos, qui eo convenerant, ut devotioni crastinae vellent interesse. tat. Ipso festo Ipso ergo Nativitatis SSmae Virginis festo locus capituli solenniBmae Vir- ter fuit adornatus. Venit Rector Academiae, variis Professoribus coginis illi mitatus et studiosis; venerunt etiam Praelati fere 12. Sacrum sodatur initium. lenne cecinit R. D. Sarnowski, Canonicus Cracoviensis. Magister capellae templi Cathedralis cum sua musica et PP. Franciscani musici tam vocales quam instrumentales cantabant. Medio Sacro exhortationem fecit Simon Halicius, qui breviter praefatus Academiam participem meritorum Ordinis PP. Dominicanorum factam, nihil dicens de causa noviter erectae devotionis, de laudibus Deiparae sermonem instituit, sed statim eum abrumpere debuit ob Praelatos in Cathedralem ecclesiam properantes. Paucis in hoc sacro data communio. Continuabantur postea vario eventu isti conventus. Sed tandem, ut Per eam suo loco patebit, ad PP. Carmelitas discalceatos sunt translati. CongregaOmnia haec Jacobus Naiman eo fine instituerat, ut ex nostra Contio, quae gregatione Assumptae Bmae Virginis sodales abduceret, sed per Dei apud nostros est, gratiam more suo ea Sodalitas Sanctissimae Virginis Studiosorum, sublata. quae est apud S. Barbaram, procedit et uti spes in Domino procedet. Eadem 8a huius mensis totus exercitus a Supremo Duce militiae ordinatus per integram diem expectabat hostem, sed nusquam dedit copiam pugnae. Pons etiam per Tyram fluvium hac primum die perfectus et tunc primum currus aliaque impedimenta Vladislai Principis transvecta. tamen ea non est 24. Pons in Tyra fluvio. Denique hac eadem die redditi Do Gregorio Klauznic floreni 500, quos Debitum mutuos acceperamus initio Junii anni superioris et accepta ab eo recognitio persolu debiti ac lacerata. tum. Turcae in damno re Prodierunt Turcae in campos, duas in partes divisi et post Irruentes montem prope sylvam dispositi, 9a istius mensis; prodierant et no- Kozacos, stri, sed ad conflictum non ventum generalem. Explosiones tamen cum suo tormentorum fiebant et velitationes utrinque. Pomeridiano tempore trocedunt. ingenti impetu irruerunt in Kosacos, quibus in auxilium accurrerunt Germani pedites. Itaque et cum dedecore et cum damno non parvo, ob caesa aliquot millia eorum retrocedendum Turcis erat. Sequenti die, nempe 101 huius, in quiete se continebant Turcae, quia per Tyram pontem construebant, ut undique et nostros et Kosacos cingere Pontem epossent, quod etiam effecerunt adiuvantibus Tartaris, qui iam ante Tyra Turpenes Camenecum manentes cum exercitu omnem commeatum, ne ad nostra castra deferri posset, intercluserant; unde ingens annonae caritas coepit esse apud nostros. tiam in cae erigunt. sacos iacu sine da Totus iterum exercitus et nostrorum et Turcarum per inte- Contra Kogram diem 11am huius in ordine stabat. Eodem tempore Turcae lantur non per pontem factum traducebant tormanta bellica in aliam partem fluminis indeque contra Kozacos Zaporovienses iaculabantur, nec parum iis nocebant, maxime vero eorum equis. mno. nostrorum peditur pluvia. Resolvit sese totus noster exercitus simul cum Kosacis 12a istius Resolutio mensis (qua Carolus Chodkievicius, supremus Exercituum Dux, ex irruendi in morbo gravissimo coepit decumbere) post mediam noctem sequen- castra imtem, certo signo dato, in castra Turcica irrumpere. Iamque et Kosaci et Germani pedites ad praedicta castra pervenerant et omnes equitum acies ordinatae stabant; sed hos conatus in ipso crepusculo densa pluvia