magna hominum frequentia ac devotione. Noctu nostri per horas assignatas orabant, succedentes sibi. Toto vero tempore Comitiorum fiebant orationes per varia templa distributae, apud nos vero diebus Sabbathi.

Di Joannis Szy

dłowski,

tum non statim redditum, Gravis

Mfcus D. Joannes Szydłowski venerat 8a huius mensis ad nos et depositum, quod domi nostrae habebat, volebat accipere; sed ille, qui tum in loco superioris erat, nempe P. Fridericus Szembek, ob absentiam Superioris, tum ob summam 60 millium Collegio S. Petri a praedicto Dno inscriptam, cum illa conditione Si uxorem non duxisset, non permisit id. Pessimam in partem id accepit Ds Szydłowski et gravissime nobis offensus, coram officio Castrensi tra- Ob deposiducere nostros constituit miseratque ad nos Rmum D. Thomam Oborski Suffraganeum et R. Dm Garlinski Canonicos, expostulatum. Redeunte ergo P. Krzywokolski, post consultationem ea de re factam, redditum illi est depositum, cum obligatione illius summae, quae evanuit eo brevi uxorem ducente. Mansit nihilominus a nobis alienatus et eleaemosynam, quam ordinariam domui quolibet mense dabat, dare desiit eamque ad PP. Carmelitas discalceatos transtulit. Dolebant multi ex nostris ita eum aspere initio expeditum, cum nullo negocio haec res suaviter transigi potuisset et facile ad id adductus fuisset alio modo, ut tantisper adventum Superioris expectare vellet.

contra nos

offensio Et eleae

mosynae, quam

da

bat, subtractio.

26.

Quae Academici in

Comitiis contra no

las machi

nantur.

Circa finem huius mensis finis Comitiis Generalibus Regni Varsaviae fuit impositus in iisque potissimum actum de prosequendo et continuando bello contra Gustavum in Prussia et non pauca circa id constituta. In iisdem Comitiis cum omnem lapidem movissent Bo- stras schorovius Rector Academiae et Brzoscius, ut nostras scholas Cracoviae impedire possent, nihil pulice vel apud Senatum vel apud Nuncios effecerunt; privatim tamen a quibusdam Nunciis emendicaverunt subscriptiones litteris ad Pontificem, in quibus petebant, ut decretum pro nobis iam datum irritum fieret. Et iterum in conventu Prosovicensi, in quo rationem reddebant Nuncii eorum, quae in Comitiis generalibus peracta sunt, a variis nobilibus similes subscriptiones petebant easque a quibusdam obtinuerunt.

vembris.

Sexaginta tres florenos in pecunia hoc mense pro eleaemosyna accepi- Eleaemomus. Ab Episcopo Cracoviensi fl. 25. A Suffraganeo fl. 10. A P. Ravensi fl. 10. syna NoReliqui ab aliis. Res submissae ut tritici metretae 13, siliginis metretae 10, hordei metretae 7, carnes variae, pisces, rapae, caules, casei, panes, vinum, aestimata sunt fl. 116.

Solennitas S. Francisci Xaverii 2a Decembris et 4a S. Barbarae consueta S. Francihominum frequentia ac devotione transacta. Et quidem in festo S. Barbarae sci et S. Summum Sacrum a Rmo Do Suffraganeo, Rorate vero a R. Do Sarnowski sunt decantata.

Barbarae solennitas.

Postquam 7 huius mensis Varsavia P. Joannes Liesiewski rediisset, re- P. Lesiewbus pro quibus iverat non male confectis, redditae sunt illi sequenti die Patenski fit

Praeposi- tes litterae Admodum Rndi Patris Nostri Generalis, 28a Octobris Roma datae, tus S. Bar- quibus Praepositus Domus S. Barbarae renunciabatur et eadem die munus hoc

barae.

Eleaemosyna Decembris.

27. Eleaemo

obire coepit.

