inne wskazówki, odnoszące się do zro-
zumienia rozwoju i kierunku artysty.

przed poł. od g. 10-12, tudzież w ponie- | pod względem historycznym i podawały
działki, środy i piątki od 7-9 g. wieczorem. dokładnie rok powstania obrazu, tudzież
W skład programu nauk wchodzą: języki:
polski, niemiecki, rosyjski i grecki, dalej
rysunki, nauka o układzie (czyli sklada.
niu czcionek), reprodukeva graficzna, o
Uniwersytet Jagielloński liczy obecnie
92 profesorów zwyczajnych i nadzwyczaj-
maszynach drukarskich i farbach. Kiero-
wnikiem naczelnym kursu jest właściciel nych i 32 docentów, a to na wydziale
drukarni, p. Anczyc, nauki zaś udzielają teologicznym 6 prof. i 1 doc., na prawnym
dobrane sily fachowe. Uczniów, dla któ- 18 prof. 3 doc., na medycznym 25 prof.
rych kurs jest przymusowy, przyjęto prof. i' 13 doc. Słuchaczy i słuchaczek
15 doc., na filozoficznym i rolniczym 43
56, towarzyszów zapisało się 72. Jest to
było w r. szk. 1903 w półroczu zimowem
znaczny krok naprzód w rozwoju pol-
skiego drukarstwa, którego świetne tra- 1691, w letniem 1524, a mianowicie 67 (64)
dycye z XVI wieku Kraków właśnie wydziału teologicznego, 630 (592) prawa
obecnie troskliwie pielęgnuje, zajmując
i administracyi, 147 (138) wydziału lekar-
bez wątpienia pod tym wzgledem na-skiego, 847 (730) filozoficznego i rolni-
czelne stanowisko w rzędzie miast pol-

skich.

było 224 (155), a słuchaczy studyum rol-
czego; między nimi obcych poddanych
niczego 77 (68).

Politechnika lwowska według ogłoszo- Uniwersytet lwowski ma obecnie 71 pro-
nego programu liczyła w r. szk. 1903 fesorów zwyczajnych i nadzwyczajnych,
profesorów 24, docentów 16. Liczba słu- tudzież 42 docentów, tj. 9 prof. i 2 doc.
chaczy podniosła się w ostatnich kilku wydz teol., 15 prof. i 6 doc. prawa, 16
latach w dwójnasób i wynosiła w pólro- prof. i 17 doc. medycyny i 31 prof. 17 doc.
czu zimowem na wydziale inżynieryi 613, wydz. filozoficznego. Słuchaczy i słucha-
budownictwa (architektury) 51, budowy czek w półroczu letniem bylo 354 teologii,
maszyn (mechaniki) 299 i chemii techni-1166 prawa, 87 medycyny i 651 filozofii
cznej 63, czyli razem 1.026, wtem 180
z Królestwa Polskiego i Rosyi. Polaków
było 917 (90%), Rusinów 57 (5%),, Żydów
40 (4%), innej narodowości 11 (1%). W pół-
roczu letniem, jak zwykle, spadła liczba
słuchaczy do 930.

czyli razem 2.258, z czego Polaków 1637
(prawie 73%), Rusinów 617 (27%), innej
narodowośsi 11 (0.5%). Według zaś wy-
znania było rzymsko i ormiańsko-kato-
lickiego 1130 (50%), grecko-katolickiego
(28.5%), mojżeszowego 486 (21.5%), innego
8 (0.4%). Obcokrajowców tylko 89.

Sztuka polska. Prawdziwą niespodziankę
urządziła nam znana firma H. Altenber- Na obu uniwersytetach uderza niezwy-
ga we Lwowie, podjąwszy się wspania- kły wzrost słuchaczy wydziału filozofi-
ego wydawnictwa p. t. Sztuka polska. cznego, który do niedawna był najmniej
Celem wydawnictwa jest odtworzyć cało- uczęszczanym. Liczba uczniów wydziału
ksztalt sztuki polskiej i udostępnić ja lekarskiego spadła znacznie w ostatnich
przez to nietylko społeczeństwu polskie- czasach, uczniów zaś wydziału prawa
mu, ale i całej Europie. Swieżo wydany i teologii utrzymuje się mniej więcej.
zeszyt 1, ozdobiony artystyczną okładką w równej mierze.
prof. J. Mehoffera, zawiera cztery barwne
reprodukcye obrazów: Matejki, J. Kos-
saka, Grottgera i J. Malczewskiego. Kli-
sze wykonano w Pradze, odbiciem zaś
wielobarwnego druku (t. zw. chromoty-
pii) zajęła się znana zaszczytnie drukar-
nia W. L. Auczyca i Sp. w Krakowie,
która z trudnego zadania wywiązała się
znakomicie, oddając z cała wiernością
i subtelnością wszelkie odcienie i barwy
oryginału. Poza tem życzyćby tylko na-
ležalo, aby teksty dołączone do repro-
dukeyi informowały czytelników także