et nubes caliginosa 1). Eadem die Radula, Palatinus Moldaviae, suum Legatum cum litteris ad belli Duces misit quendam Palatinus Baptistam, suadens nostris, ut potius de pace, quam de bello cum pacem adeo potenti imperatore cogitent et praemittens se fore mediatorem huius negocii, si voluerint. Addebat deinde, victoriam in solius Dei esse potestate. Radula Moldaviae suadet. petus in Idem, quod hesterna die nostri constituerant, 13 huius perficere Iterum imvolebant. Sed Hungari tres, ex una nostrorum cohorte profugi, signi- Turcas per 1) Impedivit. proditores ficaverunt omnia Turcis, qui parati noctu nostros expectabant totamimpeditur. que diem in velitationibus cum nostris consumpserunt. 25. Karakan tecedens Expeditur Nuncius Palatini Moldaviae 14 illius mensis cum eoque missus D. Zieliński, qui tunc famulabatur Supremo equestrium copiarum Praefecto, Do Stanislao Lubomierski. Eadem die cum piis auxiliaribus venit in castra Turcica Karakan Bassa. Sequenti die statim praedictus Bassa Karakan sive ob mandaBassa an- tum Turcici imperatoris, sive etiam quod ipse sese ultro Turcico Turcicum imperatori obtulerit ac, ut alii ferunt, se statim nostra castra everexercitum, surum pollicitus fuerit, egresso toto exercitu Turcico et ipso etiam imperatore, qui voluit conflictus Karakani spectator esse, prodiit et cum sex millibus Turcicum exercitum entecessit, perrexitque versus dum no castra nostrorum eam partem, quam debiliorem putabat. Sed Deo greditur, iuvante tormento bellico ex fossis exploso ipse Karakan primo occisus. Eius deinde exercitus dissipatur, erumpentibus nostris, a quibus et eius as- valde multi sunt caesi. Sensit vehementer caedem huius Bassae imseclae caeperator Turcarum eaque die ob moerorem et cibo et potu abstinuit et currum cum 6 equis ad corpus eius avehendum ex acie submisit. stros ag occumbit duntur. Missi reliqui in Austriam. Kosaci pa rant se Eadem die missi hinc Olomucium Mathias Scultetus et Ambrosius Hari. qui soli duo restabant ex Austria. Decima sexta et 17 Septembris quies erat in castris nostris contra ab hoste, quam libenter nostri habebant ob maximum commeatus Tartaros, defectum et pro se et pro equis. Volebant Kosaci Zaporovienses comsed cohibentur. meatum Tartaris, qui ex altera parte fluvii erant, eripere et in castra inferre iamque eorum pars pontem transierat, sed interim ob nonnulas partes pontis tunc ruptas supersedere sunt coacti. 26. Hac ipsa die 16a mortua est insignis tot annorum domus et templi S. Barbarae Barbarae Benefactrix Barbara Langowna, de qua breviter nonnulla ut hic perLangae genus et stringamus operae precium videtur. Erat haec Joannis Lang, civis et Proconsulis patria. Cracoviensis, filia, quae totam fere aetatem in oratione et mortificatione tam interna quam externa consumens et directionem vitae spiritualis a patribus nostrae Societatis humillime suscipiens eosque continua benevolentia ac beneficentia ad finem usque vitae prosequens, pulcherrima morte vitam conclusit pulcherrimam et mirabilem sanctitatis apud omnes, qui eam norant, reliquit... Haec aetatis anno septimo pedem fregit, quem nulla medicorum industria sanare potuit; frangit anquem casum illa ideo Deum permisisse affirmans, ut nihil commune cum mundi no aetatis vanitatibus haberet, totam sese Deo tradidit et iam in illa aetate vestes sumptuosas aliasque similes illecebras odio habere coepit, multis precibus apud parentes agens, ne ad eas sese adigerent. Ingressa 14um aetatis annum perpetuam Pedem 70 |