Eleaemosyna huius mensis in pecunia erat florenorum 394. A Serenissimo Rege fl 100. Ex legato R. D. Szypowski Canonici Cracoviensis fl. 166 A Rmo Do Suffraganeo fl. 20. A Rdo Do Archipresbytero fl 19 A P. Liesiewski fl. 24. A R. Do Bobola Canonico Cracoviensi fl. 12. A quibusdam ignotis ff. 11. Reliqui ab aliis. Iam vasa tria vini a Do Paulo Rakoci missa et unum vas a Da Forgacowa, aromata a Do Mazurkowic, siliginis metretae tres et hordei aliae tres, similiter tres ciceris, tunna salis, carnes variae, panes et alia minutiora aestimata sunt fl. 269:

Jam templi annua eleaemosyna in pecunia erat fl. 1026. Calix praeterea syna tem- argenteus deauratus cum patina a Da Pipanowa, continens marcas 4. Ab una pli. Casimiriensi femina, cuius eleaemosynae in Aprili fecimus mentionem, alius calix cum patina, similiter quatuor marcarum. Duo mappac auro et serico pictae, 2 tobaliae, 2 superpellicea, casula viridis serici, argentea tabula unius marcae etc. plusquam 300 florenis constiterunt.

conversi.

Ex iis, quae ad certum anni tempus vel mensis diem referri non poteHaeretici rant, erant inprimis varii haeretici conversi, sed per errorem non sunt notati, vel scripta de iis perierant. Unius tantum schedula inventa, cuius opera sex haeretici ad fidem Catholicam et unus Schismaticus ad obedientiam Christi Vicarii sunt adducti nec pauci nutantes in fide confirmati. Plurimi tales sine dubio erant et occasione Jubilaei, iterum hoc anno per duos menses durantis et occasione missionum cum Ro Do Suffraganeo aliarumque, non sine maximo fructu animarum, sed ex scriptis de illis non constat.

Sacellum praesentationis Bmae Virginis in domo Dae

Czeska.

Cum domum pro virginibus orphanis Mfca D. Sophia Czeska sufficienter accomodasset, petierat hoc anno ab Episcopo, ut eam approbaret. Misit igitur Episcopus R. Dm Kretkowski Officialem et R. D. Lubinski Canonicos, qui domum praedictam diligenter lustrarent et ad se fideliter de omnibus referrent, quod exacte ab iis est factum. Approbavit igitur domum Episcopus et ut coeptum opus in ea promoveretur, permisit, sacelli similiter domestici sub titulo Praesentationis Bmae Virginis, quod optabant, usum concessit, et in eo primum Sacrum R. D. Kretkowski Officialis solenni ceremonia Deo obtulit.

1.

Numerus

Annus Domini 1628.

Mutio Vitellesco Societatis Jesu Praeposito Generali, Pompilio Lambertengo Provinciae Poloniae Visitatore, Henrico Picherto Polonicae Provinciae Provinciali, Joanne Liesiowski Domus Professae S. Bar

barae Praeposito.

Viginti octo ex nostris in domo S. Barbarae per istum annum morabantur. Sacerdotes 17, Coadiutores novem, Novitii scholastici duo.

rum.

Festum

In solennitate Dominicae Circumcisionis consueta ad Sacramenta Poeni- Nostrotentiae et Eucharistiae frequentia. Cecinit Summum Sacrum et secundas Vesperas Rmus D. Suffraganeus Thomas Oborski idemque cum nonnullis Praelatis circumcinobiscum est prausus.

Dua Agnes Skopkowna vidua 7a huius mensis deposuit apud nos fl. 200 ea conditione, ut si illis ante mortem indiguerit, posset eosdem repetere, si autem mortua fuerit, ut domui S. Barbarae cederent.

Eadem die venerat domum nostram unus Religiosus Monasterii Chebdoviensis Ordinis Praemonstratensis exercitiaque Spiritualia S. Patris Nostri est aggressus et ea quindecim fere diebus, non sine magno spirituali fructu continuavit.

sionis. Depositum Agnaetis Skopko

wnae.

Praemonstratensius unus

exercitia

2.

librum

Pis Szem

bek

exurere

costitue

runt.

Carmifi

cem

Undecima istius mensis insolentes ac impudentes Academici, peragit. impulsu nonnullorum Baccalaureorum et contubernii Hierusalem alu- Academici mnorum, ex quibus plurimi nostri antea erant discipuli, dignum consuetae impudentiae suae facinus sunt aggressi et perfecerunt. Liber P. Friderici Szembek contra Pasquinum Brzoscii, anno superiore Publice editus, a variis legebatur avide et mirum in modum probabatur, ob evidenter confutatas ineptias, tam Brzoscii, quam aliorum Academicorum. Academici igitur, quos agnita veritate praeconceptas de nostris opiniones deponere conveniens erat, odio veritatis perciti, inter se concludunt, ut liber Pis Friderici Szembek publice in foro exureretur et pro hac re conventum maiorem nobilitatis ac diem fori expectabant. (Dederat non paucam occasionem tantae audaciae Car- Advocant melita discalceatus, in festo S. Stephani non pauca imprudenter contra hunc librum locutus). Advocant autem carnificem eumque cremato exceptum, omnibus modis inducere ad exustionem praedicti libri contendunt. Nullo modo se id posse facere sine scitu Magistratus ille dixit, post plurimas tamen instantias unum ex suis sociis (quod tamen nullo modo facere debuit) concessit. Praedicta igitur die 11 eius socio Januarii, quae in feriam tertiam infra octavas Epiphaniae inciderat, circa horam 17am), egressis ex classibus Studiosis et in fine publi- Ex contubernio carum lectionum, tali apparatu alumni contubernii Hierusalem ex Hierusaplatea S. Annae procedebant. Tubicen inprimis antecedebat, inflans tubam, hunc comitabatur socius carnificis, portans perticam, chartis in summitate et variis philuris obvolutam sexternionibusque, sive illi ex libro Pis Szembek fuerint sive non. Sequebatur magna turba Studiosorum, quorum agmen dirigebant Gawlowic clericali veste, Radlic Lovicensis, Baccalaureus Vieiski, Cosmigiel Leopoliensis, Tomaszewski et alii non sine maximis vociferationibus, quibus indicabant li

1) Quartam post meridiem.

Et cum

lem

Cum tubicum vociferationi

cine et

bus pro

cedunt

mnam

tionem in

3.

Exurunt.

brum Jesuitarum Gratis dictum ignibus absumendum esse. Directa infamis processio ad saxeam columnam fustugationis, ad quam cum perventum esset, iussus eius gradus conscendere praedictus soAd colu- cius carnificis et proclamare, praeeunte uno ex studiosis, hoc modo: Wiadomo czynię ze się pali ksiąska od Jesuitow wydana przeciwko Academiey. Cumque ad illa verba venisset: przeciwko Academiey, Proclama eloqui ea non potuit, etiamsi sexies fere illi suggererentur. Et sic stituunt, aliquid aliud balbutiens clamavit: Czynie co muszę. Addunt alii, studiosos circulis ferreis, ex columna prominentibus, impositas1) varias chartas, ut prius virgis exciperentur ante ignem, sed P. Szembek id totum describens, nullam virgarum facit mentionem. Face deinde accepta praedictus carnificis socius ignem subiiciebat Prospi- chartis, quae dum eum tarde concipiebant, inclamabat populus: Niechce gorzec. Prospexerat tunc ex fenestra D. Stanislaus Lubomierski, PoDo Lubo- cillator Regni, cum Niewiarowski et Dąmbski Canonicis (tunc enim in eius domo, columnae opposita, peragebantur nuptiae inter DTM Palcewski et filiam Di Stanno Capitanei Sandecensis), sed cum ardere coepissent, desiit prospicere, clausa fenestra. Interim volantibus chartis per aerem alii studiosi inclamabant: Gratis Jezuicki do nieba leci, alii: Gratis Jezuicki do piekła leci, bo krzywo leci. Tunnam postea pice Tunna illitam, variis chartis ac stramine impletam succendunt, quam quinetiam picea accen- que vel sex studiosi evaginatis frameis discindebant, clamantes; Pali sa et dis- się Gratis Jezuicki. Quia vero tunna praedicta nigra erat, ideo quicasmos in- dam sparserant statuam alicuius nostri stramine impletam et veste stituunt. nostra indutam exustam, sed nihil fuit praeter dictam tunnam. Iac

ciente e fenestra

mierski.

