resim exagitatam affirmat, primum fuit Romanum, A cui præfuit Leo papa IX, post pascha anni Christi 1050. Secundum Vercellense anni ejusdem mense Septembri sub eodem pontifice (1469). Tertium Turonense anni 1055, præsidente Hildebrando, Victoris papæ legato, postmodum Gregorio papa VII. Quartum Romanum episcoporum cxIII, sub Nicolao papa II, mensis Aprilis anni 1059. Quintum Romanum sub Gregorio papa VII. Sextum item Romanum sub eodem, episcoporum CL, mensis Februarii anni 1079, cui auctor hic testatur se interfuisse. Et priorum quidem quatuor synodorum meminerunt Lanfrancus (1470) et Guitmundus in suis libris adversus Berengarium. Sextum habent Conciliorum tomi. At quintam illam sub Gregorio VII, e duabus priorem præter auctorem hunc nemo, quod sciam, litteris prodidit (1471). Sed unam aliquam fuisse oportuit e quinque ante annum 1079 sub eodem Gregorio Romæ celebratis; et illam certe, ut putamus, quæ anni 1078 mense Novembri coiit. Etenim scribit hic auctor, Berengario audientiam in duabus synodis generalibus Romæ a Gregorio papa VII fuisse concessam, et in posteriore duntaxat compulsum refert ad abjurandam hæresim suam, et fidem catholicam profitendam.. Hinc nimirum Benno pseudocardinalis (1472) occasionem arripuit calumniandi, et de sanctissimo pontifice ista mentiendi: Idem præsumptor, inquit, jejunium indixit cardinalibus, ut Deus ostenderet quis rectius sentiret de corpore Domini, Romanane Ecclesia, an Berengarius. Per hoc manifeste probatus infidelis, cum in Nicæno concilio scriptum sit quia a dubius in fide infidelis est ». Quibus consentanee episcopi schismatici novemdecim anno 1080 ipso die Pentecostes adversus Gregorium Moguntiæ congregati [de qua pseudosynodo abbas Urspergensis ad annum 1080 (1473)] illum pontificatu indignum judi summis pontificibus contra Berengarium celebrata. Cætera particularia in Francia præcipue habita enumerat Natalis Alexander Hist. eccl. sæc. x1, dissert. 1, ubi cuncta hæc curatius examinantur. (1469) Legendus hic est Mabillonius in observationibus suis De multiplici Berengarii damnatione Vet. analect. nov. ed., p. 513), ubi non sine scrupulo utrumque hoc concilium ad annum 1050 collocat, motus præcipue auctoritate Hermanni Contracti, coævi, qui pariter utrique eumdem annum in chronico suo assignat. Sibi ipsi tamen haud satis constat Mabillonius, dum Sæc. V. Bened., p. 895, eamdem synodum Romanam, in qua simul Gerardum Tullensis episcopus sanctis ascriptus est, ad annum 1049 collocat ex eo quod ista præcedere debuerit solemnem corporis ejusdem sancti elevationem Tullis ab ipso papa circa finem Octobris factam : quod ipsum quoque sentit P. Bouquet in sua collectione t. XI, p. 474. Ast utrumque ann. 1050 fuisse factum patet ex litteris canonizationis, in quibus synodus ista circa Nonas Maii celebrata dicitur, cum illa anni 1049, die 11 Aprilis habita fuerit. Vid. Nat alem Alexandrum l. c. (1470) Lib. De corpore et sanguine Domini, c. 4; et Guitmundus initio libri 1. Vid Nat. Alex. (1471) Igitur si nemo alius hujus synodi meminit, Bernaldus hic is ipse est Bertholdus Constantiensis, qui in suo Chronico ad ann. 1078 hæc eadem habet: In synodo ista Romana autumnali Berengarius Andegavensis canonicus, ut ab hæresi sua resipisceret, synodaliter convenitur, eique induciæ usque ad proxime futuram synodum dantur. Vid. Mabillon. 