Dla porównania dodajemy, że na uni-
wersytecie berlińskim było 17 profesorów
zwyczajnych i nadzwyczajnych i 6 docen-
tów wydziału teologicznego, 23 prof. i 9
doc. prawnego, 73 prof. 104 doc. medy-
cznego i 113 prof. 112 doc. filozoficznego,
czyli ogółem 226 prof. i 231 doc. Liczba
słuchaczy imatry kulowanych, poddanych
pruskich, wynosiła 6.561 (348 teol., 2347
prawa, 1105 med. i 2761 fil.), a niematry-
kulowanych 1535; między tymi ostatnimi
560 kobiet, obcych poddanych z Europy
686, a z innych części świata 151.

Dodatki do spisu pism peryodycznych
polskich, wydawanych w r. 1903.

Przekonawszy się, że spis, nadesłany mi laskawie przez p. Józefa Zaleskiego (ob. Przew. bibl. nr. 5, str. 127) i ułożony na podstawie najbogatszego zbioru polskich czasopism w Bibliotece Ossolińskich, jest jeszcze z natury rzeczy bardzo niezupelny i zawiera niejednokrotnie mylne informacye zwłaszcza co do ceny prenumeracyjnej, rozpocząłem starania o uzupełnienie i sprostowanie jego. Na prośbę naszą wyrażoną kilkakrotnie w Przew. pośpieszył przedewszystkiem drugi młody słuchacz uniwersytetu lwowskiego, p. Karol Juffy, z uzupełnieniami, jakie udało mu się zebrać we Lwowie. Dalszych dodatków dostarczyli nam laskawie p. W. Wołodkiewicz z Warszawy i zasłużony dyrektor biblioteki Kórnickiej, p. dr. Z. Celichowski. Oprócz tego miałem do dyspozycyi zbiór czasopism w Bibliotece Jagiellońskiej, a z c. k. policyi urzędowy regestr czasopism wydawanych w Krakowie, ktoby to mógł przypuszczać! nie ze wszystkiem dokładny i zupełny. W dalszej linii korzystałem z urzędowej berlińskiej Zeitungspreisliste, w ogólności dość dokładnej i pewnej, tudzież z c. k. austryackiego pocztowego »Preisverzeichnis der Zeitungen und periodischen Druckschriften«. Ten ostatni spis nietylko że nie wymienia 2/3 pism, w istocie wychodzących, ale jeszcze ponadto, jak się sam przekonałem, roi się właśnie w dziale polskim od niewytłómaczonych błędów, zawierając bądź czasopisma od kilku lat niewydawane, bądź podając całkiem mylne wskazówki. Korzystałem dalej ze spisu, wydrukowanego w kalendarzach warszawskich Józ. Ungra na r. 1903 i 1904, tudzież Katalogu celniejszych pism peryodycznych, wydanego przez firmę Gebethnera i Wolffa; wreszcie informowałem się także w drukarniach krakowskich, tudzież u innych osób, o ruchu księgarskim lepiej powiadomionych, którym też, podobnie jak i wszystkim powyżej wymienionym, składam niniejszem najserdeczniejsze podziękowanie za wskazówki i pomoc w pracy mi użyczoną.

