est conservandum, negligens inventus fuerit, et ob A hoc observare distulerit, aut eos qui ipsum audire neglexerint celeravit aut suppresserit, et in notitiam episcopi non deposuerit, anno a consortio fratrum, vel ab omnium Christianorum communione habeatur extraneus.

SANCTI AUNARII, AUTISSIODORENSIS EPISCOPI,

EPISTOLA AD STEPHANUM ABBATEM

(Ex Bolland., prima die Maii.)

HUNC HORTATUR UT VITAM SANCTI AMATORIS CONSCRIBAT.

STEPHANI ABBATIS

EPISTOLA AD SANCTUM AUNARIUM,

AUTISSIODORENSEM EPISCOPUM.

Domino beatissimo et apostolicis infulis decorato A assumit. Nonne ferarum sectatores, si minus captiosa Patri spirituali, Aunario episcopo, Stephanus, omnium servorum Christi famulus.

Decursis litteris apostolatus vestri, quod sancti desiderii ardor summa alacritate prætendit, luce clarius approbavi. Est ergo devotionis vestræ propositum, virorum opinatissimorum Germani et Amatoris floridæ vitæ nobiles actus describi; sed ad eos lepidissimi callis vestri dirigatur intentio, qui possunt virtutum lumina æquiparis afflatibus inspicere. Verum ego (cujus iners ingenium gemino rigore torpescit, et lingua balbutiens, faucium inter raucidulos cursus squallido sitis impedita rigore, non loquitur, sed potius stridet) quomodo potero divinitus inspirata virorum sanctissimorum munera polito expedire sermone, qui nec privata possum B humano casu congesta negotia explicare? Ridiculo, ni fallor, ac inexplicabili ludibrio semet impendit quisquis ultra virium suarum possibilitatem onus

industria formaverit, audax temeritas pessumdabit? Nunquam tiro victoriæ monumenta parma, quæ est picta, gestavit, si eum docta veterani exempli manus non instruxit. Nunquam etiam aeris sibi concessum patulum iter ales tutius resecavit, cui prævia dux penniger mater non fuerit. Jacebit profecto fluctuum elisione truncatus, quisquis suæ procacitatis fisus auctoramento, indocilem ratis dexteram ingerit clavo: sic unusquisque in diversum imperitiæ hamo inscinditur, si doctorum favoribus minime adjuvetur. Ego, beatissime vir, quæso ut illa mihi culmen apicis tui imponat, quæ facile me posse perficere non dubitat; si tamen et in hoc opere, quidquid illepide aut infacete rustica garrulitas digesserit, æquanimiter feras, aggrediar; et faciam quæ paterna infert ac jubet auctoritas. Vale in longum tempus, domine papa.

EODEM TEMPORE.

SEDATUS.

BITERRENSIS EPISCOPUS.

NOTITIA,

Ex Fabricii Bibliotheca.

Sedatus, episcopus Biterrensis, qui an. 589 conci- C mentio facienda est epistolarum trium Sedati ad Rulio Toletano et Narbonensi interfuit, auctor est homiliæ de Epiphania primum Lugduni cum opusculis quorumdam Patrum 1613 a Thoma Galleto editæ, post in Bibliotheca Patrum Parisina et Coloniensi inter ætatis incertae scriptores positæ, cui tandem in Lugdunensi, t. XI, p. 1093, nomen episcopi Biterrensis apposuerunt. Inter Opera Augustini, t. Vedit. Bened., append., p. 735, exstat sermo de Kalendis Januariis, qui in Ms. Floriacensis abbatiæ Sedato episcopo tribuitur, dubium an huic nostro. Denique

ricium Lemovicensem, quas Canisius edidit Antiq. Lectionum t. V, part. п, p. 438, edit. novæ tom. II, part. 11, p. 360, 362, 367; cujus quoque ad nostrum aliquot epistolæ exstant. Habentur quoque tomo II Conciliorum Harduini, ut alias editiones taceam. Has epistolas quidam Sedato Nemausensium episcopo tribuunt, qui an. 506 concilio Agathensi, et an. 507 Tolosano interfuit *. Adde Hist. littéraire de la France, tom. III, p. 362.

bliotheca desumptæ sunt, Fausto Rhegiensi tribuuntur,sub Sedati supposititio nomine, ad Ruricium scribenti. EDIT.

SANCTI SEDATI, BITERRENSIS EPISCOPI,

HOMILIA DE
DE EPIPHANIA.

num quod mirabiliter præparatur, quod architriclinus melius esse pronuntiat ibidem dicens : Omnis homo primum vinum bonum ponit, et cum inebriati fuerint, tunc id quod deterius est. Tu vero servasti vinum bonum usque nunc. Vinum multis locis accepimus divina præcepta et Scripturas sanctas, meracissimum vigorem cœlestis sapientiæ continentes, quibus ad timorem Dei incalescat sensus, et inebrietur affectus.