1. c., p. 515, et Natalem Alexandrum 1. c. (1472) Bennonem hunc pseudocardinalem, si tamen unquam exstitit, cæteris scriptoribus usque ad sæculum XIII ignotus, inter veritatis Ecclesiæ suæ testes connumerat Flaccius Illyricus, cujus etiam librum De vita et gestis Hildebrandi operi suo p. 220 inseruit, aliique postea egrégium hunc testem avide carunt, tum aliis falsissimis de causis, tum etiam quod catholicam et apostolicam fidem de corpore et sanguine Domini in quæstionem poneret, ac hæretici Berengarii antiquus esset discipulus. Sic ergo opinamur, concessam Berengario priorem audientiam a Gregorio in concilio Romano, quod Novembri mense anni Christi 1078 celebratum est : ubi cum versutus senex errori suo multa, præsertim ex Augustino male intellecto deprompta, obtendisset, amplius pronuntiasse pontificem, ac totius rei decisionem in proximam synodum post tres exinde menses, anni scilicet 1079 mense Februario agendam distulisse; interim jejunia imperasse et preces ad impetrandam divinam opem, ne præpropere de re tanta videretur statuisse. Non enim de damnando solum Berengario agebatur, quod jam quatuor ante synodis factum constabat; sed curandum erat pio pastori, ut, quæ post Berengarium deerraverant, oves non paucæ ad catholicæ Ecclesiæ caulas reduB cerentur. Expendendæ igitur erant Berengarii exceptiones docendique synodi Patres omnes, quam ille vel Scripturæ divinæ vel S. Augustini aliorumve doctorum veterum abutens verbis ab eorum mente aliena loqueretur. Nihil hic erat quod in prudentissimo ac piissimo pontifice redarguerent schismatici. Sed hi nimirum suis illis portentosis calumniis id consecuti sunt, ut in virum sanctissimum odio efferati ab optimo quoque insanire ac furere crederentur. C D De Christino, ut iste ait, ad annum 1088 jam episcopo, qui cum Lanfranco haud multo ante episcopatum Beringarianam hæresim scriptis confutarat, hæreret mihi scrupulus, nisi appareret hunc ipsum esse Guitmundum (1474) episcopum Aversanum. Cum enim apud Petrum Cluniacensem in libro contra Petrobrusianos hæreticos, § Post baptismum negatum, non longe ab initio (t. XXII Biblioth PP. Lugd., p. 1057), tres tantum memorentur, qui con adoptarunt: qui vero falsi in plerisque convictus a Baronio, utroque Pagio, Natali Alexandro, ac ipso Fleurio, nonnisi impudentissimus calumnia torfuisse manifeste comprobatur. (1473) Item Baronius ad h. a. num. 18. seq. (1474) Guitmundum Aversanum episcopum fuisse binominem, aperte colligitur ex Paulo Bernriedensi in Vita Gregorii VII, ubi agens de legatis papæ ad conventum Forcheimensem ann. 1077 missis illos ita enumerat: Hi autem erant legati, Bernhardus S. R. E. cardinalis diaconus, item alter Bernhardus abbas religiosus de Massilia... qui etiam secum duxit egregium doctorem quemdam, nomine Christianum, postmodum Aversanæ urbis episcopum, cujus opus exstat eximium contra Turonensem Berengarium. D. Rivet auctor Historiæ litterariæ Franciæ (t. VIII, p. 556) in ea est opinione, Guitmundum nomen suum primum mutasse Romæ, quo ex suo S. Leutfredi in Normannia cœnobio confugerat, ut hac ratione lateret Wilhelmum Angliæ regem, qui illum ad dignitates ecclesiasticas promovere meditabatur, Christianum eum pariter appellat Anonymus Mellicensis cap. 90, De scriptoribus ecclesiasticis; ubi vero sibi haud constat. Postquam enim cap. cit. retulit Christianum pontificem Apulorum (adeoque Aversanum), qui contra Berengarium invictissime disseruerit, quod utique Guitmundum nostrum denotat, mox tamen cap. 102 alium inducit Guidmundum, qui et Christianus, primo in monasterio Stabulaus monachus fuit, ubi dum abbas constitui atque ad alterum locum regendum mitti debuisset, aufugit, ignotamque provinciam appetens, ne