Jan Śniadecki: Jego stanowisko w dziejach oświaty i filozofii w PolsceCzcionkami drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1875 - 323 |
Inne wydania - Wyświetl wszystko
Kluczowe wyrazy i wyrażenia
Akademii albo algebry astronomii badań bydź ciał człowieka czucia czyli daléj DECKI DECKIEGO dopiéro doświadczenia działania dzieła faktów fenomena fenomenów filo filozoficzne filozoficznych filozofii KANTA filozofii umysłu filozofija gdyż Getyndze historyi iego iest JAN ŚNIADECKI JANA ŚNIADECKIEGO jednéj jéj jestto jeżeli JĘDRZEJ ŚNIADECKI języka KANT Kopernika Krakowie któ LEIBNITZA ludzkiego umysłu matematyce matematycznych matematyki metafizyce metafizyki mię moiey mógł móy myślenia myśli nauce nauk ścisłych nauka naukach naukę nauki nauki ścisłe NEWTONA ogólności opiéra Philae Pism poglądów poglądy pojęcia pojęć powiada prawdy priori prze przeto rachunku rozm rozprawie rozprawy rozumowania rozumu rzeczy saméj scholastyki sensualizm stanowisko ŚNIA ŚNIADECKI JAN ŚNIADECKIEGO JANA świata Tamże téj tém teoryja téż umiejętności umiejętnych umysłowych umysłu ludzkiego umyśle wiadomości wiedzy Wilna Wilnie władze właśnie wszyst wszystkie WWMPana zasady zatém zawsze zdanie zmysłowe zmysłów znowu zupełnie żeby życia
Popularne fragmenty
Strona 138 - Polskich. wróciwszy głowy niestrożnej , a chciwej nowości młodzi. Należy to do chwały Kołłątaja, że on obronił od tego nieszczęścia nauki krajowe i język. Obstawać za nim, jestto obstawać za miłem dziedzictwem Polaków, i za najdzielniejszą oświecenia pomocą. Pokazało się w doświadczeniu, że język Polski w swym rodowitym kroju nie da się przewyższyć żadnemu inszemu, do wyłożenia najgłębszych myśli i wynalazków.
Strona 214 - Rozum oparty na doświadczeniu , na postrzeżeniach i wrażeniach zmysłowych, wyciągający z nieh siłą reflexyi prawdy ogólne, iz nich znowu wydobywający fenomena, , jest rzetelną i dobroczynną władzą człowieka, daną mu od Przyrodzenia za wodza w myśleniu i postępowaniu. Odjąć temu rozumowi naukę doświadczenia, albo podać ją pod wątpliwość jako empiryzm ; jestto zburzyć wszystkie fundamenta rozsądku. Widzieliśmy tego okropne skutki przez lat dwadzieścia pięć dręczące...
Strona 30 - Nie jest tedy szkolnych instrukcyj końcem nauczyć dziecię obcego zniszczonych narodów języka, oziębłego wierszopistwa, fałszywej retoryki i tym podobnych rzeczy.
Strona 122 - ... jest to uczone barbarzyństwo wynikające z krótkiego i fałszywego rzeczy widzenia. Bieg i doskonałość cywilizacyi idzie za biegiem i za wzrostem dobrze urządzonym oświecenia. Ale że człowiek nic prawie nie odkrył, czegoby na złe nie użył: mają i nauki swoje zarazy, jako skutki i blizny chorób umysłowych, od których młode głowy bronić i zabezpieczać należy. To zachowawszy, cokolwiek jest prawdą, cokolwiek rozwija i doskonali siły człowieka, daje im kierunek prosty i porządny,...
Strona 129 - Wraźcie sobie głęboko w myśl i czucie tę ważną prawdę, że gruntem szczęścia osobistego i najbezpieczniejszą warownią obyczajów i moralności jest czysta Religija; ktokolwiek wam inaczej mówi i radzi w najważniejszym punkcie waszego szczęścia, zwodzi was i oszukuje...
Strona 166 - Zdaje mi się więc, że radzić ludziom na sztukę pisania imaginacją rozpasaną bez wodzy i prawidła prawie na jedno wychodzi, co przepisać rozpuszczone namiętności za prawidło życia moralnego i zrobić świat tak umysłowy, jak towarzyski polem burzy, gwałtów i spustoszenia.
Strona 122 - ... z drugiej strony okropne i rażące skutki dzikości. Przesąd uczonych wynoszących jednę naukę z pogardą drugiej, jest to samolubstwo chcące się przecenić lekceważeniem rzeczy sobie nie znanych ; jest to uczone barbarzyństwo wynikające z krótkiego i fałszywego rzeczy widzenia. Bieg i doskonałość cywilizacyi idzie za biegiem i za wzrostem dobrze urządzonym oświecenia. Ale że człowiek nic prawie nie odkrył, czegoby na złe nie użył: mają i nauki swoje zarazy, jako skutki...
Strona 123 - Wymowa, poezya , historya kunsztów rozszerzają , doskonalą i prostują imaginacyą; okazują mu potęgę i czarujące wdzięki mowy ludzkiej , podnieconej talentem. Zgoła rozmaite te wiadomości wydobywają , kierują i zasilają rozmaite władze umysłu i czucia; wszystkie zaś te pierwiastkowe, ale czyste i porządne każdej nauki obrazy i wrażenia, składają magazyn myśli, prawd i postrzeżeń , potrzebny do trafnego o rzeczach sądzenia. Natura , obdarzywszy tak rozmaitemi siłami człowieka,...
Strona 92 - Skoro Kopernik pokazał prawdziwy porządek świata i bieg planet około słońca, wypadało po wynalazkach Galileusza koniecznie dochodzić własności i praw tego biegu, a przytem oznaczyć drogi, jakie ciała niebieskie opisują, i to był plan robót, Keplerowi skazany. Skoro Kopernik powiedział, że ziemia jest planetą głównym, że ciężkość jest własnością powszechną materyi, rozciągnioną do 'słońca i wszystkich planet; skazał podobieństwo, że tak powiem, rodu i składu między...
Strona 167 - Romantyczność jeszcze odrzuca doświadczenie, burzy imaginacją przeciwko rozumowi i zapala jak wojnę domową między władzami człowieka. Nie słuchajmy tych poduszczeń spiskowych, bo najpiękniejsze twory ludzkiego umysłu są to dzieci pokoju, zgody i harmonii między wszystkimi siłami duszy, które się nawzajem w ich wydaniu łączą i posiłkują.