7.

Pro mor

Gembicki

dictae.

legati a quodam. A Do Luca Opalenski Marsalco fl 150. A Palatino Lanciciensi ') fl. 100. A Do Zegocki iudice fl. 50. Legatum redditum per Dm Olbrichtum fl. 55. A Coniuge Di Palatini Lanciciensis fl. 30. Reliqui ab aliis. Frumentum, carnes, casei, butyrum, panes, vinum et alia minutiora constiterunt fl. 161.

Perlato nuntio Cracoviam de obitu Laurentii Gembicki, Archietuo Lau- piscopi Gnesnensis et Regni Primatis, qui superiori mense contigit, in rentio templo nostro Sacra ab omnibus Patribus habita funebria, cum SaArchiepi- cro cantato, exposito in medio cooperto feretro, supra quod mitra scopo Sacra et ora- pontificia fuit imposita, 1a Martii. Fratribus etiam omnibus pro eodem tiones in- coronae erant indictae. Magnus omnino is vir erat in Republica et post episcopatum Culmensem, cum quo simul Regni Cancellarius erat, ac Vladislaviensem, ad archiepiscopatum praedictum pervenerat, singularibusque talentis ad munia tanta obeunda egregie erat instruMalevoli ctus. Societatis etiam nostrae fuit longo tempore amantissimus, nee effecerant, ut a nobis immemor disciplinae, quam in nostris scholis Posnaniensibus, circa ante mor- ipsum earum initium, hauserat. Sed nonnulli Praelati, Societati noalienus. strae malevoli, eum non mediocriter contra nos concitaverant ali

tem esset

quot annis ante mortem et eo deduxerant ut Seminarium Calissiense, nostrae curae ex fundatione Stanislai Karnkovii eius antecessoris commissum, nobis per decretum in Synodo factum et deinde per Praelatos immissos eripuerit. Unde litem ei intendere debebant nostri, ex qua et ob quam plurimae alienationes sunt secutae.

Georgius Dnus Georgius Hungarus, civis Cracoviensis, parum devotus et nostrae Hungarus Societati minime affectus, dum ob febrim gravissimam in extremo esset vitae in extremo morbo per periculo et a medicis iam esset derelictus, suasu confessarii votum S. Pi IgnaS. P. Igna- tio nuncupasset, 12a huius mensis, statim a febri liberatus est et omnium opitium iuvanione citius pristinae valetudini restitutus, tabellam argenteam ad aram S. Ignatii affixit ac de eo cum tota sua familia Sacrum audivit.

tur.

Dux Zba

rascensis

Concionem suam funebrem, superiori mense impressam, cum P. Bembus concionem Praepositus Domus per Dm Kotkowski Georgio Duci de Zbarasz, Castellano Pis Bembi Cracoviensi, 13a istius mensis, misisset una cum litteris, benigne eam accepit benigne ac legit, postea tamen nihil de odio, quod contra Societatem perpetuo habuit, remisit.

accepit et

legit. Missio Staniątkos.

Festum S.
Joachimi.

P. Andreas Kanski cum P. Adamo Ustinio missi sunt Staniątkos ad Moniales, 18a huius mensis, ibique per unam hebdomadam et confessionibus excipiendis et concionibus faciendis vacabant.

Festum S. Joachimi ex praescripto Gregorii XVi Pontificis Maximi, 20a istius mensis, celebrari coepit.

1) Adamus Czarnkowski.

necum.

Ivit P. Praepositus pro festo S. Benedicti Tinecum cum P. Melchiore Missio TiSulkowicz, invitatu Stanislai Lubinski Episcopi Luceoriensis et Abbatis Tinecensis, ibique a Sulkowicz habita concio.

P. Joannes Zegocki cum uno Scholastico missus Bolechowicos, 29a huius, et Bolead iuvandum parochum.

chowicos.