posset agnosci, nomen mutavit in melius,țassumens scilicet Christianitatis vocabulum cunctis commune fidelibus. Tandem vero requisitus et repertus, sub Gregorio VII Aversæ factus est episcopus. Ast perperam hic Christianus seu Guitmundus Aversanus confunditur cum altero Christiano cognomine Druthmaro, sæculi IX scriptore, qui ex Corbeia Veteri, certe scriptorem hunc memoria lapsum pro Guitmundo Christinum posuisse. tra Berengarium libros scripserunt, videlicet Lan- A Christinus (imo Christianus) nuncupatus sit; aut francus, Guitmundus et Algerus; Algerum (1475) quidem constat nec fuisse episcopum, nec forte natum anno 1088, quippe monachus factus Cluniaci post obitum Friderici Leodiensis episcopi anno Christi 1121, vi Kalendas Junii veneno enecati, in Petri Venerabilis disciplina diu vixit, ut ipse testatur Petrus abbas epistola 2 libri II, et Chronicon vetus Cluniacense apud Wionem l. 11, Ligni vitæ, cap. 62. Quare cum ante annum 1088 nullus tum episcopus adversus Berengarium scripsisse reperiatur, Lanfranco et Guitmundo exceptis, et auctor a Lanfranco et Christino episcopis id factum dicat, aut binominem fuisse putamus Guitmundum, ut etiam Quod denique hic dicitur de forma profitendæ fidei catholicæ, vel abjurandi erroris ab Ephesina synodo hæreticis prescripta, habetur illa quidem in epistola Cyrilli seu concilii Ephesini ad Nestorium, quæ incipit Cum Salvator noster, et inscribitur in codice canonum veteris Ecclesiæ Romanæ canon sancti Ephesini primi concilii, exstatque in actis Græco-Latinis p. 1, cap. 26; quæ tamen, ut apparet, in codice quo usus est hic auctor caput obtinebat quintum decimum. DE BERINGERII HÆRESIARCHE DAMNATIONE MULTIPLICI 1. Beringerius (1476) Andegavensis hæresim sui B vocavit audiendum. Ad hanc synodum non ipse nominis condidit, et veritatem Dominici corporis et sanguinis contra evangelicam veritatem abnegare præsumpsit videlicet asserens panem et vinum in sacrificio Domini non vere nec essentialiter, sed figurate tantum converti in corpus et sanguinem Dominicum; quod catholicæ fidei et evangelicæ veritati apertissime adversatur, uti SS. Patres docuerunt. Quo autem tempore Aversanus episcopus factus sit Guitmundus seu Christianus, controvertunt scriptores; alii namque id jam a. 1061 sub Alexandro II, alii sub Gregorio VII, nonnulli sub Urbano II contigisse referunt. Horum primos falli ex supra relato Pauli Bernriedensis testimonio constat, vi cujus ann. 1077 necdum erat episcopus. Pagius in critica ad ann. 1105 id a Gregorio VII factum sustinet ex D Ivonis Carnotensis decreto (parte iv, c. 213), ubi cap. Si consuetudinem Gregorius inscribit Wimundo episcopo Aversano quem et nos eumdem cum Christino seu Christiano esse arbitramur, secundum scilicet hujus nominis illius sedis antistitem (UGHell. Ital. sacr. t. p. 487). Opera illius exstant t. XVIII Biblioth. PP. Lugdun., ubi archiepiscopus vocatur ob pallii honorem ipsi a papa concessum. Recte igitur se habet Chiffletii conjectura. (1475) Algeri scholastici primum Leodiensis, dein Cluniacensis monachi, elogium illo adhuc vivente scripsit Nicolaus canonicus Leodii, quod in Analectis suis p. 129 edidit Mabillonius. Honorificam pariter ejusdem jam defuncti mentionem facit Petrus venerabilis abbas Cluniacensis L. III, epist. 