Proxime, fratres charissimi, redemptionis nostræ A sit vinum quod defecisse dicitur, et quod sit aliud vicelebravimus sacramentum, quo Deus hominem cum infirmitatibus induit. Hodie illud excolimus quo se in homine Deum virtutibus declamavit. Pro eo quod in hac die sive cœlo stellam ortus sui nuntiam præbuit, sive quod in Chanaam Galilææ in convivio nuptiali aquas in vina convertit, sive quod in Jordanis undis aquas ad reparationem humani generis suo baptismo consecravit. In quolibet horum trium salutis nostræ mysteria continentur et gaudia. Nobis enim ex Virgine natus est, quod stella monstravit : nos in melius esse mutandos operis miraculo, et aquarum conversione signavit. Nobis remedia provividit ex baptismo quod in Jordanis alveo aquas dedicavit; et ideo, fratres charissimi, in omni actu

Secundum illud, quod de Sapientia dictum est : Paravit mensam suam, miscuit vinum suum in cratere. Scripturarum ergo divinarum virtus, si quando alicujus interiora repleverit, dicere poterit cum Propheta (Psalm. LIX): Potasti nos vino compunctionis,

nostro stellam fidei præferamus, et in custodia puri- B et populum tuum inebrians quam pæclarum est! Ope

tatis Christi baptismum celebremus. Quia hæc Christi generatio tuæ fidei confirmatio est. Et quia per universum mundum sacramento baptismi humano generi opus erat, aquis benedictionem dedit, quando in Jordanis alveum, unica, ac singulari pietate descendit. Tibi ergo nascendo, Christus advenit, tibi vivendo militavit, tibi moriendo conflixit,

Quem vides pro te mortuum, propter te intellige baptizatum. Illud, fratres charissimi, quod die tertia. nuptiæ factæ sunt, hoc, quod aquam in vinum conversam fuisse, modo cum Evangelium legeretur, audistis. Sex autem hydriæ sunt sex mundi hujus ætates, per quas justi figuram et typum Domini prætulerant. Capiunt metretas binas, vel ternas, quia fidem intrá se continent Trinitatis. Sed videamus quid dicit sermo divinus, et ipsa sacri Evangelii tractemus oracula. In Cana Galilææ aquas in vina convertit, et latentem sub homine Deum operum virtute detexit. Et die, inquit, tertia nuptiæ fiebant. Quæ sunt istæ nuptiæ, nisi gaudia salutis humanæ? quare die tertia, nisi quia die tertia resurrexit? Itaque tanquam sponsus procedens de thalamo suo descendit ad terras, Ecclesiæ ex gentibus congregandæ, incarnatione jungendas. Cui quidem et hujus Ecclesiæ, quæ utique sumus nos, et arrhas, et dotem dedit. Arrhas dedit, quando nobis est ex lege promissus. Dotem dedit, quando pro nobis est immolatus.

C

Et alio modo hoc potest accipi, ut arrhas, præsentem gratiam, dotem intelligamus vitam æternam. D Videamus quid agit in Chanaam Galilææ. Hic jam prodant nobis Deum stupenda miracula. Statuuntur hydriæ capientes metretas binas, vel ternas. Implentur hydriæ, mutantur subito aquæ, homines postmodum maturi dum in melius reformantur, velut baptismate vini liquantur quodammodo; deficiente ergo vino, dicit ad Jesum mater ejus (Joan. 11): Vinum non habent. Jam primo loco requiramus quod

rante ergo Christo in Cana Galileæ, vinum defecit, et vinum fit, id est, umbræ removentur, et veritas præsentatur. Recedit lex, gratia succedit. Carnalia in spiritualia commutantur. In novum Testamentum observatio vetusta transfunditur; sicut beatus Apostolus dicit (II Cor. 1): Vetera transierunt, et ecce facta sunt nova. Quomodo autem hydriæ illæ impletæ aqua nihil minuunt ex eo quod erant, ita lex non perit per adventum Christi dissoluta, sed proficit. Vino ergo deficiente, vinum aliud ministratur. Bonum quidem est vetus Testamentum, sed sine spiritali intellectu vanescit in littera (II Cor. 1). Novum vero odorem vitæ reddit in gratiam (II Cor. 11). Cum hæc ita sint, Architriclinum ipsum præpositum in domo sponsi, videamus, quem sentire possimus. Et quem alium, nisi beatum Paulum intelligere debemus, qui post legis litteram, acceptum novi Testamenti mysterium suavissimo, vel odore, vel gustu, et spiritalium sensuum flagrantia repletus, et inebriatus exclamat et laudat: Tu servasti bonum vinum usque adhuc ? (Joan. 1). Videamus tamen quemadmodum ipsum vinum laudat? Nec oculus, inquit, vidit, nec auris audivit, quæ præparavit Deus diligentibus se. Ecce vera, ecce prædicanda miracula, quæ in nobis operatur, quando de pessimis bonos facit, de superbis humiles, de inhonestis castos, de sectatoribus sæculi, amicos Dei.

