busque in

cum sub tempus vices eius obit et tum iis qui domi relicti erant, tum aliis, qui extra domum manebant, prospicit de victu aliisque necessitatibus, sive ob itinerum difficultates, quas frequenter subibat, sive ob curarum molestias, coepit magis in dies debilitari. Evocatur interim (dum Czaievicis apud spectabilem Dum Joannem Wisemberg, Proconsulem Cracoviensem, nonnihil moraretur) ab Abbatissa Staniatkoviensi Staniątkos, apud quam non ita pridem magna refor. Et Sta- mationis illius Monasterii posuerat fundamenta. Ubi dum id quod coeperat, exniątkis exhortationibus et confessionibus simul excipiendis, vacans strenue prosequitur. hortationibus Con- incidit in quartanain duplicem, quae postea conversa in continuam febrim, defessioni- cem integris septimanis eum lecto affixit ac tandem ad mortem adduxit. Mirum cumbit. est, quam multa et spiritualia et temporalia auxilia illud monasterium ob bonum In mor- Patrem a morbo liberandum adhibuerit, tum continuis orationibus pro eius vabum inciletudine restituenda et corporis variis afflictionibus susceptis, tum plurimis phardit et moritur. macis, magnis sumptibus procuratis et adhibitis. Sed placuit Domino eum ex Sepelitur hac mortalitate educere. Mortuus itaque est Staniątkis, penultima Decembris. in templo Monaste- postquam consuetis Ecclesiae Sacramentis fuisset munitus et in templo eiusrii Staniat- dem monasterii honorificentissime sepultus. Nam praeter varios Religiosos et 40 koviensi externos Sacerdotes, tam difficili tempore ex variis locis evocatos, qui omnes pro eius anima Sacra faciebant, uno ex Patribus Franciscanis devotissimam concionem habente; hebdomadarias insuper, menstruas et annuas pro illo exequias piae illae Virgines instituerant easque longo tempore continuabant, nam putabant eum in laboribus, propter illas susceptis, occubuisse.

honorifice.

47.

Remitten

Ultima huius primae vesperae de Circumcisione Domini cantari coeptae te peste et sequentibus postea festis ac Dominicis cantata Sacra more consueto habebancantus in tur, peste perivinam gratiam iam non saeviente.

nostro

templo re

Mense Decembri submissa eleaemosyna pecuniaria fl. 89. A Virgine Sosumi'ur. phia fl. 20. A Do Jacobo Francowic pellione fl. 40. A De Alans Proconsule fl. 25. Eleaemo- A Virgine Zaszanska fl. 7. Ab aliis fere fl. 6. Res in carnibus, cremato, caseis, syna Decembris. piscibus et aliis datae, constabant fl. 20. Templo per hunc annum in pecunia Annua dati fl. 1151. In supellectili sacra fere 150. templi. Nostro

rant varii labores.

Ex iis quae ad certum diem mensis referri non poterant non pauca sunt. rum qui Et quidem ii, qui domo discesserant et inter externos per septem fere menses domo abe- in octo locis, ob pestis luem, morabantur, concionibus faciendis et confessionibus excipiendis eorum, apud quos manebant, strenue incumbebant, ad ea etiam loca, quae erant tuta, identidem excurrebant, non sine magno fructu. Et interruptus sane erat nonnihil ministeriorum Societati nostrae consuetorum cursus. Conversio ob pestilentiae labem, decem tamen haeretici et unus schismaticus Ecclesiae sunt haeretico- reconciliati. A turpi questu corporis similibusque obscoenitatibus 32 abducti. Confessionum totius vitae nullus certus potuit inveniri numerus. Omnes enim in tanto periculo imminentis pestis se constitutos cernentes, aut ea omnia, quae totius vitae decursu se comisisse recordabantur, aut praecipua quaeque per Monita in sacram Exomologesim eluere non dubitabant. Quaedam gravissimis obruta scesomnis, ut nostris leribus, dum ter in somno monita esset, ut alicui ex nostris confiteretur (iis confitere- enim antea non confitebatur), paruit tandem post luctam multiplicem. Et qui

rum et aliorum.