W ten sposób powstała ta pierwsza poważniejsza próba ujęcia czasopism polskich w jeden dokładniejszy regestr. Całkiem dokładnym i kompletnym i on jeszcze nie jest i być nim nie może, jak długo niema biblioteki, którejby obowiązkowo przesyłano wszystkie peryodyczne pisma polskie. Nieraz też zabrakło mi dokładniejszych danych, które tylko na podstawie autopsyi uzyskaćby można. Zbyt wszakże dalekim od prawdy nie będzie już także spis niniejszy. Braknie może jeszcze wszystkiego 20-30 pism, przeważnie drobnych, efemerycznych, najwięcej niewątpliwie z Ameryki, skąd mimo kilkakrotną prośbę nie nadesłano mi dokładniejszych wskazówek. Naodwrót może jakich kilka pism tu wymienionych nie wychodziło już w r. 1903, który za podstawę przyjąłem, a nadto i kilka osobno podanych pism z pod zaboru pruskiego będzie, zdaje się, z sobą identycznych, choć nagłówki ich i szczegóły brzmią inaczej, gdyż tamtejsze redakcye, jak wiadomo, przesyłają sobie wzajemnie tygodniowe dodatki i jedno i to samo pismo drukują czasem równocześnie pod zmienionym tytułem. Dlatego też sądzę, że liczba ogólna mogłaby uledz chyba tylko nieznacznemu podwyższeniu, i że w r. 1903 nie wydawano pism polskich więcej jak 560-580. Na 17-to milionowy naród jest to stosunkowo jeszcze

niewiele, zwłaszcza w porównaniu np. z Czechami, którzy na 6 milionów ludności (bez Słowaków) mają pism peryodycznych 914, jeśli oczywiście i tu gruntownie nie myli się austryacki spis pocztowy. O innych pierwszorzędnych narodach nie mówimy już wcale, bo z tymi nawet porównywać się nie możemy, skoro angielskich pism peryodycznych wychodzi okoł 30.000, niemieckich przeszło 9.000 (sama niewielka Bawarya ma ich 935), a francuskich niemal 7.000.

Zastrzegając sobie zresztą zużytkowanie zebranego tu materyalu do osobnego statystyczno-literackiego artykułu, nadmieniamy jeszcze, że pisma ugrupowaliśmy według głównego słowa, a więc np. Dobra gospodyni« należy szukać pod Gospodyni, a »Międzynarodowy dziennik ogłoszeń pod Dziennik i to oczywiście albo w spisie właściwym albo w dodatkach. Wreszcie dodajemy, że wszelkie sprostowania i uzupełnienia (cen prenumeraty, adresu redakcyj itd.) odnoszące się do właściwego spisu, wydrukowanego już poprzednio w num. 5, 6, 7 i 8/9 Przew. uwzględniliśmy przynajmniej w osobnej odbitce, którą równocześnie wydajemy (skł. gl. Gebethnera i Wolffa. ob. ogł. poniżej w anonsach).

(Cena podana oznacza prenumeratę roczną loco)

Ameryka, tygodnik polski. Red. A. A. Paryski. 2 dolary. Toledo, Ohio, 1152. Nebraska ave.

310 Aniot Stróż, bezpł. dod. do Przewodnika na obczyźnie i Przyjaciela ludu, (zob.). Dortmund.

Anioł Stróż, przyjaciel i nauczyciel dzieci, wych. w trzecią niedzielę każdego miesiąca. Red. Kat. Platek. 40 hal. Kraków, Mikołajska 30.

Białostoczanin, nieregularnie.

Biblioteka domowa Dziennika berlińskiego, miesięczny dodatek do Dzien. berl. (zob.). Berlin.

Biblioteka dzieł chrześcijańskich, miesięcznie. Red. ks. Zygmunt Chełmicki. 6 rb. Warszawa, Podwale, 27.

Biblioteka dzieł wyborowych, tygodniowo. Red. Juliusz Granowski. 10 rb. Warszawa, Nowy Świat, 47.

Biblioteka dla młodzieży, tygodniowo. 8 rb. Warszawa. (Już nie wychodzi).
Bilioteka ilustrowana podróży i powieści, dodatek do tyg. Naokoło świata (zob.).

Warszawa.

Biblioteka lekarska, miesięcznik pośw. wydawaniu podręczników z dziedziny medycyny i nauk pokrewnych. Red. dr. Józef Zawadzki. 8 rb. Warszawa, Orla 5. Biblioteka nowa uniwersalna, 2 razy na miesiąc. Red. Mar. Matula. 12 kor. Kraków, księg. Spółki wydaw. polskiej.

320 Biblioteka 5-cio centowa senzacyjnych powieści i romansów, raz na tydzień. Red. Z. Gollob. 5.20 kor. Lwów.

Biblioteka podręczników pedagogicznych, bezpł. dod. do Przeglądu pedagogicz., (zob.). Warszawa.

