negundis, Sadecensis monasterii Fundatricis et Patronae, ad maximam concur- multa pia facta. rentem plebem nobilitatemque ex Polonia vicinaque Hungaria de gravitate peccati mortalis in communi et deinde contra usuras, luxuriam, Sacramentorum abusum ac impudentem in Confessione pudorem, quo peccata reticentur, conciones institutae, ex quibus plures contractus illiciti correcti et restitutio iis, qui iniuste lucrabantur, iniuncta, unaque multis annis peccata occultans, gemebunda integram Confessionem instituit, adiungens se auditae concionis memoriam nunquam deposituram et dolens, quod hucusque ab hominibus Socictatis abhorruerit niensis conciona P. Matthaeus Bembus Praepositus per litteras Lucae de Bnin In funere Episcopi Opalinski evocatus ad concionandum in funere Andreae Opalinski PosnaEpiscopi Posnaniensis, superioris anni 19a Decembris Ciązyni mortui, discessit Cracovia 16a huius. Caverat enim testamento defunctus, ut tur P. Bemin eius funere dictus Pater concionaretur, quod et fecit in magna Illustrium virorum et Magnatum corona, 31a istius mensis eiusque concio sequenti mense, ut suo loco patebit, est impressa. bus. cialis Cra Rebus Cracoviae in qualibet nostrorum domo ordinatis R. P. Provincialis Discessit discessit Cracovia Jaroslaviam versus, cum suo socio P. Joanne Wielewicki, P. Provin18 huius mensis, quem etiam postea Jaroslaviae ideo ad 1am usque Martii re- covia. linquerat, ut Patribus tertianis, infirmante tunc P. Christophoro Angelo, praeesset. Mfca D. Lubomierska, Castellana Voinicensis, 27a huius mensis, multis praesentibus, in templo nostro candelam cerae candidae cum serto floribusque deposuit super tumulum pientissimae Virginis Barbarae Langae et Sacrum de SSma Trinitate in gratiarum actionem curavit fieri. Palam vero illud audientibus referebat, se genu ita habuisse obduratum, ut usum pedis habere non posset. Cumque frustra medici et chirurgi remedia adhiberent, se praedictae Virginis opem ac orationes invocasse et statim ex pede affecto sanie erumpente, intra aliquot horas sanitati restitutam fuisse, medicis id manifesto miraculo attribuentibus. Varii post homines piae huius Virginis auxilium invocare eiusque sepulchrum cereis ornare coeperunt. Hoc mense Jacobus Naiman, Academiae Rector, Joannem Rusel, Auditorem Theologiae, eam solam ob causam, quod nostros extolleret et addictus nostris esset, ex Bursa abire iussit, sed provocante ad Episcopum, iterum cum eo concordiam iniit. Alium similiter adolescentem idem Rector eandem ob causam ex praedicta Bursa expedivit. Ita iste homo, minima arrepta occasione, odium nostri patefaciebat. Sub idem tempus reliqui Academici variis modis conabantur avertere studiosos a Congregatione Bmae Virginis Assumptae. Zaportowicz etiam Collega maior asperis et iniuriosis verbis publice contra nostros debachabatur. Wielewicki IV. 20 2. Da Lubomierska sanatur miraculose, implorata ope Barbarae Langae, cui votum solvit. Jacobus Naiman eiecit ex Bursa quosdam, quod no bis fave rent. Theologia Antilogica Hoc anno prodiit liber P. Georgii Tyszkiewicz contra haeretiPis Tysz- cos tali titulo: Theologia Antilogica seu contradictiones Lutteranokiewicz. rum et Calvinistarum, impressus Cracoviae in 4. Eleaemosyna Januarii. Staniątkis Pecuniariae eleaemosynae accepimus mense Januario fl. 434. Ab Episcopo Cracoviensi 100. A Marsalco Regni Do Wolski fl. 100, quos ab eo tulit P. Szembek 15 huius. A variis collecti per P. Wągrowski fl. 100. A quodam fl. 50. A Sądecensibus Virginibus fl. 24. A Palatino Cracoviensi fl. 28. A quodam fl. 10. Reliqui ab aliis. Frumentum a Mfco Do Oeconomo 1) et a Staniątkoviensibus Monialibus, quae etiam caseum ac butyrum miserunt et