se alia prohibetur, ne violentas

manus si

dem dum cum magno doloris sensu confessionem aggreditur, ingenti vi pallium tur, dum superius detrahi sentit, licet utraque manu fortiter illud detineret, absolutione morem gerit iuvatamen accepta, et terrore gravi liberata est et pallium immotum advertit. Quae- tur dam ob mariti verbera aliasque molestias, violentas manus dum sibi inferre Miraculoparat iamque laqueo iniecto sese deiicere tentat, visa muliere, humana specie augustiore, mentis impotentiam obiurgante et laqueum praecidente, gemebunda errorem agnovit, facta coram nostro Confessione. Dissidia inter aliquot paria sopita, ex quibus duo erant, qui duello litem dirimere constituerant In uno loco bi inferat. ex iis, ad quae missiones nostrorum erant instituae, mille hominum confessio- Missiones fructifenes per duos nostros auditae. Moniales duorum monasteriorum exercitiis nostrae Societatis excultae ad eaque egregie sese compararunt, quae illarum institutum exigebat et reformationem diu optatam, obviis ulnis susceperunt. Invocatione Si Pris Ignatii quaedam ex partu difficillimo sortita est facillimum. Nobilis qui- Auxilium dam cum uxore per quinquennium sine prole manebat, voto facto Beato Patri S. Patris. nostro, prolem masculum suscepit et ad altare Si Patris in nostro templo tabulam argenteam appendit.

rae.

48.

Dum quaedam die

sens blas

se.

Prodigium quoddam in sua templi historia P. Petrus Kamocki hoc anno factum annotat, licet multas necessarias circumstantias non adferat. Dum quaedam foemina festo die (locum in quo id factum non adiungit) panes pinseret, festo paab uno ex suis monetur, ut tantisper expectaret, donec in Sacro elevatio absol- nes pinveretur illis verbis vulgaribus: Azby belo po Bozym ciele. Illa audita moni- phemat, tione, blasphemis vocibus respondet: Takiesz tesz to moie ciało, quae cum di- punitur xisset, illico utraque manus palae, qua in furnum panem inferebat, adeo tena- miraculociter adhaesit et accrevit, ut nulla arte avelli posset. Quia cum palam nonnulli abscindere tentarent, tantum infelix foemina totius corporis dolorem sensit, ac si cor illius vulneraretur. Cognati manifestam blasphemiae poenam considerantes et cognatae compatientes, eam cum pala manibus adhaerente, omnibus qui intuebantur obstupescentibus, per Wieruszyce 1) Częstochoviam in Octobri vexerunt. Multi id Wieruszycensium ex ore foeminae audientes ac eius vectoris, Częstochoiurati affirmarunt. An fuerit adiuta Częstochoviae nec ne, nihil tunc temporis sciebatur. Cuias fuerit ista foemina, ex quo pago et quo nomine vocata, non annotavit P. Kamocki.

Ducitur

viam.

Noctua

rum par

varum

Aliud per modum prodigii idem P. Kamocki annotat, hoc anno factum aliquot hebdomadis post Pentecosten Cracoviae, nempe ingentem parvarum noctuarum numerum tecta nonnullorum templorum et culmina turrium quarun- multitudo dam complesse, tamque noctu, quam media luce, voce lugubri clamitasse. Mul- quid praetis id praesagium videbatur pestis, quae hoc anno plurimis in locis in hoc Re- sagiat.

gao saeviebat.

1) Wieruszyce est pagus non longe distans a pago Kamyk, ubi P. Kamocki tunc morabatur, ut eodem anno nr. 33 Wielewicki in suo diario significaverat.

I.

Numerus nostrorum.

quae

Annus Domini 1623.

Mutio Vitellesco Societatis Jesu Praeposito Generali, Georgio Tyszkie wicz Praeposito Provinciali, Joanne Wielewicki et illo in Novembri alio discedente Mathaeo Bembo Domus Professae S. Barbarae Prae

posito.

Manserunt in domo S. Barbarae nonnisi 26. Sacerdotes videlicet 16, Adiutores temporales 8, Lectores ad mensam 2.

Die festo Circumcisionis Domini tandem omnia ordinaria in templo noRevocan- stro more solito fieri coepta et Sacra cantari et conciones ex cathedra consueta tur ea, peragi, ob pestem iam cessantem. Magnus vero hoc die concursus fuit ad Eutempore charistiam et Poenitentiam finitoque Sacro cantato, solenniter Hymnus Te Deum pestis non laudamus decantatus in gratiarum actionem pro iis, quos Deus a peste conservarat. fiebant. ConcurIn festo etiam Epiphaniae valde multi ex pagis (iis enim, toto tempore sus ad Sa- pestis, aditus ad templa non patebat) ad nos convenerunt ob Confessionem et cramenta. sacram Communionem.