Biblioteka polska, miesięcznie. Red. ks. Marceli Dziurzyński. Kraków.
Biblioteka powieści i nowel, miesięcznie. Red. Kaz. Baranowski. 2:40 kor. Sta-

nisławów.

Biblioteka samokształcenia, 2 razy na miesiąc. Red. St. Kucharski. 6 rb, Warszawa, Nowy Świat 37.

Biblioteka wyborowych powieści i romansów, 3 razy na miesiąc. 16 kor. Gródek pod Lwowem.

Chimera, miesięcznik pośw. literaturze i sztuce. Red. Miriam (Zenon Przemyski). 9 rb. Warszawa, Nowy Świat 22.

Chleb św. Antoniego, miesięcznie. 160 mr. Poznań.

Chwile rozrywki, bezpl. dod. do Garderoby dla dzieci, (zob.). Lwów.
Cięgi, 2 razy na miesiąc. 4 kor. Lwów.

330 Nowy Czas, dwa razy na miesiąc, z dod. Przegląd rolniczy i polityczny, (zob.). 4 kor. Cieszyn.

Czasopismo Towarzystwa aptekarskiego, dwutygodnik, 5 rb. Warszawa.

Czerwony Sztandar, nieregularnie. Wyd. St. Gutt, num. po 24 hal. Zürich, Cullmannstrasse 8.

Czytelnia dla wszystkich, tygodnik. 12 kor. Kraków.

Czytelnia ludowa, tygodnik. 2 mr. Grudziądz.

Djablik, tygodnik satyryczno-humorystyczny. Red. Stanisław Meus. 6.80 kor. Kraków, (już nie wychodzi).

Dodatek do dziennika rozporządzeń w zakresie służbowym c. k. austr. Ministerstwa skarbu (tekst polski i niemiecki). Redagowane w c. k. gal. kraj. dyrekcyi skarbu, nieregularnie. 2 kor. Lwów.

Dwytygodnik galicyjskiej c. k. straży skarbu. 8 kor. Lwów.

Dziennik bydgoski, codziennie, z dodatkiem niedzielnym. 5 mr. Bydgoszcz. Dziennik grudziądzki, z dodatkami jak przy Gazecie grudziądzkiej (zob.), codziennie. 6 mr. Grudziądz.

340 Międzynarodowy dziennik ogłoszeń, Journal international d'annonces, 2 razy na miesiąc w jęz. polskim, francuskim i niemieckim. Red. Hugo Herman, 4 kor. Kraków, Szlak 24.

Dziennik milwaucki, pismo pośw. interesom Polaków w Stanach Zjednoczonych, codziennie z wyjątkiem niedziel. Red. i wyd. Ignacy Kowalski. 3 dolary. Milwaukee Wis, 481 Mitchel Str.

Dziennik narodowy, codziennie, organ związku narodowego polskiego. Chicago Illin. 98, W. Division str.

Dziennik rozporządzeń dla stoł. król. miasta Krakowa, 2 kor. Kraków, biura komisarzy obwodowych.

Dziennik rozporządzeń c. k. starostwa i rady szkolnej okręgowej w Jarosławiu, dwa razy na miesiąc. Red. Zenon Głażewski. 3 kor. Jarosław.

Kościelny Dziennik urzędowy dla archidyecezyi gnieźnieńskiej i poznańskiej, Kirchliches Amtsblatt für die Erzdioecesen Gnesen und Posen (tekst polski i niemiecki). Wychodzi w terminach nieoznaczonych. Red. ks. biskup Likowski. 5 mr. Poznań, konsystorz biskupi.

Dziennik urzędowy c. k. Rady szkolnej kraj. w Galicyi w zakresie szkół ludowych, tygodnik. 4 kor. Lwów.

Dziennik ustaw i rozporządzeń krajowych. 9 kor. Lwów.

Dzwon, dwa razy na miesiąc. 2.56 kor. Cieszyn.

Dzwonek zakonu S. O. N. Franciszka Serafickiego, miesięcznik. Red. O. Marek Łatka. 1 kor. Lwów.

350 Echo, codziennie. Wyd. i red. A. A. Paryski, 3 dolary. Toledo, Ohio 1152 Nebraska ave.

Echo trzeciego zakonu św. O. Franciszka, raz na miesiąc. 2 kor. Kraków.

Eleusis, czasopismo Elsów, nieregularnie. Red. Szczęsny Turowski. Cena tomu 5 kor. Kraków.