mappam. Lepores a D. Komorowska et ab aliis aliae carnes, vinum, casei, fl. 76 sunt aestimata. In funere Virginis Lodzinska, Monialis Staniątkoviensis, concionatus P. concio fu- Joannes Sepielcius, rogatu Abbatissae illius monasterii2) 5a Februarii. nebris per nostrum. Ponecii Obiit diem suum P. Joannes Ponecius domi nostrae 6a huius mensis, 3. post tertiam horam pomeridianam. Natus is honestis parentibus, in oppido MaP. Joannis ioris Poloniae, Poniec dicto. Ex annis aetatis 71, in Societate 48 consumpsit, quam iam maturus et Artium Baccalaureus in Academia Cracoviensi creatus, ingressus erat. Post rudimenta enim litterarum Poneci et Crobiae peracta, huStudia in manioribus litteris tum in Collegio Lubransciano Posnaniensi (nondum enim saeculo. nostri Posnaniam venerant), tum in Academia Cracoviensi, studens in eadem, Philosophiae dedit operam et lauream Baccalaurei, ut diximus, adeptus est, in pluribusque oppidis ac demum in schola cathedralis ecclesiae Posnaniensis iuventutem docuit. Iam enim sub illud tempus Collegium Lubranscianum desertum erat atque ita usque ad Andream de Bnin Opalenski, Episcopum Posnaniensem, perdurabat, sub quo iterum impensis Mfcorum DD. Rozrazeviorum restitutum, Academiae Cracoviensis Magistros habet et non exiguum discipulorum Ingressus numerum recenset, etiam hoc tempore. Ingressus Societatem anno 1576, 10a Auin Societa- gusti, Philosophiae tribus et Scholasticae Theologiae aliis tribus studuit et post docuit humaniora per tres annos et casus conscientiae per duos, quibus etiam dem. resolvendis domi praefuit Calissii, per 6 annos. Concionatorem ordinarium ageOccupa- bat Calissii, Jaroslaviae, Sendomiriae, Cameneci, Premisliae, annis fere 20; ad riae in id enim munus velut a natura videbatur formatus, ob vocem gravem, sonoram Concioni- et ob oris totiusque corporis dignitatem. Diligentiam eius in parandis concionibus testantur aliquot tomi in folio, exquisito charactere propria eius manu conscripti, qui rerum copiam et multorum librorum lectionem demonstrant. Multum et haereticis et catholicis suis concionibus profuit, nec paucis in locis iucunda eius memoria, eo maxime nomine, quod multi ab haeresi liberati, fidem cathoIn guber- licam post Deum illi acceptam referant. Praepositum scholarum Pultoviae et natione Lublini aliquot annis egit. Collegium Jaroslaviense per sex annos, Residentiam Leopoliensem, Camenecensem, Premisliensem per alios sex gubernavit difficil limis temporibus. Et quidem sub eius rectoratu cum tota civitas Jaroslaviensis tem. Stu dia in ea tiones va bus per annos 20. per annos 12. 1) Witkowski Stanislaus. 2) Anna Caecilia Trzcinska. cum Collegio ac templo nostro conflagrasset, habebat pauper, quod ageret, in reparando templo et Collegio. Formatus coadiutor spiritualis factus anno 1595, die 22 Octobris. Senio ac variis morbis et ad extremum hectica febri lente consumptus, die supradicto, postquam Sacramentis consuetis egregie sese munivisset, mortuus est, zeli proximorum, modestiae ac morum suavitatis, devotionis aliarumque virtutum specimina relinquens, et sequenti die more consueto in communi sepulchro est sepultus in sacristia. Prodiit Roma 7a huius declaratio Cardinalium de eligendis Conservatoribus, quae in Synodo Provinciali postremo impresso videnda est. Gradus Formati Coadiuto ris. Mors. 4. Declaratio de eligendis Con bus. Cardinalis lotum de Litterae Cardinalis Ludovisii ad Joannem Baptistam Lancello- servatoritum nomine Summi Pontificis Urbani VIII, 10a huius mensis datae Litterae de negocio inter nostros et Academiam componendo, permoverant Ludovisii praedictum Nuncium, ut Nostros et Academicos ad se evocaret Var- ad Lancelsaviam, ut