R. D. Sta

nislai Za

Prodiit in lucem, 7a huius mensis, libellus Apologeticus pro nokrzewski sira Societate, R. D' Stanislai Zakrzewski, Canonici Regularis S. Theoliber pro logiae Doctoris, contra epistolam Basilii Golinii Academici, sed nullo lo operae operae pretio, uti superioris anni, 26 Novembris, breviter innuimus, pretio. ubi etiam praedictam epistolam de verbo ad verbum posuimus.

nobis nul

2.

Leonardi
Lessii.

Mortuus insignis vir Societatis, 15a istius mensis, Leonardus Lessius, naMors Pris tione Belga, patria Brechtanus in Brabantia, vir et singulari virtute et variis scientiis graecis latinisque, maxime vero Theologicis, ornatissimus. Has enim plurimis annis in Academia Lovaniensi, magna cum laude et auditorum freLibri eius quentia, profitebatur. Extant eius et manibus teruntur eruditissimi libri: 1) De Iuvarii. stitia et iure caeterisque virtutibus cardinalibus. 2) De attributis Divinis, libri 14. 3) De Decretis Divinis, Libertate arbitrii et Praescientia Dei conditionata. 4) De praedestinatione et reprobatione Angelorum et hominum et De praedestinatione Christi. 5) De summo bono, libri 4. 6) De animae immortalitate et De Providentia Dei, libri 2. 7) De Statu vitae deligendo et Religionis ingressu, quaestiones 12. 8) Consultatio, quae fides et religio sit capessenda et Utrum quivis in sua fide ac religione salvari possit, cum Appendice, qua quaestionibus quibusdam, quae ipsam Consultationem spectant, respondetur. 9) De Anti-Christo et eius Praccursoribus Disputatio Apologetica genuina, qua refutatur Praefatio Monitoria falso Regi Britanniae adscripta 10) De bono statu eorum, qui vovent et colunt castitatem in saeculo. 11) Hygiasticon, seu ratio valetudinis bonae et vitae, una cum sensuum, iudicii, memoriae integritate ad extremam senectutem

conservandae. Subiungitur Tractatus Ludovici Corneri Veneti ex italico in latinum ab ipso P. Lessio conversus.

In festo SS. Fabiani et Sebastiani Martyrum praeter processiones, ad templum S. Sebastiani fieri solitas, variae aliae devotiones in variis templis ac in nostro etiam Cracoviae institutae erant pro peste avertenda.

Impressus est Bransbergae liber Gregorii Borasti, utriusque Juris Doctoris, Regii Secretarii et Bibliothecarii, contra Golinium, 21a istius mensis, cuius 26 Novembris anni superioris fecimus mentionem et in quo vir doctissimus non tantum praedictum Golinium egregie refutat, sed etiam Societatem nostram singulariter propugnat.

3. Gregorii

Borasti li

her pro

Societate

nostra.

saviae.

Datum initium Comitiis Regni Generalibus Varsaviae, 24a huius _Comitia Regni Varmensis, quae postea sex septimanis more consueto durarunt. In iis multa erant constituta pro tollenda confoederatione eorum militum, qui ex bello Turcico redierunt et stipendia soluta non habebant, pro cohibenda militari licentia, pro Kozacis in certo ordine continendis, pro moneta mala sensim extirpanda, pro rerum pretiis certis etc.

pestem domum.

Debitum

solvitur domui pro

Cum iam Cracoviae nihil periculi esset, rediit cum tribus sociis P. Mi- Redeunt chael Ponecius ad domum S. Barbarae, 25a huius mensis, curaque domus, tam- nostri post quam Minister et Superior a P. Obricio ante mortem designatus, P. Valentinum Rosconium liberavit. Redierunt postea reliqui nostri et hoc et sequenti mense. Reddidit Viennae, 30 huius, P. Daniel Vasarhelini 100 fl., qui supererant ex debito Dni Homonai, cui Praepositus domus S. Barbarae, anno Dni 1620 in Januario 200 fl. dederat mutuos, ut ibidem annotatum est et alios 100 reddiderat iam antea P. Dobohai. Itaque accepit tunc P. Vasarhelini a P. Joanne Wielewicki Praeposito domus S. Barbarae Cracoviensis, qui Roma redibat et Viennam diverterat, recognitionem acceptorum 200 fl. Quod adeo tarde hoc debitum fuerit restitutum, non alia causa fuit, quam mors inopinata praedicti Dni Homonai, de qua suo loco diximus.

Dno Ho

monai.

mensis.