2 (Biblioth. Clun. p. 798); atque in citata contra Petrobrusianos epistola de tribus istis Berengarii antagonistis hoc fert judicium. Horum primus Lanfrancus de veritate corporis et sanguinis, quæ sacramentorum Beringerius, sed quidam ejus fautores pervenerunt, qui se legatos ejus asserentes, eumque defendere volentes, in primo aditu defecerunt. Domnus autem apostolicus iterum synodali judicio sententiam Beringerii, et librum Joannis Scoti (1678) De corpore Domini sub anathemate damnavit, et fidem quam omnes catholici de veritate corporis et sanguinis Domini hactenus habuerunt, et adhuc habent, confirmavit. His utrisque synodis domnus Lanfrancus, non multo post Anglorum archiepiscopus, scribens contra Beringerium se interfuisse fatetur : in quarum priore de Beringeriana hæresi se infamatum et expurgatum, sed in utrisque ejusdem hæreseos damnationi cum omnibus catholicis se assensisse testatur (1479). III. Victor quoque papa, et in sede et in auctori velamine tegitur, bene, plene, perfecte; sequens Guitmundus melius, plenius, perfectius; ultimus Algerus optime, plenissime, perfectissime disseruit, adeo ut nihil etiam scrupulosissimo lectori quærendum reliquerit. De duobus his ultimis ita censet Erasmus in præfatione ad eorum opera Antwerpiæ a. 1536 a se edita Guitmundus acrior est et ardentior, ac plus habet spiritus rhetorici; hic Algerus sedatior est et religiosior; uterque tum dialecticæ tum reliquæ philosophiæ belle peritus, licet citra obstinationem. Cæterum Algeri libri tres De sacramento corporis et sanguinis Domini, qui soli fere ex reliquis illius operibus ætatem tulere, habentur etiam t. XXI Biblioth. PP. Lugdun. (1476) Hoc modo in hoc opusculo compellatur Berengarius, errore tamen, ut videtur amanuensis, quanquam alias ambo hæc nomina promiscue usurpari soleant. (1477) Id ipsum iisdem fere verbis refert idem Bernoldus in Chronico ad ann. 1050 in codice autographo Monacensi : Dominus papa synodum Romæ post pascha collegit, in qua hæresim Beringerianam, nuper ad apostolicam sedem delatam, damnavit. Item in autumno synodum Vercellis collegit in qua eamdem hæresim anathematizavit; quæ quidem in Hermani codice Augiensi haud leguntur. (1478) Est hic Joannes Scotus Erigena dictus, sæculo nono Oxoniensis professor, quem antesignanum habuit Berengarius. Vid. Natal. Alexand. Hist. eccl. sæc. Ix, dissert. XIV. (1479) Libro De corpore et sanguine Domini, cap. 4 inter ejus opera edit. Paris, a. 1648, p. 234, de Vercellensi concilio agens, itemque Guitmundus 1. 111. præsumpsero, canonum severitati subjaceam. Lecto et perlecto sponte subscripsi (1482). » Formam autem hujus juramenti et anathematis ita sancta Ephesina synodus quibuslibet abdicandis hæresibus capitulo 15 prescripsit, et de hæresi infamatos nonnisi per hujusmodi abdicationem hæresis expurgari debere decrevit unde et a Beringerio talem receperunt satisfactionem. tate successor S. Leonis papæ, misso legato in Gal- A si ego ipse aliquando contra hæc sentire ac prædicare lias, venerabili inquam Hildebrando tunc archidiacono, sed nostri temporis apostolico (1480), generalem synodum Turonis congregavit : in qua ipse Beringerius accepta optione defendendi se, cum se penitus defendere non posset, sub jurejurando propriam hæresim anathematizavit, et communem sanctæ Ecclesiæ fidem de veritate corporis et sanguinis Domini se deinceps servaturum sub eodem juramento promisit; licet postea ad eamdem hæresim redierit. C VI. Hanc juratoriam professionem Beringerii domnus papa Nicolaus statim per diversa transmisit regna, ut omnes Deo gratias agerent pro ejus conversione, quoniam pridem multum scandalizati sunt de ejus aversione. Sed Beringerius more suo ad proprium vomitum redire non timuit, et ultra omnes hæreticos, Romanos pontifices