privilegia sua ostenderent utrique, quibus nituntur et no- compostri ad docendum Cracoviae et Academici ad prohibendas nostras nendo negocio inter scholas. Exhibuerunt nostri privilegia, etiam ipsius Academiae et plu- nos et Arima alia. Academici vero nihil attulerant. Vide ea de re datum testimonium Nuncii Apostolici Lancelloti 8a Aprilis, anno 1626, quod positum est in libello Antigratis fol. 908. cademiam. Rediit Radlino P. Praepositus, 13a huius, quo se contulerat superiori mense cum Stanislao Piątkovio et P. Andrea Kanski, quem Calissio secum duxit, ut Procuratorem Domus ageret in acquirendis extra urbem eleaemosynis. Concio funebris a P. Matthaeo Bembo, Radlini habita in funere Episcopi Posna- Concio funiensis, impressa est Cracoviae 20a huius mensis et postea variis distributa. Bembi imOrdinatio de amovendis externis a nostra sacristia coepit in praxim reduci, 23a huius, domi nostrae; tunc enim servitor externus ab ea amotus est. nebris pressa. 5. Judaeus filii a Pa Res iucunda Cracoviae in uno puero hebraeo ad baptismum adducto, 27a huius contigit, quae ita processit. Parens praedicti pueri, baptizatus Posnaniae1) conversus opera nostrorum et sacro fonte ablutus, in facultatem honorem Si Patris Nostri Ignatii nomen acceperat, uxor vero eius a Judaeis Judaea cum filio quadrienni Cracoviae manebat. Cupiens ergo filium. latino obchristianis sacris adiungere, Cracoviam venit, domi nostrae, ne Judaeis innotesceret, sese occultat et per R. P. Erasmum Koniuszewium, Ordinis Praedicatorum, primarii parochialis templi Cracoviensis Ecclesiastem, litteras ad Comitem de Tęczyn, Palatinum Cracoviensem, ') De Judaeo hoc invenitur quoque mentio in Mscr. Annales Colleg. Posn. fol. 95 Eidem pecunia a Posnaniensibus Judaeis debita ut persolveretur, curatum est a nostris <. tinet. tur litterae Deferun- obtinet, in quibus petebatur, ut parenti neophyto filium repetendi Palatini ad potestas fieret, nec Iudaei ullo ad id essent impedimento. Facit PaJudaeos. latinus, quod ab eo petebatur et litteras in hoc negocio ad Iudaeos ne puer ex dat. Cum autem difficultas in eo esset, qui litteras Iudaeis deferre Varie im- vellet, ob varios respectus variis id detrectantibus, Pis Friderici Szempediunt, beci industria duo reperti viri nobiles, qui a Praelatis Cracoviensitradatur. bus numeroso conquisito famulitio, neophyto parente in veste peregrini et uno oculo instar cocci velato praeeunte, oppidum Judaeorum ingrediuntur et non domum tantum, sed etiam cubiculum, in quo puer cum matre erat, intrant, primores Judaeorum advocant, mandatum Palatini in scripto offerunt. Hic parens pueri, cum velum ab oculo reiecisset, a filio gestiente agnitus, qui etiam ad eum, Judaea matre relicta, accurrere non dubitavit. Iudaei interim aliquid se facturos negare, Palatinum fraude circumventum vociferari, neophytum ingentibus contumeliis onerare, alii denique portas occludere oppidi contendunt, ne puer ex eorum manibus extorqueretur. Sed neophytus cum illo comitatu fortiter eorum impetum reprimebat et ut ignitus Ignatius se filii saluti omnia pericula posthabere palam ostendebat. Concertatione ad noctem perducta, eo res venit, ut Judaei in manus Pollicen- sui ordinarii Judicis, hominis christiani, se die postera puerum traturtandem dituros bona fide reciperent. Sequenti post die, pro sua indaica astudie, se in tia, nobiles illos viros puerum repetentes, imo et ipsum neophytum dicis Chri- muneribus expugnare aggrediuntur, rerum irrito conatu. Fit certior stiani pue- de omnibus P. Fridericus Szembek et statim, exorato praedicto P. dituros. Erasmo Dominicano, ut se tam praeclari incepti exhiberet adiutorem. Muneri- Hebraeorum adit Judicem et simul