Eos, czasopismo filologiczne, organ Towarzystwa filologicznego. Red. dr. St.
Witkowski. 10 kor. Lwów.

Św. Eucharystya, miesięcznie. 360 kor. Bruckenthal kolo Uhnowa.
Ewangelik, bezp. dodatek do Mazura, (zob.). Grudziądz.

Garderoba dla dzieci, opisy, wzory i kroje ubrań i bielizny z tablicą krojów oraz bezpłatnym dodatkiem Chwile rozrywki, miesięcznie. Red. i wydawcy W. Doboszyński i St. Botwiński. 4 kor. Lwów, Slowackiego 2. (Drukuje się w Berlinie). Gazeta brodzka, 2 razy na miesiąc. 6·40 kor., z dod. Rękodzielnik postępowy, (zob.). 8 kor. Brody.

Gazeta codzienna, z tymi samymi dodatkami, co przy Gazecie toruńskiej, (zob.). Red. M. Brejska. 6 mr. Toruń.

Gazeta dla dzieci, bezp. dodatek do Gazety opolskiej (zob.). Opole na G. Śląs. 360 Gazeta katolicka, trzy razy na tydzień z bezpłat. dodat. Szkółka niedzielna. Red. ks. dr. Stephan. 4.80 mr. Huta Królewska na Śląsku Górnym.

Gazeta kielecka, 2 razy na tydzień. 5.40 rb. Kielce.

Gazeta kolejowa, dla Galicyi i Bukowiny, dwutygodnik. Red. St. Jarek. Lwów. Gazeta krawiecka, męska (sic!), dwutygodnik ilustrowany z dodatkiem: Obrazy mód, organ informacyjny Zgromadzenia krawców oraz Zgromadzenia krawców w Łodzi. Red. Konrad Sandecki. Warszawa, Niecała 7.

Gazeta krotoszyńska, 3 razy na tydzień, (niemal identyczna z Gaz. ostrowską). 3 mr. Ostrowo.

Gazeta lubelska, codziennie. Red. Bolesław Drule. 8 rb. Lublin.

Gazeta ludowa, tygodnik. 440 mr. Poznań.

Gazeta narodowa, pismo katolickie, codziennie. Red. Jan Strzyżowski. 4 mr. Poznań, Podgórna 7.

Gazeta ogłoszeń, codziennie. 2 rb. Warszawa, Leszno 2.

Gazeta opolska, pismo polityczne dla ludu polsko-katolickiego, dwa razy na tydzień. Red. główny Bronisław Koraczewski, red. odpowiedzialny Wład. Waligórski, z bezpł. dodat.: »Gość niedzielny« i »Gazeta dla dzieci«. 4 mr., z dodatkiem tygodniowym jednym »Rolnik« lub »Praca« 5 mr., z oboma płatnymi dodatkami tygodniowymi 6 mr. Opole na Górnym Śląsku (Oppeln O. Schl.).

370 Gazeta ostrowska, 3 razy na tydzień. 4 mr. Ostrowo.

Gazeta pokucka, tygodnik. 8 kor. Kołomyja.

Gazeta policyjna, 2 razy na miesiąc. Red. Fel. Doerfler. 8 kor. Bielsko.
Gazeta polska (kościańska), trzy razy na tydzień. Red. Bobowski. 4 mr. Ko-
ścian kolo Poznania.

Gazeta polska, 3 razy na tydzień. Red. Joachim Soltys. Zabrze, Śląsk górny.
Gazota samborska, dwa razy na miesiąc. 6.80 kor. Sambor.
Gazeta sanocka, dwutygodnik. 6 kor. Sanok.

Gazeta stanisławowska, dwutygodnik. 4:80 kor. Stanisławów.

Warszawska gazeta policyjna, codziennie prócz niedziel i świąt; tekst rossyjski

i polski. Red. N. Akajemow. 4.80 rb. Warszawa, Senatorska 16.

Gazeta żandarmeryi (Gendarmerie-Zeitung), 1, 10, 20 każdego miesiąca. Red.

Fel. Doefler. 12 kor. Bielsko (druk. i administr. Kraków, Szlak 24).

380 Ginekologia, miesięcznik pośw. chorobom kobiecym i położnictwu. Red. dr. Czesław Stankiewicz. 6 rb. Warszawa, Złota 3.