Quæ potest majora exercere miracula, quam quando hominem vermem et putredinem dignatur in statum angelicum promovere ? de terrenis in cœlestibus collocare, et in gratia suæ adoptionis? solemnitatem, quæ de Domini nativitate præcessit, ea fide celebravimus, qua ex homine Deus natus est, hane vero ea observatione veneramur, qua Deus in homine declaratus est. Illic infirmitatibus absconditur, hic virtutibus revelatur. Hodie enim magos ab Oriente venientes usque locum, gentibus Salvatoris stella

Christum quærentibus, monstratura perduxit. Expe- A aliam viam ad regionem propriam remearent, hæc titur sub humili tugurio sacra nativitas. Adoratur in pannis, id est, sub tectione corruptionis humanæ involuta majestas revelatur. Innuitur mysterio divinæ misericordiæ magnitudo, in eo quod ad Christum primum Æthiopes, id est, gentes, ingrediuntur.

Interea beata perductam se ad sacra cunabula radio desuper currente, miratur extrema gens, bono publico prima fruitur. Quam stupenda dignatio! Inter amplexus genitricis includitur, qui cœlum terramque complectitur. In sinu matris latet, qui regnum Patris excedit. Per simplex officium spiritale revelatur arcanum. Humanitas cernitur, et divinitas adoratur. Exhibent aurum, thus et myrrham. Plus in mysteriis quam in conscientiis offerentes, in auri munere, regia dignitas, in thuris vapore, divina majestas. In B myrrhæ specie sepelienda demonstratur humanitas. Ac sic Trinitatem oblationis numerus loquitur, unitatem devotio una testatur; ac per hoc, vigili intentione cordis cœlum studeamus aspicere, si ad Christum cupimus pervenire. Dirigat nobis semitas viæ perfectas stella justitiæ. Ei, qui dixit : Non apparebis in conspeetu meo vacuus (Exod. XXIII) offeramus, et nos aurum fidei, pietatis aromata, castitatis holocausta, spiritalem quoque myrrham habeamus in nobis, quæ ita animas nostras condiat, ut illæsas a peccati corruptione custodiat. Mutemus viam, si pervenire optamus ad patriam, ad patriam utique cœlestem. Ac si inter utrumque commercium, ut illius nobis proprietatem usu istius comparemus; ita elaboremus, ut illius ista sit pretium.

Illud autem quod ait Evangelista, magos admonitos esse in somnis, ne redirent ad Herodem, sed per

C

etiam nobis spiritaliter præcipiuntur. Et per aliam viam, id est, per aliam conversationem revertamur ad patriam. Forte aliquis requirit quomodo id fieri possit? Qui hoc scire desiderat, audiat prophetam dicentem: Diverte a malo, fac bonum, inquire pacem, et sequere eam (Psalm. xxxIII). Hoc enim ordine per aliam viam reditur ad patriam.

Nam quia per superbiam cecidimus in mundum, oportet ut per humilitatem redeamus ad paradisum. Per cupiditatem ad servitium diaboli venimus, per misericordiam ad Christum Dominum redeamus. Per voluptatem, atque luxuriam durissimum jugum diaboli sustinuimus, per charitatem, atque justitiam leve jugum Christi suscipere festinemus. Per vias infidelitatis atque nequitia diabolo infeliciter servientes, ab angelorum societate discessimus, per vias bonitatis ac fidei redire ad principale studeamus. Si hoc ordine vias mortiferas relinquentes, vias vitæ tenere voluerimus, de sinistra translati ad dextram, magorum itinera fideliter ac feliciter possumus imitari. Qui prius solebat res alienas tollere, et nunc suas cœperit misericorditer erogare, non tibi videtur per aliam viam incedere ; qui fuit adulter, et est castus; qui fuit ebriosus, et est sobrius; qui solebat maledicere, et benedicit; qui fuerat invidus, et est benignus si enim orationibus simul et bonis operibus, Deo auxiliante, contendimus hoc ordine conversionum nostrarum itinera in melius commutare, ad æternam beatitudinem poterimus feliciter pervenire. Quod præstare dignetur qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat in sæcula sæculorum. Amen.