cum P. Dominicano urget, ut iuxta corrumpe- mandatum Palatini filius in patris veniat potestatem. Tergiversari 6. ille') affirmans iuri naturali contrarium esse, puellum quadriennem. sui impotem, e sinu invitae matris abstrahere et baptismo initiare. Pre Domi- Respondet noster, non se venisse cum P. Dominicano ob dubii theodicem. logici resolutionem, de quo satis illis constaret, sed ut Palatini manEt post datum exequeretur. Pergebat ille cunctari, dum statim nostro suggeIudice, rente P. Dominicanus illi denunciat, se eius tergiversationes Palatino pergunt in oppidum per litteras significaturum. Metu hoc incusso, iubet iudex, ut puer ex Iudaicum oppido iudaico Cracoviam adduceretur; cumque Judaei tumultum praetenderent, ipsemet Judex Nostro et P. Dominicano comitibus, ad sequenti manus Ju rum tra bus variis re tentant. Adit No ster cum nicano Ju varia cum 1) coepit. puerum Defertur vitatem. Iudaeos se confert et frustra iis munera offerentibus, puerum adduci Adductum jubet et adductum parenti tradit. Laetissimus parens, sublatum in Iudex redbrachia filiolum, comitante Judice inter Nostrum et Dominicanum in- dit Pairi. cendens, ex oppido Iudaeorum effert, matre interim pueri lamentis puer in Cimuliebribus omnia complente. Cracoviam cum ventum esset, iucundum omnibus exhibitum spectaculum, qui Nostrum cum P. Dominicano in hac re praeclara operas iunxisse suspiciebant. Varias calumnias contra nostrum Iudaei postea Palatino scripserant, sed totam mendaciorum nubem P. Dominicanus Palatino detexit illique abunde satisfecit. Detentus aliquantum parvulus in nostra S. Barbarae domo, Instructus traditus deinde piae matronae, cum omnia fidei rudimenta didicisset mentis. lingua polonica, cuius antea nullum usum habebat, ipsa Dominica Laetare, quae in 18am Martii inciderat, ab Episcopo Luceoriensi Suffraganeo Cracoviensi, Thoma Oborski, in primaria civitatis parochia Baas Virginis baptizatus est, Patrino Civitatis Consule) et Patrina Baptizatur in templo Cristina de Gaiow Myszkowska, Castellana Oswiecimensi, assistenti- Parochiali bus. In honorem S. Francisci Xaverii nomen Francisci accepit, erga SSma Virquem parens ipse, sicut et erga S. Ignatium, praecipua devotione afficiebatur. fidei rudi ginis. Oratio diurna in nostro Eadem 27 Februarii pro felici Comitiorum Regni exitu habita est in nostro templo oratio diurna cum triplici concione. Peragebantur enim tunc Comitia Varsaviae et in iis plurima ad defensionem templo pro finium Regni, ad cohibendam licentiam militarem et ad contributio- mitiorum. nes decreta sunt. exitu Co In fine huius mensis Nobilis D' Duracz, Procurator, egressus Violatio templi pae templo parochiali, a Dno Modliszewski, Capitaneo Lomzensi, primo rochialis aliquot vulneribus affectus, deinde crudeliter in coemeterio occisus. et coemeFugerat ex civitate Ds Modliszewski et postea, reconciliato Episcopo, tanta res impune abiit. Per hunc mensem copiosa nobis a variis concessa eleaemosyna, tam in rebus quam in pecuniis. Et in pecuniis quidem accepimus fl. 925, nempe 500 fl. 1) Consules pro hoc anno erant a palatino Cracoviensi, Joanne comite a Tenczyn, nominati: Alantse Sigism., Hippolith Paul., Conradt Stan., Naiman Christoph. med. dr., Biderman Georg., Gruszczynski Matth., Nagoth Ada., Blanki Ludov. (cfr. Acta inscriptionum Spect. Senatus Cracov. Mscrpt. Archiv. veter. Mon. urbis Crac. nr. 34 f. 336). Cum autem ex his solus Biderman saepius apud PP. Societatis versaretur, puto ipsum in mente habuisse auctorem nostrae Historiae. Ex libris baptisatorum ecclesiae paroch. B. M. in circulo Crac. facile id comperi possit, sed libri hi incipiunt demum ab anno 1630, terii. Eleaemo syna Februarii. |