8.

tur

Sub finem huius mensis Clepardiae, in platea longa vulgo dicta, Clepardiae apud fabrum ferrarium, dum in Februario quaedam mortua fuisset dum sucet sepulta et eam deinde brevi alia et tertio puer, vix aliquo morbo cessive in una domo praecedente, secuti essent, a Magistratu chirurgi ac medici mittuntur, 4 moriunut intelligerent, an aliqua essent pestis initia nec ne, et domum interim fabri clausam esse volunt. Renuntiant medici nulla pestis signa esse tam in foemina quam in puero. Et id dum fit, quodam loco alia foemina moritur illius domus, in qua etiam nullum prorsus pestis signum erat. Itaque dum varii ea de re consuluntur, concludi- Ascribitur tur per maleficium id fieri. Effoditur igitur illius feminae, quae cio primo mortua fuerat, cadaver, quod inventum est ore ad terram conversum et a capite ad cingulum totum rubeum ac mandens lin- Et effosso teamina. Clepardenses ergo, suorum sacerdotum consilio, palla ferro primo caacuto circumducta caput cadaveris truncant, unde media fere olla daveri carecentis cruoris effluxit, licet a tribus septimanis cadaver fuisset se- amputapultum. Suspectae post domui, in qua nonnulli adhuc periclitaban- Sicque retur, incolumitas restituta est.

Quae in hac re illicita fuerint et an aliqua ex iis licite fieri possent, considerent Theologi Morales, quorum in illa quaestione: An liceat maleficii signum destruere ad obtinendam sanitatem, communis est resolutio, quod liceat et malefico ipsi et cuicunque alteri, sive sit unicum pactum sive duplex, modo ille, qui destruit signum, habeat intentionem destruendi pactum initum, non autem servandi vel cofirmandi. Vide Fillucii tom. 2, tractatum 24, cap. 8, qu. 5a, ubi citat Lessium, Sanchez et Suarez.

id malefi

put palla

tur

stituitur incolumitas domui. Quid in hac re liceat, quid

non.

tii.

Eleaemosyna mensis Martii pecuniaria erat fl. 270. A Do Razik, ad ratio- Eleaemonem 200 fl. post mortem Catharinae Swiętkowna, fl. 60. A Do Wizenberg fl. 40. syna MarAb Episcopo Cracoviensi fl. 25 A Palatino Cracoviensi fl. 28. A Do Ożarowski fl. 10. A Do Białobrzeski fl. 10. A variis collecti fl. 20. A reliquis alii. Frumentum, vinum, pisces, halecum duae tunnae, aromata submissa constiterunt fl. 217.

Venit ad nos 1a Aprilis P. Mathias Hainal Hungarus, qui addi- De Harvat Legatus tus erat comes profectionis Mfci D' Horvat Hungari, ad Serenissi- Caesareus mum Regem Caesarei Legati, qui Varsavia cum redirent Cracoviam, ad Regem. inde ad Caesarem redituri, nos inviserunt. Sumpsit prandium apud

9.

Die Parasceves in

Extin

eundem Legatum cum Patre praedicto, 2a huius, P. Praepositus et iterum cum eodem apud Dm Ważyński quarta huius, qua etiam D' Harvat Cracovia discessit.

Die Sancto Parasceves, qui in 6 m huius mensis inciderat, a funesto casu divina benignitate sumus servati. Exstructum erat in templo nostro more recenostro pto sepulchrum pro SSmo Christi corpore, opere eleganti. Tabulatum ligneum templo sc- eius structurae lectum erat papyro, rupis cavatae similitudinem imitante. Ergo pulchrum Dominiin- dum lampades extinctas Frater noster Sabbato Sancto accendit, improvidus cenditur. papyro admovet candelam, quam manu tenebat. Papyrus oleo imbuta celerrime ignem corripit, qui tabulatum cum parte stucturae superiori subito inflammavit. Accurrerunt nostri cum aliis et elato inprimis SSmo Sacramento flamguunt no- mam extinguere, tabulatum deturbare, aquam affundere incipiunt, unde ingens stri incendium ex fenestris, quae statim apertae erant, prodire coepit fumus, quo viso rumor percrebuit, templum nostrum incendio magnum damnum accepisse, altare maius exustum esse, fornicem ruisse et alia id genus, quae malevoli maiorem in modum amplificabant. Et sane maius altare vicinum flammae in summo erat periculo, sed divina providentia auxilium evidens praebente, etiam linea tela, Et iterum qua erat obductum, ignem non concepit. Perfuncti tanto periculo, gratis Deo extempo- actis, raptim theatrum composuimus, nigro panno conteximus, inter insignia sepulPassionis Dominicae Sum Sacramentum deposuimus, templum a fumo liberum, chrum a- olenti thimiamate repletum, aperuimus, maxima bonorum gratulatione et malevolorum, qui plurima nobis falsa exprobrabant, confusione. Adeo vero extemporaneum illud veluti sepulchrum omnium oculis placuerat, ut nonnulli prius non tam ob imminens periculum, quam de industria a nobis sublatum arbitrarentur, ut videlicet alterius spectaculo oculi multitudinis detinerentur. Plurimi tisfactio- ergo concurrebant ad illud visendum. Augebant enim sepulchri Dominici cele