Eleaemosyna huius mensis pecuniaria erat fl. 154. A Palatino Cracoviensi Eleaemofl. 56. A Mfco Do Joanne Zebrzydowski') Ensifero Regni fl. 20. A Do Wizen- syna huius berg Consulari fl. 20. A R. D Trcinski Archipresbytero fl. 12. A Do Philippo Bibliopola fl. 12. A Mfca Virgine Szydlowska fl. 12. Ab aliis reliqui. Res submissae constiterunt fl. 20.

cademico

Profecti erant ad Regni Comitia Legati Academicorum Varsa- Legati Aviam, 3a Februarii, ut contra scholas nostras agerent, sed nihil tunc rum coneffecerunt ob multitudinem negociorum, quorum plurima ad sequen- tra nos in tia Comitia erant dilata. Erant autem hi Legati : Jacobus Naiman Juris utriusque Doctor, Joannes Petricius Medicinae Doctor et Ustiensis Collega maior ac Procurator Universitatis.

'Filius Nicolai Zebrzydowski [† 1620] quondam palatini Cracoviensis.

Wielewicki IV.

16

Comitiis.

4.

ma Prae

Poloniam

P. Joannes Wielewicki Praepositus Domus, ex itinere Romano, ad quod Redit Ro- in Augusto anni superioris sese contulerat, 13a huius mensis rediit Cracoviam positus do- cum suo socio Matthaeo Zberowski et cum Alberto Męczynski, adhuc novitio. mus cum Eo enim consilio iusserat Admodum R. P. Noster Praedictum Męczynski Roma sociis. discedere, ut in hac Provincia (ad quam suo tempore redire debebat) et aliquot Alberti Męczynski menses, qui in Noviciatu supererant, expleret et studia postea commodius aggrereditus in deretur ac difficultates, quae cum cognatis, ratione bonorum intercedere poscommode sent, facilius expediret. Et sane id optimo consilio factum, eventus brevi post accidit. docuit, fratre germano nostri Męczynski, qui solus restabat, duos fere post annos moriente, ob cuius mortem, ob bona paterna, quae in Albertum Męczynski omnia erant devoluta, plurima eaque non parum intricata negocia intercesserant. Redierat ex eodem Romano itinere P. Joannes Gruzewski, Provinciae Lituanicae Procurator, cum Martino Niedzwiecki suo socio, qui postquam aliquot Variis da- diebus in domo S. Barbarae quievisset, Varsaviam post discesserat. Post redita Comtum autem suum P. Joannes Wielewicki variis diebus huius mensis reddidit municatio Meritorum variis communicationem meritorum Societatis, nempe: Dae Catharinae ZurkieSocietatis. wicowa 14a, Dnae Agneti Stopkowna et Virgini Barbarae Słupska 16a, Admodum RR. DD. Georgio Tyszkiewicz et Erasmo Kretkowski 17a huius mensis.

Libri Academico

Zakrzew

1u8

2u8

Contra librum pro nobis Apologeticum R. D. Stanislai Zakrzewrum con- ski, de quo 7 superioris mensis egimus, prodierunt tum hoc mense tra R. D. tum sequentibus, tres variorum Academicorum libri Cracoviae imski. pressi. 1" est M. Praeclaide S. Theologiae Baccalaurei et Professoris 18a huius mensis in officina Mathiae Andreoviensis cum tali titulo: Vindiciae scripto in Academicos F. Stanislai Zakrzewski Ord. Canonici Regularis ad nuncios municipales oppositae. 2us est M. Jacobi Vitelli, Academiae Cracoviensis Professoris et Facultatis Philosophicae Decani, impressus Cracoviae, in officina Francisci Cesarii cum tali titulo: Confutatio convicii a F. Stanislao Zakrzewski Ordinis Canon. Regul. contra Academiam Cracoviensem in Comitiis Warszaviensibus iactati. 3us Liber est sine nomine authoris et sine loco inpressionis polonicus, Cracoviae tamen, ut ex typo colligitur, qui addit Facultatem Superiorum, nimirum ad imprimendum, cuius primi duo nullam fecerunt mentionem, tali inscriptione: Tarcza obrony Professorów Akademiey Krakowskiey przeciwko procy Dawidowey X. Stanisława Zakrzewskiego Zakonnika Canonicorum Regularium. Additum illud psalmi 90: Scuto circumdabit te veritas eius, non timeQuid in li- bis a timore nocturno. In omnibus quidem his libris vix aliquid Zakrzew- solidi continetur, praeter acclamationes, exaggerationes et furores, pluski varis rimi tamen non solum externi, sed etiam nostri vitio id vertebant displice

3us

5.

bro R. D.

bat. R. D Zakrzewski, quod in suo contra Golinium libro non solius Go