et sanctam Romanam Ecclesiam verbis et scriptis blasphemare præsumpsit. Nempe S. Leonem papam non pontificem, sed pompificem et pulpificem appellavit; sanctam Romanam Ecclesiam vanitatis concilium et Ecclesiam malignantium; Romanam sedem non apostolicam, sed sedem Satanæ dictis et scriptis non timuit appellare (1483). Sed hæresim suam post tot synodicas damnationes et abjurationes clanculo per discipulos suos usquequaque non cessavit disseminare, et quoslibet incautos veneno suæ hæreseos inficere. VII. Unde venerabilis papa Alexander, successor Nicolai papæ, litteris eum satis amice præmonuit ut a secta sua cessaret, nec amplius sanctam Ecclesiam scandalizaret. Ille autem ab incepto desistere noluit, hocque ipsum eidem apostolico litteris suis remandare non timuit (1484). V. Ego Beringerius indignus diaconus ecclesiæ S. Mauritii Andegavensis, cognoscens veram catholicam et apostolicam fidem, anathematizo omnem hæresim, præcipue illam de qua hactenus infamatus sum, quæ astruere conatur panem et vinum, quæ in altari ponuntur, post consecrationem solummodo sacramentum, et non verum corpus et sanguinem Domini nostri Jesu Christi esse, nec posse sensualiter nisi in solo sacramento manibus sacerdotum tractari vel frangi, aut fidelium dentibus atteri. Consentio autem sanctæ Romanæ Ecclesiæ et apostolicæ sedi : et ore et corde profiteor, de sacramentis Dominicæ mensæ eam fidem (me) tenere quam domnus et venerabilis papa Nicolaus, et hæc sancta synodus auctoritate evangelica et apostolica tenendam tradidit, mihique firmavit: scilicet panem et vinum, quæ in altari ponuntur, post consecrationem non solum sacramentum, sed et verum corpus et sanguinem Domini nostri Jesu Christi esse, et sensualiter non solum et sacramento, sed in veritate manibus sacerdotum tractari, frangi, et fidelium dentibus atteri, jurans per sanctam duoúciov Trinitatem, et per hæc sacrosancta Christi Evangelia. Eos vero qui contra hanc fidem venerint, cum dogmatibus et sectatoribus suis æterno anathemate dignos esse pronuntio. Quod D sime scripserunt. Nam eadem concilia nostris tem (1480) Sed anno 1088 quo hæc scripta sunt, jam defuncto. De Turonensi hoc concilio vid. Labb.t. IX, pag. 108, ex Guitmundo et Lanfranco, aliique scriptores passim; nec non Bernoldus in chronico ad ann. 1055. (1481) Scil. an 1059, quamvis Bernoldus in Chronico id anno 1060 primum iisdem fere verbis referat. (1482) Juramentum istud etiam refertur in actis hujus concilii apud Labbeum t. IX Concil., p. 1112, et apud Lanfrancum, quod Berengario firmandum obtulit Humbertus cardinalis jussu papæ a se conscriptum. Hoc in hæresis abjuratione faciendum præcipitur in S. Cyrilli Alexandrini epistola ad Nestorium, in actis concilii Ephesini Labb. concil. t. III, p. 397, n. 2. (1483) Omnia hæc ex Lanfranco abunde con VIII. Quapropter reverentissimus papa Gregorius, successor Alexandri, iterum eidem Beringerio audientiam in duabus synodis generalibus Romæ (1485) concessit. Sed cum ipse sectam suam catholicæ fidei contrariam denegare non posset, iterum sub juramento eamdem abdicare, et fidem catholicam profiteri delegit, sicut in superioribus conciliis fecit. IX. Tot igitur conciliis Beringerianam hæresim damnatam percepimus tum ex fidelium relatione virorum, qui eisdem conciliis interfuerunt, tum ex scriptis religiosorum virorum, qui de his fidelis stant; pauca enim Berengarii scripta ad nos pervenerunt. Legendi hac de re Natalis Alexander Hist. eccles. sæc. XI, dissert. 