raneum

liud po

nunt

Magna o

mnium

admiratione et sa

ne. britatem devoti de Christi morte et cruciatibus idiomate vernaculo threni. Inter Declarationes de- hos pueros erat quoque ille parvulus Franciscus, nuper baptizatus, de quo in volae in Februario diximus, qui suos quoque versiculos mira gratia non tam pronuntiaillo.

10. Christo

bat, quam balbutiebat. Addit P. Petrus Kamocki, in sua templi historia, rupem papyraceam contra suam prohibitionem manifestam (erat enim Praefectus templi) inscio se per sacristianum factam eiusque inobedientiam hoc modo a Deo punitam.

Peracta postea festa Paschalia ab octava huius mensis ad decimam inphori Du- clusive more consueto. Christophorus Dux in Zbarasz, datis litteris ad P. Matcis in Zba- thaeum Bembum, Praepositum Domus, 11a istius mensis, testatus est, gratam rasz litte- sibi accidisse concionem funebrem impressam sibi missam et domui eleaemosy

rae et ele

aemosyna. In Miecho

nae 100 fl. adiecit.

Quia in Miechoviensi monasterio, recepta aliqua consuetudine, Dominica viensi so- 2a post Pascha festum Paschatis quotannis iterari solet ac eo modo prorsus lennitate celebrari, ut in ipso festo, ideo ad talem solennitatem Mathias Lubinski Episconostri concionantur. pus Chelmensis et Praepositus Miechoviensis invitavit P. Matthaeum Bembum,

Praepositum, et P. Melchiorem Sulkowicz fere 24 istius mensis, qua etiam die
P. Praepositus mane et P. Sulkowicz post prandium sunt concionati.

cum Rmo

Circa finem huius mensis iterum praedictus P. Sulkowicz cum P. Adamo Missio per Ustinio, adiuncti Rmo Thomae Oborski Suffraganeo, aliquot parochias obierunt parochias magno cum fructu per conciones, doctrinae catechisticae explicationem et Poeni- Do Suffratentiae ac Eucharistiae Sacramentorum administrationem, quod etiam sequenti ganeo. mense factum.

lis.

Pecuniariae eleaemosynae per mensem Aprilem accepimus fl. 322. A Chri- Eleaemostophoro Duce in Zbarasz fl. 100. A variis per P. Kamocki et P. Kanski fl. 66. syna ApriA Virginibus, quae pro piscibus mendicabant fl. 32. A Do Rab fl. 13. A Do Suffraganeo fl. 10. A Do Lukomski Canonico alii 10 et a Do Bobola Canonico similiter 10. A Da Wieloweiska fl. 10. A Do Gabriele Szembek fl. 10. A Monialibus S. Andreae fl. 10. Reliqui ab aliis. Iam res submissae, ut vini tunna a Do Zwolinski, ligna a Da Komorowska et Do Dębinski, frumentum a Do Rogozinski, butyrum, casei, carnes, placentae et alia id genus aestimata sunt fl. 261.

voto exor

nandi sepulchrum slai, melius incipit

S. Stani

haberi.