SERMONES DUO

SANCTO SEDATO BITTERRENSI EPISCOPO

TRIBUTI.

(Exstant sub nomine sancti Augustini, Patrol. tom. V, part. п, col. 1001-1005.)

ANNO DOMINI DXCI.

SANCTUS AREGIUS,

VEL

ARIDIUS,

ABBAS ATTANENSIS.

(Hujus sancti Vitam et testamentum legere est inter opera Gregorio Turonensi attributa, tom. præced., col. 1119 et 1143.)

EODEM TEMPORE.

COGITOSUS.

Canis., Thesaurus monum. tom. I.

NOTITIA, EX BASNAGIO.

Cogitosum hic reponimus, aliorum vestigiis insi- A maticæ leges peccat sæpius ille scriptor, et stylus stentes potius, quam nostræ sententiæ addicti.Quippe multo recentiorem credimus illum scriptorem. Postulat quidem Cogitosus, ut oretur pro se nepote culpabili. Sed se Brigidæ nepotem non dicit, nec rem ipsi gloriosam siluisset. An ex filia, an ex sorore vel fratre nepos dictus est? Sed nulli memorantur Brigidæ vel fratres vel sorores, nec filiam potuit habere quæ virgo permansit. Qua ratione igitur se nepotem appellaverit,nobis æque ac Canisio incertum. Ait præterea Cogitosus virtutes Brigidæ non solum audivisse, sed oculis suis vidisse. Sed hic non agitur demiraculis a Brigida dum viveret patratis. Viderat Cogitosus portenta quædam, in ejus templo operari solita; quod illam jam prius defunctam indicat,probatque non coævum,sed recentiorem fuisse Cogitosum, qui Brigidæ viventis virtutes B a majoribus tantum inaudiverat, non viderat ipse. Describit Cogitosus parietes decoratos pictis tabulis, et imaginibus depictis, quæ posteriora redolent sæcula; non enim ineunte sæculo vi pingebantur imagines in templis Hibernorum. Denique contra Gram

Barbariem sæculi quo vixit indicat. Vita Brigidæ quam descripsit tota miraculis scatet, utpote quæ, secundum ipsum, potenter omnia quæ desiderabat operaretur. Canis non ausus est, ut quidem asserit, comedere depositum beatæ virginis, sed custos patiens lardi divina refrenatus virtute exstitit. Mirare quod illa virgo virum eremiticum convocaverit, ut ecclesiam in episcopali dignitate cum ea gubernaret; et postea sic unctum caput et beatissima puellarum principalis felici comitatu, principalem ecclesiam erexit. Stupendum etiam, virginem saluberrima semina verbi dominici ex more consuetudinis omnibus seminasse. Hæc enim legibus adversantur. Nata dicitur Brigida anno 439. Obiit, secundum Sigebertum, anno 518, vel anno 521, secundum Martinum Polonum, quem sequitur Baronius. Distingui debet ab altera Brigitta, quæ sæculo XIV vixit, et cœlo ascripta fuit a Bonifacio pontifice Romano an. 1391. De illa consuli potest Casimirus Oudin, qui eam anno 530 assignat. suppl. de Scrip. ep. 108.

SANCTE BRIGIDÆ VIRGINIS VITA

A COGITOSO ADORNATA.

Prologus.

Cogisti me, fratres, ut sanctæ et beatæ memoriæ Brigidæ virginis virtutes et opera, more doctorum, memoriæ litterisque tradere aggrediar. Quod opus impositum, et delicatæ materiæ arduum, parvitatis et ignorantiæ meæ et linguæ minime convenit. Sed potens est Deus de minimis magna facere, ut de exiguo oleo et farinæ pugillo domum implevit pauperculæ viduæ (III Reg. XVII; IV Reg. Iv).

Itaque jussionibus vestris coactus, satis habeo meam non defuisse obedientiam, et ideo pauca de pluribus, a majoribus et peritissimis tradita, sine ulla ambiguitatis caligine, ne inobedientiæ crimen incurram, patefacere censeo. Ex quibus quanta qualisque virgo virtutum bonarum florida, cunctorum oculis innotescat. Non quod memoria, et mediocritas, et rusticus sermo ingenioli mei tanti muneris officium explicare valeret, sed fidei vestræ beatitudo, et orationum vestrarum diuturnitas meretur accipere quod non valet ingenium dictantis.

Hæc ergo egregiis crescens virtutibus, et per famam bonarum rerum ad eam de omnibus provinciis Hiberniæ innumerabiles populi de utroque sexu confluentes, vota sibi voventes, voluntarie suum monasterium, caput pene omnium Hiberniensium Ecclesiarum, et culmen præcellens omnia monasteria Scotorum, cujus