secta sar

titabant etiam tunc Academici, se tunnam librorum Gratis intercepisse et exusisse. Ultimo tandem aliquot folia socio carnificis a studiosis data, ut ferreis annulis insererentur. Rector Academiae BoroRector A- vius totum id molestum sibi accidisse praesetulit et dicitur tunc, dum prae se tu- per plateas iam Studiosi irent ad librum comburendum, misisse lit, id sibi quendam, qui moveret Seniorem, ne id fieret; sed multi id illo vel sed forsan conscio vel saltem connivente factum arbitrabantur. Quomodo enim ficte. rem cum tanto apparatu factam vel non scivisset vel impedire non

cademiae

molestum,

potuisset? Quomodo Senior Contubernii Hierusalem, in cuius conspectu et tractatus cum carnifice et tantae praeparationes fiebant, istis omnibus non occurrisset et Rectori Academiae aliisque, ad quos id spectabat, non significasset, si voluisset? Imo ex iis, qui quinque 1) Imposuisse.

stionem

stulabant.

vicibus illa ipsa die, qua librum exurere constituerant, iam nomine Ob combuBursae Jagellonicae, iam nomine ipsius Rectoris et nomine Parohi nonnulli Niklaszowski ac iterum Doctoris Petricii et Niewiarowski Canonici librum poexemplaria istius libri a P. Szembeco petebant (nec tamen obtinuerunt, quia eorum machinationes iam erat praedictus Pater subodoratus) manifeste apparet, quam multi fuerint conscii tantae impudentiae.

Nostri de

iniuria es

gunt.

Quam mo

leste id tu

Tanta impudentia Academicorum more perscripto transacta, 4. iussu R. Pis Provincialis instituta inter nostros Consultatio, an tanta liberantes, iniuria, non solum nostra, sed etiam Summi Pontificis, Regis, Nun- an tanta ciorum Apostolicorum, Episcoporum Regni, quorum omnium in hoc set vindilibro iam decreta, iam litterae erant positae, iure per nostros vindi- canda, negativam cari debuit, nec ne? Pro affirmativa sententia valde efficacia erant partem eliargumenta et fere praecipui authores huius tragediae sciebantur, pars tamen negativa praevaluit, in iniquitatem temporum omnia referens et defectum executionis, contemptum iurium, maiora mala futura, si lis intendatur, proponens. Quanquam non pauci haec allata ex pusillanimitate fuisse profecta, forsan non immerito censebant. Atque ita in tanta iniuria nostri tacuerunt et ab omni iure abstinuerunt, multis externis admirantibus, imo id molestissime ferentibus. Certe Andreas Lipski Episcopus Cuiaviensis et de exusto isto libro et de nostrorum sententia, qua non prosequendam iniuriam censuerunt, postquam cognovisset, illa pro suo fervore verba protulit: Si essem author huius libri in Societate manens, pro zeloque ordinis talia scribens et non experirer zelum ordinis ratione mei honoris, eo modo quo hic factum est, relinquerem ordinem etc. Civilis etiam Magistratus Cracoviensis, diligenti inquisitione facta, in carnificem suum socium talia. permittentem graviter advertit, longe gravius puniturus socium, si fuga sibi non consuluisset. Quanquam multi e contra censebant, tan- Civilis Magistratus tam impudentiam magis Academicis obfuturam, quam nostris. Et Cracosicut infanticidium ab Herode institutum, ob Christum perimendum, magis Christum manifestavit orbi, ita exustus hic liber maiorem ardorem omnibus iniecit eius acquirendi ac legendi, ut bene sumus experti.

Dum P. Fridericus Szembek 13 huius mensis varios nobiles, qui Cracoviam convenerant, salutaret et libellum suum Gratis multis ex iis offerret, qui avidissime acceptabant et combustionem eius dolebant ac improbabant, casu incidit in Ensiferum Regni Joannem

lerit Lip

ski.

viensis sonificis pu

cium car

nire voluit Hac exustione

multi ex

citati ad legendum librum

Joannis

Wielewieki IV.

37