Sub finem praecedentis mensis inciderat in gravem morbum II. Evocatur Episcopus Cracoviensis, in quo ad extrema fere deductus erat, quod noster ad tamen et ipse vix advertebat spe evadendi morbum et cubicularii, infirmum Episcomore recepto apud Magnates, partim celabant, partim extenuabant. pum. Advertit periculum R. D. Georgius Tyszkiewicz Canonicus Cracoviensis et statim 1a Maii P. Fridericum Szembek Cracovia evocat; nec is moratur et veniens ad Episcopum, eum in maximo periculo Qui facto vitae amittendae comperit. Sed quia nocte insequente, ultro ac nemine cohortante, authore ipso Deo, votum S. Stanislao Regni et Ecclesiae suae Patrono nuncupavit se, si valetudini restitueretur, sepulchrum illius novis ornamentis adiectis illustrius effecturum et in id ad 50 millia florenorum expositurum, sensit illico gratam fuisse Deo suam devotionem, nam febris in sudores resoluta spem recuperandae valetudinis, quae iam vix aliqua erat, omnibus fecit. Cognita hac re P. Szembek Praesuli divinum beneficium gratulari et simul pro eius incolumitate pia ac religiosa remedia excogitare non destitit. Induxit peregrinationem ad sacellum S. Borromaei, quod non multum distabat, quam suscepere 20, inter quos undecim erant ex Peregrinatio pro clero, omnes familiares Episcopi et splendore natalium clari. Totum eius incoillud iter piis colloquiis insumptum et in sacello preces pro aegro lumitate suscipitur fusae. Post tutelari Divo a singulis aliquid oblatum in eoque sacello, ad S. Bornecdum enim erat concameratum, ad eius fabricam promovendam romaeum. relictum. Reliquo tempore sermonibus piis, tum ad profectum spiri- Piis colloquiis et tualem, tum ad bonum dioecesis pertinentibus, Pater Szembek dabat Sacramenoperam, ad quos statis horis bis in die Episcopum accedebat. Infra torum susocto dies ter Sanctissima Eucharistia, Sacro coram eo habito, refecit, occupatur.

Wielewicki IV.

21

ceptione

rum reli

terdicit.

quam ille nonnisi genibus flexis et in lachrymas effusus suscipiebat. Sub idem tempus persuasit P. Szembek Episcopo, ut interdiceret Incerta Religiosis S. Francisci conventualibus, ne corpus B. Salomeae, Bolequiarum slai Pudici Regis Poloniae germanae, publice populi cultui exponecultum in- rent et tantisper illarum reliquiarum veneratione abstinerent, donec ipse sanitati restitutus, Cracoviae omnia diligenti examine investigaret et quid facto opus esset statueret. Morem gesserunt praecepto PP. Franciscani, cum magno suo bono, nam postea ob varias Episcopi, quae intercedebant, curas ac labores, quibus praedictum examen impediebatur, anno Dni 1530 per Commissarios Episcopi veDe variis rum corpus B. Salomeae inventum est, 6a Martii, de quo eodem temEpiscopo pore plura referemus. Egit praeterea tunc temporis P. Szembek cum agit P. eodem Praesule, ut et scholas S. Petri promoveret et quam plurima et disce- sacra piacularia pro se mortuo fieri curaret. Demum discedendi impetrata potestate, domum rediit, 6a Maii, allata pro domo eleaemosyna 200 florenorum.

aliis cum

Szembek

dit.

12. Egit Offi

domus, ut

liber sit, sed fru

stra.

Data erat Varsaviae citatio contra Dm Officialem Joannem Zecialis cum rzynski a Nuncio Apostolico ob iniustam excommunicationem contra Praeposito P. Angelum latam anno superiori et reddita eidem Officiali. Ideo a citatione 2 huius mensis egit D. Officialis cum P. Bembo Praeposito per R. D. Malinowski Academicum de remittenda hac citatione. Responsum est a P. Praeposito, integrum nobis non esse sinere privilegia nostra violari, sed potius nos contra violatores ipsorum, ad posteritatis exemplum, iure agere teneri, cum maxime iubente Admodum P. Nro Generali haec citatio est procurata. Additum et illud: D. Officialem, si causae suae confidit, non debere iudicem reformidare. Minabatur Malinowski multa, sed quia vana erant, quae proponebat ad terrorem, dimissus est re infecta.

Iuramenti

novam

addunt A

Superiori mense in Aprili iuramento, quod Studiosi 1), dum in Alclausulam bum Universitatis inscribuntur, relata est per Academicos in Metricademici, cam illa additio: Quamdiu Cracoviae manebo, non dabo operam aliis praeceptoribus, nisi qui sunt sub obedientia Rectoris etc. Qua Quam reii- etiam clausula ab aliquot annis coeperant uti DDi Academici. Hac re cognita Nuncius Apostolicus Lancellotus, videns manifeste eam clausulam esse et contra privilegia Sedis Apostolicae, concedentis Societati etiam ibi, ubi sunt Academiae, docere et cum maxima iniuria

ciunt

1) Praestant.