1, Bulæus in hist. universit. Paris. t. I, a pag. 405, ac Rivetus Maurianus. Hist. litter. Franc. t. VIII. (1484) Excerpto Bernaldo nullus hujus rei mentionem fecit, nec quidquam sub hoc pontifice contra hunc hæreticum actum legitur, nisi quod Maurilius Rothomagensis archiepiscopus coucilium adversus ejus errores ann. 1063 celebrarit, ut scribit Mabillonius Analect. p. 514; quod tamen alii jam ann. 1055 factum volunt. (1485) Scil. x Kal. Dec. ann. 1078, ubi, teste Bernoldo in Chronico, Beringario induciæ usque ad proxime futuram synodum datæ sunt, quæ mense Februario sequentis anni 1079 celebrata est. cus securus eam detestatur, cui Ecclesiam universalem in apostolicis sedibus roboratam non communicare cognoscit. Item Augustinus (1. vII De baptism., cap. 53): Id autem, inquit, fiducia securæ vocis asserere est, quod in gubernatione Domini Dei nostri et Salvatoris Jesu Christi universalis Ecclesiæ consensione roboratum est. Hoc utique quilibet Catholicus simpliciter sapiens et sapienter simplex dum fideliter attendit, cavillationes hæreticorum, quorum sermo ut cancer scrpit, etiam audire contemnit; dum tantum securus sit quid credere debeat juxta SS. Patrum attestationem universalem Ecclesiæ consensionem. poribus infra quadraginta annos celebrata reperiun- A quia juxta assertionem S. Augustini omnis Catholitur, quod anni ab exordio pontificatus S. Leonis (IX) papæ usque in præsentem annum (1486) computantur, qui est ab Incarnatione Domini 1088. Unde et adhuc multi vivunt qui eisdem conciliis interfuerunt, qui et nobis de eisdem conciliis fidelissime testificati sunt. Ultimæ quoque generali synodo sub Gregorio papa septimo anno Dominicæ incarnationis 1089, nos ipsi interfuimus (1487), et vidimus, quando Beringerius in media synodo constitit, et hæresim de corpore Domini, sicut supra diximus, coram omnibus propriæ manus sacramento abdicavit videlicet sub præsentia Gregorii papæ, Heinrici patriarchæ Aquileiensis, et reverentissimorum episcoporum Petri Albanensis, B. Anselmi Lucensis, Landulfi de Pisa, Reginherii de Florentia, B Hugonis Diensis, Altmanni Pataviensis, et reliquorum centum quinquaginta episcoporum et abbatum, et innumerabilium clericorum. : X. Horum igitur conciliorum tam generalium et apostolica auctoritate tam principaliter firmatorum sanctiones contra Beringerianam hæresim nobis sufficere debent, cum SS. Patres etiam unius generalis concilii auctoritatem contra quamlibet hæresim sufficere censerent, quod tamen concilium Romanus pontifex non per se, sed per suos legatos firmasset. Sic enim Nicænum concilium contra Arianos, Constantinopolitanum contra Macedonianos, Ephesinum contra Nestorianos, Chalcedonense contra Eutychianistas sufficere statuerunt: quorum nullum Romani pontifices per se sed per suos legatos canonizaverunt. Multo magis ergo nobis plures synodi generales contra unam solam hæresim sufficere debent, quibus ipse Romani pontifices interfuerunt, et ipsas præsentialiter apostolica auctoritate firmaverunt præsertim cum ipsi in tot synodis ab invicem non discrepaverint, sed omnes unanimiter Beringerianam hæresim in diversis conciliis sub anathemate damnaverint. Indubitanter sane cuilibet Catholico qui non omne quod credit rationibus comprehendere quærit, ut fides habeat meritum, cui humana ratio non dat experimentum, illa inquam catholica tot generalia apostolicæ auctoritatis concilia contra hanc hæresim sufficiant, (1486) Quo scilicet hæc scripta sunt. (1487) Patet hinc ratio cur Bernoldus in Chronico auctiore de ista synodo anni 1079 talia retulerit, quæ nuspiam alibi leguntur, ac manifeste ocularem eique præsentem testem produnt. Crediderim Bernaldum ceu canonum peritissimum Romam pervenisse in comitatu sive Altamanni Pataviensis episcopi et legati apostolici, sive abbatis Augiensis, quem pariter ad illam synodum perrexisse scribit in chronico auctiore ad e. a. Atque hac occasione Gregorio papæ innotuisse videtur Bernaldus, cujus dein jussu ann. 1084 ab Ottone legato presbyter et pœnitentiarus apostolicus fuit ordinatus, ut ipse de se in Chronico fatetur. (1488) Præcessit igitur aliud Bernaldi opusculum De veritate corporis Dominici ex SS. Patrum testimoniis pro more suo concinnatum, cujus hic tra C XI. Et nos quoque hujusmodi simplicibus in hac schedula satisfacere proposuimus, videlicet testimonia SS. Patrum de veritate corporis Dominici simpliciter proponentes, et synodales Berengerianæ hæreseos damnationes fideliter subnectentes (1488). Nec necessarium nobis videbatur, ut singulares Beringerii nænias enumeraremus, et enumeratas singulariter annullaremus: præsertim cum eruditissimi doctores Lanfrancus, inquam, et Christianus, ambo religione et eruditione Christianissimi non multo post episcopi (1489), de his enucleatissime scripserint, et singulas authenticis rationibus invictissime proscripserint. Illorum quippe libri etiam curiosissimis perquisitoribus sufficere possunt, ut singulas tergiversationes Beringerii deprehendant, et quibus rationibus annullatæ sint, consequenter agnoscant. Non ergo necessarium fuit ut nos illas jam aliquantulum sopitas et in æternum sopiendas enumerando suscitaremus, et post synodicas damnationes iterum cum eis catholicorum aures offenderemus. XII. Hæc autem in fide schedulæ simplicioribus fratribus, nostri inquam similibus (1490) fraterna præmonitione suggerimus, ut diligentissime prævideant ne uspiam hæreticæ persuasioni contra catholicam et apostolicam fidem assentiant; nam juxta Apostolum facientes et consentientes par pœna complectitur, et juxta B. Gelasium omnes complices, sectatores et communicatores damnatæ semel pravitalis pari sorte censentur; et juxta S. Ambrosium D ctatulus de Beringarii damnatione nonnisi appendix erat aut præfatio. Jacturam illius in prævio monito deploravimus, quod deprehendisse mihi visus sum id eodem codice Weingartensi, in quo aliæ pariter Bernaldi lucubrationes superius editæ continentur, ubi duo ejusdem argumenti tratactus, reperi, quorum primus sine titulo incipit: De corpore Domini sic opportune videtur agendum, etc., in quo eadem quoque Berengarii abjuratio exstat alter vero, seu Quæstiones de corpore Domini, prioris nonnisi continuatio est. Cum vero neuter nomen auctoris præferat, ac insuper a stylo Bernaldi abhorreat, hic inserendos haud duximus, etsi luce publica dignos. (1489) De his plura notata supra not. 1474. (1490) Similem phrasim Bernaldi videre passim est in cæteris ejus opusculis. et alios SS. Patres quemlibet hæreticum esse con- A Ecclesia credendum statuerit. Hoc ergo diligenter stat, quicunque in fidei doctrina sancta Romana Ecclesia discordat. Est autem in superiori juramento quod apostolica et synodalis auctoritas firmavit, Beringerio ad satisfaciendum proposuit, satis breviter et distincte comprehensum vel in quo ipse erraverit, vel quid sancta Romana et universalis notare, et notatum diligenter observare debemus, ut et nos damnemus quod ipsa damnavit, et recipiamus quod ipsa recipit; ne nos ipsi jure damnemur si vel hæresi assentire, vel a sancta Romana Ecclesia quoquo modo dissentire detegimur. |